31/10/10

L Paiç perdiu l'anteligéncia i la cunciéncia moral


L Paíç perdiu l'anteligéncia i la cuncéncia moral. Ls questumes stan dissolbidos i ls caráteres corrompidos. La prática de la bida ten por única direçon la cumbeniéncia. Nun hai percípio que nun seia çmentido, nin anstituiçon que nun seia scarnecida. Naide se respeita. Nun eisiste nanhue solidariadade antre ls cidadanos. Yá se nun cré na hounestidade de ls homes públicos. La classe média abate-se progressibamente na eimbecelidade i na inércia. L pobo stá na miséria. Ls serbícios públicos ban abandonados a ua rotina drumente. L çprezo pulas eideias oumenta an cada die. Bibemos todos al acauso. Purfeita, absoluta andiferença de cima a baixo! To l bibir spritual, anteletual, parado. L tédio ambadiu las almas. La mocidade arrastra-se, ambelhecida, de las mesas de las secretaries pa las mesas de ls cafés. La ruína eiquenómica crece, crece, crece... L comércio definha, L'andústria anfraquece. L salairo diminui. La renda diminui. L Stado ye cunsidrado na sue açon fiscal cumo un ladron i tratado cumo un enimigo.

Eça de Queirós

[An pertués:

O País perdeu a inteligência e a consciência moral. Os costumes estão dissolvidos e os carácteres corrompidos. A prática da vida tem por única direcção a conveniência. Não há princípio que não seja desmentido, nem instituição que não seja escarnecida. Ninguém se respeita. Não existe nenhuma solidariedade entre os cidadãos. Já se não crê na honestidade dos homens públicos. A classe média abate-se progressivamente na imbecilidade e na inércia. O povo está na miséria. Os serviços públicos vão abandonados a uma rotina dormente. O desprezo pelas ideias aumenta em cada dia. Vivemos todos ao acaso. Perfeita, absoluta indiferença de cima a baixo! Todo o viver espiritual, intelectual, parado. O tédio invadiu as almas. A mocidade arrasta-se, envelhecida, das mesas das secretarias para as mesas dos cafés. A ruína económica cresce, cresce, cresce... O comércio definha, A indústria enfraquece. O salário diminui. A renda diminui. O Estado é considerado na sua acção fiscal como um ladrão e tratado como um inimigo.]

30/10/10

Renascéncia





You renaço to ls dies.

Un home renace to ls dies, renace quando ten amboras buonas que le tócan n’alma, quando bei atos heiróicos, feitos ralos, açones que angrandécen l’houmanidade.

Renace quando lhuita para que ls mais necitados nun téngan fame nien friu, que s’antrégan de cuorpo anteiro para que haba mais eigualdade.

Renace quando trabalha a la par de giente por un eidial.

Renace quando mantén i fai amigos, renace siempre que dá ls saludos, quando perdona i an riba de las ouféncias bota un sunriso.

Renace quando chega a mais alguien cula sue upa, renace quando chega a la sue cultura a las sues ouriges.

Renace quando scribe, fai lhibros, quando angrandece la lhiteratura.

Renace, porque sien todo esto stá muorto.

29/10/10

Na frauga, antiempos



Ls uolhos, ó melhor, l´uolho porque de l´outro era ciego, amostrában seinhas de l defícel resfolgar. A las bezes quedo a matinar cumo tan bien bie l que staba a fazer i cumo era tan registente ne l trabalho! Na berdade l que el tenie era un génio que l benie de andrento que l daba mais fuorça de que to ls múscalos i pulmones l podien dar.
Fuorça, nun sei para que tenes esses braços, caralcho, (esse caralcho era por claro, alto i bien declarado).
Ben tu parqui, pega no malho que este caralcho peç que stá a agarrar flores. Bá, a ber se comes mais ua malga de caldo cun que apelides fuorça pa l malho!
L rapazola quedaba ambergonhado i juraba a el mesmo que soutranho naide l haberie de lhebar delantreira a malhar.
Á rapaza, tu nun oubes? Ben tu eiqui a dar al fol. Á Marjé, tu nun oubes? Manda la rapaza, dezie el neste modo de home stramuntano daqueilha época.
La rapaza era you i l ferreiro era miu abó.
Alhá quedaba you a puxar pula aldaba de l fol, a resfolgar aquel cheiro a carbon de piedra i a oubir las cumbersas de ls tius cada un mais baliente que l outro i a falaren cousas de modo a que you, nina, nun antendira.
Peç que stou a ber a miu abó Abelino: cara çafuscada, un chapéu negro cargado de cisco, un lhenço burmeilho anroscado al cachaço eigualico als de ls cóbois, para que, quando salísse a la rue, la brunquite nun oumantasse, la tosse que parcie que nunca acababa, a senti-se tamien un cherriç drento de l peito, muita rapideç a cuntar las cuontas i muito “alho” pul meio, bira reilha ne l lhume, bira reilha na çafra, mete reilha na auga de la pila a fazer outro cherriççç.
You cuntinaba a dar al fol, l bracico yá a doler, l casaquito de malha de lhana de canhona a quedar anciscado, para baixo, parriba, porque la reilha que staba ne l carbon aceso tenie que quedar burmeilha.
A esta, bésoutros dous i cun alma, se nó inda cunto a las buossas moças que nun prestais para nada! Ls garipolas botában l´alma toda, nun fússen las rapazas anjeitar l nial…
Las redadeiras martelhadas éran del, un ferreiro de pormeira catagoria. Ua fuorça i rapideç fuora de quemun, anque ls pulmones nun ajudássen, un mirar certeiro anque solo bisse dun uolho que l´outro rebantórun-lo cun ua spingarda presson d´aire quando rapaç.
Outra beç cherriççç!...

28/10/10

Publicaçon de ls lhibricos














L salimiento de l miu lhibicos juntamiente cun mais quatro libricos de mulhieres, todas eilhas mirandesas, fui l die 25/10/2010. La publicaçon coletiba de ls cinco libricos bai ser an Lisboua, cun data a marcar pula eiditora.
Lucrécia ye ua mocica que cunta las sues lembráncias de pequeinha bibidas ne ls anhos sessenta, de l seclo passado, passadas na sue tierra, que ye Zenízio. Todas eilhas retratan l’alma de un pobo houmilde, cun sabedorie chena de mimórias.
Este librico mostra cumo era l sou mundo, eigual a todos ls garoticos i garoticas, mirandeses, daqueilhes tiempos. Lucrécia deixa eiqui huomenaige aqueilhas gientes, que la biu crecer, lhuitando pula subrebibéncia, cun ua bida mi dura, mas siempre cun gana de caminar an frente.
Esta ye la stória de un pobo que s’antendie bien falando la lhéngua mirandesa, ardança de ls sous antrepassados, que tenemos l deber de la preserbar i dibulgar.

Alcina Pires, 28-10-10

Gente TV

.
PAULITEIROS FÚRUN TEMA DE CUMBERSA NA GenteTV
.
GenteTV ye un porgrama de TV an lhéngua pertuesa subre la comunidade luso-canadiana de Toronto, Canadá. Fui neste porgrama que Henrique Fernandes, de Sendin, fui antrebistado a quando de la ida de l grupo de pauliteiros de Dues Eigreijas, al Canadá, ne l último berano. Yá l HOIJE (amboras an mirandés), publicou outra parte de la antrebista subre la lhéngua mirandesa:
Esta parte de la antrebista ye subre ls pauliteiros.
.

.
Nien toda la giente ten l miesmo don ou hablidade para falar, mas queda mais ua achega, para que la cultura mirandesa seia cada beç mais coincida pul mundo. Lhougo a seguir al 25 de Abril, ne l fin de ls anhos 70, ls pauliteiros de Dues Eigreijas habien ido als Stados Ounidos. Fui antressante ber nessa altura, l Pe. Mourinho bestido de pauliteiro, i falar an mirandés para melhares de Amaricanos i luso-decendentes, an New York.

Ourbalheira

Traduçon andirecta a partir de l pertués)

Nun squeças nunca
l gusto solitairo
de l'ourbalheira

Matsuo Bashô

PAULITEIROS DE DUAS IGREJAS

.
Ls pauliteiros de Dues Eigreijas fúrun durante dezenas de anhos ls percipales guardianes de las tradiçones musicales mirandesas i l sou diretor, Pe. Mourinho, recolhiu muita musica i letra de las cantigas de l Praino. Fui este trabalho que mais cuntribui para mantener biba la nuossa cultura i la nuossa lhéngua. Por esso ye cun satisfaçon, que bos pongo este bideo de ls pauliteiros de Dues Eigreijas na sue ida al Canadá, neste berano.
.

.
Tamien ye cun alegrie, que podemos ber l gaiteiro de Sendin, Henrique Fernandes, que cumo l Pe. Mourinho, ajuda ls pauliteiros de Dues Eigreijas, a cuntinar a ancantar l mundo culas musicas mirandesas.
Henrique Fernandes ye un de ls maiores studiosos de la musica mirandesa, stando a licenciar-se na Ounibersidade de Vila Real.
Tamien gustarie de bos chamar a la atençon ne l rigor de ls trajes i na culidade de la dança. Ne l çfile, la dança de pies nun se faç, porque hai que caminar muito, mas ne l palco, mirai bien para la dança de las campanitas. Tamien las castanhuolas son tocadas puls pauliteiros ne l fin de ls lhaços. Mesmo sien séren porfissionales, dórun un berdadeiro spetáclo, parabienes a quien alhebanta assi la cultura mirandesa.

Comediantes



Gusto de spetáclos que me fágan rir, que me ensinen, que me fágan muita beç chorar, bien afinada l´orquestra, las bozes, bien antrepertado l papel.

A la fin merécen palmas, quanta beç de pies, quanta beç a pedir mais, outras bezes nun se puode pedir porque ye assi mesmo i nun hai cumo ser acrecentado.

L spetáculo a que tenemos assistido neste redadeiros dies, anque bien ancenado i antrepertado, nun merece palmas, nun se puode sequiera admitir que seia feito por pessonas cun repunsablidade para cun l paiç.


Ye triste que se faga comédia daquilho que ye drama i que mos bóten puls uolhos adrento un spetáclo que nun merecemos i para l qual nunca quejimos mercar belhete.





Salimiento de mais lhibros an mirandés







Muitos de ls que stamos a par destas cousas subre la lhéngua mirandesa, l salimiento destes lhibros antegrados na coleçon “An Mirandés” yá stabamos a la spera puis l sou repunsable anformaba-mos de l trabalho nesta área.



Mas pa la maiorie de ls mirandeses i pertueses, an special ls lheitores de la “Fuolha Mirandesa” de l Jornal Nordeste, tubo agora n'eidiçon desta sumana la ambora, porque alhá stá un testo que çcribe bien la berdadeira eisséncia destas publicaçones, retratos de las cápias mais l nomes de las outoras.



Son cinco lhibros de cinco scritoras mirandesas dua andada, que fírman assi la sue caminada na scrita i na lhéngua de la sue ourige, tamien todas eilhas yá mos habien rebelado l sou balor cultural, l sou afeto, la sue dedicaçon an publicaçones dantes quier an blogues n'anternete quier na Fuolha Mirandesa.



Stan de parabienes, cumo de parabienes stá la lhéngua mirandesa, alhá diç l dito l camino fai-se caminando, l camino de la lhéngua mirandesa bai-se fazendo screbindo, publicando i falando, un pouco eiqui outro pouco eilhi porque debagarico tamien se bai loinge i estas cousas lhieban tiempo. I las publicaçones de lhibros a la par de la fala son ls modos de chegar mais loinge, son las formas d’agarrar na lhéngua i traie-la siempre cun nós.



Ls lhibros siempre fúrun i cuntináran a ser ls berdadeiros mensageiros dun tiempo, siempre fúrun ls repunsables de chegar a nós las cuontas, las bibéncias i questumes de geraçones, tamien estes serán ne l feturo l registo que quedou, apuis de se perder quaije todo.



De la scrita destas ties yá you saquei motibaçon para querer siempre mais l mirandés, cul salimiento de ls lhibros tengo la certeza que motibáran muita mais giente, i aguçáran ls deseios de ler cada beç mais.



Cumo tamien tengo la certeza que son un anriquecimiento pa la cultura.



L salimiento de mais estes lhibros, nunca será de mais dezi-lo, tamien ye fruito de muito trabalho, ampeinho i dedicaçon de l porsor Amadeu i la eiditora Zéfiro, que Dius bos l pague, porque assi fazeis la felcidade de muitos de nós que suonha ber bien alhebantado este património.



Dues de las scritoras son associadas de l’Associaçon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha (ACRNB)- Zenízio, ua deilhas zde la purmeira hora, outra nien tanto, mas todas eilha mos merécen muito carino porque muito carino ténen to ls associados pula fala mirandesa.

Nun me pouparei, quier eiqui quier ne l site (www.nialdelaboubielha.org) de l'Associaçon an screbir i dibulgar to las einiciatibas que pormóban ls lhibros, cumo siempre l tengo feito ne l que toca a la lhéngua i cultura mirandesa.

27/10/10

"Léngua Mirandesa anternacionaliza-se"

Hai yá cousa dun més que nun me ten sido possible ber ls artigos que ls blogistas de "Frores Mirandesas" ten scrito i nel publicado. Hoije arranjei un ratico de tiempo i pusme a ler ls artigos qu'inda nun habie lido. La cierta altura bi l títalo de l librico que yá me era fameliar "Filico i l nobielho" i li l cunteudo scrito na mensaige de l nuosso amigo António Cangueiro fazendo referencia aquel eibento fazendo tamien refréncia al grupo de Pauliteiros que fazirun de las tripas coraçon para nun faltar cul cuntributo para qu'aquel antercámbio scolar anternacional fusse tamien mensageiro de ls questumes, tradiçones i cultura Mirandesa. Para cumpor la cousa un pouquito mais, juntando este miu escrito a la mensaige deixada por António, bou deixar eiqui, an purmeira mano alguns bídeos de la nuossa alegrie, de la nuossa simplicidade, anfin, de ls nuossos gaiteiros i pauliteiros.

Nesta nuite de siléncios

Sigura-me la mano que te stendo, nesta nuite de siléncios.
Hai lhobos a ouliar ne l miu peito para fastar l miedo que a las bezes se me assoma ne l peitoril de la jinela dadonde miro l mundo.
La mano nun chega para me tirares este friu que me cuorre na spina.
Nó, nun chega!
Nun me dés chinchin porque las mies piernas stan frimes i, a chinchin, nun sentirie ls carinos de la tierra al modo de caminar. Deixa que you camine nesta eimensidon de zertos para, assi i todo sentir ne ls mius pies, la aspareza de la arena.
Dá-me cuolho, un cachico que seia, solo l tiempo que me passe este sanlhuç que se me arrimou i que me bén de andrento, bien de andrento… Hei-de quedar ende, cumo un gato anroscado a la borda de la cinza, un sfregante que seia.

Nun me assustes para se me ir l sanlhuç, nunca l susto há-de tirar este atafanho que me nace nesta baranda birada pa la stranheza cun que miro para todo…
Deixa-me solo star...

Lhiteratura mirandesa ne l femenino

[Eiqui se deixa l testo salido na Fuolha Mirandesa - Jornal Nordeste, de hoije]

Acában de salir, na eiditora Zéfiro, na coleçon An Mirandés, cinco nuobas obras lhiterárias, dues de cuontas i trés de poesie. Al lhargo de ls númaros seguintes de la Fuolha Mirandesa bamos eiqui a publicar anterbistas culas trés outoras i a falar de cada ua deilhas i de la sue obra. Son eilhas, Conceição Lopes Gonçalves, sendinesa, que cul nome de SãoSendin publica l lhibro de poemas Tiempo de las Cereijas; de Adelaide Monteiro, de la Speciosa, saliu l lhibro de poemas Antre Monas i Sbolácios; Rosa Maria Fernandes Martins, de Samartino, publica l sou segundo lhibro de poemas, L Bózio de las Raízes; de Zenízio, desta beç ye Alcina Pires a publicar Lucrécia Cunta-mos cumo Era, un lhibro que queda antre cuonta i mimória de anfáncia; tamien Bina Cangueiro, de Augas Bibas, publica un lhibro de cuontas, La Paixarina Azul i outras cuontas. Son cinco mulhieres que publícan todas cinco al mesmo tiempo i na mesma coleçon. Tamien yá todas publicórun algo eiqui nesta Fuolha Mirandesa.
Cuido que zde agora an delantre se puode falar de lhiteratura mirandesa ne l femenino. Até agora solo habie sido publicado un lhibro dua mulhier, Rosa Martins, mas passamos a cuntar cun meia dúzia de títalos. Cun esto quiero dezir que passamos a tener ua lhiteratura que mos diç l mundo ne l femenino, l que ne l causo de l mirandés era un uoco grande que teniemos. Siempre dixe que las mulhieres fúrun las grandes trasmissoras de la nuossa lhéngua, ls santuairos que la mantubírun biba, muita beç anquanto ls homes andában pul mundo i l mundo quedaba solo a las cuostas deilhas. Assi sendo, naide melhor do que eilhas le puode traier a la lhiteratura mirandesa un fuogo que le ten faltado, ua bida i un ritmo que ten tardado an agarrar. Talbeç solo eilhas séian capazes de arrincar muitas bibenças que cuorren l peligro de nunca ber la lhuç de l sol, bidas que son parte de la nuossa stória. Screbi-las i dá-las a coincer será un anriquecimento para todos nós, nuobos temas a que mos podemos agarrar para amostrar la nuossa cultura, ls nuossos saberes, las nuossas alegries i las nuossas tristezas que de todo esso se faç la bida. Dízen ls chinos que las mulhieres son metade de l cielo, mas ne l que respeita a la tierra de Miranda cuido que eilhas son muito mais de de trés partes, tanto de l cielo cumo de la tierra. Stou cierto que tamien assi ha de ser na lhiteratura i talbeç nun tenga de passar muito tiempo para bermos todo esso.
Pula purmeira beç s’ampeça a falar an lhibro de ls porblemas de las mulhieres mirandesas por eilhas mesmas. Son agora tratados lhiterariamente temas que nunca habien sido tratados i dun modo que nunca habien sido screbidos, bistos puls uolhos de mulhier, acarinados pulas sues manos, lhebados al sou cuolho i al chinchin, falados de l sou coraçon, cula amportança que eilhas le sáben dar. Stamos antre monas i sbolácios i ouxalá la lhiteratura mirandesa cun eilhas puoda bolar bien alto i bien loinge. Talbeç que inda séian solo sbolácios, mas ye assi que ls paixaricos daprénden a bolar. Estes son pequeinhos ampeços para ua obra lhiterária, mas ye assi que todos ls ampeços se bótan a bolar.
Cada ua destas outoras ye defrente de la outra, cada ua scribe de sue maneira, ténen sprienças i oufícios defrentes, eidades defrentes, por caminos defrentes las lhebou la bida, sendo tamien todas de tierras mirandesas mui defrentes. Ne l sou modo sereno i quaije calhado, este ye un tiempo stórico a la sue maneira i ye ua proua fazer parte del. Tiempo stórico porque se sinte que algo de amportante ampeça, un camino nuobo se abre, anque nun sábamos adonde bai a dar ye siempre ua puorta de sprança, nuobas bozes sáltan pa la praça de la cidade de la lhéngua que tamien por este lhado bamos custruindo. Talbeç que estas nuobas scritoras mirandesas béngan a fazer abrolhar la gana de screbir an muitas outras mirandesas que algo téngan para mos dezir, i siempre alguien ten cousas a dezir als outros. Subretodo moças nuobas que reperséntan la nuoba giente de la lhéngua, que yá tubírun aulas de mirandés i agora ándan pul mundo, talbeç la lhiteratura seia un modo de las fazer tornar a casa, si que la lhiteratura ye ua casa quemun de todos nós.

Amadeu Ferreira

26/10/10

MIRANDÉS

.

Nien todos ténen possiblidade de ber ou saber l que se ten passado cul mirandés i solo quien sabe passar la mensage ye que ten besiblidade. Mas l mirandés ye obra de muita giente anónima, que fizo muito pula lhéngua i faç. Creticar ls modos de pormoçon i ls antresses, nun ye star acontra, mas poner las cousas al nible a que dében star.

Este bideo ye mui antigo i faç parte d'un trabalho apresentado na expo de Saragoza, an 2008. Fui Domingos Raposo que fizo las purmeiras recuolhas, de ls tiempos nuobos de l mirandés, quando muitos que solo hoije, chegórun al mirandés i se júlgan ls guardas de la reboluçon mirandesa, inda nien sabíen que era esso. Cada beç i you tamien sou culpado, fazemos de l mirandés ua traduçon de l pertués. Mirandés ten réglas própias i que nada ténen a ber cula gramática pertuesa i castelhana. Para pensar...

25/10/10

Galandun Galundaina

Quien inda nun oubiu falar de ls GALANDUN GALUNDAINA?
Pus para quien l gusta la música deilhes eiqui boto ua faixa de l sou redadeiro trabalho i tamien un bídio que graboran an Miranda i Funte Aldé.

Traei!

Chegueste, chúbia
Cun pies de lhana
Para nesta manhana
Spertares
Este Outonho adrumecido.
Chegueste chúbia
Cun sentido de lhimpares
I la polagueira lhebares
Deste mundo corrumpido.

Chúbia
Trai mundiada que arranque
La grama pula raíç!
L merujeiro fai-la medrar
I solo sirbe para oumentar
Ls podres
Deste paíç.
Nubres
Traei mundiada que abante!

Antre Monas i Sbolácios

Yá salírun ls lhibricos de las cinco ties mirandesas.
L miu, de poesie, apersenta-se cun este calatriç.
Apuis hemos de ir dando nuobas de ls salimientos.

24/10/10

Assi ye


Sento-me ne la squina mais donzel de la mie eisisténcia, subre un munton de fuolhas de carbalhos, ende, adonde ls trampos bán perdendo las fuolhas castanho claro, ua, apuis outra; apuis alhá quédan çpidos, sperando que las giladas de l´eimbierno l máten las moléstias i, la primabera l´incha ls gromos i nuobas fuolhas hán-de benir.
Cerro ls uolhos i deixo-me lhebar, ambuolta ne ls sonidos de cada fuolha a cada beç que se solta i me cai anriba.

Hai tanto sonido na biaije de la fuolha çque se ancomeça a çprender de l tuoro!...
Primeiro, hai un gemido de delor, un arrincar de múscalos. Apuis ye la caída zamparada i la biaije pal çcoincido, aquel chano friu que mirou tanta beç de riba cun altibeç.
Nó, nun me hei-de cair eiqui a l´abessedo por bias de la gilada que me anregela, acolhá tampouco que hai auga i me afoga. Airico lebe, lhieba-me para aquel altico dadonde abiste l´ourizonte alredor, eiqui de loinge!
You bou atrás deilha, de outras, quiero apanhá-las todas para mantener l manto. Bamos bolando cun un bolar ancierto, cumo ua boubielha, aterrando, alhebantando, siempre naquel ondiar de beilado.
Spertou-me l remolino, l remolino que mais fuolhas çprende, an gemeres de perdas…
Daqueilha fuolha, nunca mais dei fé. Talbeç na primabera me sente ne l cerrado i ua primabera me cante a l´oubido cun l delor de rebentar la tierra i me diga, mira, fui la tue fuolha, que, apodrecida, me dou fuorça para salir d´alhá de ambaixo i me fizo aquilho que sou.
Assi ye...




Quije oubir


Quije oubir ua moda
Ua moda que m’eimocionasse...
L Berano yá s’acabou
Ye solo ua lhembráncia !

Quije anchir-me de quelores
Uas quelores que m’eimocionássen…
Ye guapo l Outonho
Mas nun te squeço, Berano !

La Néspera


Ua néspera
staba na cama
deitada
mui calhada
a ber
l que se passaba

chegou la Bielha
i dixo
mira ua néspera
i zás quemiu-la

ye l que le passa
a las nésperas
que quédan deitadas
calhadas
a la spera
de l que se passa

Mário Henrique Leiria,
Novos Contos do Gin Tónico

[An pertués:

A Nêspera

Uma nêspera
estava na cama
deitada
muito calada
a ver
o que acontecia

chegou a Velha
e disse
olha uma nêspera
e zás comeu-a

é o que acontece
às nêsperas
que ficam deitadas
caladas
a esperar
o que acontece]

23/10/10

QUEI YE QUE SE STÁ A PASSAR

DÉCIMAS


Pergunto-bos senhor capitan
Quei ye que se stá a passar
Porquei stamos siempre a ralhar
I sin nunca tenemos rezon
Dezie-me alhá bós anton
Adonde iremos a chegar
Nun serie melhor trabalhar
Todos na miesma diraçon
An beç desta grande cumplicaçon
Que nun mos lhieba a nenhun lhugar

Cada un sabe l que sabe
I a mais nun ye oubrigado
You deixo-bos eiqui un recado
Para qu´isto eiqui se acabe
Cumo ye que l outtro sabe
Al que se referiu l autor
Nun serie muito melhor
Seguirmos an ounion
Pus cun esta cunfuson
Nun bamos alhá nun senhor

Tenemos un oubjetibo certeiro
Quando nós stamos a screbir
Porquei mos quedamos a rir
De l que screbiu l parceiro
Nun serie mais purreiro
Se mos dissemos ua ajuda
Fariemos melhor figura
I l mirandés ganharie
I l pobo antenderie
Que mudar era agora l´altura

Assi desta maneira, bos digo
Cada un puxando sous galones
Só criamos cunfusones
Para isso nun cunteis cumigo
Se you nun me meto cuntigo
Para quei tu te rebuoltar
Quei ye que se stá a passar
Nas cabeças eiluminadas
Stan a quedar baralhadas
Que stan siempre a ralhar

L analfabeto sou you
Porque nun fui a la scuola
Pesaba muito la sacola
I naide me oubrigou
Por isso agora só sou
Un grande eigrante
Que eiqui neste instante
Bos diç que assi stá mal
Se l mirandés ye l principal
Bamos a lhebar-lo palantre

Mas assi you yá nun sei
Qual será l melhor camino
Só debimos tener un çtino
Assi you l eimaginei
Dezie-me bós anton porquei
Nun bamos pu l miesmo lhado
Lhabrando cul miesmo arado
L mirandés nuossa lhéngua
Que nun se muorrie a mingua
Porque quedarie bin sumiado

Mirandeses somos todos
I todos l defendemos
Ye un dreito que tenemos
Fazer-lo de bunos modos
Serie muito melhor para todos
I l mirandés anrriquecirie
Pus assi to mundo bie
Las nuossas buonas açones
Mas cun estas cunfusones
Só mos cunfundimos a cada die

Mas cumo bos dixe yá
Sou un home analfabeto
Nun sei l camino cierto
Para chegar alhá
Mas assi cumo stá
Digo-bos you outra beç
Nun sei fazer malbadeç
Pus ansinórun-me assi
Por isso bos digo eiqui
Nun me queirades tirar la beç

José António Esteves

Pertual i ls Pertueses


"Ye habito ansistir-se na nuossa anfenita capacidade d'adpataçon, seia aonde fur. Pregunto-me se nun se trata antes l cuntrairo. Se nun debíamos falar inté de l'ampossibelidade de deisarmos de ser quien somos, tal l denso que andrento se mos agarrou."
....
"Bibemos giralmente a mal cun nós miesmos, por mos acharmos siempre pr'acá de l que teríamos sido ou de l que poderímos bolber a ser...Hai nisto algun auto-ressentimiento, andependientemente de la nuossa straçon religiosa ou no-religiosa. Todos mos ambebemos de un Portugal que nun achamos."
....
"Aliás, balançamos antre la beleza de las cousas pequeinhas i ua persistente çponibelidade pa ls grande momientos. Un cierto «regresso al campo», de fin-de-sumana, bacanças ó reforma;..."
...
"Eiqui chegámos, finalmente. Mais cumo anterrogaçon de l que pula certa. Bamos andando, apesar de todo. I, muito a la pertuesa. «apuis se berá». L que tamien ye yá un grande saber de spriéncia feito."

L lhibro ten partes anteressantes.

Todo l mundo sabe que ye fácel quando se ten la bida ancarreirada mas para nuossos filhos nun bai ser fácil, por esso:

pertueses, mirandeses: tenemos que caminar i mirar pa delantre.

L feturo ye hoije!

Manuel Clemente, in Portugal e os Portugueses, Assírio & Alvim

[an pertués

É habitual insistir-se na nossa infinita capacidade de adaptação, seja aonde for. Pergunto-me se não se trata antes do contrário. Se não devíamos falar até da impossibilidade de deixarmos de ser quem somos, tal a densidade interior que acumulámos.
......
Vivemos geralmente mal connosco próprios, por nos acharmos sempre aquém do que teríamos sido ou do que poderíamos voltar a ser ...Há nisto algum auto-ressentimento, independentemente da nossa extracção religiosa ou não-religiosa. Todos nos embebemos de um Portugal que não achamos.
.......
Aliás, oscilamos entre a beleza das coisas pequenas e uma persistente disponibilidade para os grande momentos. Um certo «regresso ao campo», de fim-de-semana, férias ou reforma;...
......
Aqui chegámos, finalmente. Mais como interrogação do que como certeza. Vamos andando, apesar de tudo. E, muito à portuguesa. «depois se verá». O que também é já um grande saber de experiência feito.
.....]

22/10/10

SENDIM EM ZAMORA

.
SENDIN PRESENTE AN ZAMORA
.
Onde stán las nuossas ourganizaçones i ls sendineses, séien nacidos ou a bibir an Sendin, stá SENDIN.
.

.
L ambestigador pertués Mário Correia, criador de l Centro de Música Tradecional «Sons da Terra» (que ten un ouditório, ua biblioteca specializada de más de 3.000 libros i un arquibo fotográfico cun 17.000 eimaiges), an SENDIN, specialista an relaçones antre la cultura popular spanhola i pertuesa abriu l ciclo de cunfréncias ourganizadas, antre l 20 i l 28 de Outubre, pula Associaçon Eitnográfica Baixo Douro, que fizo 30 anhos, falando subre:
«Sons da Terra: un legado cultural para l feturo».
Ye amportante lembrar eiqui, que Mário Correia, ne l anho 2007 recebiu l XIII Prémio Ouropeo de Folclore “Agapito Marazuela”.
Este prémio fui cumbocado pula Associaçon Cultural Ronda Segobiana, desta cidade spanhola, i patrocinado pula Fundaçon D. Juan de Borbon, l prémio pretendiu recoincer quien trabalha a fabor de la ambestigaçon, defensia i dibulgaçon de la Cultura Tradecional i Popular an qualquiera ua de las sues manifestaçones.
Agapito Marazuela, fui un musicólogo que se dedicou a la recuolha de la tradiçon musical castelhana, nomeadamente remances populares i cantigas para dulzaina.
Recebiu l prémio pul papel de la ourganizaçon na dibulgaçon de las spressones musicales spanholas an Pertual i de las pertuesas an Spanha.
Joaquim Gonzalez, presidente de l júri, splicou que l Centro, que se ten dedicado a la ambestigaçon, çfensia i divulgaçon de la cultura tradecional i de l folclore eibérico, particularmente ne l Nordeste Trasmontano, ten-se cunsagrado na dibulgaçon i studo de las músicas i cantos de tradiçon oural. L respunsáble de l Centro, Mário Correia, ye para Gonzales «ua personalidade mui marcante ne l mundo de l folclore tenendo lhebado a cabo ua obra berdadeiramente notáble, tenendo por esso, la decison de l júri sido ounánime».

Haiku Sin Títalo


L sangre cuorre
An pequeinhos filos
Ua bala perdida


[An pertués:

O sangue corre
Em pequenos fios
Uma bala perdida]

Guarda que quemer i nun guardes que fazer



Ua berdade que se tornou cada beç mais cierta.

Pensaba you dantes quando me dezien esso que era ua boubaige, até porque habie siempre alguien que dezie que l trabalho nunca se acaba i quemer ye que ye buono. Guardar que quemer nun quier dezir a miu ber quemer pouco, passar fame, cortar ne ls almuorços i nas ceias, quier dezir solo nun stragar, quemer quanto bonde i pensar de l die de manhana i se quejirmos ir mais loinge naqueilhes que nun ténen. Quanto a trabalho, tamien to l mundo sabe que nunca s’acabou nien se bai acabar, nun sentido giral, mas si dar siempre un pouco mais, botar mais purfeiçon, mais dedicaçon i que sien sfuorço nun s’anda palantre.

Cumo las cousas stan, bien me ténen serbido ls buns eisemplos que trouxe de la bida dantes, fui ua daprendizaige i peras, bien me tem serbido, ansinamientos que nun stan fuora de balidade, cada beç mais atuales, ténen serbido i assentado que nien luba.

Porque to l mundo sabe que tener la tulha chena de grano i alguns sacos molidos, tener batatas, garbanços, bainas, chícharos, resmas de cebolhas, alhos an casa, tener ls persuntos, chabianos, chouriços, botielhos, barbada, touçino çpindurados, las unteiras, las azeiteiras, las cubas chenas na dega, para quando ls grandes nebones dambierno chegassen sabie tan bien i daba tanto cunsuolo.

Mas todo esso daba muito cobradeiro de cabeça, muito madrugar, muitas nuites mal drumidas, dies sudados, molhados, trabalho de l nacer de l sol até apuis de çponer. Porque todo l mundo sabie que las cousas nun cáien de l cielo, que nun tenien adonde s’agarrar, que nunca caíran.

Por outras palabras, tener fé ye ua cousas, mas nesto nunca houbo milagros, ou se fai pul tener ou nun se ten.

Todo esso que se tenie na dega, ne ls teatros, a la puorta, era l aforrado i ajuntado de las temporadas de colheitas de l tiempo que habie de sobra, era cumo hoije tener ua cuonta bancaria, adonde se bai quando ye perciso.

Biben-se tiempos çficeles, isto nun ye la bielha choradeira, quien sou you para botar baboseiras, ye berdade, yá nun ye solo ne ls paizes que até stan çtantes, ye ua rialidade bien a pie de todos nós, bonda mirar alredror cun uolhos de ber. Puode dezir-se que hai que chegue para todos, çque seia bien çtribuido, que la culpa ye solo d’alguns, mas hai bienes (património, riqueza) que stan acabando-se para siempre, hai bienes que son de todos i todos ténen que fazer por eilhes.

I cuido you, peçque un de ls bienes que a muitos s’acabou até nien fui la riqueza, mas si la cuncéncia de que guardar que quemer i nun guardar que fazer, nun puode ser quelóquio, ten que ser to ls dies i agora mais que nunca.

A la fin, ls bielhos modos de bida inda se puoden ousar neste tiempo moderno.

L'AVVENTURA (L'ABINTURA)



Quando nun hai cumpaixon
Ó mesmo un géstio d'ajuda
L quei pensar de la bida
I d'aqueles que sabemos qu'amamos?
Quien pensa por si mesm'ye lhibre
I ser lhibr'ye cousa mui séria
Nun se puod'ancerrar ls uolhos
Nun se puode mirar pa trás
Sien se daprender algo pa l feturo
Corri pa l sconderijo
Olhei pula jinela
L sol ye un solo
Mas, quien sabe, son dues manhanas
Nun necitas benir
Se nun fur pa quedares
Pul menos ũa nuite
I trés sumanas
Nad'ye fácele
Nad'ye cierto
Nun fágamos de l amor
Algo zounesto
Quiero ser prudente
I siempre ser correto
Quiero ser custante
I siempre tentar ser sincero
I queremos fugir
Mas quedamos siempre sien saber
Tou mirar
Nun cunta mais stórias
Nun brota l fruito i nien la flor
I nien l ciel'ye guapo i prateado
I l qu'you yer'you nun sou mais
I nun tengo nada pa lhembrar
Triste cous'ye querer bien
A quien nun sabe perdoar
Cuido que siempre t'amarei
Mas you nun te quiero mais
Nun ye zeio, nien ye suidade
Sinceramente, nien ye berdade
You sei porquei tu fugiste
Mas nun cunsigo antender
You sei porquei tu fugiste
Mas nun cunsigo antender

Cançon de Renato Russo, Legião Urbana.

21/10/10

Paixaricos

Rapazica que chora porque l sou paixarico stá muorto
"Jeune fille qui pleure son oiseau mort" (berson 65)
Jean-Baptiste Greuze (1725-1805)
Eidimburgo, The National Galleries of Scotland

"Nun me squeço que quando la mie rapaza era nena, chorou quando ancuntremos un paixarico muorto nun camino", Faustino Antão

20/10/10

Armadielhas quaije tan bielhas cumo l mundo




Fui Foustino que mos falou de páixaros i de rateiras i you debo dezir que ls caçadores que hai hoije (fardados, cun spingardas modernas i nun sei que mais) nun me méten, a mi pessonalmente, tanta ampresson cumo la lhembráncia stroudinária que tengo inda hoije dun primo miu por eisemplo, an Sendin, quaije de la mie eidade que tenie muito jeito (i inda debe de tener, esses questumes un nun ls perde facelemente, quédan siempre para la bida anteira !) para ir a saber de formigas grandes ne l termo i traer depuis para casa cuntidades de páixaros que cunseguie caçar i que acumpanhában, cumo inda hoije se fur preciso, un bun guisado cun patatas, arroç ou massa. Todo esto durante l Berano, ne l ampeço de ls anhos 70.

Ye preciso ber inda porriba que nós somos dua família an Sendin que ten cumo nomeada « Ls paixareiros » ! Nun admira anton que l questume de caçar páixaros nun se perda facelemente antre nós i se transmita até dua giraçon a outra.

Miu pai, tamien « Paixareiro », mesmo an França i yá ne ls sous 70 anhos, inda cuntina el tamien a cada beç que puode ou le dá la gana a caçar páixaros cun rateiras – cousa que normalmente até penso que ye proibido a tal ponto que un nien ancontra essas rateiras próprias para caçar páixaros a bender an qualquiera sítio.

« L bício nunca le passou ! » questuma até dezir mie mai.
« Queixa-te!, responde-le miu pai i depuis faç-le la pregunta: Tenes que saber l que quieres ! Cereijas, morcones, figos i diospiros tamien daqui a un més ou dous... ou ua cambada de mielras i outros páixaros qualquieras que quaije arrebánhan todo ?»

Mas para bos dezir la berdade, you pessonalmente, fui na Anglaterra an 1977 eisatamiente que cheguei a ber mais páixaros na mie bida, ne ls jardines, mesmo a la borda de las casas ; i até parece que nien tenien miedo. De certeza que se stubíssen alhá a bibir mais Pertueses cumo miu pai, i antre eilhes tamien Pertueses de la Tierras de Miranda, yá nun habie tantos páixaros cumo era anton i inda debe de ser l caso na afamada Albion… i esso mesmo que seian probablemente tamien proibidas alhá essas armadielhas quaije tan bielhas cumo l mundo que son las rateiras.

Rateiras... p'ra que bos quiero ?!

Caiémos que nien “Chés”(páixaros)




Nun fui perciso muitos anhos para me dar cuonta de l mal que fazie.

Mas, hai siempre un mas, nesse tiempo quando garoto nun tenie antendimiento bastante para saber l que quedaba bien ou mal, até fuorça de las circuntáncias ir-me a “Chés”, segneficaba tener mais algua cousica para quemer. Bien you sabie que caçar Chés cun rateiras feitas a mano ou de l cuntrabando de Mobeiros cuntribue pa l zarranjo de la natureza, bien you sabie que esses probes paixaricos fázien mais bien que mal, bien you pensaba que até quemien centenas de moscos prestando un bun cerbíçio a la houmanidade.

Agora que passórun anhos i anhos ben-me a la lhembráncia esses atos de barbaridade, las bezes que lhougo a la purmanhana bien cedico me botaba a monte i por ancuostas i balhes íba armando las rateiras (costielhas) cun formigas d’alas a pie de todo al que fusse galho seco i trampo.

Cuitadicos nun le deixaba salida possible, apuis de passar la nuite cun fame era ber-los caier sien duolo nien piedade, sien tener feito mal a naide. Quantos deilhes fraquitos, puis assopraba-le la prumaige por ambaixo na quilha i solo se bien uossos. Cumoquiera l mais deilhes habien bolado dies i dies, çtáncias anfenitas, criado cul maior de ls trabalhos, i alhá staba you, sabedor de todas las manhas a sentencial-le la muorte para rapar la pouca chicha.

Ah probes paixaricos cumo érades anfelizes, sien tener quien bos acudisse, qual “Bonatória” qual quei, quien fazie las leis era you, era you l todo poderoso, ponie las rateiras quando i adonde querie, i bós paixaricos pequerruxicos nun tenien çafa, porque ls grandes esses nun quemien moscos, cuntinában cumo siempre a cantar de galho.

L mundo nun demudou muito, só que ls caçados son outros i ls modos tamien, las rateiras cumo dantes alguas son feitas eiqui i a mano i outras bénen de fuora. Tamien ls caçados l mais deilhes stan fraquitos, trabalhórun que se fartórun mas peçque nun fai mal, mesmo que la raça steia an bias de stinçon.

Las barbaridades cuntínan, porque cada beç hai mais bardinos

Lançamiento de l librico de poesie "TIEMPO DE LAS CEREIJAS"


"Die 30 Outubre pulas cinco de la tarde

na casa del PAULITEIRO, la Sendinesa

Maria da Conceição Gonçalves Lopes


bai a fazer l lançamiento del libro de

poesie "TIEMPO DE CEREIJAS" an

sendinés(bariedade de la léngua

mirandesa).


Estará alhá l Sendinés Amadeu Ferreira que fará la apresentação del librico.

"Biba la léngua mirandesa que ye un cachico de la nuossa alma."

L Natal

Screbi esta cuntica, hai parende mais de dieç anhos. Hoije dou-me pa la poner eiqui por me parecer que retrata ls Natales de ls ninos de l miu tiempo.


Era ua nina pobre como todos ls ninos daqueilha aldé de l Nordeste Stramuntano. Nun pedie monas porque eilha las fazie de farrapos. Para dezir la berdade nun coincie outras!...Era feliç cun las riquezas que tenie, aqueilha nina.

Na sue aldé nun habie Pai Natal, nien publicidade, nien persentes, nien correries!...
Habie solidariedade, amor, armandade. Habie un Nino Jasus pequerrico, aquele que beisava na Missa de l Galho. Era esse Nino que l deixaba ne l sapatico, al pie de l lhume, la bolsica cun figos secos, améndoas, arrebuçados i, a las bezes, dues ó cinco crouas.
Como ye que será capaç aquel nino de abaixar a todos ls chupones, sien se cagar cun l fulhin? Como ye que aquel Nino quaijeque znudo nun se morrirá ancarambinado?

Drumiu-se i sonhou cun aquel Nino que habie beisado na Missa de l Galho. Corrírun ls dous puls telhados a saber dua teilha partida por adonde decíssen até ls sapaticos de to ls ninos.

Spertou cedo l die de Natal i fui-se a assumar al sapatico. Nun tenie nada…
Zeiludida i achando que l Nino nun gustaba deilha, corriu-l ua lhágrima cara abaixo. Pensando melhor, depressa se dou de cuonta que l Nino se habie atrasado por bias de habéren naçido mais ninos naquel anho…

Un cachico apuis, cumo se fura bruxedo, alhá staba la bolsica cun figos secos, améndoas, arrebuçados i cinco crouas!...


Franco-mirandesa…



Moi aussi j’aimerais écrire
Ecrire tous les jours
Comme on mange
Comme on dort
Ecrire
Pour me chercher
Me trouver peut-être
Et savoir
Qu’il y aura un lendemain
Où d’autres comme moi
Voudront aller plus loin
Au-delà de l’horizon des mots
De l’horizon des vents
Des plaines, des montagnes et des mers…
Pour nous retrouver
Me retrouver, moi aussi peut-être,
Moi,
Qui ne suis presque rien
Ou peut-être même rien
Ou tellement peu de chose
Dans l’immensément grand
De cet univers
Qui me dépasse
Qui nous dépasse
Et nous surpasse…

Je passe !


Tamien you gustarie de screbir
Screbir todos ls dies
Cumo un come
Como un drume
Screbir
Para me percurar
M’ancuntrar talbeç
I saber
Que haberá un die
An que outros cumo you
Quereran ir mais loinge
Mais loinge inda que l hourizonte de las palabras
De l hourizonte de ls aires
De ls prainos, de las muntanhas i de ls mares…
Para mos ancuntrar
Ancuntrar-me se calha you tamien,
You,
Que nun sou quaije nada
Ou se calha mesmo nada
Ou tan pouca cousa
Ne l eimensamiente grande
Deste ouniberso
Que m'ultrapassa
Que mos ultrapassa
i mos subrepassa…

Todo passa !

19/10/10

Buonos Dies, Tiu Juan


Trasdonte ó trasdontonte, nun stou bien cierto, la SIC strenou un porgrama que diç que falaba de famílias i ua de las scolhidas era la familia de l tiu Juan, de Bergáncia. Ami passou-se-me i yá solo apanhei la parte de l fin, mas subre essa família puodo you falar que yá quantá que la conheço.
La Família de l Tiu Juan – ó Buonos Dies Tiu Juan - ye un porgrama de un de ls rádios de Bergáncia, arrimado a más de binte anhos, talbeç l que más giente oube, al menos you, calhando tener que andar de carro a la purmanhana, que me toca muita beç, se me hei de ir einojando a oubir falar de la bola ó de la crise, nun le perdono a ir oubindo l Tiu Juan i las pessonas de la família, inda la semana atrasada scuitei un nuosso camarada eiqui de las Froles, que tamien talfonou par’alhá (biba José Ventura, un abraço!).
La receita de l porgrama ye simples, que yá se sabe que son las más buonas: to ls dies de la semana, antre las seis i las uito, Tiu Juan bai ponendo uas músicas i cumbersando cun las pessonas que talfónan (ls tius i las ties, primas i primos), para dezir l que le dir na gana; eilhes cántan, eilhes rézan, cúntan cuontas, tócan rigaleijo ó harmónico ó guitarra o l que seia, you sei alhá, inda esta semana era la semana de las “cantigas de l ceguinho”, oubi uas quantas bien piroleiras. Quien nun cunhece yá bei que ye ua cousa assi a mode de rede social de la giente de ls pobos de Trás-os-Montes, i mesmo de más loinge, hai muito que fala anté de l strangeiro, que scúitan l porgrama na Anternete. Stou cierto que para muito l tiempo de l porgrama ye l cachico más amportante de l die, i tamien çcunfio que poupa muito calmante, muito anti-depressibo i muita ida als doutores de la cabeça. Mas ye más: eilhes amánhan-se para fazer biaiges an Pertual i para fuora (muitos doutra maneira nunca chegarien a tirá-se de casa); ajúntan denheiro para acudir als zbalidos (mercar cadeiras de ruodras, ócalos, ajudar quien l’arde la casa…), quier dezir, cousas cun merecimiento que you admiro i respeito. Dezido de ua maneira más fina, l porgrama esse ye un study case, i yá serbiu mesmo para alguns studos de ounibersidades. Cumo hai muito mirandés de la família, cuido que tamien cabe eiqui.
Assi i todo, l más formidable inda stá por dezir: Nicolau Sernadela, l home por trás de l Tiu Juan, ye un rapaç de l miu tiempo i era DJ (si, ponie l discos a tocar) nua çcoteca quando you era studante an Bergáncia, de maneira que inda le ajudei muita beç a “eimalar la troixa” quando era para buer la “arrancadeira”. I quereis saber la melhor? L rapaç ye tato. Si, tato! Mas nun ye que çaçameilhe, ye tato, tato. Ora, un home tato que ganha la bida a falar ye ua cousa formidable i ye eiqui que a mi me gusta poner ls uolhos: fazer de las fraquezas fuorças i arrepassar las talanqueiras que la bida mos pon ne l camino. I tamien cuido que puode serbir cumo eisemplo para l que toca al mirandés, lhéngua, a ber de arranjar maneira de nun le deixar dar la “bicha-matose”, cumo diç Tiu Juan.

18/10/10

Stória « concisa » de Pertual








Porque ye que esse tiu lhebanta quaije cunstantemente ls braços quando se pon a falar? Só para captar mais facelemente l sou ouditório ?
I se por acaso soubisse mui bien que ancuncientemente bai a ser assimilado nada mais nada menos que al Cristo-Rei por eisemplo, essa grande státua de cimiento armado custruída na borda squierda de l Tejo durante la Ditadura i einaugurada an 1959 eisatamiente, cumo para dominar la capital anteira… i quien diç la capital : diç finalmente l paiç anteiro !

Para quien inda nun sabe : fui reconhecido, puls bistos nestes dies, esse outro antigo menistro de Salazar, cumo « grande divulgador da História » pula Academie Pertuesa de Stória. Anganho-me ?
http://sol.sapo.pt/inicio/Cultura/Interior.aspx?content_id=1907

Mas hai quien tenga i sprima oupeniones radicalmente oupuostas acerca desse antigo salazarista cunsiderado até por alguns (i puls bistos, pessonas bien al par de muitas cousas) cumo rebisionista, obsoleto, reacionário, caduco… cumo podeis ler ne ls seguintes artigos :

http://algarvivo.com/arqueo/news/opiniao-saraiva.html


http://aeiou.expresso.pt/salazar-heteronimo-de-aristides-de-sousa-mendes=f542717

Buona leitora … sclarecedora !

N.B. Fui Tiegui que me dou l’eideia de ir a saber tamien cousas subre la maneira cumo tentou fazer la sue recumbersion mais un antigo menistro de Salazar.


BURROS CUN SALUDE I SUORTE

..
Nuoba publicada ne l HOIJE (www.hoije.pt.vc)
.
BURROS CUN SALUDE
.
La APEGA cuntina l sou trabalho na defénsia de ls burros de l Praino i alredrores i agora stá an Alfandega da Fé, a fazer un studo de las necidades para la porteçon de ls burros, mulas i machos, que inda son usados para ls trabalhos agrícolas. Muitos ténen malinas que hai que tratar i cumo ferradores yá nun hai, bino un de Eitalia para tratar de ls animales i ansinar ls que quejíren daprender.
.

.
L bideo amostra l trabalho que se stá a fazer, l que amostra bien que l que ye amportante i l trabalho de quien nuito faç pul porgresso de l Nordeste, ye pormobido para Pertual anteiro. Tamien l HOIJE nun quier deixar de dar estas amboras, que quedarán cumo un marco amportante para la nuossa stória.

Galandum Galundaina gánhan 1.º prémio Megafone

Acabo de benir de l Centro Cultural de Belen (Pequeinho Ouditório) adonde acaba de le ser atrebuído l 1.º prémio Megafone - João Aguardela - Música para uma nova tradição als Galandum Galundaina.
Antes de mais, muitos parabienes als Galandum Galundaina, Alexandre Meirinhos, Manuel Meirinhos, Paulo Meirinhos i Paulo Preto. Fui buono star alhá i poder dá-le un abraço.
Pa la cultura mirandesa ye ua honra. Este prémio cerra un trabalho de culidade que ten benido a ser feito i que spero inda cuntine por muito tiempo.
Nun hai outro modo de la cultura mirandesa ser recoincida cumo un sério cuntributo pa la cultura pertuesa - si, ye esso que ten de ser -, seia na música, seia na lhéngua i na lhiteratura, seia na dança, seia an qualquiera outro ramo. Hai que seguir siempre por un camino de culidade, cada beç mais, i esso dá muito, muito trabalho, nun se faç cun dues cantigas i meia dúzia de cousas anriba la burra. Eisige persistença, sudor i pacéncia, nunca zistir de cuntinar i de fazer cada beç melhor.

17/10/10

LS MILAGRES






Quedou moderno Palaçuolo
Tamien quedou moderno l milagre:
L´auga yá nun bira bino,
Bai lhougo dreita para binagre.



Milagres acuntecen na bida
Sin un de cuonta se dar
Mas tenemos que acreditar
Qu´eilha seia bien serbida
Seia curtia ó cumprida
L que amporta ye fazer puolo
Siempre cul curaçon nun nuolo
Anté que l saco se zatou
Fui isso que se passou
Quedou moderno Palaçuolo


Quedou moderno para melhor
San Miguel yá nun s´afoga
Atupirun la lhagona toda
Para que aparssisse un doutor
Fui assi si senhor
Yá la puorta nun se abre
Para que naide l aldrabe
Criórun-se nuobas modernices
Para que nun aba chatices
Tamien quedou moderno l milagre


L milagre modernizou-se
Moderno birou tamien l Santo
Palaçuolo ten mais ancanto
Sin milagre melhorou-se
La mala pata acabou-se
Abriu-se un nuobo camino
Que sigue para un bun çtino
Siempre puoli alantre
Que agora neste istante
L´auga yá nun bira bino


Milagres alguns si parecen,
Mas l Santo yá nun ls fai
Yá nin lhagona hai
Pa ls milagres amolhecer
Se ls habie, hai que ls squecer
Que an Barroco Pardo aparecien
Que las mouras assi l dezien
A quien passaba ne l camino
Agora l´auga nun bira bino
Bai lhougo dreita a binagre


José António Esteves

Jardins premitidos



Toca,
an cada milímetro de piel,
an cada filo de pelo stendido
ne la fronha de ls dies,
an cada batida
ne l ouliar de las nuites.

An cada toque

çcubrirás un oulor:
brabiu de stebas,
doce de jasmin
ó amargoso de scobas,
eimaculado de çucenas
ó amburrachante de papoulas.

De todas las flores
ye tecido un cuorpo,
jardin adonde se debe scabar
cun guinhas
ancabadas cun mestrie,
sien priessas,
sien arreceios de se afundar
ne la tierra acobierta,
ou de se perder
ne l retombo
de ls uocos sumidos.

Puodes lhebar al cielo,

puodes lhebar,
unicamente
a la borda de las scaleiras,
por caminos de paraíso...

Deixa

Deixa que camine a miu passo, sien cornómetros que me ampóngan l caminar, porque nunca ua mulhier gustou que l pongan cornómetros adonde quiera que seia: ne la mesinha de cabeceira, na mesa, ne l café tomado cun amigos, na banheira quando ten que dar la buolta a la faceira i a las tierras fuora de marras.

Deixa que biba cada palpitar sereno de l miu peito, cada sonido de l biolino que a las bezes me mora andrento, reissenhor que chora, que spira sous dies nua fraqueza de muorte mas nun repente trai la fuorça de óndias de marés bibas, apressiadas an sous solstícios.

Deixa que bote cada pincelada an sou sítio, ua apuis outra, fuorça ne l pincel acontra la tela, dies, minutos, anhos, tela a que l falte siempre algo por pintar.

Deixa que junte letra, palabras, poemas, nua fuolha adonde cada metáfora ancaixe, cada sonido de eimoçon caba.

Deixa que te cante cun la boç que me fui restando dun caminar de gorja, te cante baixico, para que ls sonidos nun abáfen ls que me dá la natureza.

Deixa,...mas nun me deixes, porque te agarrarei cumo silba,... bida!

Sinto-te





Sinto-te an cada fuolha que piso ó barro, an cada resfolgar cumpassado de manhanas mornas, tan mornas que la maiorie de l paixaros inda porqui cántan, sien se dáren de cuonta que las árboles debrebe perderan las fuolhas todas i cun eilhas la chabola.

Sinto-te nesta yerba a medrar, punticas adreitos a la lhuç, cumo paixaros de cabecica lhebantada i bico abierto quando persinten la mai a chegar cun l bicho.
Berde, tan berde esta yerba de tiempo de bendimas, de sementeira, de relhampos nas aranheiras rente al chano, cargadas de ourbalhos.

Sinto-te neste sol cun ua lhuç bruxa, antre l chama i l bai-te, antre la gana de quedar a botar calor i la priessa de se ir a calcer las praias de outras paraiges.
Sinto-te neste tiempo morno, dadondo quiero retener ne l cuorpo la calor cun que çfaga les carambelos de l´Eimbierno; acoco-me a ti, cumo nina an xal de sue mai, naquel nial tan sou, mai i filha an porfeita quemunhon.

Sinto-te neste correr sereno de sangre nas benas i artérias an que ls toques de tue piel bótan oulores de bino abafado i castanhas que me amburráchan i me fázen segui-los.

Sinto-te na sede de que nun te baias, nas súplicas quaijeque sumissones, a las bezes quaijeque ditadura cun ordes, cun pragas de zaspero para que me acoques siempre, até que la Primabera buolba.

Sinto-te, … ne l miu cuorpo a dar seinhas d´auga, cholos calçados que tanto me pésan…

16/10/10

Passou por mi que nien perro por binha bindimada




Yá nun tengo la certeza se este dito ye bien assi, mas l que sei ye que muitas son las bezes que me lhembro del, an special nesta temporada de bindimas.

Pul que antendo esto quier dezir que alguien passaba cun priessa ou cun poucas ganas de se quedar a dar dous dedos de cumbersa. Tamien s’antende que ls perros apuis de binhas bindimadas yá nun s’ambaiában por ende.

L que you sei ye que ls perros gusta-le ubas, pul memos ls perros de ls pastores. Quando me criei fui atrás dun ganado, i siempre an nuossa casa tubimos perros para ajudar a guardar-lo de ls lhobos i esso dou para saber que ls perros anquanto habisse ubas maduras nas binhas nun passában fame.

Muitas éran las bezes que daba por falta deilhes, i passado tiempo alhá benien de çofino lhambuzado de melhaço. Lhambendo-se até que ls bigodes quedássen lhimpos, nunca me dezien adonde las pregában, tamien quien era you para percurar cousas dessas, puis inda há de nacer l perro que guste mais d’ubas que you.

Habien-se gobernado ambaixo d’algua parreira, que pul termo de Zenízio habie muitas binhas i nun éran las paredes que ls ampedien d’antrar.

Mas l mais angraçado era que nunca se biu naide correr a lapada un perro dua binha, l mesmo nun acuntecie culs garotos, inda tenemos muito que daprender cun estes camaradas.

14/10/10

UM ABRAÇO QUE FICA PARA A HISTÓRIA

.

Esta ye la ambora de l HOIJE, neste die stórico:

.

O ABRAÇO ENTRE O ÚLTIMO MINEIRO A SAIR E O PRESIDENTE DO CHILE

.
Acabou l resgate de ls mineiros i l redadeiro mineiro saliu sano i salbo, ye berdade que fáltan salir alguns de ls socorristas que fúrun al fondo de la mina ajudá-los a salir, mas estes fazírun la fiesta de ber que cumprírun la sue misson, salbar ls 33 mineiros, que todo cuntine a correr bien para todo acabar cun perfeiçon. Chile i todos ls paízes que ajudórun, stan de parabienes. L bideo queda eiqui cumo marco stórico, tamien ne l HOIJE, cumo un sinal de que l mundo ye melhor i ls balores de la liberdade i de la fraternidade son eicenciales para un feturo mais risonho.

.

.

Para ls sendineses debe ser tamien ua liçon, para que daprénden a ber que la ounion faç la çfréncia i puode lebar-mos loinje. Tenemos tamien nós, sendineses, muitos trabalhos amportantes a fazer, agora ye daprender cun estes eisemplos a ultrapassá-los. Oubi cun atento, l coro de alegrie cun que acaba l bideo.

.
abiso:
este testo stá screbido an sendinés, bariadade de la léngua mirandesa i, por esso, nun ten lh- an ampeço de palabra i, antre parénteses, aparece (g) que nun se lei, inda que l -on se leia –ão.

13/10/10

RESGATE DO PRIMEIRO MINEIRO NO CHILE

.

QUE MELHOR AMBORA QUE ESTA?

.
Para hoije, la melhor ambora para poner cuidamos que ye esta, ua ambora que quedará para la stória de la Houmanidade, cumo ua de las percipales amostras de l que ye l trabalho sério, respunsáble i hounesto, que ye poner ls anteresses de todos arriba de la mesquinheç de ls que cumo las ranas se quíren fazer cumo buis. Este ye l bideo de la retirada de l purmeiro mineiro, de los que durante 69 dies han quedado presos nua mina de ouro i cobre ne l Chile.

.

.

Estas son amboras que debemos aporbeitar, para que todos se déien cunta de que ua sociadade solo puode seguir bien, cun giente respunsáble i hounesta a mandar. L purmeiro mineiro a salir, nien se sabe se era de l Chile. Quien sabe l nome de ls que tratórun de todo esto? Porqui até l que faç menos que la oubrigaçon a que stá oubrigado, se l dan medalhas. I podeis crer que a esses, até esta ambora le custa ler. Mas ye nestes momentos que se debe tener curaige de alertar las cuncéncias.

12/10/10

LS BURROS STAN NA MODA



Andan por ende, pul praino
Qu´eilhes agora stan na moda
Siempre furan, i serán
Ls que lhieban la carga toda

Hai uns que lhieban la carga
Outros hai mais eignorantes
Outros hai, porque usan gurbata
Se julgan mais amportantes

Mas nun deixan de ser burros
Miesmo usando gurbata
Que se beien por ende
Siempre metendo la pata

Na poça, i adonde calha
Qu´isso nun ye ampuortante
Principalmente als uolhos
Daquel que ye eignorante

A esse chega-le lhebar patadas
Miesmo lhebando la carga toda
Mas tamien son ampuortantes
Porque agora stan na moda

I porque eilhes stan na moda
I an bias de çtinçon
Ye que agora son tratados
Siempre cula melhor raçon

Hoije an die la melhor raçon
Ye siempre pal que mete la pata
Na poça ó noutro sitio
Porque yá usan gurbata

Burros hai por ende a fuora
Que nun se l acierta, l dezier toma
I nin precisan d´ir a la ounibersidade
Para sacar l sou diploma

De angenheiros ó de doutores
Biben siempre todos campantes
Porque son ua classe de burros
Desses burros mais ampuortantes

I porque son ampuortantes
Na bida nunca l falta nada
Eilhes usan gurbata
Pals outros ye la cabeçada

Porqui pe l nuosso praino
Ban lheban la carga toda
Son burros de subcidios
Porque ls burros stan na moda

I quando ban a la feira
De cabeçada nuoba, i albarda
Muntados por outros burros
Que nunca na bida, fazírun nada

Mas quei ye assi la bida
Fui onte, ye hoije, i será manhana
Mas l burro que stá na moda
Siempre fui l mais sacana

Habie un an Palaçuolo
Qu´era un burro tan pimpon
Ls outros fazien l trabalho
I aquel quemie la raçon

To era pal burro pimpon
Menos l que fura para trabalhar
To l daban al tal burro
Anté las melhores burras de l lhugar

Depuis de las tener çpachado
Quemie siempre la melhor raçon
Para to ye preciso suorte
Anté pa l burro mais pimpom

Acabousse-mos la mala pata
I yá quememos la raçon toda
Porque hoije ne ls nuossos dies
Yá todos eilhes stan na moda

Birórun todos mui ampuortantes
Miesmo que nun usan gurbata
I inda bien para todos
Que s´acabou la mala pata

José António Esteves

11/10/10

Para quien soubo mui bien fazer l’apologie de Salazar…





1. Jornal Nordeste, Eidiçon de 5 de Outubre de 2010, títalo an purmeira página desse jornal cun retrato i bandeira de Pertual: « Câmara de Bragança atribui o nome de Adriano Moreira ao Centro Cultural Municipal (Cámara de Bergáncia atribui l nome de Adriano Moreira al Centro Cultural Municipal )» !!!

Hai que refrescar anton la mimória de alguns, esses que yá todo squecírun !

2. Artigo sacado de l seguinte blog :
http://santosdacasa.weblog.com.pt/arquivo/2005/07/salazar_visto_p.html

Salazar bisto por Adriano Moreira (Aqui bai un cacho desse artigo tamien publicado an 1977 ; Salazar morriu-se an Julho de 1970)

«Un de ls purmeiros testemunhos prestados subre la pessona i la obra de Salazar, nas sumanas que se seguírun a la sue morte, fui l de l prof. Adriano Moreira, an artigo publicado ne l Diário de Moçambique, da cidade de la Beira, an 2 de Agosto. Ye esse l testo que a seguir se bai a ler i cuja ouportunidade —anfelizmente para todos nós —l tiempo decorrido tornou inda mais grande:

[...] L Ultramar fui la redadeira de las sues mais grandes preacupaçones. Cumo se, al crecer an anhos i diminuir an bida, quejisse guardar todas las einergies para sublinhar l’eisséncia de las cousas. Todos ls cuidados pa la trabe mestra. Dolendo-se por cada moço sacreficado. Rezando, i sperando que l sacrifício fusse atendido i recumpensado. De zinolhos delantre Dius i de pie delantre ls homes. Houmilde cul sou pobo, ourgulhoso delantre l mundo.
Assi bibiu, acertando ou cun erros, mas siempre outéntico. Cun percípios. L único remédio coincido contra la corrupçon de l poder. I mui percipalmente quando se trata dun poder carismático, cumo era l sou caso. Un desses homes ralos que la fadiga de la propaganda nun cunsegue multiplicar.

Adriano Moreira
In A Rua, n.º 56, 28.04.1977, pág. 14.

______________
Comentário publicado por FG Santos, nesse mesmo blog, an Julho de 2005:

Esta bison poética i ternurenta, quaije doce i angélica de l home Salazar ye tan peligrosa cumo l'eignoráncia de l mal (muito) que fizo a todos nós. Nien ye perciso pensar ne ls presos políticos ou ls filhos de Pertual que perdírun la mocidade nas quelónias muortos i stropiados para serbiren un suonho d'ampério que fui un pesadelo. L home Salazar tenerie cumprido melhor la sue mission se tubisse morrido cun 19 anhos an qualquiera pántano de la Guiné a chorar pula mai que l recebiu als cachos nun caixon cun arena para fazer l peso de l cuorpo que nun benie alhá. Ua tristeza salazarenta qu'atormenta la cuncéncia de todos.

An pertués:
«Um dos primeiros testemunhos prestados sobre a pessoa e a obra de Salazar, nas semanas que se seguiram à sua morte, foi o do prof. Adriano Moreira, em artigo publicado no Diário de Moçambique, da cidade da Beira, em 2 de Agosto. É esse o texto que a seguir se vai ler e cuja oportunidade — infelizmente para todos nós — o tempo decorrido tornou ainda maior:

[...] O Ultramar foi a última das suas preocupações maiores. Como se, ao crescer em anos e diminuir em vida, quisesse guardar todas as energias para sublinhar a essência das coisas. Todos os cuidados para a trave mestra. Doendo-se por cada jovem sacrificado. Rezando, e esperando que o sacrifício fosse atendido e recompensado. De joelhos perante Deus e de pé diante dos homens. Humilde com o seu povo, orgulhoso perante o mundo.
Assim viveu, acertando ou com erros, mas sempre autêntico. Com princípios. O único remédio conhecido contra a corrupção do poder. E muito principalmente quando se trata de um poder carismático, como era o seu caso. Um desses homens raros que a fadiga da propaganda não consegue multiplicar.

Adriano Moreira
In A Rua, n.º 56, 28.04.1977, pág. 14.
_____________________________
Comentário publicado por FG Santos, Julho de 2005, nesse mesmo site :

Esta visão poética e ternurenta, quase doce e angélica do homem Salazar é tão perigosa como a ignorância do mal (muito) que fez a todos nós. Nem é preciso pensar nos presos políticos ou os filhos de Portugal que perderam a juventude nas colónias mortos e estropiados para servirem um sonho de império que foi um pesadelo. O homem Salazar teria cumprido melhor a sua missão se tivesse morrido com 19 anos em qualquer pântano da Guiné a chorar pela mãe que o recebeu aos bocados num caixão com areia para fazer o peso do corpo que não vinha lá. Um tristeza salazarenta que atormenta a consciência de todos.

Nota mie agora:
Cumo todos sabeis, l tal porsor Adriano Moreira que la Cámara de Bergáncia quijo honrar nestes dies (Fazie grande falta pula cierta!) , oucupou antre outros cargos durante l Stado Nuobo l de ministro de l Ultramar de 1961 a 1963. Fui quando ampeçou precisamente la guerra nas quelónias pertuesas. Tristes recordaçones todas estas ! I dezir que haberá agora un Centro Cultural bien acerca de la Tierra de Miranda para mos alhembrar a todos i a cada beç que furmos alhá que houbo quien nun scundisse muita simpatie por un tal ditador de quien Fernando Pessoa yá an 1935 (l anho an que se morriu) chegou a fazer un retrato bien defrente:
"Salazar est en effet hypocrite... il est minutieux mais il n'est pas subtil... il a de l'astuce mais pas de diplomatie; n'ayant ni charme ni souplesse, il est incapable de captation directe ou indirecte... Intelligent sans souplesse, religieux sans spiritualité, ascète sans misticisme, cet homme est bien le produit d'une fusion d'étroitesses...."
(Rebista Europe, juin-juillet 1988, n° 710, p. 49 / Rebista Colóquio, Fund. C. Gulbenkian, n° 100, nob-dez 1987 )
N.B. Çulpai mas por anquanto l testo solo l tengo an francés mas claro que tamien balerá la pena poné-lo tamien aqui an pertués i an mirandés !


Bá! Biba Bergáncia que sabe scolher ls sous grandes homes !

Para meditar !!!!

LHÉNGUA MIRANDESA

.
Naide ye scrabo de uns poucos que todo quieren só para eilhes i cumo a eilhes i só a eilhes les cumbén !
(Ana)
.
Que nun séien solo palabras ... (parole...parole...parole...dízen ls eitalianos)

Para Manuel Preto


Cumo bos antendo,
Manuel Preto !
Ye guapíssemo l buosso poema,
guapíssemo i prefundamente patético !
Mirai,
na mie familha,
muitos se cháman Manuel :
ls mius dous abós i tamien miu pai
i Marie : you i las mies dues abós
I até mie bó Ana
que era de Bila Chana
esse buosso apelhido
mie bó Ana tenie…

Dezis…
I un queda ampressionado !
« Toda la tristeza
De la giente mirandesa
Ye mar que m’antrou n’alma
I me roubou la calma
Sien modo nien lei! »

Mas un dá-se bien de cunta
quando bos lei
i até respira l buosso poema
- ye un grito l que dezis ! -
que nun chegais
nun chegais, nó,
a dezir todo
l que un precisa de oubir
inda hoije
i hoije talbeç mais que nunca.
Ou será que quejistes,
que un fusse capaç
d’adebinar, d’antender
d’eimaginar qualquiera cousa...

Anganho-me ?
Mas ne l siléncio...

Un siléncio que grita l buosso delor
Un siléncio muorto por falar !

Anton falemos,
falemos tamien, hoije,
mas falemos lhibremente
i sien ningua cinsura !

Algo mos roubou la calma,
si !, Amigo,
i a nós talbeç mais inda,
nós, que somos de Miranda,
porque tamien fui denegrida
la nuossa Lhéngua.
Bien sabeis,
Para uns nien sequiera eisistie !
Hai que cuntinar a cuntar essa stória,
Amigo Poeta,
ua stória triste
triste cumo l buosso poema
triste
cumo quando ampeçórun
ls anhos trinta de l seclo atrasado,
l seclo que nós inda cunhecimos,
l seclo que mos biu nacer...


A partir dende,
ye ua máquina
que uns pónen a funcionar
sien que un cunsiga
mandar parar esse motor
anque roufenho i todo tiznado
durante anhos i anhos,
ua bida

ua eiternidade...
Mas ua eiternidade
que mos fui roubada,
si !

Studar ? Daprender ?
Tener i dar acesso a todos
al cunhecimiento ?
Daprender a abrir ls uolhos
i saber mantené-los abiertos
para ber l mundo melhor
i tamien mais serenamente ?
Tener i dar spráncia
al mais grande númaro,
sien eiceçon ?
Dezir alto para que todos ouban
l que só muitos anhos depuis,
mui recentemente,
fui possible afirmar
até por lei:
La lhéngua ye un dreito !
L saber i l cunhecimiento
son tamien un dreito !
Naide ye scrabo de uns poucos
que todo quieren
só para eilhes
i cumo a eilhes
i só a eilhes
les cumbén !

Scribo este poema,
Manuel Preto,
porque quiero saber
i antender l que acunteciu
zde esses anhos trinta,
zde siempre !
Quien ye que puode squecer
l peso desta nuossa stória
i l que mos alhémbran inda hoije
i mos traien a la mimória
esses tiempos, todos ls dies ?

Ajudai-me,
Amigo Poeta !


Tamien you ando a la precura
de calma,
de spráncia...


i de serenidade !



Pintei-te...

Pintei-te i pintei-te cun pincelhadas lebes para que ls tous sonidos nun se amedruncássen.
Zenhei-te na tela solo al de lebe porque l pincel fui comandando l traçado de ls mius hourizontes. Para que l cuorpo stubira preso a algo firme i assi, solo l pensar se me scapásse para loinge de ls terceiros de mie casa adonde sparijo las tintas i ls debaneios, stube,... sintada nua fraga.
Sintada nessa fraga fui oubindo ls ranacalhos nun ribeirico que siempre se seca ne l berano. Mas eilhes alhá stában,… nua auga que you l truixe…
Ls grilhos sobreponien-se a todo i alhá quedórun an sous buracos, que nunca you bi un grilho de nuite. Quedórun ne ls buracos de las guitarras que ambergonhadas se straformórun an cuorpos que todo deixa ber. Solo l moucho que melhor bei de nuite que pul die dou cun ua i, alhá quedou a piar, prouista, porque nunca el habie tebido eigual catedral para pousar.
Pintei-te cumo te sinto, serena, tamanha cumo l ouniberso metido ne ls hourizontes na mie pequenheç...

Pintei-te cun manos de prumas, para que ls paixaros acoucados nos silbeirones i scobales adonde çcansan sous bolos i cantigas, nun spertássen...





Spráncia





Spráncia, siempre práncia, muita fé i todo aqueilho adonde mos puodamos agarrar ye todo perciso nestas redadeiras horas.

Poucas nuobas nestes redadeiros tiempos me ténen prendido tanta cumo esta, até me squeço de las crises i delores queilhas podíren traier. Porque la grabidade i las cundiçones si m’atórun toda l’atencion, i de muito mundo.

Las nuobas dízen que stá para brebe la hora de ampeçar a traier ls mineiros Chilenos que nas perfundesas dua mina stan presos hai mais de sessenta dies, por bias dun zastre quando lhaborában, quando fazien sues bidas, para bien de ls sous i de l sou paiç.

Fuortes i resistintes, ténen sabido atamar las atrocidades de la solidon, sperar pulas upas de fuora de la mina, que nun se poupórun a sfuorços para ls poner an lhibardade. Eisemplos de coraige que nien todos ls seres houmanos ténen, que nunca podemos squecer, son momientos que dében tener l solidaridade de todos.

Tengo acumpanhado todo l que se diç ne ls uorganos d’anformaçon i bieno-me a la cabeça botar eiqui esta mensaige, cumo ato de solidaridade culas mais, armanas, ties, filhas, filhos, familiares, i daqueilhes que por fuorça de l çtino stan naquel poço.

Para aqueilhes que nun arredórun pie de la boca de l poço, pa ls repunsables que fúrun capazes d’ancuntrar salidas i atalhórun camino porque sáben que las bidas daqueilhes trinta i trés mineiros nun ten précio, bal todo esso sfuorço i muito mais.

Spráncia, spráncia que todo cuorra bien.