31/03/17

Zune l siléncio





miras la pantalha de l camputador i nun hai sartas de palabras. baziu mas nun assossegas l pensar. relinquins de pensamientos. ruodra a buoltas. nun sai de l sítio. arrecosa-se! yá chega. zbia lo. zune l siléncio. zune mesmo. hai dies que nien falar cun tous botones debes. solo l siléncio. mas puode alhá ser se mesmo esse fala.

2017/31/03

21/03/17

Genísio candidata - "7 Maravilhas de Portugal "



Estimadas(os) Conterrâneas(os) e amigas(os)
Envio o endereço - "links" - da notícia onde se pode ver a aldeia de Genísio, candidata as "7 Maravilhas de Portugal, na categoria de Aldeia Rural.

Agora temos de promover para somar votos.

In Correio da Manhã- 20-03-2017




19/03/17

13 - Spressones (dezires)




 -fazer burradas de meia nuite, nun stá cierto 
 -fazes-te mui doutor, çanfonho
-feio cumo l diabro, l raio de l tiu
-ferbe an pouca auga, tu nun lo coinheces?
-ferrou-me l calote culs fardos de palha
-fugir cul rabo a la xeringa, fai-lo muita giente 
 -fino cumo un alho, este fedelho (spierto)
-fizo la casa d'ampreitada.
-fizo un bun negócio cul grano
 -fugiu por antermeio de l guarda
-fui a dar cuorpo atrás de la parede.
-fui a dar parte a la guarda
-fui l'outro die, inda nun hai ua sumana
  -fui por antermeio del que cheguei al fin
-fui-se a abaixar las calças
-grande porrada d'auga caiíu hoije
 -habie muitas patatas çachadas (partidas)
-hai males que fazen bien
-hai ua abierta bamos a desaparbonar
-has-de haber-te cumigo, quando t'apanhar.  
-hás-de las amargar bien amargada (muito)  
-hoije andamos cun oubreiros

17/03/17

Miu delareio


De frol d´alba a rosa brabie,
de feixe a la cabeça an qualquiera squinica.
Ameroso delareio. Sós inda centeilha, cachico de lhuna,
perfume jasmin, trança de nina.
Sós berso de l maçanal cun sabor a lhima.
Jinela andiscreta, lhume de l mirar
La mie piel ye la tue sina.
I de l'hourizonte ua só lhinha ye abraço anteiro,
canto marineiro ne l filo de l die.
La palabra ye tue. I de quien t'ama.
I se ancanto houbira an hora tardie,
de la tierra salirie, poesie an chama.

Teresa Subtil

05/03/17

Las Oulheiras de Santo Antonho





Quedei horas a oubir-la cantar, dezir lhonas i ouraçones. Nun habie meio de parar, ponendo an cada cousa la fuorça de quien acradita an todo l que diç i luita para salbar un mundo que yá nin recoince cumo sou. Solo you le daba atençon i esso era ua ouportenidade rala. Miraba-le las angúrrias de las manos, ambaranhadas cumo penheiras albantadas por un pelubrino i adonde las marcas de ls anos se fúrn quedando nua scrita que solo las quitanas sáben ler.
-Sabe, agora bou a la scuola, de nuite. Deixei-la hai setenta anhos quando mie mai me puso a serbir, mas agora tengo tiempo para cuntinar. Até nun scribo mi mal, el nun acha? Yá quantá que andaba cun gana de tornar.
Tira l caderno de la cesta de la meia i amostra-me-lo cul argulho de quien se binga de la bida, que nun la deixou ir a la scuola. Anquanto leio l que screbiu, arregala ls uolhos cumo nina que aspera l’aprobaçon de l pursor.
-Son cousas de que me lembra: ouraçones, lhonas, bersos i cantigas. Mas l que gusto más de screbir son las ouraçones. Inda nun se me squeciu de nanhue pus rezo las mui amenudo.
A meio camino antre ls setenta i ls uitenta, biúba, culs filhos criados, faç de cunta que deixou la scuola por un cachico, assi cumo quien fui a regar la huorta.
La fuorça i la gana d’aprender son tan grandes cumo l tiempo que cuida tener perdido.
Ye un regalo oubir-la a ler l’ouraçon a Sant’Antonho, santo de la sue maior deboçon, siempre a las sues ordes, quando precisa del. Ls males de l mundo éntran-le an casa pula telebison i sufre cun eilhes. A las bezes, chora por esse mundo que nun conhece, tan diferente de l sou. Assi i todo, gusta del na mesma i, por esso, reza para salbar l que puode.
-L’outro die, pregunta-me, nun biu aqueilhes jobes que benien de Macau i se perdírun acho que an la índia ó para esses lados? Deixórun l carro a la borda de la strada i nunca naide ls biu más.
Lembrei-me anton duns pertueses que fúrun raptados an Iran quando fazien la ligaçon de Macau a Pertual. Cumo habie alhá jornalistas de la SIC, esta nun falaba doutra cousa. Tie Marie nun antendiu que tenien sido raptados. Par’eilha, tenien-se perdido por essas tierras que quédan tan longe i adonde naide conhece a naide.
-To ls dies rezaba l’ouraçon a Sant’Antonho i l miu santico fizo-me la buntade. Tardórun, mas aparecírun. Até agora nunca me fizo nanhue çfeita, l miu santico. You tamien nun abuso, pus esta ouraçon ye mui peligrosa para Sant’Antonho. Leia la parte de l fin i bai a ber.
Agarrei l caderno adonde tenie scrito l’ouraçon i ampecei a ler.
- Más alantre, adonde fala de l pai. Leia alto, ourdena-me.
- “…assim como vós não dormistes nem descansastes enquanto não livrastes vosso pai da forca, assim não dormireis nem descansareis enquanto não me fizerdes o que vos peço.”
-Sabe, you gusto pouco d’atentar l miu santico, porque el queda siempre sin drumir anquanto nun ache l que stubir perdido. A las bezes beio-lo cun oulheiras tan grandes que até dá choro. Cumo diç l’ouraçon:”Nun drumireis nin çcansareis”. Por esso, hai que tener muito cuidado cul santico. Mas se perdir algue cousa nun deixe de me l dezir, por que you rezo cun más fé.
Calhou-se. An riba la saia, dun luito yá zbotado, apenas las manos ua acontra l’outra cumo se tubira cámbria. Las benas albántan-se subre las angúrrias cun ua fuorça que mal se ténen drento la piel. Ua risica de los uolhos deixa ber bien quanto poder siente an drento, l poder de tirar l suonho a Sant’Antonho. Serena, ampeça a cantar outra cantiga de ls sous teimpos de rapaza. La boç sale-le cumo un rigueiro que, anque pequeinho, sabe bien l que acrecenta al riu. Por esso, perdiu l miedo de se perder.

Amadeu Ferreira
……………//………………

As Olheiras de Santo António

Fiquei horas a ouvi-la cantar, dizer pequenas histórias e orações. Não havia maneira de parar, colocando em cada coisa a força de quem acredita em tudo o que diz e luta para salvar um mundo que já não reconhece seu. Só eu lhe dava atenção e isso era uma oportunidade rara. Olhava-lhe as rugas das mãos, emaranhadas como peneiras levantadas por um tufão e onde as marcas dos anos foram ficando numa escrita que só as ciganas sabem ler.
-Sabe, agora vou à escola, de noite. Deixei-a há setenta anos quando minha mãe me mandou a servir, mas agora tenho tempo para continuar. Até não escrevo muito mal, o que acha? Já muito que andava com vontade de voltar.
Tira o caderno da cesta de fazer meia e mostra-mo com orgulho de quem se vinga da vida, que não a deixou ir à escola. Enquanto leio o que escreveu, arregala os olhos como menina que espera a aprovação do professor.
- São coisas de que me lembro: orações, historietas, versos e cantigas. Mas o que gosto mais de escrever são as orações. Ainda não me esqueci de nenhuma pois rezo-as frequentemente.
Entre os setenta e os oitenta anos, viúva, com os filhos criados, faz de conta que deixou a escola há pouco, assim como quem foi regar a horta.
A força e a vontade de aprender são tão intensas como o tempo que pensa ter perdido.
É um regalo ouvi-la a ler a oração a Santo António, santo da sua maior devoção, sempre às suas ordens, quando precisa dele. Os males do mundo entram-lhe em casa pela televisão e sofre com eles. Às vezes, chora por esse mundo que não conhece, tão diferente do seu. Assim mesmo, gosta dele na mesma e, por isso, reza para salvar o que pode.
- O outro dia, pergunta-me, não viu aqueles jovens que vinham de Macau e se perderam acho que na índia ou para esses lados? Deixaram o carro na berma da estrada e nunca mais ninguém os viu.
Lembrei-me então de uns portugueses que foram raptados no Irão quando faziam a ligação de Macau a Portugal. Como lá estavam jornalistas da SIC, esta não falava de outra coisa. Tia Maria não entendeu que tinham sido raptados. Para ela, tinham-se perdido por essas terras que ficam tao longe e onde ninguém conhece ninguém.
- Todos os dias rezava a oração a Santo António e o meu santinho fez-me a vontade. Demorou, mas apareceram. Até agora nunca me negou um pedido, o meu santinho. Eu também não abuso, pois esta oração é muito perigosa para Santo António. Leia a parte do fim e vai compreender.
Agarrei o caderno onde tinha escrito a oração e comecei a ler.
- Mais à frente, onde fala do pai. Leia alto, ordena-me.
- “…assim como vós não dormistes nem descansastes enquanto não livrastes vosso pai da forca, assim não dormireis nem descansareis enquanto não me fizerdes o que vos peço.”
- Sabe, eu gosto pouco de provocar o meu santinho, porque ele fica sempre sem dormir enquanto não encontre o que estiver perdido. Às vezes vejo-o com olheiras tão grandes que até dá vontade de chorar.
Como diz a oração: “Não dormireis nem descansareis”. Por isso, há que ter muito cuidado com o santinho. Mas se perder alguma coisa não deixe de me dizer, porque eu rezo com mais fé.
Calou-se. Em cima da saia, de um luto já desbotado, apenas as mãos uma contra a outra como se tivesse caibra. As veias elevam-se sobre as rugas com uma força que quase se não seguram dentro da pele. Um risinho de olhos deixa transparecer o quanto poder sente dentro, o poder de tirar o sono a Santo António. Serena, começa a cantar outra cantiga dos seus tempos de jovem. A voz sai-lhe como um ribeiro que, embora pequeno, sabe bem o que acrescenta ao rio. Por isso, perdeu o medo de ser perder.

12 - Spressones (dezires)



-el solo cunta lhonas, nun lo acredites

-el ten dues caras, cumo l grano …

-el ye mielgo, dua armana (gémeo)      

-era un causo pensado, yá l sabie

-esta baca stá agradecer lo que come

-estaba Miranda an peso na fiesta

-astanho hai muita palha i pouco grano

-astanho inda culhimos uas ubicas

-astanho si teneis buona pinga Tonho!

-estas meias nun cásan!

-esto bai de mal a pior, digo-te-lo you

-fai cunsante quejires, a mi tanto me fai

-fai l que le dá na gana!

-fai que fai mas nun fai…

-fai-las siempre pula calhada de la nuite

-fai-me la boca doce, este bolho

-falais de l'alto de la burra (ampinado)

-falais nun sei para quei?

-falar charro, nun ye bergonha nanhua

-fazei-me l précio debido! tiu Fonso

04/03/17

Tradiçon de l die de Santa Cruç





Ten-te ó alma buona i fuorte
Que hás-de passar
Pula hora de la muorte
Alhá ne l Bal de Jurafaç
L demónio ancuntrarás
I desta maneira le dirás:

 -Arreda , arreda Barrabás
tu nesta alma nun antrarás
que l die de Santa cruç
mil bezes dirás
Marie i Jesé, Jasus.


Nota: Era tradiçon ne l die de Santa Cruç, anfeitar
ua cruç cun froles i pone-la a la jinela antes de l
sol nacer i apuis rezar esta ouraçon.