31/08/09

Tie Miséria



Habie ne l ampeço de l mundo ua belhica mi probe i mi anfeliç: chamáben-le tie Miséria.
Solo tenie un chabolico cun ua pereira delantre de la puorta. Sofrie ls males todos cun pacéncia i bundade, mas habie ua cousa que nun çculpaba nien perdonaba: que ls ninos se le chubíssen a la pereira i le queméssen las peras; era capaç de las dar todas sien porbar niua, mas nun cunsentie que se le fússen a eilhas.
Ua nuite, batiu-le a la puorta un probezico; abriu-la i dou-le la última forfalha de pan que tenie guardada par’eilha. Quando se çpediu, l probe dixo-le que le podie pedir l que quejira, qu’el sastifazie-le l deseio.
- You solo gustaba que las pessonas que se chubíssen a la mie pereira nun fússen capaç de se decer sien l miu cunsentimento – respundiu la bielha.
Soutordie, quando saliu a la rue, ancuntrou 3 garotos anriba de la pereira.
- Ah tie Miséria, perdonai-mos pul amor de Dius! Tirai-mos deiqui que nun somos capazes de mos abaixar!...
- Ah, sous lhafraus! Anton érades bós ls lhadrones de las mies peras!... Por esta beç, inda bá; mas cumo tornades acá, habeis de quedar un cacho buono ende anriba!...
I ls ninos decírun-se i nun tornórun a las peras.
Deilhi a quantá, un die a la tardica, antrou-le an casa ua tie cun un donairo terrible: zgrenhada, toda bestida de negro, cun alas negras nas cuostas i ne ls pies i cun ua gadanha al ombro.
- Bós quien sodes i quei me quereis? precurou-le tie Miséria.
- You sou la Muorte, bengo-te a buscar!
- Ui!... i nisquiera me dais un anho de spera?
- Nun puode ser, dixo-le la Muorte.
- Anton, fazei-me al menos un fabor: chubie-bos a la mie pereira i colhei-me la redadeira pera que alhá stá. Deixai-me-la quemer antes de me lhebardes.
La muorte, que nun ye tan mala cumo la píntan, chubiu-se a la pereira… i yá nun fui capaç de se decer. Bien boziou pula belhica, mas eilha solo le respundiu:
- Teneis que tener pacéncia! Tengo que bos deixar ende anriba, que bós tamien sodes perra, yá fazistes muita zgrácia, yá le roubestes muita mai a muito nino pequerruchico!...
I la Muorte quedou anriba de la pereira.

Poucos dies apuis, abuntonou-se un juntouro de giente delantre de la puorta de la bielha, parecie un eizército: padres que se queixában que nun habie entierros, ls duonhos de funerárias que assi tenerien que cerrar la puorta, scribanes porque nun tenien ambantários para faer, juízes a dezir que nun recebien de las reuniones de ls cunceilhos de família, de las persidéncias de las licitaçones i de las santéncias de demarcaçones, mesmo alguns filhos a chorar por bias de nun béren la hora de hardar la fazenda de ls pais… todos ls que bíben i quédan cuntentos cun la muorte de ls outros. Todos le pedien que deixasse decer la Muorte, mas la belhica anteimaba:
- Nun quiero, nun quiero, nun quiero…
Falou anton la Muorte de riba de la pereira i fizo un cumbénio cun la bielha: poupá-le la bida anquanto l mundo fura mundo. La bielha cunsantiu i la Muorte deciu de la pereira. Ye por isso que, anquanto l mundo fur mundo, la tie Miséria há de siempre andar por ende.



Tesouros da Literatura Popular Portuguesa, Verbo, 1985 (Adaptado)

30/08/09

Çpedida!





Hoije, mais ua beç, çpido-me de ti Praino miu,
proua de ua bida.
Nun ye bien ua çpedida, ye ua forma de partida,
temporária, nun ye defenitiba cumo tantas outras an que parti
Mas siempre tornei, cada beç cun mais soudades i nostalgie,
de l die a die, de l tiempo que yá passou, de la mie anfáncia, de la mie bida.
Ah, se you podisse bolber atrás! Regressarie?
Talbeç! Tenerie mudado la mie bida.
Mas, naquel tiempo, nun sabie que un die,
Sentirie la nostalgie de nun te ber, de te perder!
Perdi-te quando parti pula purmeira beç, an busca de sabedorie.
Nunca pensei deixar-te, sali a la deriba,
Inda pensei bolber un die
I siempre tornaba, mas cun data de salida.
Sabes, Praino miu! You torno todas las nuites,
An forma de magie, quien dirie…
Cerro ls uolhos i alhá stou you, nua guapa nuite de lhunar.
Beio la streilhas a relhuzir,
Sinto l'oulor de cada ganado
Que buolbe de cada lhado.
Al lhoinge, oubo ua guapa melodie,
Son las bacas que, cun las sues squilas
Fórman ua guapa sinfonie.
Eilhas que drúmen ne ls curtineiros
Até ser de die.
Tamien l oulor de l feno i de la palha,
Me fai lhembrar la gente que ende tanto trabalha.
A la lhuç de l lhunar, percuro todos ls carreirones que, d’antigamente, percorrie
I que tan bien conhecie
Mas que yá nun eisísten mais, hoije an die!
Abro ls uolhos, yá stou loinge…
Fui-me ambora mas pormeto que bolberei noutro die.




TORTULHAS- Cuontas deste Mundo i de l Outro

















Apuis de l salimiento de ls quatro lhibros de la nuoba coleçon an mirandés ne l die 1 d’ Agosto, ne l Festibal Antercéltico an Sendin, eiditados pula eiditora Zéfiro i apuis de l salimiento ne l die 13 an Zenízio de l lhibro de Faustino i ne l die 16 an Palaçuolo de l lhibro de Jantonho, fui agora la beç de l salimiento na sue tierra de l lhibro d’ Alfredo Cameirão. Assi, ne l die 23 d’ Agosto, pulas 18.00 horas ne l salon de la casa de l Pobo de San Pedro de la Silba, cun ourganizaçon de l’Associaçon Cultural i Recriatiba de San Pedro de la Silba i apoio de la Junta de Freguesie, tubo lhugar l salimiento de l lhibro TORTULHAS - Cuontas deste Mundo i de l Outro de Alfredo Cameirão.
Un cachico antes de las 18.00 horas las pessonas fúrun-se achegando a la casa de l pobo i a spera deilhas stában uns buonos antremoços, azeitunas i cascaboios que íban sendo saboreados por quaije todos. Cerca de la hora prebista i yá cun l salon cheno, arrimado a uitenta pessonas la sesson tubo l sou ampeço, cul persidente de la Junta de Freguesie a abrir la sesson i a agradecir la persença de tantas pessonas i a dezir que staba mui cuntente pul salimiento deste lhibro. Dixo que Alfredo staba a cuntinar un trabalho que yá benie de ls sous antepassados. Alfredo, neste lhibro relhembra las cousas i las personaiges que passórun por San Pedro i zanterrou las cuontas lhiadas a essas personaiges. Dixo que un Pobo sien Cultura era un Pobo Anon i fizo botos para que Alfredo se torne ne l Eça de Queiroç de l mirandés.

Seguiu-se la apersentaçon de l lhibro feita por Amadeu Ferreira, que dixo que este pequeinho lhibrico, era un lhibrico grande por tener andrento la giente de San Pedro, ua giente grande i la lhéngua i l pobo merécen que haba giente a screbir cumo l fai Alfredo. Alfredo ye un rapaç que queda un cachico ambergonhado quando oube estas cousas, mas isto ye la berdade i hai que l dezir. Alfredo neste lhibro fala de pessonas que yá nun stan antre nós i fai cun que essas pessonas cuntínen a bibir, yá que las pessonas solo quédan muortas quando naide fala neilhas. Esta ye ua cousa simples, mas cun muito balor, ye un patrimonho mie grande. Hoje yá se fala muito de Miranda, por bias de la sue Cultura i de la sue Lhéngua i spero que Alfredo puoda publicar muitos mais lhibros.

An seguida Alfredo, agradeciu a todos por star cun el i dixo que la reponsablidade de l lhibro nun era solo del, mas si de la familha. De l pai que yá nun stá antre nós i que hoije se stubisse eiqui tenerie muita proua. De ls abós i de la mai que fui l’ einimiga mais feroç de l mirandés, yá que cumo porsora tenie que ansinar l pertués. De la tie i ls filhos que a las bezes inda arrefúçan ls narizes al mirandés. Al porsor Amadeu, que sien el nun habie Alfredo a screbir an mirandés i muito menos l lhibro.You daprandi cun el nun curso an Sendin. L porsor Amadeu, inda que seia ua pessona cun grandes reponsablidades públicas, bai arranjando tiempo para estas cousas. Ls outros reponsables pul lhibro son las gientes de San Pedro. Las cuontas nun son mies, son de l pobo, you solo l dei ua buolta al miu modo. Sabeis que hai muitas bides i la mais amportante ye la bide que mos lhiga a la nuossa mai, mas hai outra que tamien ye mui amportante, ye la bide que mos lhiga a la nuossa tierra.
Porquei l lhibro se chama Tortulhas? Buono, ye para nun ser San Pedro. Tortulhas era l nome dun pobico que habie adonde hoije ye Fuonte Lhadroon i Cuontas deste i de l Outro Mundo. Ye de l Mundo Mirandés datrás que fala de bruxas, de raticos i de pessonas i you quedaba mie cuntente se quando las pessonas al lher l lhibrico este, fússen lhebadas a esse tiempo.
Alfredo ancerrou la sesson cumbidando todos ls persenttes a cuntinar a quemer azeitunas, antremoços, cascabois, a buer ua pinga i a mercar l lhibrico. Pa ls que quejíssen quedar anté mais tarde tenerien apuis un muordo.

Un bien haia a l’ Associaçon Cultural i Recriatiba de San Pedro de la Silba i a la Junta de Freguesie por haber ourganizado esta sesson cultural tan amportante pa la Lhéngua i Cultura Mirandesas. Al porsor Amadeu pula apersentaçon de l hibro i por todo l trabalho de cordenaçon desta nuoba coleçon. A todas las pessonas de san Pedro i amigos de Alfredo que stubírun nesta sesson i an último un bien haia special a Alfredo Cameirão por mos relhembrar gientes i stórias datrás dun modo bien adbertido.
Francisco Domingues




29/08/09

Nobre Pobo

Pa quien nun biu na telbison:





Palabras solo palabras




Palabras solo palabras, palabra solo .palabras, i de tu boca só son palabras. Que digas las que me digas todas me sonan a sues mintiras.
Esto ye l refran dua cantiga dun cantor Spanhol. Ua cantiga de ls mius tiempos de moço.
Hoije me lhembrei deilha, pus staba eiqui a scantarolar, assi a la moda de quien nun ten buontade de cantar nien de churar, nien de fazer nada, stá assi naqueilha de fázer de cunta tanto se l dá cumo se l dou.
Assi staba you nun desses momientos i lhembrórun-me cousas a respeito de las palabras que fúran ditas i depuis yá más furan lhembradas? Palabras purmetidas i nun cumpridas, i depuis çquecidas.
Palabras berdadeira,, quando fúran ditas. Mas que cul cuorrer de l tiempo birórun mintiras. Palabras que buotamos de la boca sien sientido nanhun solo para cumplicar la bida de ls outros, mas que al dezie-las parece que ls stamos a meter ne l curaçon.
Todos estas palabras yá passórun por nós todos, i que hoije al recuorda-las.
Uas mos causan sastefaçon i outras mos dan buolta al stomado capaç de fázer salir l´almorço ó la cena mais requintada de tanto amargor que mos deixórun.
Mas quei nada a fázer?
Nun somos capazes de mos lhibrar desse amargor por mais que nós queiramos.
Por mais que tentamos nun las çquecemos quedan siempre requicios dessas palabras marabelhosas que tanto mos fázierun sufrir. I inda mos fázen siempre que mos lhembramos deilhas.
Ls anhos passan i eilhas acá quedan agarradas.
Son cumo carrapatas spetadas nas oureilhas de ls perros chupando-le l sangre an bida.
Assi mos fázen a nós essas palabras marabelhosas que depuis de ditas birórun-se an tan grandes mintiras.
Mintiras nun son las palabras que cada un de nós pon eiqui ó eilhi, ó nestas froles marabelhosas.
Cada un diç l que ten a dezier cun sues palabras.
Palabras que salen de l´alma de cada un, i cada un las pon a sou modo cunsante l momiento, ó oucasion.
A las bezes hai quien las amanhe a la moda de la sue rialidade i l dá outro sentido, ó porque nun las antendiu, ó porque l dá mais jeito assi.
Ó anton queda un a majicar cousas acerca de las palabras que loutro screbiu cun buona antençon.
Poucas bezes l damos l berdadeiro sentido que quien las screbiu l dou a sue hora de las screbier.
A las bezes solo Dius sabe l que se passa na cabeça dun quando aplica ciertas palabras?
Ó porque stá nua hora mala? Ó nua hora buona? Ó anton ni ua cousa ni outra?
I las palabras salen porque tenen que salier.
Salen al Dius dará haber s´ancontran alguien que l deia algun sentido.
I ye ende adonde ampeça la cunfuson.
Uns dizen que palabras tan guapas?
Outros dizen que nun fázen sentido nenhun?
Outros dizen que son fuora de tiempo. I nun s´anquadran ne l cuntesto. I dizen quei l passa a esse chuchico para dezier estas cousas.
Ye assi que ampeça la çcurçon a las bezes bien acesa i chega adonde nun debie chegar.
Se nun fussen las palabras nada desso acuntecie nun habie tema nun habie çcurçon.
You sou assi mui curtico nesto de palabras.
Nunca las sei puoner ne l sou debido lhugar, ó ne l lhugar cierto.
Atiro cun eilhas a la manta que cada ua caia cumo quejier cair para criar la cunfuson na cabeça de ls outros.
Hoije piensei na cantiga desse cantor Spanhol.
Palabras solo palabras. Palabras solo palabras, i de tu boca só son palabras. Que digas las que me digas todas me sonan a sues mintiras.
I fui assi que ampecei a buoltas culas palabras i me saliu esta trapalhada dai-le un bun çtino. Oubrigado.
José António Esteves




Las rendas de tie Arminda


























Cuido que yá limpassado screbi subre las rendas de tie Arminda (que mora ne l Bairro de Belharino an Zenízio, lhougo eili quien sal pa la Speciosa), ou seia yá nun ye la purmeira beç que falo nesta tie i de l que fai.


Mesmo nun sendo la purmeira beç nun fai mal, nunca me cansarei de falar de pessonas assi, nestas cousas i deste modo nada me fai mais feliç, mas nun ye screbir pur screbir eilha merece-lo, nun l fazer ye que ye ua anjustícia, ye mantener calhado un munton de saberes. Son pessonas assi que m’animán, son las sues birtudes, porque son eilhas las duonhas i senhoras desta riqueza que nun ben an cadernicos, son eilhas las anterjeitadas que pónen ne ls uolhos de todos nós cun afeiçon trabalhos daprendidos a fazer al lhargo de seclos.


Las rendas de tie Arminda, son guapas, i dun jeito tan simpres que stampadas nas mantas, cerronas, lhenços, trabesseiros, alforjas anféitan estas pieças birando obras d’arte, outras de criaçon própia i puostas nas mesas i scanhos armánan tan bien a pie d’arranjos de jarras cun froles de bárias quelores, tamien criadas i regadas pulas mesmas manos, que benga l purmeiro que nun quede de boca abierta cun tamanha guapeç.

Ye causo para dezir, Dius criou l mundo i puso alhá todo, mas para esse mundo ser buono i guapo, apuis criou las ties.


L mundo nun l sabe, eilha tamien nun s’amporta muito, mesmo gustando d’amostrar i abrir la puorta de sue casa, cumo abre l coraçon a las pessonas de bien, sou you un bezino cun perbeleijos porque siempre me chama para ber todo l que fai i inda bota rizada quando le digo que ls retratos de sues rendas las bou a poner n’anternete.
Cumo quien diç, si sós bien boubico, anton l que fago ten assi tanto balor?
Ten, porque nun hai muitos nien muitas que ténen este saber i ls outros coincimientos que nun sou capaç de ls amostrar an retratos, eilha ten ua mimória cumo poucos, sabe las eras de quaije to las pessonas de l’aldé, chamadeiros ne l termo, fuontes i puontes, nacimientos, bodas i batizados, dies de finados i lhaços de parentesco, de las lhigaçones familiares zde nuossos abós até ls dies d’hoije, registra na sue mimória ls acuntecimientos d’eimigraçon i besitas.
Muitos son ls que la percúran para saber eras de ls sous, para aqueilhes que la coinhécen i nun acredítan spurmentai i lhougo me l dezis.

Puis amiga Arminda deseio que assi cuntines pur muito i muito tiempo, que Dius te deia l melhor de l mundo para que an ounion i harmonie cun tou tiu i filho nun te falte salude, çernimiento i lhucideç para ajudares ls amigos cumo siempre l faziste.

Pul miu lhado un abraço i las mies çculpas se nun fiç l melhor.

Faustino




28/08/09

L Segundo Ancuontro de Bloguers de l Praino
















Die 22 d’ Agosto de 2009, ajuntórun-se na Senhora de la Trindade arrimado a quarenta pessonas de ls bloguers de l Praino; Amnos, Balhe de la Baglina, Ciência an Mirandês, Custantin, Cumo Quien Bai de Camino, Cicuiro ye la Mie Tierra, Cumbençon Outográfica, Galadun Galundaina, Çaramuntaina, Fuontes de l’ Aire, Manolacas, Sendin an Linha i Speciosa Miu Amor. Todas estas pessonas stában armanadas ne l sprito de pertença de la lhéngua mirandesa. Assi, cerca de l meidie ampeçórun a chegar alguas pessonas i yá alhá staba l mordomo cul sou eiquipamiento de son que cun buona música mirandesa muito animou l ancuontro. Apuis de besitar la pequeinha capielha, las çfrentes pessonas aporbeitában para se saludar i dar a coincer. Hai que çtacar l grupo de trés moços i cinco moças lheonesas todos eilhes antressados ne l tema de la lhéngua, que Tiegui trouxo a este ancuontro.
L terreiro de la santa arrodeado de grandes sobreibros adonde datrás ne l die de la fiestade la Trindade las maltas de las aldés çfilában de choupas i calagouças amostrando la sue fuorça, que apuis muitas de las bezes terminában an porrada. Ne ls dies d’ hoije las maltas inda fáien esses çfiles an paç solo para mantener la tradiçon.
Yá cul terreiro bien cumpuosto de pessonas chegou l tiu Isidro de Sendin cun l almuorço que lhougo puso anriba duas mesas purparadas pa l eifeito. Las pessonas fúrun-se arrimando a las mesas i ampeçórun a deliciar-se cul piçpierno cozido, seguido de ua buona carne assada acumpanhada de garbanços, chícharos, selada, pan de l praino que ten un sabor bien çfrente deste de Lisboua i claro que nun faltaba ua buona pinga pa ls apreciadores, auga i sumos. Cumo la calor apertaba nesse die, la subremesa nun podie ser melhor i alhá staba ua buona belancie bien fresquita para aplaquiar un pouco la calor.
Apuis de bien quemidos i buídos era la beç d’ amostrar ls trabalhos que l mordomo habie dito para lhebar. Abelhón reponsable por estes dous purmeiros ancuontros dou l contapie de salida falando a la buolta de l carril mourisco i de la lhéngua. Seguiu-se l porsor Marcolino que cuntou uas cuontas balientes i uns ditos dezideiros, ponendo todo mundo a rir. Apuis tamien l porsor Almendra, Adelaide i Irene contórun uas cuontas picantes. Seguiu-se Felç cun un soneto que bai a star a seguir a este testo i Amadeu Ferreira cun un cacho de l sou remanse que bai a salir an brebe. An seguida Paulo Meirinhos de l Galadun Galundaina brindou ls persentes an purmeira mano cun ua faixa de l nuobo disco que bai a salir alhá para Outubr, tenendo cumo cumbidado Sérgio Godinho a cantar an mirandés. Pula mostra todo mundo quedou cun auga na boca i aspera d’ Outubre pa l mercar.
Apuis dua tarde bien passada cun todo mundo a falar la nuossa lhéngua fui la beç de l mordomo nomear ls reponsables pula ourganizaçon de l 3º ancuontro. Assi, quédan reponsables Franciscobelharino/Francisco Domingues i Tortulhas/Alfredo Cameirão. Estes lhougo aceitórun i marcórun l lhugar de l 3º ancuontro na Senhora de l Rosairo, que queda acerquita de las Minas de San Adrian i de San Pedro de la Silba, cuntinando assi a correr las santas de l praino. L 3º ancuotro cuntinará a ser an Agosto i l die será mais tarde dibulgado. Ls dous mordomos todo fazeran para cuntinar l buono trabalho de Alcides/Abelhón.
Yá la tarde iba alta quando Paulo Meirinhos amostrou ua rebeca custruída por el i tocou uas modas. Tiu Almendra fizo un buono bídeo deste trabalho que yá amostrou neste blogue, bien cumo de l soneto de Felç.
Un bien haia a todos ls persentes neste 2º ancuontro de bloguers de l praino, que dórun mais un passo ne l carril de la lhéngua. Al tiu Isidro de l restorante Ancuontro de Sendin que serbiu un buono almuorço. Als moços i moças lheonesas que anriquecírun este ancuontro i lhéban deiqui inda mais buntade de cuntinar l sou trabalho na recuolha de músicas i na scrita de l lheonés. Un bien haia mui special a Abelhón/Alcides por haber ampeçado estes ancuontros i pula buona ourganizaçon. Pa l anho speramos por todos bós na Senhora de l Rosairo.

Francisco Domingues


Eiqui queda l soneto de Felç


Cabeço de la Trindade

Alto cabeço de berde forrado,
Guarda de l Praino, fiel çantinela,
Bés-lo anteirico dua miradela
I anté la Spanha que tenes al lhado.

Medra an tou lhombo tan rico muntado,
Mora na tue crona an casa singela,
Feita de piedra sien ua jinela,
Dius Pai, Santo Sprito i l Filho houmanado.

Fuste terreiro de guerras i amores
Quantos segredos nun guardas p’ra ti,
Suspiros, gemidos, bózios, delores…

Xaras, sobreiros, selombras i flores
Nácen, crécen i florécen eiqui
I cántan alegres ls reisenhores.




27/08/09

Un artesano




Tiu Demingos Caleijo, fui ua de las pessonas mais cariçmáticas de Fuonte Aldé.
Muitas son las cuontas i ls ditos de tiu Caleijo, mas un de ls mais afamados ye l de l sacho.

Ferreiro de profisson, fazie ua reilha sin para eilha mirar, quatro porradas cun l malho i esta temaba forma anquanto l diabo diç berça.
Mas un sacho!... nó, a Caleijo un sacho nun se l'ajeitaba.
"- Caleijo, fais-me un sacho"?
"- Fago! bien nó, mas fazer, fago".

Home hounrado i trabalhador, amigo de l sou amigo, gustaba de oufrecer ua pinga, que por sinal la tenie buona. Nun sei por bias de l rugido de la frauga, tenie tiu Caleijo ua boç fuorte que quando falaba subertie porriba de las outras tal i qual como l rugido de ls malhos smagando i dando forma a las ferramientas de la lhaboura.





Esta mocidade stá perdida...



Ye ampossible falar de mocidade sin falar de paternalismos, aqueilhas frases que alguns "mais bielhos" cúidan que son buonas i que na berdade deberien ambergonhar mais quien las diç do que quien las oube. Eiqui deixo alguns eisemplos: "sós nuobo, nun sabes nada", "nunca bibiste nada, nun sabes l que son porblemas", "aquel nun sabe essas cousas porque inda ye muito nuobo", "se houbiras bibido noutro tiempo, saberies l que la bida custa", "este, para dezir estas boubadas todas, debe de ser muito nuobo", "nin debes de saber l que ye un selo nin ua máquina de screbir", "tengo eidade para ser tou pai" i, la mie faborita de todas, "andube (podie haber andado) cuntigo al cuolho".
Aporbeito para fazer un mea culpa yá que tamien yá fui paternalista cun alguns mais nuobos que you. Mas bou atentando eibitá-lo, yá que l paternalismo me eirrita quando sou you la bítima. Bibimos nun paíç paradoxal, an que nun se respéitan ls mais nuobos, mas tamien nun se respéitan ls mais bielhos. Se calhar, nun se respeita a naide. Çcunfio que se bibir até als nobenta anhos, cumo deseio, tenerei de oubir "moços" cun uitenta a chamá-me"bielho einútele" i pessonas cun cien a dezir-me "sós nuobo, nun sabes nada de la bida".
Claro que a las bezes, caie-se ne l stremo cuntrairo: l de dezir que todos ls moços son buonos i tal... i anton, se un tipo cratica "un" jobe, parece que stá a craticar la mocidade toda. La berdade ye que antre ls jobes, hai de todo - stúpidos, anteligentes, curjidosos, eigoístas, altruístas, malos, buonos, gordos, magros - cumo an todas las eidades. You çcunfio siempre quando se fala de jubentude de ua forma giral, misturando todas las eidades i formas de bibir. Ye eibidente que nunca se chega a ningua cuncluson.

Sirbe este testo para falar de un tema muito na moda: Carolina Patrocínio. Para quien nun sabe quien ye, parece que apersenta un programa na SIC i que Jesé Socras la scolhiu para mandataira para la jubentude. Esta scuolha lhebanta-me algues questiones. Para que sirbe un mandatairo para la jubentude? Para que sirbe tener Carolina Patrocínio nesse cargo? Para que sirbe Carolina Patrocínio?
Nun bídeo que anda a circular pula anternete, quedamos a coincé-la melhor, yá que eilha diç cousas muito antressantes, por eisemplo, diç que nun gusta de perder (quien gusta?) i que mais quier fazer batota do que perder. Al menos, antende-se por que ye que Socras la scolhiu: son almas mielgas. Diç inda la moça que nun gusta de comer cereijas, a nun ser quando la ampregada le tira las carunhas i tamien solo come ubas quando la ampregada le tira las graninas. Mas podeis cunfirmar todo ende.



Suspeito que ye por moças assi que alguns "mais bielhos" cúidan que ls jobes son todos stúpidos i mimados. Nun sei, ye un palpite. De qualquiera modo, hai muitos jobes que nun se rebéin nesto. Alguns até criórun ua "causa" ne l facebook chamada "lhibartai la criada de Carolina Patrocínio". L Correio da Manhã fala nesso eiqui.

Mas aqueilho que mais me spanta ye que la moça diç que Jesé Socras ten feito un buono trabalho na área de la jubentude. Claro que debe haber feito! To la giente sabe que an Pertual nun hai jobes zampregados i que la eiducaçon stá melhor que nunca. Cuntinai cun essas políticas i bien podemos dezir que "la jubentude stá perdida". Nó por falta de balor, mas por falta de ouportunidades.

26/08/09

Bariedades an Fuonte Aldé

Solo s'acredita quien quejir, mas ye mesmo berdade, an Fuonte Aldé bai a acuntecer ne l die binte uito un grande spectáculo con ls famosos cómicos mirandeses, Justino Tino i Felisbino Bino an mais un TELE CURRAL.
Quien tebir ouportunidade nun perda esta abintura de ls nuossos eilustres cunterrâneos.
Para mais anformaçones, cunsultar: nuobas.blogspot.com

Salimiento de Ls Bersos de Jantonho
















Apuis de l salimiento de ls quatro lhibros de la nuoba coleçon an mirandés ne l die 1 d’ Agosto, ne l Festibal Antercéltico an Sendin i apuis de l salimiento ne l die 13 an Zenízio de l lhibro de Faustino, fui agora la beç de l salimiento de l lhibro de Jantonho na sue tierra. Assi, ne l die 16 d’ Agosto la Junta de Fregusie de Palaçuolo ourganizou este salimiento i a las 16.00 horas ne l salon de la junta alhá stában cerca de 40 pessonas para prestar ua houmenaige a José António Estesves, outor de l lhibro.
La sesson fui persidida pul Persidente de la Junta de Freguesie, que ampeçou por saludar las pessonas persentes i spressou l sou cuntentamiento por poder prestar esta pequeinha, mas santida houmenaige a Jesé Antonho. Apuis fui la beç de Amadeu Ferreira, diretor desta nuoba coleçon an mirandés fazer l’ apersentaçon de l lhibro. L porsor Amadeu ampeçou por dezir que Ls Bersos de Jantonho son ua pequeinha parte de l muito que ten screbido i que tubo muito gusto an haber ajudado a custruir este lhibro. Este ye un lhibro de poesie simples, mas dua culidade mui buona, cun cousas mui angraçadas i alguas deilhas bien malandras. Datrás la lhénguas nun se screbie, hoije yá hai muita giente que l fai, mas hai que cuntinar para nun deixar morrer las cousas de ls nuossos pais. Dixo sperar que este purmeiro lhibro de tiu Jantonho seia seguido de muitos. Tiu Jantonho solo ten la 4ª classe, mas ten muita sabedorie i podemos cunsidrá-lo cumo l Antonho Aleixo de l mirandés. L porsor Amadeu terminou la apersentaçon cun un muito oubrigado a tiu Jantonho i cun un ancentibo para nun parar de screbir.
Ousou de la palabra an seguida Faustino Antão, que fazie parte de la mesa i dixo que habie coincido tiu Jantonho por bias de l mirandés i ampeçou a ser besita del nas férias. Hoije la fiesta ye del, la mie yá fui an Zenízio i por isso solo tengo que dezir que stou mui feliç por poder star eiqui a sou lhado.
An seguida l outor ousou de la palabra ampeçando por dezir que staba mui cuntente i feliç por star arrodiado de tantos amigos i agradeciu a todos por haber benido. An seguida agradeciu a la Junta de Fregusie de Palaçuolo na pessona de l sou persidente por haber ouganizado esta sesson cultural i al Porsor i Comendador Amadeu, que sien la sue ajuda nun haberie estes bersos.
Apuis fizo la sue apersentaçon i dixo an seguida uns bersos an memória de ls sous abós i pais. Apuis cuntinou l sou çcurso siempre an bersos, alguns bien malandros que lheórun muitas bezes las pessonas a rir que nien uns perdidos. Tiu Jantonho dixo que ls bersos deste lhibro son subre pessonas, mas ls nomes son ambentados. Jantonho cunsidera que l mais amportante deste lhibro ye star screbido an mirandés. Dixo nunca tener bido la cumbençon antes, mas nun quedeis atrapalhados que l lhibrico stá screbido d’ acuordo cun eilha. You fui daprandendo screbindo i apuis tubo la suotre de coincer l porsor Amadeu que me dixo para screbir bersos i you assi fiç. Apuis dixo que debie publicar estes bersos i you antreguei-los a el i dei-le carta branca i l lhibrico aparciu. Oubrigado Srº Comendador por todo l que fizo por mi.
Subre la lhéngua dixo que l gobierno la habie recoincido, mas nun le daba mesada i cumo sabeis sien uobos nun se faien tortilhas. Todos ls ninos de pertual la debien daprander i nós todos tenemos oubrigaçon de la screbir i cuntinar a falar. Spera que este lhibro sirba para dar fuorça a outros nuobos scritores. You sabie falar la lhéngua, mas nun la sabie screbir i agora cun la cumbençon, l corretor i tradutor na anternet yá todo ye menos custoso. Jantonho ten sperança que l mirandés inda bai a ser ansinado na ounibersidade. Terminou l sou çcurso cun mais un bersos fazendo apelo a la compra de l lhibro. Apuis botou-se a dar outógrafos a las muitas pessonas que cumprórun l lhibro.
Un bien haia a todas las pessonas que stubírun armanadas cun Jantonho neste die de fiesta tan amportante pa la sue bida. A la Junta de Freguesie de Palaçuolo por haber ourganizado esta sesson cultural i al porsor Amadeu pula apesentaçon de l lhibro i todo l trabalho de cordenaçon desta nuoba coleçon an mirandés. An último lhugar un bien haia special a Jantanho pul sou lhibro i pul sou çcurso todo an bersos i cuntinai siempre.

Francisco Domingues

Ne l rescaldo






Yá se passórun uns dies, i yá screbi alguas cousas subre la cena pormobida pulas dues associaçones de Zenízio(die 13 d’Agosto).

Mas nun quedaba da bien cumigo se a esta queston nun benisse mais ua beç, i nun sei se será la redadeira, dende nun pormeter nada.
I la rezon ye fuorte, porque l’ourganizaçon, a la repunsablidade de la Direçon de l’Associaçon Sol Nascente, fui eicelente, mais ua beç cumo siempre l fazírun rebelórun-se berdadeiros mestres an recebir i purparar un manjar de tamanha dimenson i culidade.

Dar-le ls parabienes pul modo i jeito que ténen quando arrefúçan las mangas para trabalhar eilhes nun quieren nien percísan, son rapazes que nun ínchan la peitaça d’aire, nun angórdan i nien se pónen an bicos de pies cun agabones, mas berdade seia dita nun ls dar serie ua anjustícia.

Parabiens, trabalhórun bien n’arte de purparar l cochino brabo, trabalhórun bien para que fusse regado cua buona pinga, trabalhórun bien para que to l mundo stubisse aquemodado an mesas i cadeiras.

Stubo todo cinco streilhas, solo tenemos ye que tirar ansinamientos i fazer desta cena un bun ampeço para que mais eibentos béngan an quemun.L'amisade quedou reforçada, l cumbíbio i cunfraternizaçon antre todos ye bien rebelatibo que quando se trabalha para estes balores quedáren mais fuortes, bal la pena cada un de nós nun se poupar i dar l sou melhor.

Ls associados de las dues Associaçones (A C "Sol Nascente" i l’A C i R "Nial de la Boubielha") ténen ende mais ua proba de que a la cabeça de las sues Associaçones stan pessonas que trabálhan pula causa coletiba i arriba de todo stá l associado. Estes eisemplos son berdadeiros ampurriones pa la bida de las Associaçones, a nun ser assi nun habie rezon d’eisistíren.

Ls mius deseios i cuido de todos ye de que béngan mais i nun solo para quemer, hai todo un campo por zbrabar adonde las dues Associaçones puoden ajustar i trabalhar an parcerie pa l angrandecimiento de ls jogos populares, questumes, tradiçones i dibulgaçon de ls artesanos, de las artes, pintura i scrita.


Un abraço a todos

ANCONTRO DE STUDIOSOS DE LA LHÉNGUA MIRANDESA

Aporbeitando l ancontro de la Trindade, l HOIJE fizo ua ambora subre un trabalho que recolhiu alhá i que por la sue amportáncia debe ser amostrado tamien eiqui.

http://www.sendim.net/noticias/hoije/noticias_titulos.asp?id=714

25/08/09

Açagar l tiempo

a




L berano ten destas cousas, un cuida star todo bien i nun sfregante l sol queda amouchado, negro que nien breu, relhampeija cumo demónios i caí auga a potes.

Nun hai silbeiras nien touças que mos bálhan quando stamos ne l termo, todo bira un anfierno i lhebamos cua buona anchapuçadela mesmo que seiamos afilhados de buona giente. Queda-la la suorte de estas truniadas tráieren siempre muita calor i pouco friu nun ye sisma deilhas quedaren-se por muito tiempo. Bénen de mala cara déixan ls galatones nas aradas i caminos, ancúbren las bordas de las rues de lhodo que habie bien pouco era puolo, ls fenos, cardos, folharascas, trampos i menudas báilan la dança de ls boubos nas cachoneiras de la torriente rigueiros abaixo.
Malditas, nun sei, tamien apadrinalas de buonas quien l puode fazer, quier-se auga porque todo stá seco i muorto pula torreira que fai ne ls redadeiros dies. L’auga fuonte de bida ye mais que percisa pa l termo i pa la boca, mas benindo deste modo ye l mais de las bezes mal benida.
Da cuonta de todo


I l berano ten destas cousas, un stá nua cumbersa bien animada i amerosa cula sue quadrilha, assientodos an buolta dua mesa sorbendo uns trasgos para matar la sede i nun sfregante la cumbersa ampeça a afilar para un só lhado i sien dar por eilha ye cumo se fusse ua truniada, çpéijan-se palabras a mais, oupeniones que até eiqui naide las coincie i ideias que nien fáien muito sentido. Nun fáien galatones nas amisades i camaradaige, nien anlhódan naide, mas que ye ua stragaçon ye. La cumbersa fuonte d’antendimiento, quando queda salagre i sfuirada, muitas bezes fuora de tiempo nun ye bien benida.


L berano ten destas cousas, na calentura i ferbor de ls acuntecimientos açagamos l tiempo, quantas bezes bien necáiro para outras cousas. Falo pur mi, que nun ye quando trabalho mais, mesmo sabendo que ye quando me sobra muito, amalandro-me dun modo que nun gusto, antrego-me a cumbersas que nun son las mais dreitas.

Mas l berano ten destas cousas.


Agosto



Clara claridade
Claríssema
Clariente...
Clara liente a arrebolhiçar
ls cuorpos brancos d'ambierno.
I las almas.

Claro aire
Airaçada
Canta claro beleta
Canta aite a çpertar,
Sentimientos, sensaçones...


Fruitos i quelores
Cheiros i flores
Oulores, sabores,
Amores?
A gusto:
Agosto.

AGOSTO

Clara claridade
Claríssima
Clarente...
Clara lente a vasculhar
Os corpos brancos de inverno.
E as almas.

Claro vento
Ventania
Canta claro cata-vento
Canta vento a despertar,

Sentimentos, sensações...


Frutos e cores
Odores e flores
Aromas,sabores,
Amores?
A gosto:
Agosto.

S:)

Chorei para drento


Ne l die an que you chorei para drento,
fizo-se un delúbio na mie alma,
lhágrimas secas,
delor que nun acalma.

Ne l die an que you chorei para drento
L riu creciu i arramou,
la mie alma einundou,
ls mius uolhos secou.

Secou cun delores tamanhos,
cortou-me l resfuolgo,
tirou-me l boziar,
angolhi l sufrir,
an beç de chorar.

Nas mies antranhas
formórun-se piedras de sal,
piedras, tal i qual,
tamanhas…

Anté que houbo un die
que fondo resfolguei,
las piedras cobrei,
la mie alma amanhei
i, ne ls mius uolhos,
las cumpuortas arrebentórun,
las lhágrimas salírun,
ls delores alebiórun.

Bíblia an mirandés





An Miranda de l Douro, un home de 62 anhos traduziu la Bíblia an mirandés. L mais strourdinairo ye que tardou dieç anhos a fazé-lo, porque la traduçon ye a mano. Ye un trabalho de trés mil páiginas, an seis ambelumes, de l Antigo i de l Nuobo Teçtamiento.

24/08/09

Testo de l “Forun: www.nialdelaboubielha.org”


L lhibro de tiu Foustino

L lhibro “Nuobas Fábulas Mirandesas i Cuontas Sacadas de la Bida” de tiu Foustino que tubo publicaçon ne l die 31 de Júlio i salimiento an Sendin ne l die 1 de l més d’Agosto, ne l Festibal Intercéltico, an cunjunto cun outros trés lhibros ( ls purmeiros dua eidiçon an mirandés) i inda ua publicaçon de l grupo Musical Lenga Lenga “l teçtemunho”.

Bieno este lhibro apuis a tener l’atencion de las dues Associaçones de Zenízio ne l die 13 desse mesmo més, quando ne l salon se fizo l’apersentaçon i se puso l lhibro nas manos de to l mundo que staba persente, açon que a miu ber se rebelou amportante i bien marcante para quien bei todo l trabalho que staba terminado para esse die. Querie-se l die bien cumpuosto, puis antre la hora de la Missa i la cena de l Associado (pul lhado de la A C “Sol Nascente) i la comemoraçon de l 1º decénio de l’oufecializaçon de la A C R “Nial de la Boubielha) habie que acupar l tiempo i melhor nun habie que fazer-lo cun cumbíbio i cultura.

I la apersentaçon de l lhibro bieno cumo muitos dezírun “la cereija ne l bolho”, mais digo you que sou fraquito oulheiro, staba na hora de fazer algue que nunca se fizo, staba na hora de apersentar trabalho, puis staba ende muito pobo que sabie que la quemunidade Zeníziense se meti (un modo de dezir) pula scrita de l mirandés andentro, i esta apersentaçon bieno cumo a poner an sues manos todo aqueilho queilhes até eiqui solo l sabien de boca, nas cumbersas ou las nuobas publicadas ne l Jornal Nordeste.

Este cachico rebelaba-se cumo un birar de la página na Stória de las dues Associaçones, zde essa hora palantre yá se miraba çfrente pa l’A C R Nial de la Boubielha ne l que toca a la parte cultural, habie dado cuontas, habie trabalhado para alegrar i cumponer la fiesta, que se querie animada, zde essa hora l lhibro “Nuobas Fábulas Mirandesas i Cuontas Sacadas de la Bida” dun Zeniziense era un marco spetado na Stória de las Associaçones, de l’aldé de Zenízio, quien nun ama la sue tierra i ls sous!.

L lhibro a miu ber para alhá de l sou balor cultural i de l cuntributo que puode dar a la scrita de l mirandés, rebela-se cumo ua berdadeira mensaige para todos aqueilhes que yá scríben i son muitos nesta quemunidade Zeníziense a nun zistir i para outros beníren a la lheitura i a la scrita, que bal siempre la pena partilhar i deixar l teçtemunho de las nuossas bibéncias i spriéncias de bida.

L lhibro apersenta-se cumo fruito de muito trabalho que fui medrando al lhargo destes redadeiros anhos, zambolbido por pessonas yá bien çtacadas ne l campo de la Cultura i de la quemudade Mirandesa an giral. Ten la mela bien firmada de l’ourige de l sou outor, cumo nun puodie deixar de ser, un filho ye siempre feito a la nuossa asparcéncia, doutro modo nun puodie ser, (bonda ler la fiel çcriçon la Cápia) bota-se a falar dun mundo que fui l sou pul termo i daqueilha era, deixa siempre ua palabra de reflexon aqueilhes que puoden fazer melhor i que ye siempre tiempo de demudar l que stá mal.

Puis stimados amigos i lheitores, passado que son alguns dies de la sue apersentaçon, esto que bos digo son alguas de las muitas cousas que tengo para bos dezir, a sou tiempo outras beníran al de riba.

Fai muito tiempo que spreito todo l que ye feito porqui i por outros lhados pul mirandés, la gana que las pessonas bótan para que seia mais coincido, screbido i falado, i ua cousa yá you fui capaç de antender del, ye pul trabalho cunstante i na percura de l fazer cada beç melhor quel eiqui quier star.

Até qualquiera die, nun pormeto muito mas nun sei se ye de you ser de la mesma era, ua cousa bos digo, n’alma bai-me pul mirandés l mesmo que a el.


Antonho Carrasqueiras
(antonio.carrasqueiras@gmail.com)




23/08/09

Trindade

L ANCONTRO DE BLOGS DEIXOU ESTE SFREGANTE QUE L HOIJE REGISTROU PARA SIEMPRE. Gozai-lo que bale la pena:

http://www.sendim.net/noticias/hoije/noticias_titulos.asp?id=712

20/08/09

Lhebarei alas i la mie anquietude

Biaijo sien malas,
solo ua troixa lhebe
adonde lhiebe las alas
cun que bolo ne ls mius suonhos
para un mundo çfrente,
adonde las pingas eiternas d'ourbalheira
séian pérlas que me oufreces,
adonde l respeito seia la bandeira,
adonde la paç se amponga,
trazida por branca palomba,
sue mensageira.

Carrego ne ls bolsos la mie sperança,
la mie sede de mudança,
la mie streilha para acender,
para que, nas nuites scuras
eilha puoda alhumbrar,
guiar l mundo, las mentes.

Nó,
nun me digas que nun chego!
You sei que quando quiero,
quaije que siempre me supero.

Nó,
nun me digas que nun baia!
Eirei cumo la formiga
que sigue l sou carreiron,
carregada de oupenion,
cuntornando, arrodiando,
seguindo,
ne las pretençones persistindo.

Nun lhebarei ruodas, esso nó!
Nun quiero apatulhos,
lhiebo las mies alas
para nun ferir a naide pul camino
i seguirei l miu çtino.

Ye cun eilhas que biajo,
praino subre l mar,
na auga miro-me al speilho,
falo cun las gaibotas
i cun eilhas canto i beilo.

Ye cun eilhas
que subrebolo l miu praino,
pare te ber tierra caliente,
a sudar de canseira,
a morrer de sede,
a arder an chamas de pormessas,
d'antençones.
Beio-te tierra caliente,
beio-te a arder an febre,
delariante, crédula
i manipulada nas tues oupeniones.

Nó, nun quiero ruodas
i tamien nun quiero pies,
nun me pidas pa ls lhebar.
Pus tu nun bés
que cun las ruodas you puodo ferir
i cun ls pies you puodo pisar?

Na mie bagaige lhebarei las mies alas,
anrebulhadas na mie anquietude!...

19/08/09

Bersos pra ti : La güeira

Dende un alto la Sanabria (1685 m), la sierra la Culuebra i la Lhuç al loinge

LA GÜEIRA’L POBO

La Moura de las funtaninas
Te sacou culas sues maninas
Yá alhá pa riba la caleija
Oubien-se mil bozes que nien n’eigreija.

Saliste dal brício la chana,
De la fuonte, l amorico que mana.
Yá alhá pa riba l praino la Lhuç
Oubien-se mil homes chegando de cruç.

A pisocadas anchieste la tierra de carreirones.
A chancadas amachaqueste los angurriones.
Mas Reinha d’antanho ! Qu’agora sien fuorça nien sales,
De la lhapa adonde t’ançarreste culs tous males.

Dende tenes de renacer !
De la tierra las funtaninas muito camino tenerás que fazer.
Pra daquestes males te lhibrares an glória !
Güeira derrama-te, i munda la nuossa tierra.

Fai rebibir aquesse tou pobo, pur piedras i rigueiros, aquesse tou reino !



Tiégui Albes, die 25 de Julio dal 2009, Paris.

Lhembrar ye bibir

Cumo lhembrar ye bibir, eiqui deixo la letra de ua música que passaba muito ne l rádio na mie anfáncia. Solo agora arreparei que ten un bun potencial para ansinar ls nomes de ls meses al daprendiç de qualquiera lhéngua. Solo spero que Baptista-Bastos nun leia l froles, senó ampeça a dezir que esta letra ye facista, porque fala de quaije to ls meses, mas nun fala de Abril.
Chega de cumbersa fiada. Lede la letra, lhembrai i bibi.


Lhembrar ye bibir

Fui an Setembre que te coinci
Traies ne ls uolhos la lhuç de Maio
Nas manos la calor de Agosto
I ua sunrisa
Ua sunrisa tan grande que nun cabie ne l tiempo
Oube, bamos a ber l mar
Fuste l trinta de Febreiro dun anho por ambentar
Falemos, falemos de cousas tan boubicas q'acabemos an silenço
Por ounir las nuossas bocas
I you daprendi a amar

REFRAN

Si you sei que todo son recordaçones
Si you sei ye triste bibir d'eilusones
Mas tu fuste la mais guapa stória d'amor
Q'un die me passou
I lhembrar ye bibir, solo tu i you

Fui an Nobembre que te fuste
Lhebabas ne ls uolhos las chuibas de Márcio
I nas manos l més friu de Janeiro
Lhembro-me que me deziste que l miu cuorpo tembraba
I you, you querie ser fuorte, respundi que tenie friu
Falei-te de l biento norte
Nó, nun me digas adius
Quien sabe, talbeç un die… cumo you tembraba, miu Dius
Amei cumo nunca amei
Fui boubo, nun sei, talbeç
Mas por pouco, por mui pouco you bolberie a ser boubo
Amarie-te outra beç

Victor Espadinha

[An pertués:

Recordar é Viver

Foi em Setembro que te conheci
Trazias nos olhos a luz de Maio
Nas mãos o calor de Agosto
E um sorriso
Um sorriso tão grande que não cabia no tempo
Ouve, vamos ver o mar
Foste a trinta de Fevereiro de um ano por inventar
Falámos, falámos coisas tão loucas que acabámos em silêncio
Por unir as nossas bocas
E eu aprendi a amar

REFRÃO

Sim eu sei que tudo são recordações
Sim eu sei é triste viver de ilusões
Mas tu foste a mais linda história de amor
Que um dia me aconteceu
E recordar é viver, só tu e eu

Foi em Novembro que partiste
Levavas nos olhos as chuvas de Março
E nas mãos o mês frio de Janeiro
Lembro-me que me disseste que o meu corpo tremia
E eu, eu queria ser forte, respondi que tinha frio
Falei-te do vento norte
Não, não me digas adeus
Quem sabe, talvez um dia… como eu tremia, meu Deus
Amei como nunca amei
Fui louco, não sei, talvez
Mas por pouco, por muito pouco eu voltaria a ser louco
Amar-te-ia outra vez]


18/08/09

Nó!

Nun téntedes amordaçar-me
que a seguir corto la mordaça
Nun téntedes nunca calhar-me,
na mesma boziarei a quien passa.

Boziarei contra l cumpadriu,
contra l'anjustiça, la corruçon,
contra quien porteige ls ricos
i als probes tira l pan.

Boziarei contra ls pormotores
de politiquice bacoca,
maldicéncia, caciquismo,
ciego partidarismo,
prontos a fazer batota.

Puoden cortar ls mius dedos
porque na mesma screbirei,
fazerei de l cotos la mie arma,
na botoneira boziarei.

Boziarei a la lhibardade,
la justícia social,
ne ls dreitos, l'eigualdade,
ne ls deberes, l'oubrigatoriedade,
tratamiento por eigual.

Chamai-me poeta decepada
Poeta calhada, nó!
Chamai-me poeta amordaçada
Poeta silenciada, nó!

Hei-de screbir an papel,
hei-de screbir na Anternete!
Hei-de dezir las berdades,
bien alto a to la gente!

I quando la fuorça se me acabar
i you me fur pa las streilhas,
alhá cuntinarei a lhuitar
i a screbir al pie deilhas

I ban trés, parte 2


Queda tod'mundo cumbidado para la apersentaçon de l lhibro TORTULHAS - Cuontas deste mundo i de l outro, die 23 de Agosto, Demingo, ende pulas 6 de la tarde, ne l Salon de la Casa de l Pobo de San Pedro de la Silba, nua ourganizaçon de l'Associaçon Cultural i Recriatiba de San Pedro de la Silba, cun l apoio de la Junta de Fraguesie.

La apersentaçon será feita por Amadeu Ferreira, diretor de la Coleçon An Mirandés, se calha por esta ye que bós nun asperabades!

Cuido que amportará çtacar l altíssemo balor eiducatibo de ua cousa destas: cumo tal, you yá ua beç lhebei l miu garoto a ua palhestra deste calibre i aquilho tubo ua amportança cimeira na sue eiducaçon: nunca más l lapantin se tornou a negar a quemer l caldo! Quando a las bezes inda le arrefuce ls narizes, bonda dezir-le: Tu mira que se nun t'abias, manhana lhiebo-te a outro salimento de lhibros!... ye remédio santo, nistante l angulhe.


Bah, botai-bos alhá anté San Pedro ne l Demingo, que apuis al fin nun deixaremos de tener tiempo para buer ua pinga i quemer un muordo!

Ancuontro de Bloguers de l Praino 2009 - quien nun se nega



Esta ye la lista porbisória de ls partecipantes anscritos anté hoije no almuorço de l'ancuontro que bamos a tener no die 22 deste més. Quien fai tençones de ir i l sou nome inda nun stá eiqui, faga l fabor de screbir nos quementairos, assi cume quien stá i por algua rezon yá nun poderá aparecer alhá.


.

Assi bamos

Que amportante sou you, nun bedes?
Gusto de bibir nun andor,
mesmo que nun l tenga, bós dai-me balor!
A ronsos a mi, tenereis l que quereis;
pintado de las mies quelores,
pedi-me fabores, todo mereceis.

Que simpático sou you, todo angurbatado!
Pedi-me fabores,
nun reinbendiqueis ls buossos dreitos,
you gusto de ser bajulado.
Stou afeito a estes balores,
de bender smolas i fabores,
mas traei-me angraixado!

Que maleitas tengo you, nun bedes?
Sufro de grietas nas manos
que perciso de tratar.
Bajulai-me… mas traei-me tamien unto,
pa las mies manos ountar;
nun penseis que me unto cun presunto,
esso era an tiempos!
Ls tiempos demudórun,
ls untos tamien
i sien cuntratiempos;
tengo ouros nua cuonta
i querie ber se crecien.

I assi nestes untos,
se bai zountando este paíç;
uns siempre medrando,
outros a secar pula raíç,
quemendo batatas sien unto,
cun dientes, cumo se diç.




16/08/09

Fugidas

Spertei cun ua lhuna miruolha a antrá-me ne l quarto pul de l cortinado fino que tapa la jinela, porriba de la cabeceira de la cama. Cuidei que se trataba de la lhuç penheirada dun amanhecer que s'achegaba. Sentei-me na cama, puxei l cortinado i spreitei l cielo a dreitos al poniente, l'ourientaçon de l quarto. Debrebe me dei de cuonta que pula quelor çfrente nun se trataba dun amanhecer, mas si de l lhunar, daqueilha lhuna tan solica cumo guapa.

Inda que l cielo stubisse strelhado, aqueilha lhuna de Agosto, tan einigmática i guapa, sentie-se sola. Ls moradores de l'aldé nun le dan l'atençon qu'eilha gusta de tener i, an beç d'apaixonante, passa a lhuna miruolha qu'anterfire cun las sementeiras, las colheitas, l corte de madeiras.
Lhebantei-me i stribei-me ne l parapeito dua jinela na mesma ourientaçon. La lhuna olhou-me einigmática, apaixonada, delantre la cumplecidade de Bénus. Eilhi quedei a cuntemplar l cielo cumo se fusse la purmeira beç que bie la lhuna a çponé-se, ne l perciso punto an que todas las tardes de Berano l Sol se çpon. Na berdade yá nun se me lhembraba de l çponer de la lhuna; tenerie-lo bisto muita beç an nina quando spertaba mui cedo para ir pa las segadas, mas an buona berdade nun se me lhembraba.
Assi, fui abaixando als poucos i cun Bénus i las streilhas fui zaparecendo ne l'hourizonte, cula denidade que solo ua Lhuna puode tener. Antes que la lhuç traiçoneira de l Sol le sacasse l brilho fui-se triunfante para, zlhumbrante, tornar la nuite apuis, de l lhado cuntrairo de l cielo.

You, ser pequerrico deste ouniberso guapíssemo, senti-me anfenitamente mais pequeinha, delantre de tanta belheza!...
Besti-me a la priessa. Decidida a ouserbar l nacer de l Sol, chubi l cabeço que me l retarda al menos quinze minutos. Quando l sol me entra pula cozina yá ben caliente i cun brilho fuorte.

Chubi apressiada i mais adelantre, ne l Sierro, ne l praino, sentei-me nua piedra de cantarie al meio dua tierra lhabrada, de frente para aqueilha lhuç inda çcreta que se amostraba subre l monte de la Senhora de la Lhuç i eilhi quedei, çcalça, pronta a recebir l sol i la fuorça qu'el tenie para me trasmitir.

Magnífico, sclamei!...
Assi quedei a registrar ls bárias queloridos de l cielo, cumo a catá-los para ua tela. Alaranjado, acerca l hourizonte iba sbatendo para esberdeado i arriba lilás a fugir para roixo. Estes queloridoss éran refletidos nas singelas nubres que se spargien ne l cielo l que daba inda mais belheza a aquel nacer de l Sol. L laranja fui als poucos medrando i tornando ls restantes queloridos mais çcretos até que zaparecírun cul oumentar de l brilho daqueilha bola que saliu de l'hourizonte tan loinge, neste praino magnífico.
I assi quedei, stática, çtraída, a pensar na lhuna i ne l miedo qu'eilha sentiu an anfrentar aqueilha lhuç. Tamien you nun aguantei muito tiempo aqueilha fuorça de la natureza que bieno i debrebe ls mius pobres uolhos ampeçórun a lagrimeijar.

Fiç la caminada al cuntrário. Querie chegar al cabeço porriba l'aldé antes de la lhuç de l Sol. Ende, sentei-me ne l suolo acerca las scobas. L sol fui alhumbrando als poucos ls telhados de l'aldé depuis de tener chegado a las carbalheiras de la Moura, adonde la lhuna se fura. Ls telhados de ls puntos mais altos an bários sítios de l'aldé ampeçórun a recebir la lhuç, l campanairo de l'eigreija, ls ramosos freixos de S. Lhurenço i al fin la mie casa que, por ser la mais acerca de l cabeço, fui la derradeira a ser cumprimentada pul Sol.
Abaixei adreitos a casa. L bício de l café chamaba-me…

Ls Boubielhos an Fiesta (parte 2 cuntinaçon)
















Arrimado a las 16.30 horas i yá cul salon de l’ Associaçon Sol Nascente bien cumpuosto de Zenizienses i amigos de la quadrilha de l blogue frolesmirandesas, arrimado a uitenta pessonas, dou-se einício a la sesson cultural de l Salimiento de l lhibro Nuobas Fábulas Mirandesas i Cuontas Sacadas de la Bida de Faustini Antão. La sesson fui persididida por Francisco Domingues que apuis de saludar las pessonas persentes, saludou i apersentou ls eilemientos de la mesa. Assi, ampeçou por apersentar l persidente de l’ Associaçon Sol Nascente, Manuel Lopes a quien agradeciu por esta haber agarrado lhougo l’ eideia de ourganizar este eibento cultural para prestar ua houmenaige simples mas santida al associado i scritor Faustino Antão. Apuis çtacou l papel amportante de l manhuço de rapazes que an 1981 criórun esta Associaçon, bien cumo de todos ls derigentes que se ténen seguido i de l trabalho que ténen realizado an çfeza de las tradiçones i de la cultura. An seguida fizo l’a apersentaçon de l persidente de l’ Associaçon Nial de la Boubielha, Leonardo Antão i lhembrou l grupo fundador i an special l associado António Vaqueiro que yá nun stá antre nós. Çtacou an seguida l papel amportante que esta Associaçon ten tenido na çfeza de las tradiçones i de la cultura Zeniziense an Lisboua i alredores i ne ls derradeiros cinco anhos an parcerie cun l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa l trabalho zambolbido ne l ansino de l mirandês i na sue dibulgaçon. Çtacou inda l patrocino dado a esta coleçon agora salida an mirandês mercando 60 lhibros de l Zeniziense Faustino i dieç de cada un de ls trés outros outores . Este ye un sfuorço que hai que lhoubar i que dá repuosta a un de ls oujetibos de l Associaçon.
An seguida fizo la apersentaçon de l porsor, ambestigador i grande studioso de l mirandês i Diretor desta coleçon agora salida an mirandês pula eiditora Zéfiro, Drº Amadeu Ferreira. Subre el dixo que ls Zenizienses an giral i ls de l Nial de la Boubielha an particular tenien la grande suorte de l tener cumo amigo i quando se ten un amigo destes que tanto ls ten ajudado nun se puode pedir mais. Por fin falou subre l outor, cunterrano i amigo Faustino, nacido ne l Bárrio de Belharino adonde creciu, brincou i daprandiu culs sous la lhéngua mirandesa.
Apuis als siete anhos tubo de ir a la scuola que quedaba neste lhugar adonde mos ancuntramos, para daprander l Pertués, la Stória i Geografie de Portugal i las Cuontas. Assi, durante quatro anhos l mirandês passou a ser la lhéngua de la família i de las brincadeiras, yá que, andrento de la scuola solo podie falar l Pertués. Faustino cumo tantos outros, mesmo sendo buono aluno nun cuntinou a studar. Isso era nesse tiempo solo suorte de poucos, la maiorie quedaba cun las alas atadas para nun dar grandes bolos. Mas, l suonho del fui siempre bolar mais alto, nunca zanimou i a cada die passado atrás de las canhonas ou de las baças iba sbolaciando anté que por buolta de ls 17 anhos conseguiu zatar l nuolo de las alas i bolou anté Lisboua, angressando na marina.
Chegado a esse nuobo mundo biu que staba cheno de ouportunidades, mas tamien de peligros i habie que saber fazer la çtrinça i seguir an frente aporbeitando ls nuobos caminos i ouportunidaes. Assi, studou i fizo ls cursos de la sue specialidade, biajou por outras tierras i cuntinou siempre cun buntade de daprander cada beç mais. Saliu mais tarde de la marina i arranjou trabalho na bida cebil, mas siempre cun la mesmas fuorça i buntade de daprander cada beç mais. Quando an 2004 aparciu l purmeiro curso de lhéngua mirandesa an Corroios,alhá stubo el na purmeira lhinha i lhougo se çtacou cumo un aluno antressado i trabalhador. Durante ls três anhos de curso fizo muitos trabalhos, alguns deilhes apuis cumpilados ne l lhibro de ls alunos, outros publicados ne l Jornal Nordeste i mais tarde muitos ne l blogue frolesmirandesas i ne l sítio de l Nial de la Boubielha. Este lhibro sendo fruto de l sou trabalho i mérito ten muito que ber cun essa aprendizaige de la scrita i de la lheitura de l mirandês que fazírun renacer todas las stórias de bida passadas ne ls ampeços de la sue bida, stórias bibidas i pansadas an mirandês.
Ousou de la palabra an seguida Manuel Lopes, i dixo que era cun muita proua que l’ Associaçon Sol Nascente habie ouganizado esta sesson cultural para houmenajear l amigo, cunterrano i scritor Faustino Antão i, era cun muita honra que recebien na sue casa pessonas cun tanto balor cumo l drº Amadeu Ferreira i restantes cumbidados. Seguiu-se Leonardo Antão, persidente de l’ Associaçon Nial de la Boubielha, que çtacou mais ua beç l grande trabalho zambolbido pul Nial de la Boubielha i mais concretamiente ne l ansino i na dibulgaçon de l mirandês an parcerie cun l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa, que de cierto dou un grande cuntributo pa l salimiento deste lhibro de Faustino.
Seguiu-se l’ apersentaçon de l lhibro Nuobas Fábulas Mirandesa i cuontas sacadas de la bida por Amadeu Ferreira, que dixo ser un lhibrico pequeinho, mas dua grande culidade lhiteraira. Amadeu Ferreira çtacou estes testos agora publicados ne l lhibro antre muitos screbidos por Faustino, porque son testos pequeinhos, mui bien screbidos adonde Faustino pon todas las sues bibéncias passadas pul termo i ls coincimientos a la buolta de ls paixaricos i bechicos que pon a falar mui bien. Amadeu Ferreira, dixo nun tener dúbedas que a Faustino nunca le passarie pula cabeça publicar un lhibro an pertués. Mas, esta ouportunidade de l mirandês que fizo apelo a las sues stórias de bida motibórun-lo de tal forma que aparciu este purmeiro lhibro. Assi, nien que nun fusse por mais nada yá habie balido la pena haber dado estes cursos an mirandês.
Seguiu-se l outor Faustino Antão, que ampeçou por agradecer a todos ls zenizienses i amigos persentes l apoio dado, a las Associaçones Sol Nascente i an special a l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa i a l’ Associaçon Nial de la Boubielha pul ansino de l mirandês lhebado a cabo an Corroios. Agradeciu de ua forma particular i santida al porsor Amadeu Ferreira pul trabalho zambolbido ne l ansino de l mirandês bien cumo na sue dibulgaçon i an particular na grande ajuda que siempre tubo del an todos ls trabalhos. Siempre oubi de l porsor Amadeu las palabras stá buono ou stá mui buono. Isto ye ua maneira de ajudar mui agradble yá que you nunca me senti zmotibado i iba ganhando mais buntade de andar palantre. Este lhibrico ten muito a ber cun las mies bibéncias i cun ls balores que la mie família me trasmitiu. Família de pastores, lhabradores, trabalhadores houmildes i siempre çpuostos a ajudar. Estes fúrun ls balores que me fúrun passados i puls quales tengo pautado la mie bida. An seguida fizo un agradecemiento special a la sue tie Natália, que nun sendo mirandesa de nacimiento passou a ser de coraçon. Eilha fui siempre acarinada por esta comunidade Zeniziense i ten stado siempre al miu lhado nesta caminada. An último lhugar derigiu un bien haia a todos ls persentes i amigos i an special a todos ls que dun modo ou doutro dórun l sou cuntributo pa la salida deste lhibro.
Apuis dua grande salba de palmas l persidente de la mesa Francisco Domingues, dou por ancerrada la sesson i chamou l associado Isidro Miguel, que tenie ua lhembráncia para antregar an nome de ls zenizienses de l Nial de la Boubielha, al sou persidente Leonardo Antão, pul sou ampeinho i l buono trabalho realizado an prol de l Associatibismo.
La parte spiritual i la parte cultural stában terminadas, mas cumo nun hai fiesta sien aquemodar la barriga, faltaba la cena i la parte de l cumbíbio que lhougo ampeçou a seguir a la parte cultural cun cumbersas a la buolta deste acontecimiento. Muitas de las pessonas benírun manifestar l sou agrado pul modo cumo esta sesson fui ourganizada. L padre António Morais fui un deilhes i dixo que tenie quedado ampressionado pula capacidade de ourganizaçon i pul níbel eilebado desta sesson cultural que segundo el nun quedou atrás de muitas que se passan an meios bien mais grandes i, dou ls sou sinceros parabienes a l’ ourganizaçon. A lar deste cumbíbio la cena staba a ser feita, bien cumo la purparaçon de las mesas. Assi, cerca de las uito de la nuite yá muitos associados fazien ua fila para lhebar l prato cheno de cochino brabo i batatas cozidas. Quando ls cozinheiros ampeçórun a serbir ls associados fúrun oucupando ls lhugares nas mesas i nun demorou muito a quedar chenas culs 150 associados que se íban deliciando cul cochino brabo, cumbersando culs cumpanheiros de mesa i bebendo uns copos de bino, sumo ou auga. Apuis habie un buono melon de subremesa i café serbido ne l balcon de l café de l’ Associaçon Sol Nascente.
Yá l serano iba adelantrado quando l persidente de l Nial de la Boubielha oufreciu a l’ Associaçon Sol Nascente ua lhembrança cumo recoincimiento de l trabalho realizado i pul modo zanteeressado cumo agarrou l eideia para que esta fiesta cunjunta tubisse lhugar. An seguida antregou ua Boubielha al porsor i amigo Amadeu Ferreira, pul trabalho realizado i la buona ajuda que ten dado ne l ansino i dibulgaçon de l mirandês. Tenie tamien ua Boubielha pa l padre António Morais, puls buonos serbíçios prestados al Nial de la Boubielha, mas cumo el nun staba persente la mesma bai a ser antregue an Corroios. De realçar que todos estes persentes oufrecidos fúrun feitos pul nuosso artesano Amável Antão. Las ties de Zenízio tamien oufrecírun un ramo de froles al scritor i amigo Faustino.
Ne l fin l porsor Amadeu dixo alguas palabras de agradecimiento i que staba siempre çpuosto a ajudar i por isso podien cuntar cun el, mas tamien dixo que siempre que houbisse cenas destas que l podien cumbidar que el acá starie.
Un bien haia als senhores padres Basileu Pires, Paulo pires i António Morais, a las cantadeiras de l coro, a todos ls Zenizienses que stubírun persentes na missa i na sesson cultural de l salimiento de l lhibro de Faustino i, als associados de las dues Associaçones que dórun l sou cuntributo para que este grande eibento tubisse lhugar.
Un bien haia special a la direçon de l’ Associaçon Sol Nascente i als sous associados que cun eilhes colaborórun na purparaçon de todo l trabalho lhogístico, bien cumo na eilaboraçon i serbício de la cena que stubo mui buona. Esta fui decierto la parte de la fiesta que mais trabalho dou i a las bezes nun ye recoincido por quien solo ten que se poner a la mesa. Stán todos de parabienes i speremos que este cumbíbio de las dues Associaçones, seia l purmeiro de muitos. Deseio que l trabalho an çfeza de la lhéngua mirandesa, de las tradiçones i de ls jogos tradicionales cuntine a ser feito, siempre ne l sprito de ounion i de partilha.
Francisco Domingues

Ls Boubielhos An Fiesta (parte 1)
















Die treze de Agosto ls Boubielhos stubírun an fiesta an Zenízio, para comemorar ls dieç anhos de la lhegalizaçon de l’ Associaçon Cultural i Recreatiba ‘’Nial de la Boubielha’’, cun morada an Corroios;
para fazer l Salimiento de l lhibro Nuobas Fábulas Mirandesas i Cuontas Sacadas de la Bida de l scritor Zeniziense Faustino Antão;
I la segunda cena de ls associados ourganizada pula Associaçon Cultural i Recreatiba ‘’Sol Nascente’’, cun morada an Zenízio. Assi, las dues associaçones an parcerie stabelecírun l porgrama de las fiestas que ampeçou a las 14.30 horas cun missa na Eigreija Paroquial de Zenízio. La missa fui dezida quaije toda an mirandês puls padres Zenizienses, Basileu Pires, Paulo Pires i António Morais de Bilachana i amigo de l Nial de la Boubielha,que ten dezido las missas de la fiesta de l dous de Febreiro an Lisbou, tamien an mirandês. L coro cantou tamien dous cânticos an mirandês i inda que solo tenga habido dous ansaios i para quien nunca tenie lhido an mirandês corriu mui bien. La traduçon de la missa i de ls cânticos para mirandês fúrun de la reponsablidade de un de ls associados.
L padre Basileu que persidiu a la celebraçon ampeçou por dezir alguas palabras an mirandês fazendo referença a este die que era special, porque se comemoraba ls dieç anhos de la lhegalizaçon de l Nial de la Boubielha que quijo star an quemunhon cun l’ Associaçon Sol Nascente i cun todos ls Zenizienses. Assi, staba mui cuntente por ber que tamien ls que stan an Lisboua armanados ne l sprito de pertença al Nial de la Boubielha, cuntinan a pensar an Zenízio i a çfender la sue cultura i las sues tradiçones, reforçando que ua dessas tradiçones ye la celebraçon de la missa que hoije bai a ser dezida quaije toda an mirandês bien cumo alguns cânticos,bien cumo la lheitura i l Salmo Reponsarial a cargo de ls associados Basílio João i Francisco Domingues.
Apuis dou-se einício a la celebraçon de la missa i quando se chegou al eibangeilho, fui la beç de l Padre Paulo l dezir an mirandês i por sinal mui bien. Stá de parabienes l padre Paulo por haber tenido esta abertura i haber colaborado cul Padre Basileu. La houmília fui dezida pul Padre Basileu que antre outras cousas, fizo apelo a la capacidade de perdonar, a l’ amisade,a la partilha, a la houmildade i antrajuda antre todos. Balores que mos fúrun trasmitidos puls nuossos antepassados i que nós tenemos oubrigaçon de çfender i praticar no nuosso die a die. Nun chega solo nos dies de fiesta,ten de ser ua prática de todos ls dies.
Acabada la missa que tubo l’ Eigreija chena de Zenizienses, l persidente de l Nial de la Boubielha, Leonardo Antão oufreciu l logotipo de l Nial de la Boubielha, al padre Basileu Pires, cumo pruoba de recoincimiento pul sou ampenhamiento i trabalho na parte spirtual desta fiesta. Apuis, dixo que irien ser çtribuídas dues pajelas a la salida de la missa a todos ls persentes fazendo referença al 10º anibersairo de la lhegalizaçon de l Nial de la Boubielha, cun l’ eimage de l Sagrado Coraçon de Jasus. Ua deilhas cun l ‘ Ouraçon al Sagrado Coraçon de Jasus an Pertués i outra an Mirandés. Eiqui queda l’ ouraçon.
Cunsagro-me a Bós, Sagrado Coraçon de Jasus:
Oufreço-Bos ls mius uolhos, ls mius oubidos, la mie anteligência, la mie lhiberdade i toda la mie bida;
Oufreço-Bos la cruç de las delores de l cuorpo i d’ alma que tengo todos ls dies, ls momientos, de desainimo, de cansasso i de solidon;
Oufreço-Bos cada miembro de la mie família, cun las sues alegries, las sues çficuldades, ls sous pecados, i las sues anfidelidades;
Oureço-Bos l deseio de crecer na fidelidade, cun la sede de Bos amar cada beç mais i melhor i cul antusiasmo de Bos serbir i trabalhar anquanto tubir fuorças pa la buossa maior glória. Amen.
Antes d’ ampeçar la sesson cultural de l salimiento de l lhibro de Faustino, inda houbo tiempo para cumbersar, tomar un café, uas augas i uas cerbeijas, na Associaçon Sol Nascente i star un cachico a la selombra de l carbalhos de l’ Associaçon, yá que la calor nesse die era muita. Subre l salimiento de l lhibro i de la cena de ls associados daremos cuonta na parte dous deste trabalho. (cuntina)
Francisco Domingues