30/12/09

Ouxalá!





Hai quien diga que mos fai bien ne ls redadeiros dies d’ancerrar l anho, parar un cachico i botar cuontas (relhembrar).
Subre l que fazimos i l que podiemos haber feito, l que fazimos de mal para assi remendar s’inda tubir remédio, las ajudas que neguemos als outros que percisában, las baboseiras que botemos, las amizades que melindremos, ls perdones que nun pedimos i nun demos, cumo serie justo dezir poner la mano na cuncéncia que ye la sentinela que mos fai cumpanha siempre.
You admito, tengo la cuncéncia de que muito mais podie tener feito para alhá de l que fiç, muitos fúrun ls momientos que me dei a la malandra, muitas fúrun las bezes que podie antregar-me a l’ajuda social, puis spremido nada fiç para bien de ls mais achegados i necitados, quantas bezes dixe cousas que nun bálien nada i zmedidas, nun dei un passo alantre para fortalecer i criar mais cunfiança i amizade.
Talbeç haba rezon de dezir que an cada fin de jornada seia buono fazer l resumo, abaluar las cousas i ampeçar outra melhor, arrecular camino, becir ls atalancadeiros, nun mos quedarmos a arrenegar todo i todos, nien botar só las culpas l anho. L anho que agora stá a dar las últimas nun le dou l miu boto de buono ye berdade, portou-se mal para muitos, será un anho para squecer, assi you seia capaç de dar algue para que l nuobo seia çfrente para melhor.
Tamien siempre oubi dezir que de las cousas malas nun reza la stória, alhebantar la cabeça i mirar palantre ancuontrar un modo i l camino mais justo, mais armano, mais fraterno, adonde cában todas las oupeniones, religiones i culturas.
Que haba justícia social, segurança para todos i que l quemer nun falte a naide.




Falar ye bibir



A prepósito de la Cunferéncia subre la Lhengua Mirandesa, subre l tema Falar ye Bibir, eiqui bos deixo ua ambora publicada ne l Jornal de Notícias, na Eidiçon de die 28 de Dezembre 2009, adonde gustei de ler l que pensa l nuobo Persidente de l Municipio de Miranda de l Douro Artur Nunes, acerca de l Mirandés. Son percisamente las pessonas de l poder que mais poderán ajudar a poner an pratica ls nuossos oubjetibos.


Tamien eiqui deixo ls mius parabienes àquela marabilhosa mocidade, que tanto se ten ampenhado pula dibulgaçon de la cultura de l nuosso pobo, por manteneren bibas las nuossas tradiçones.

Gustei d'assistir a to aqueilha animaçon, que puso Miranda an fiesta. Bombos, Gaitas i Caretos animórun las rues de la cidade fazendo até squecer, l'eimenso friu que se fizo sentir, por esses dies, ne l nuosso praino.

Mais tarde hei-de poner guapas fotos qu'eilustran to l'animaçon, qu'atrabés de l Festibal GEADA, trasformou Miranda an Fiesta. Bien hában esses balientes pulas sues eniciatibas.




29/12/09

La matáncia





Aquel curral staba ua sterqueira qual loija pur mundar.

L chano staba ansopado cun palha negrida de la chamusca de l cebado i pisanhado, l chamusco a sturro i a auga caliente de la lhabaige i sfrega de l cuiro misturaba-se agora cula araige húmada que antraba pulas portaladas.

Nun pote a jeito puosto ne l braseiro de ls tiçones que ardien ne l strafugueiro de la cozina ls temperos stában sperando pulas tenrielhas manjar que amanharien las tripas de to ls matancieiros, la fartura daba agora buolta a tiempos de spera i scasséç de chicha

Tenie de ser agora nunca l podie ser mais temperano, las nuites grandes i fries, las giladas fazien falta, la chicha berde percisaba de las piedras de sal anteiras muito tiempo, las tabafeias, chabianos, chouriços, chouriças, bocheiras i botielhos de l lhume i de fumo para tomar cura.

Curada i amanhada quedaba pur algun tiempo la mesa i l caixon desta casa, sarada staba la chaga benida dua fame ampuosta pula falta i scasséç de chicha que se passában.

Abinçoada muorte que te faziste fartura, anchieste la çpensa i la mosqueira culs persuntos, las baras de l fomeiro, ls barrinhones d’unto, la mesa cun chicos i bezunteste ls beiços de la gientes.

Tratado i cebado a bianda, fuste puosto al cuidado de l melhor santo anquanto an bida, marcórun-te la muorte an die cierto, tenes l pendon dun die de fiesta, ajuntar ls parientes, amigos i bezino an cumbíbio cheno d’alegrie i muito quemer.

La matáncia de l cochino fazie para muitos la defréncia antre la fame i la fartura, la chicha acumpanhada de pan fazírun pur muito tiempo rezon de saber s'algue se tenie.





...mal íban las cousas quando habie necidade de dezir "pan nun tenemos i cochinico nun matemos"...

Galandum Galandaina 1



L redadeiro álbun de ls Galandun Galandaina, que acaba de salir, ye un hino a la [cun] música mirandesa, que sprime toda la madureç de l grupo, yá cun catorze anhos. Paulo Preto, Paulo Meirinhos, Alexandre Meirinhos i Manuel Meirinhos, bien háiades por eisitirdes! Quien inda nun oubiu l álbun, que trate de oubir las sues 14 modas assi que puoda. Ten bárias partecipaçones speciales, seia de la Tierra de Miranda [an special Abílio Topa, Eliodora Ventura, Helena Ventura i l Coro Anfantil de la EB1 de Miranda de l Douro] seia de fuora [eiqui cun special çtaque pa la grande cantadeira galhega Uxía, pa l nuosso bien coincido Sérgio Godinho, para Luís Peixoto de l grupo Dazkarieh i para Hugo Correia].

Este álbun stá cheno de sutilezas a que hai que star cun muito atento, puis ye ne l menudico que stá muita de la grandeza de las cousas. Ua deilhas son las dues lhénguas an que stá sbrebido todo el, l mirandés i l anglés, cuntando-se puls dedos las palabras que alhá aparécen an pertués. L mirandés stá screbido cun rigor i son mui poucos ls erros que, assi i todo, inda passórun. Ua outra ye la sploraçon de l spácio musical raiano an que stá la tierra de Miranda i tamien la cultura i la música mirandesas, cun un pie a cabalho de l outro lhado de la raia hai muitos seclos i anfluenças que ganhórun raízes tan fondos que ye mui defícele çtinguir l que ye de quien , de adonde bieno i quando. Por fin, i solo para nun mos alhargarmos muito, l assento familiar de l mais de las modas que mos son apersentadas, subretodo cun assento na tie Eliodora Ventura, mai de ls armanos Paulo, Alexandre i Manuel Meirinhos, a dá-le al álbun ua fuorça afetiba mui grande, inda reforçada pula cápia adonde aparécen quatro mirandeses de capa de honras i chapéu [antre eilhes l tiu Alfredo Ventura, abó de las calças de ls armanos Meirinhos, pul lhado de la mai], yá todos zaparecidos, mas a sugerir que stan bien bibos atrabeç destes quatro moços que fórman l grupo de ls Galandum Galandaina.

Este, que you saba, ye l purmeiro álbun dun grupo mirandés adonde partecípan grandes artistas de grande lomiada, de fuora de la Tierra de Miranda. Esse ye un dado mui amportante, yá que ye un modo de merecido recoincimiento de ls Galandun Galandaina i amostra tamien la sue culidade para que aqueles cantadores háian querido star cun eilhes, mérito que solo a eilhes se debe. Esta eideia de lhebar mais loinge l coincimiento de la música mirandesa yá se bie por todo haber sido puosto an anglés.
Cumo ne l dous CD's atrasados, ls Galandum Galandaina nun se lhemítan a repetir la tradiçon, mas ban-la modernizando, antroduzindo cousas nuobas. Até eiqui era subretodo al nible de ls arranjos, percuçones, etc. que essa einobaçon se daba, mas agora eilha bai muito mais loinge i passa al amanho de las lhetras, al ancadear de ls temas i l remisturar de ls temas cun nuobas sonoridades, pula mano de Hugo Correia. La sue preacupaçon queda bien çclarada quando dízen: «Queremos cun este disco i an special cun este tema [Nabos], que la música mirandesa nun seia solo ua lhembrança de l passaado.» Bien sei que muita giente ls cratica por agarráren la tradiçon i la trabalháren a la sue maneira, mas para mi esse ye un de ls sous grandes méritos: deixar la tradiçon siempre na mesma ye matá-la.
Para nun alhargar por demais este testo, solo mais ua nota. Las modas cantadas son l mais deilhas agarradas pul lhado eirótico i de crítica social, subretodo al clero, cousa tan caratelística de la giente de las Tierras de Miranda. Temas cumo Fraile Cornudo, Senhor Galandun, L cura stá malo, Coquelhada Marralheira, aperséntan un grau de eilaboraçon, de trabalho menudo cun assento na tradiçon, mas modeficando-la an pequeinhas cousas eissenciales, misturando i refinando bárias tradiçones cun guapo eifeito, dando-le un uso mui subtil al sufixo -aina [depreciatibo, folgazon, caçuador] que amostra bien cumo estes quatro Galanduns son uns berdadeiros 'malandros'!
I chega, que l testo yá bai lhargo. An próssimos testos, falaremos de algues de las modas de l álbun i outras cousas deziremos an giral. Mas nun poderie acabat sien ua classeficaçon, personal, claro stá, mas nun menos baliosa: este ye l CD de l anho 2009, l purmeiro.

Amadeu Ferreira






28/12/09

Sou l praino mirandés




You sou l praino mirandés
Porqui stou quaije perdido
Se nun me botardes ua mano
Acabarei por quedar çquecido.

I tantas cousas que you sei
Que por mie fúran bibidas
Se nun las benies aporbeitar
Para siempre quedarán perdidas.

Tantos jogos tradicionales
Que porqui fúran jogados
Penso qu´inda será tiempo
Deilhes seren aporbeitados.

La cunca, l fierra, i la reilha
Tradiçones de las melhores
I mirai que habie porqui
Muitos, i buonos jogadores.

De Palaçuolo até la Raia
An todas las Aldés se jogaba
Era ua alegrie sien fin
Que nunca mais s´acababa.

Las garotas jogaban las necras
L barqueiro i outros mais
Éran jogos tan angraçados
Nun sei porque bós nun ls jogais.

Tamien ne l campo de la música
Habie muitas, muitas tradiçones
Cun tanta, tanta alegrie
Bibie-se naqueilhas oucasiones.

Haber se buolbemos cul nuosso
Pa la cousa nun s´acabar
Se nun fúre culs jogos
Que seia pe l menos a falar.

Tenemos que seguir falando
Para que nun quede to perdido
I assi, you, que sou l praino
Yá nun quedarei çquecido.

José António Esteves





Mas que ua beç seia

Ua beç
Besita-me
Tira-me l friu
Que me ancalha
Neste aire de riba
Giladas de Dezembre

Sacude l çanceinho
Apegado nos restrolhos
Acalma las quelubrinas
De las árboles
Adonde me acóco

Besita-me
Ua beç i outra
I muita beç
Ou solo ua beç
Mas que ua beç seia

Passeia-te ne ls mius prainos
Ancarrapita-te nos montes
Deç lhadeiras
Bebe auga nas fuontes

Ançandeia-me las streilhas
L camino de Santiago
Arde an mies fogueiras
Deita l tou riu apressiado
Ne l miu mar rebuolto

Queda!
Tira-me la calor
Esta calor
Que me scalda
Nun ceçar de Agosto




27/12/09

L Mirandés, seinha de la nuossa eidentidade

Bai haber hoije ua cunferéncia subre la lhéngua mirandesa, subre l tema Falar ye Bibir, adonde se çcutiran las stratégias a seguir para que cada beç se fale mais mirandés.
Mais ua cousa amportante que se bai a fazer, para que mais pessonas se cumbençan de la amportáncia de mantener ua lhéngua biba, i solo falando-la se l dará essa bida. Falá-la sien bergonha, ansiná-la als filhos tengan eilhes la eidade de tebíren, para que eilhes tamien ansinen ls sous filhos .
De pouco bal aprendé-se ua lhéngua na scuola se nun se falar apuis. Quedan apenas palabras que cada beç serán menos, anté que un die quando tentáren dezir algo, chegan a la concluson de que nada saben yá.
Ye l mesmo que mos passa a todos que aprendimos, anquanto studantes ,ua lhéngua strangeira; se nun praticarmos toda la bida quando furmos al paiç adonde ye falada, yá nun dezimos cousa cun cousa.
Ye tamien amportante screbi-la, porque ye quando tentiamos screbir que mos damos de cuonta que las mais de las palabras mos faltan i antón, a partir dende, tomamos cuncéncia que tenemos que passar a pensar an mirandés i quanto mais pensamos i sonhamos an mirandés mais anriquecido queda l bocabulário. Al menos comigo assi se passou.
Spero que esta einiciatiba seia mais un ampuxon para que se balorize cada beç mais l saber, para que quando dous mirandeses se encontren seia an mirandés que falen, para que la Cámara seia l grande filo condutor para esse medrar saludáble, para que apuis l Mirandés tenga tamien a nible de paíç l lhugar que merece cumo siempre merece qualquiera lhéngua oufecial.
Se assi nun fur, esta cunferéncia nun será mais que la ceia de Natal que se l dá a un sien abrigo mas que apuis ne ls restantes dies torna a drumir an riba de papelon debaixo dun qualquiera prédio, tapado cun un quaije nada que nun l tira l tritar de la miséria an que se ancontra.
Gustando cumo gostamos de la nuossa eidentidade cumo pobo, stou cierta de que, todos juntos, daremos a la mais fuorte seinha dessa eidentidade que ye la lhéngua, ua cama cun lhençoles lhabados i passadicos a fierro i hemos de la calcer siempre cun uas buonas mantas de lhana i ua capa de honra fabricadas no nuosso querido Praino, para que nunca seia ua lhéngua "sien abrigo".
Bamos a isso!...



26/12/09

Anganho nua nuite

Dei-te Natal nua nuite
Banho caliente, roupa lhabada
Cenar an prato serbido
Bolho rei, rabanada
Dei-te pouco, quaije que nada

Apuis, a seguir pensei
Que afinal l que te dei
I que tan debrebe acabou
Dun anganho nun passou
Para ti, dibulgaçon para mi

I de anganhos andas farto
Cumo de l papelon na squina
Adonde l aire remolina
Andas farto dessa bida
De fame tu andas farto

Amostrei-me i sali
Na telbison, no jornal
Adonde tu drumes
Cun la tue mala sina
I speras por outro Natal




24/12/09

La calma de las bísporas


Retratos "ancuntrados" an: viladeruivaes.blogs.sapo.pt

Mirai, al buosso redor, la calma que bai chegando pouco a pouco. Mais algun reboliço al redor de ls quemércios, hai siempre ls atrasados, mas esses stan chenos de priessa i ban-se lhougo. Ls carros ampeçan a stacionar, las rues a zbaziar-se. La giente nun se abriga solo de l friu. L Chave d’Ouro sconde ls aquestumados, cumo ua outra família que nun se quiere separar i you antendo-los... Pra mais, ls amigos que se ancóntran por esse Pertual fuora, stan ende, Fidalgo, Zé, Cristo…cumo ls reis magos, besítan cun oufrendas Camilo (dunho de l café)… mais un i yá bamos, hoije sinto ua alegrie çfrente, nun me duole nada, nun tengo porblemas! Las ties an casa fáien ls últimos porparos, ls últimos ambrulhos, pénsan las últimas respunsablidades de la duonha de casa … outros nun fáien nin ua cousa nin outra. Spéran. Todos. Nun sáben todos l que spéran. Ua cunsoada? Ancontros familiares? Un nacimento? Mira, isso mesmo mais parece la calma que reina nun quarto quando se spera un garotico. Hai ne l aire cumo ua mistura de alegrie i ansiedade. Ternura. Esta calma, que apaga ls porblemas anquanto se acénden las belas, ls garotos que spéran ampacientes, ls mais solitários que mergúlhan ne l miedo de ficar demasiado solos nesta nuite… ye l Natal que bai chegando. Sinte-se que, durante alguas horas, haberá menos zantendimentos, menos giente lhuitará.
Ye la trégua durante um cachico…
Adriano Valadar

22/12/09

Bamos a Miranda no die 27



[Nota: por mi, muito gustarie de ber muita giente ne l die 27 a las 09, 30 a diçcutir subre la fala mirandesa i l que se há-de fazer para que cada beç se fale mais, seguindo l lema FALAR YE BIBIR. Amadeu Ferreira]




GEADA 2009


L friu retorna i cul chega tamien la segunda eidiçon de l berdadeiro festibal d'ambierno... L "GEADA 2009 - II Festibal de Cultura Tradecional de las Tierras de Miranda", ye yá ne ls próssimos dies 26, 27 i 28 de Dezembre, an Miranda de l Douro.
L GEADA 2009 ye ua einiciatiba de la Associaçon Recreatiba de la Mocidade Mirandesa - ARJM i de l Grupo de Pauliteiros de la Cidade de Miranda de l Douro.
Na sue 2ª eidiçon, l GEADA tenerá cumo oubjetibos percipales: festejar i dibulgar la cultura, la lhéngua i las tradiçones de ambierno de las Tierras de Miranda i comemorar ls "10 Anhos de Oufecializaçon de la Lhéngua Mirandesa".
Al lhargo de l festibal, ls partecipantes ban a tener la possiblidade de coincer alguas de las mais guapas tradiçones de ambierno de l Praino Mirandés.
Antre la prainada i las arribas de las Tierras de Miranda, qualquiera poderá beilar al redror de la tradecional fogueira de l galho i al sonido de las mais guapas gaitas de fuolhes, beilar pauliteiros i música tradecional mirandesa, tocar strumientos tradecionales, çcubrir la lhengua mirandesa, cumbibir nas típicas adegas de l centro stórico de Miranda de l Douro, passear por alguas de las mais guapas aldés de l praino pula Rota de l Cuntrabando, fazer i probar anchidos, i deliciar-se culs sabores de la gastronomie tradecional mirandesa.
L GEADA ambolbe música i quando se fala de música tradecional, l praino mirandés ten muito para amostrar, grupos cumo "Lenga Lenga", "Anda Camino", "Grupo de Pauliteiros de la Cidade de Miranda de l Douro", "Pauliteiricas de Miranda de l Douro", "Coro Anfantil de l ABE de Miranda de l Douro" i ls "Gaiteiricos de Miranda" prométen calcer la fiesta.
Benidos de l mundo ancantado de las gaitas, de ls bombos i de las tradiçones aterraran inda an Miranda de l Douro alguns de ls melhores grupos de música tradecional de l momiento, tal cumo, ls "Pé na Terra", "Tuttis Catraputtis", ls "Roncos do Diabo", l "Grupo de Caretos de Podence", ls minhotos "Ares da Raia" i l "Grupo de Bombos de São Sebastião de Darque" i ls galegos "Projecto Trepja", un eiletrizante porjeto de música tradecional eiletrónica.
L'ourganizaçon de l GEADA pretende tamien amostrar l que de melhor se faç por Tierras de Miranda, decorriran antoce, an paralelo al festibal la "I Mostra Associatiba de las Tierras de Miranda" i la "II Sposiçon Artística de la Mocidade Mirandesa - INOVART".
Tal cumo l lhema de l festibal andica - "BAMOS DERRETIR L CARAMBELO!" - la fiesta promete calcer i spalhar-se un pouco por to la cidade de Miranda de l Douro, bien cumo por alguas aldés de l praino.
De la nuossa parte pormetemos que cada partecipante, al lhargo destes trés dies de berdadeira fiesta, çfruitará neste houmilde canto de Pertual, de bibéncias einesquecibles, i tenrá la possiblidade única de bibir i coincer por drento las mais guapas tradiçones de l Praino Mirandés, cunfraternizando bien d'acerca culas gientes de las Tierras de Miranda."

Porgrama Cumpleto
Die 26
14h00 - Abertura de las anscriçones (Junto a la Fogueira de l Galho - Lhargo D.João III)
14h15 - Einouguraçon de a 2º INOBART- Sposiçon Artística de la Mocidade Mirandesa
14h15 - Arruada cun: Grupo de Caretos de Podence i Grupo de Bombos de São Sebastião de Darque
21h00 - Adegas-Papper00h00 - Gaitas i Chouriças a la suolta na Fogueira (Lhargo D.João III): Gaiteiricos de Miranda de l Douro, Ares da Raia , Anda Camino

Die 27
9h00 - Einouguraçon de la "Mostra Associatiba de las Tierras de Miranda"
9h30 - Cunferéncia: 10 anhos de Ouficializaçon de la Lhéngua Mirandesa - FALAR YE BIBIR
13h00 - Almuorço Tradecional
15h00 - Colóquio de Natal
17h00 - Atuaçon de l Grupo de Pauliteiricas de Miranda de l Douro
17h00 - Ouficina de Bailes i Strumientos Mirandeses
20h00 - Jantar Tradecional
22.00h -Baile Tradecional: Pauliteiros de la Cidade de Miranda de l Douro; Roncos do Diabo; Pé na Terra; Projecto Trepja.Die

28
09h30 - Passeio a pie: "Na rota de l cuntrabando"
13h00 - Almuorço Tradecional ne l San Juan de las Arribas
14h00 - Cumbíbio an Aldé Nuoba
17h00 - Ouficinas de Danças i Strumientos Galhegos
20h00 - Jantar Tradecional22h00- Baile Tradecional: Coro Anfantil de l ABE de Miranda de l Douro; Tuttis Catraputtis; Lenga Lenga Mais anformaçones:
festivalgeada@gmail.com; Fernando Silva - 915088034;

Bien linda ye Miranda




Linda cidade Mirandesa
Chena d´ancantos i amores
Ye un jardin de froles
Criado pula natureza
Ye l simbolo de la belheza
An tiempo de primabera
Hai Miranda quien me dera
Bibir drento de l tou seio
Tu sôs un lindo recreio
Toda la giente te benera

Hai mie linda Mirandesa
Cousa linda sien eigual
Só neste canto de Pertual
Ye que eisieste tal belheza
Tu tenes tanta riqueza
Bien la puodes tu mostrar
Anté te puodes tu lhabar
Nas próprias augas de l Duoro
Tu barraige ye un tesouro
Dá-te lhuç pra te alumear

Entre Spanha i Pertual
Ua puonte fui construida
Al meio fui debedida
Por ser antarnacional
Staba alhá la guarda fiscal
A fazer la rebison
Cun toda la prontidon
Puodie ls carros mandar parar
I se algue cousa ancontrar
Mandaba ourdenar ua açon

Stás de sentinela alerta
Cun tous sotos brilhantes
Sprando ls besitantes
Tenes tu la puorta abierta
Ua berdade bien cierta
Nun se trata de mintiras
Hoije bibes i respiras
Ye l que fala toda la giente
Tu marcha ye pa la frente
Para trás tu yá nun birás

Fais cousas eilegantes
Nun mostras partes fracas
Anté yá tenes a las placas
Eidificios ampuortantes
Tu tenes medidas gigantes
Deixes-te de ser catraia
Hoije sôs guapa i faia
Parecida cun tues montras
Tal belheza só la ancontras
Eiqui al pie de la Raia

Al passar pula tue puonte
Stan las bombas de gazolina
Ls carros tocan la buzina
Ban a buer naqueilha fuonte
De loutro lado defronte
Stá l quartel de ls bombeiros
Tenes jardines cun canteiros
Por toda la strada arriba
Tenes de todo que sierba
Tenes doutores i cunselheiros

La nuossa Miranda agora
Yá ten outra posiçon
Abre mais l curaçon
A la giente que ben de fuora
Eilha medra a toda la hora
Al longe se beian sinales
Tous barrios tradicionales
Que Dius assi l queira
Para a que ls lados de la fronteira
Miranda mostra l que bales

Tous predios son fermosura
Stan feitos an simetria
Cun traços d´angenheria
I planos de arquitectura
Tue construçon ye dura
De fierro i beton concreto
Ye un serbiço cumpleto
Merece bien l eilogio
Ye feito cun honra i brio
De las fundaçones al teto

Yá tenes un buono spital
Lugar para maternidade
Casa de la terceira eidade
Pa ls belhiecos an giral
Ua praça debinal
Dá-te grande perbileijo
Tenes ginásio i coleijo
Tenes ua casa bancaria
Cun ciclo i scuola purmária
Bien lindo ye l tou corteijo

Tenes candieiros nas rue
Para alumear a quien passa
I se nun acuntecier la zgraça
Grande suorte la sue
I tamien suorte la tue
A qualquier hora se anda
Para ber passar la tue banda
Solenes hinos tocando
La giente queda falando
Bien linda ye Miranda

Miranda ye tierra béla
De certeza oubsoluta
Adonde se cóme buona fruta
I buona chicha de bitela
Receita de la Grabiela
Que apersenta tantos grilhados
Tanto cozidos cumo assados
L que amporta ye ser bitela
Ls dientes se ban atrás deilha
De la puosta, i outros sados

Miesmo antes de ls quemer
Só de ber tanta lhiempeza
De la puosta Mirandesa
L freguês se stá a lhamber
Anté de loinge se stá a ber
L sou molho apimantado
Un diente d´alho picado
De la chicha ben l cheirico
Bebe-se mais un copico
Dá un gustico al salgado

Ye muito lindo quemer
Será la purmeira riqueza
Al sentar-se un, a la mesa
Yá alhá stá l casuolo,
Garfo, i nabalha de Palaçuolo
Queda lhougo eilhi anton
Na trabiessa stá l pan
Tamien la chicha assada
Na falta de marmelada
Tenemos un buono melon

Samartino i la Speciosa
Son tierras de rica eibaige
La cria trai outra pelaige
La chicha ye mais saborosa
An Cércio i Freixosa
Tamien ye tienra i branda
Yá se diç por toda banda
Inda eiguala al marisco
Só s´ancontra tal petisco
Nas tierras de Miranda

José António Esteves




L testo

Uolhos fixos na pantalha
Dedos aténtian las teclas
L testo dá-te lhuita.



Dende Paris pa l'alto de los gorros

L'alto la Lhuç - Samarcos


Buones dies a todes !

Marcho-me agorica mesmo pra Burdeus i ya açpuis pra la tierra dals gorres. Eilhi habera que fazé, pul friu si, mas cun muita gana. Ya tengo eiqui uns aparates a la farta pra fazé andar l'ambestigacion, i nien sol'isso. Parece que ya cheiro deiqui las castanhas assadas nun lhume de miedo i las tabafeias a sturelhar pur an riba la brasa.
Dende buonas fiestas...



21/12/09

Zaquestumei-me a este tiempo




Este tiempo ye moncoso, bai nun bai píngamos l nariç nun se sabe bien de l que ye, será monca, será ranho, nun será, i un até queda de monca caída se stubir a pie d’alguien mais fidalgo.
Botamos mano dun lhenço ou panho i cuntina a ser slúbia cumo l’auga.
Mas you tenie rezones de sobra para star afeito i bien aquestumado, nun se diç que de pequeinho ye que s’agarra jeito a las cousas, nun se diç que todo mos ben de l modo cumo fumos criados?
Puis you nun fui criado cun mimos nien muito menos apartado dun tiempo bien asparcido a este que fai agora, quando me criei, era mesmo friu de bater l diente. Pur aqueilha baixa antriçada antre las dues ancuostas adonde Zenízio assientou raízes, fai astro dun modo que nien ls perros páran fuora de paredes. Todo quedaba ancarambelado, quando nebaba, ls nebones quedában pa riba d’uito dies, l’auga de ls poços, lhagonas i rigueiros formaba gelo gordo, chegabamos a andar porriba sien se partir.
Ls garotos andabamos de cholas usadas i bien aporbeitadas, calças i jaquetas remendadas, para nun perder las oureilhas i las caçcanhetas de ls pies balien-mos ls gorros i ls miotes, las unhas de las manos nun las sentimos i screbir d’angaranhidos nun podiemos.
Cheguei a tocar l ganado pul termo cobierto de niebe cumo l çamarro dun maron, sien que tubisse un tomilho a çcobierto pa las canhonas rober, ua frónçia de scoba seca para chiçcar ua fogueira i outros dies de granizada. L carambelo i l sanseinho duraba sumanas adonde nun batie raça de nada.
Baia un home antender las cousas, agora amostra-se lhougo mala cara i l mundo nun se calha porque ls caminos i las stradas bótan touron ou las sierras mésclan de branco
Ye l tiempo que tenemos, i oulhai que ye bien buono que assi seia, mesmo que la monca mos anquemode muito, fusse doutro modo habie mais cobradeiros de cabeça i de fazer cuontas.

Un buona ceia de consoada para todos se nun mos falarmos até alhá, la paç i l’alegrie que caleça l coraçon de la giente, salude i las melhoras para aqueilhes que nun stubíren bien

Un abraço




20/12/09

Avatar


Avatar, ye l nome dun filme que acaba de strenar nas salas de cinema. Ye un filme abançado ne ls eifeitos bisuales i ne l cinema até ten que se ber cun uns oclos pa ber a trés dimensones. Nunca ousei tanto tiempo oclos.
L rializador ye James Cameron, que yá rializou filmes que ban zde Sterminador i Titanic, i este ye l filme mais caro de todos ls tiempos. Mas essas nun son las rezones que me bótan a screbir eiqui.
L filme anque haba criticas que fálen mal de l anredo; i you tamien gusto un cachico menos de caramonos i fantoxada, ten ua stória dun pobo quelor azul mei alien mei houmanos, que ye amanaçado. Curjidosamente amanaçado puls houmanos, mas an particular puls Amaricanos, yá que se oube alhá falar de Marines. I bai-se a ber l rializador i l filme ben de las América tamien. Eilhes son ls malos.
Cuntinando. L houmanos ban pa un planeta chamado Pandora, que anque haba alhá uns animales malos la tribo mei houmanóide desse planeta respeita-los, i respeita toda la natureza. Nun ye perciso saber de la Cimeira de Copenhaga pa saber que ls houmanos chegando a Pandora i apuis de ambiar un Avatar a recolher anformaçones çtruien la natureza i la "casa" de la tribo; la "casa" ye ua arble gigante. Ende ben la rejisténcia de la tribo i la luita de ls houmanos pa ls fazer zaparecer. Nun straguei la surpresa pus nun cuntei la stória toda de l filme pul que podeis inda ir al cinema.
Adonde quiero chegar ye que neste filme nuas falas me meti a eimaginar als habitantes de l planeta Pandora a falar mirandés. Eilhes fálan ua léngua própia, ambentada pa l filme. Pensei que pula ambiçon, l zprézio houmano, la falta de bison se çtruien pessonas cume outénticas formiguicas. I l que son las pessonas i l que las defréncia senó la sue cultura i cume tal tamien la sue léngua.

19/12/09

Que quereis???

Que quereis de mi
Gobernantes mintirosos?
You chamo-me Tierra.

Stou yá algo mala
Çcutida an Copenhaga
Cun cura adiada.

É NATAL

.
YE NATAL

An beç d'oudiar, ama.
Serás feliç.
L rábia mata aquel que la sinte...



dous amantes felizes nun ténen fin nin muorte,
nácen i múorren muita beç anquanto bíben,
son eiternos cumo la natureza.

Pablo Neruda

BUONAS FIESTAS I FELIÇ ANHO NUOBO
ALMENDRA

18/12/09

Als moradores de Zenízio

Ls Reis Magos benidos de l Ouriente
Acabórun de chegar al Bairro de Belharino
Melchior, Gaspar i Baltazar si benírun de bien loinje
Pus querien a to la fuorça adorar l Dius-Nino

Dezírun que fui ua streilha que staba subre l Ramalhal
Que los guiou i alumeou todo l camino
Ambitórun tamien las gientes de l Bairro de Maçaneira
Pa ls acumpanhar an porciçon anté l debino

Naciu nua cabanha pa ls lhados de l Bairro de l Molinico
Pa la felcidade de Jesé i Marie sue mai amada
Ne l aire habie modas an lhoubor al Dius-Nino
Felizes quedórun ls de Bairro de Baixo cula chegada

A pedido de Dius-Nuosso-Senhor
Marie para sue mai scolhiu
Tenie agora l Nino ua família
Porque Jesé cun muita afeiçon lo recebiu

Al chamamiento que fazírun ls anjos de l Cielo
Todo l pobo d'acá i d'alhá acudiu
La morada sagrada fui pequeinha
Para beisar l Dius-Nino muitas bezes s'anchiu




Bairro de Belharino, Bairro de Maçaneira , Bairro de l Molinico, Bairro de Baixo – Son ls quatro Bairros de l’aldé de Zenízio

Belharino – Hoije Bairro de Belharino, que n’Eidade Média fui ua pobaçon outónoma, cula administraçon de l Mosteiro Lhionés de Moreiruola.

Ramalhal – Chamadeiro de l termo de Zenízio, eili agarrado a la pobaçon

Zenízio - Ua aldé de l cunseilho de Miranda de l Douro




17/12/09

Todos ls dies

Dá-me de quemer
antes que tenga
la mano stendida.

Dá-me un carino
antes que ua lhágrima
me anchoqueça l peito.

Dá-me fraternidade
i çtribui-me suonhos
antes que seia Natal.

Todos ls dies
tengo ls queixos cerrados
a sigurar l que nun ténen.

Todos ls dies
tengo l peito cerrado
a sigurar las lhágrimas
para que nun se séquen.

Todos ls dies
tengo l'alma abierta
deseando que todos ls dies
séian dies i nuites...
de Dezembre.

Natal




Neste tiempo de fiestas, que se quieren d'harmonia para cun ls que mos son mais queridos, séian eilhes fameliares ó amigos, nun podie deixar de spressar, eiqui, ls mius botos de Un Feliç Natal i , se possible, un Anho Nuobo de 2010 inda mais Frolido!








UN CUONTO DE NATAL




Hai muita cousa de que saquei talbeç algun porbeito,
inda que l lhucro nun seia material. L Natal ye ua deilhas.
Siempre cunsidrei, cuido, l Natal, quando la quadra se aprossima,
ua cousa buona... yá sin falar de la beneraçon que le ye debida
pul sou nome i ourige sagrados,
se ye que nós podemos deixar de lhado essa caratelística.
Ye ua altura amable, própia para perdonar, para fazer caridade;
ye la sola quedra, ne l lhargo calendairo de l anho,
an que ls homes i las mulhieres parécen abrir lhibremente,
i de quemun acordo, ls sous coraçones cerrados,
para pensáren naqueilhes que se ancóntran mais çprotegidos,
cumo se fússen todos, rialmente, camineiros na mesma biaige...

Anque nunca tenga ne l bolso
ua pieça d'ouro ó prata mie,
acradito sinceramente
que l Natal me fizo,
i cuntinará a fazer, mais rico..."

CHARLES DICKENS







(An Pertués)


Há muitas coisas das quais tirei talvez algum proveito,

embora o lucro não seja material. O Natal é uma delas.

Sempre considerei, creio, o Natal, quando a época se aproxima,

uma coisa boa... já sem falar da veneração que lhe é devida

pelo seu nome e origem sagrados,

se é que nós podemos abstrair desse aspecto.

É uma altura amável, própria para perdoar, para fazer caridade;

é a única altura, durante o longo calendário do ano,

em que os homens e as mulheres parecem abrir livremente,

e de comum acordo, os seus corações fechados,

para pensarem naqueles que se encontram mais desprotegidos,

como se fossem todos, realmente,

caminheiros na mesma viagem...



Apesar de nunca ter no bolso

uma peça de ouro ou prata minha,

acredito sinceramente

que o Natal me fez,

e continuará a fazer, mais rico..."


CHARLES DICKENS




Trenta i Trés

Ye pula cierta l númaro mais defícele de perunciar. Ye none i capicúa, nun ye primo. Ye l resultado de trinta mais trés, de trinta i cinco menos dous, de quarenta menos siete, de onze bezes trés, de dous mil i nuobe menos mil nobecientos i setenta i seis.

16/12/09

L ANCONTRO

Nua nuite scura i frie
Un probe bielho perdido
Aparciu na mie rue
Mui triste i zeiludido


Passei mui çcansado
Sin ne l probe bielho reparar
Nin bi que auga de las boteiras
L staban a molhar


Antrei antón an casa
Nun reparei na oucasion
Que l probe bielho cuitado
Staba an mala situaçon


Depuis un trono tronou
Para grande surpresa mie
A la mie puorta batiu
Na hora que mais chubie


Cumbidei l probe bielho
Para que an mie casa antra-se
Chamei la mie mulhier
I pedi-le que l agasalha-se


Bieno depriessa a correr
Mas quando pal pobre oulhou
Zatou an altos choros
I al probe s´abraçou


Sin saber l que dezier
A la mulhier prócurei
Quien era aque el home
Que an mie casa agasalhei


Respundiu-me mui á custo
Ye l miu probe pai cuitado
Que por cousas de la bida
Chegou la este stado


Al probe m´abracei tamien
I l probe todo molhado
An mie casa quedou
Para siempre agasalhado


José António Esteves

La garotica de las cerilhas


Que friu! Caíe la niebe i caíe la nuite. Era l die de Cunsoada. Ne l meio de l friu i de l scuro, ua garotica passou por la rue cun la cabeça i ls pies znudos.
Tenie çapatos quando saliu de sue casa; mas nun le habien serbido muito tiempo. Éran uas alpergatas grandes que sue mai yá habie traído: tan grandes que se le çcalçórun i se le perdírun quando se afressurou a atrabessar la rue para que nun la apatolhássen las carruaiges que passában.
La nina iba, anton, cun ls pezicos znudos i yá burmeilhos i azules de l friu; lhebaba ne l mandil, que yá staba mi zlido, alguas dúzias de caixas de cerilhas i tenie ua na mano para la amostrar. L die staba a correr mi mal: naide habie mercado cerilhas i la nina nun habie ganhado ni un çton. Staba chenica de fame i de friu, i parecie un rodilho. Cuitadica! Las farrapas de niebe pousában-le ne l pelo ruço, cumprido i grifo que le caíe pul cachaço; mas eilha nun pensaba ne l pelo. Bie relhuzir las lhuzes por las jinelas; l cheiro de ls assados reçumaba por todo l lhado. Era die de Cunsoada i era nisso que eilha pensaba.
Parou-se nua praça i acrucou-se nun cantico antre dues casas. L friu temaba cunta deilha i ponie-le las manos i ls pies angaranhidos; mas nun se astrebie a aparecer an casa; tornaba cun las cerilhas todas i nien sequiera ua moneda. La sue madrasta habie de le dar poucas!... i inda porriba an sue casa tamien fazie friu. Bibien ambaixo de un cabanhal i l biento assopraba de to ls lhados, inda que las más grandes frinchas stubíssen tapadas cun palha i farrapos bielhos.
Tenie las manicas atrecidas cun l friu. Ah, cumo se cunsolarie se se pudira calcer cun ua cerilha! Se se astrebisse a sacar solo ua de la caixa, a chiscá-la na parede i a calcer ls dedos! Sacou ua. Tchiçc! Cumo almiaba i cumo ardie! Botaba un lhume claro i caliente cumo la ua belica quando la arrodiou cun la mano. Que lhuç tan guapa! Pareciu-le que staba sentada ambaixo de un chupon grande de fierro, anfeitado cun bolas i cubierto cun ua xapa de lhata a relhuzir. Ardie eilhi l lhume de ua maneira tan fermosa! Calcie tan bien!
Mas todo se acaba ne l mundo. La garota stendiu ls pezicos para ls calcer tamien, mas l lhume apagou-se: yá solo tenie ua puntica de la cerilha na mano. Chiçcou outra, que ardiu i relhuziu cumo la purmeira; i eilhi, adonde la lhuç dou na parede, fizo-se tan traspariente cumo un beu. Pareciu-le ber ua sala cun ua mesa tapada por ua toalha branca rebrilhosa, cun lhouça fina adonde staba un perú assado cheno de trufas donde benie un perfume formidable. Oh que surpresa! Oh que felcidade! Nistante le pareciu que l perú saltaba de la trabiessa para l chano com l garfo i la nabalha spetados na peituga, i rodaba anté chegar als sous pezicos. Mas la segunda cerilha apagou-se, i nun biu más nada diante de si que la parede mociça i frie.
Chiçcou outra cerilha. Pareciu-le anton ber-se sentada cerca de un formidable Persépio: era más rico i más grande que to ls que habie bido naquels dies nas montras de ls más ricos quemércios. Mil lhuzes ardien nas arbolicas; ls pastores peç que se mexien i se le daba la risa par’eilha. Anton, ancantada, alhebantou las dues manos, i la cerilha apagou-se. To las lhuzes de l Persépio chubírun i eilha antendiu anton que éran solo las streilhas. Ua deilhas passou, riscando ua lhinha de fuogo ne l cielo.
- Isto quier dezir que alguien se murriu – pensou la garotica; porque sue bó, la sola que habie sido buona par’eilha, mas que yá nun eisistie, le habie dezido muita beç: “Quando se cai ua streilha, chube-se ua alma anté l trono de Dius”.
Inda chiçcou outra cerilha na parede, i pareciu-le ber ua lhuç relhuziente, cun sue bó ne l meio, delicada i cuntenta.
- Bozica! – boziou la garota – Lhieba-me cuntigo! Quando la cerilha se apagar yá sei que nun te beio! Bás a zaparcer cumo l chupon de fierro, cumo l perú assado i cumo l Persépio tan guapo!
Apuis astrebiu-se a chiçcar l restro de la caixa, porque querie mantener la eiluson que bie a sue bozica, i las cerilhas spargírun ua claridade mi biba. Nunca sue bó le habie parecido tan grande nien tan guapa. Caçou la garota ambaixo de l braço, i las dues chubírun-se pul meio de la lhuç anté un sítio tan alto, que eilhi nun fazie friu, nien se sentie fame, nien tristeza.
A soutordie, la garotica cuntinaba sentada na squina antre las dues casas, cun las faces burmelhicas i ua risa ne ls beicicos. Muorta, muorta de friu na nuite de Cunsoada! L sol almiou aquel delicado ser eilhi sentado cun las caixas de cerilhas, ua toda ardida.
- Quijo-se calcer, cuitadica! – dixo alguien.
Mas nadie puodo saber las cousas fermosas que habie bido, nien an meio de que resplandor habie antrado cun sue bó belhica ne l Reino de ls Cielos.



H. C. Andersen
The little match girl (adaptado)


Cumo hoije spertemos cun ua nebada baliente I nun houbo scuola, a mi lhembrou-se-me esta cuonta, que me gusta muito, i cumoquiera que bós tamien yá coincíades. Mas nun fai mal, calhando inda nunca la habiedes lido an Mirandés, i nun me parece mal para cuntica de Natal.
Falando an Natal, inda nun bos Lo deseio feliç, que siempre ye maneira de me aponer a benir acá outra beç.

Ah, i pra quien le gustar más ber que ler, poude ber muita berson de la cuonta ne l YouTube, la que más me gusta a mi ye esta, mas teneis muito por adonde scolher.

Dar




Nesta temporada de Natal i Anho Nuobo ye quando las pessonas s’antólhan mais por cousas nuobas, guapas i caras, l mais deilhas para dar als outros, l que só queda bien.
Dar ye i siempre fui un géstio nobre, nien que seia só ua palabra d’ánimo, un cunseilho, ua cousa simpres i de pouco balor, stá ne l modo cumo se dá l berdadeiro segneficado.
Agarrado al ato de dar debe star siempre algue mais que amostrar que se cumpre un questume, se fai porque ye tradiçon an tiempo de Natal, se fai porque ls outros l fázen, porque queda bien als uolhos de ls amigos i coincidos, porque dando tamien se recibe, porque se dir quedo nas buonas gráçias dun xefe ou doutor que apuis yá puode antercedir quando percisar.
Mas para alhá de ser ua temporada que todo mos antima a tener mais mimos i mesuras culs outros i culs que mais percísan, cousas que se debie fazer l anho anteiro, tamien ye bien própia dun resbalar a querer i mercar l que nun se percisa, aqueilho que mos amostrán pula fantasie de ser moderno i pimpon i nun pul necáiro. Para nun falar de muitas bezes séren dun précio que lhieba l que se ten i l que nun se ten.
Muito se fala neste tiempo an armandade, eigualdade, partilha culs mais necitados steian a pie de nós ou nó, mas las palabras lhieba-las l aire, la grande necidade que hai ye d’ansinar i eiducar, ansinar buns questumes, buonas práticas culs outros, haber mais respeito, eiducaçon, hounestidade, esta temporada ye bien própia, nun quiero dezir que las outras nun l séian, para dar l eisemplo. Ansinar ye la palabra cierta, dando l eisemplo als mais nuobos a nun çperdiçar i ajudar-los a ancuntrar l balor de dar, pulas sues bidas afuora muito ban a percisar.
Muitas cousas que agora se dán até stan znudas de balores, porque son berdadeiras monedas de troca “se fazires ou tubires isto pul Natal ganhas aqueilho” , isto nun ten balor nanhun, ye tierra mal arada, mal bai l campo de ls sentimientos, d’amor quando se trabalha cun pormessas.
Mas para alhá de las maugas que ancuntre, la fiesta de Natal, la fiesta de l nacimiento, l segneficado que mos ambuolbe merece siempre un sfuoço para dar, para que la fiesta de la renobaçon nun resbale an mais un die cumo ls demais.
Un Santo Natal, muita paç, alegrie, i que la gana de screbir nunca falte para to la quadrilha de las Frolesmirandesas i sous familiares, son ls mius deseios.

15/12/09

Stou eilhi


Bén!
Dá-me la mano
Armano
Amigo
Quiero lhebá-te
Comigo.
Quiero
Que comigo mires
La parede de piedra
Dura
Arrimada
A barro burmeilho
Dóndio
Ua murailha tecida.
Cheira l mofo berde
Resfolga l aire
I berás
An cada piedra
An cada gota
De la gelada derretida
Muito de mi.
Apuis
Chube las scaleiras…
Stou eilhi!

Nun tablado de l mundo

Sintada na cadeira, a sfregar las manos, miraba l´einfenito, mirar ousente, tablados de triatos antigos, pistas de beilados.
Delantre, la chábena de café cun lheite i l pan cun manteiga eigual a tantos outros dezeiunos.
Nunca gustou de quemer muito, a bien dezir nien la buntade l pedie. Mais ningua gana que nun fusse pisar bolando, cuorpo drubado cumo se ls uossos fússen tenrilhas, ls músclos fierro i al mesmo tiempo miadas de seda, drobada subre eilha mesma.
Apuis, bebiu un trago i mirou-me cun aqueilhes uolhos de quelor de abelhana na cena de Natal i apuis de angolhir dixo-me: Sabes, you fui beilarina muito anho; quando ls uossos yá stalhában un cibico, punírun outra rapaza nuoba no miu lhugar i you sien ls tablados, fui nuite sien streilhas. Apuis, inda ansinei muito anho; inda ansino agora quando quedo a mirar i, a mirar beilo nas puntas de ls pies, bestida cun bestidos rodados de ourgandi i calçada cun çabrinas.
Ne ls mius pensamientos, eilhes, ls que stán eiqui sintados a dezeiunar-se, stan todos a beilar
comigo l Lhago de ls Cisnes, an qualquiera tablado de l mundo.
Anté ls que se quédan nas cadeiras de ruodas alhá stan.
Mais un trago i ua mordiscada ne l pan, al modo de quien nun ten muita gana. Un maçcar debrebe para tornar a beilar anquanto falaba comigo cun uolhos a pareceren streilhas.
You miraba para eilha a eimaginar cumo serie guapa i graciosa! Inda agora ye cun uitenta anhos. A pensar, eimaginei-me naqueilha eidade.
De repente uolhos assustados, lhágrimas cara abaixo...
Ye siempre assi,... outra beç! Çculpa. Que bergonha para ua beilarina...
Anda mie streilha, bén! Dá-me la mano que yá tornas lhabadica i perfumada para bolares para outro tablado, dixo-l la ampregada de la residéncia para eidosos. Seguiu cun passos anciertos i cun aqueilha maneira eilebada, de beilarina d´antiempos!
Sabes? A las bezes tomara de star cun la cabeça aboubalhada para nun antender las zgrácias de la bida mas apuis tamien penso l que serie bibir sien ls mius beilados i cun eilhes quiero quedar siempre, dixo-me eilha apuis que bolbiu.
Cuntinou a mirar i a beilar als sonidos de las ourquestras que quedórun para siempre grabados na sue alma, al mesmo tiempo que falaba.
Quedei a pensar i, cuido que, por muito que faga sufrir un sentir la amputéncia, siempre será melhor star an porfeito juízo.

14/12/09

L que ye que Miranda ten ? Poesie i samba !

Carmen Miranda
(Marcos de Canabezes, 1909 - Beverly Hills, 1955)

Antes que s’acabe este anho de 2009, bien podemos cunsagrar alguas linhas i un pouco de l nuosso tiempo para relembrar la cantora i tamien atriç lusobrasileira Carmen Miranda (inda porriba cun esse nome: Miranda!!!), pseudónimo de Maria do Carmo Miranda da Cunha, nacida an Marcos de Canabezes, an Febreiro de 1909, i falecida an Beverly Hills, na Califórnia, an Agosto de 1955, cun solo 46 anhos; cumo tamien i serie ua falta nun l fazer, l cumpositor dun de ls sous sambas mais afamados, até ne l mundo anteiro, “L que ye que la baiana ten?” que data de la fin de ls anhos 30; quiero dezir Dorival Caymmi, cantor i tamien cumpositor antre ls mais afamados de la MPB, la música popular brasileira, nacido an Salbador de la Bahia, que se morriu l anho passado an Agosto, cun 94 anhos, ne l Riu de Janeiro.
Dorival Caymmi
(Salbador de la Bahia, 1914 - Riu de Janeiro, Agosto de 2008)

I you nun sei se ye porque gusto de ls oubir cantar i tamien falar, tanto un cumo outro, mas dou-me para screbir estes bersos a pensar tamien neilhes...


Marie
que cunheci
un die
an Parati
gusta de abacaxi
de Dorival Caymmi
i fala tamien tupi.


Marie,
miu saci !,
pensa tamien an mi
que you nun te squeço a ti
i só quiero un die
gustar outra beç de ti
an Parati...

Un beiso, baby !

---------
Amor brasileiro,
Amor passageiro ?

Amor pertués
ye só ua beç ?

Amor mirandés
eigual al francés ?

Amor trasmuntano
ye só ne l Berano ?

Amor! Amor !
Cumo ua flor !



I antes de poner un termo a esta página que se quier assi i todo quemomeratiba, se tubirdes tiempo i bos dir la gana a bós tamien, ide a ber ne l Youtube un pequeinho decumentairo cunsagrado a Dorival Caymmi (Bonda andicar l nome i fui la purmeira refréncia que m’aparciu ne l miu “écran” aqui an França); decumentairo que you pessonalmente gostei de ber ne l qual esse cantor amenta precisamente an Cármen Miranda, canta el tamien esse samba que eilha depuis passou a cantar cul sucesso mundial que sabemos. Precurai tamien depuis ne l Youtube por eisemplo, caso nun la téngades yá an casa essa moda ou até na buossa cabeça por la haber oubido talbeç mais dua beç, i cantai se bos dir la gana tamien cula letra que decidi poner aqui. Mas a sério! Que naide me benga a pedir para que la traduza. A mi bonda-me oubir essa moda na lhéngua que nós ls Pertueses lhebemos para esse grande paíç de l’América de l Sul que ye l Brasil. Mas se alguien quejir spurmentar para ber se tamien sal bien an mirandés, á neurónios pa que bos quiero?! ... mas l melhor serie que la traduçon fusse feita por un brasileiro ou ua brasileira que saba tamien falar mirandés: ye ampossible que antre ls quaije 200 milhones de Brasileiros que móran ne l Brasil sien falar de ls que bíben ne l strangeiro (cumo la mie dentista an França que tamien ye brasileira) nun haba pul menos un ou ua que saba falar mirandés ou ten ouriges mirandesas i se dedique ou mos ajude a l traduzir este samba: “L que ye que la baiana ten?” !

Aqui bai la letra :

O Que é que a baiana tem?
O Que é que a baiana tem?

Tem torço de seda, tem!
Tem brincos de ouro tem!
Corrente de ouro tem!
Tem pano-da-costa, tem!
Tem passa rebata, tem!
Pulseira de ouro, tem!
Tem saia engomada, tem!
Sandália enfeitada, tem!
Tem graça como ninguém
Como ela requebra bem!

Quando você se requebrar
Caia por cima de mim
Caia por cima de mim
Caia por cima de mim

O Que é que a baiana tem?
O Que é que a baiana tem?
O Que é que a baiana tem?
O Que é que a baiana tem?

Tem torso de seda, tem!
Tem brincos de ouro tem!
Corrente de ouro tem!
Tem pano-da-costa, tem!
Tem bata rendada, tem!
Pulseira de ouro, tem!
Tem saia engomada, tem!
Sandália enfeitada, tem!
Só vai no Bonfim quem tem
(O Que é que a baiana tem?)
Só vai no Bonfim quem tem
Só vai no Bonfim quem tem

Um rosário de ouro, uma bolota assim
Quem não tem balangandãs não vai no Bonfim
(Oi, não vai no Bonfim)
(Oi, não vai no Bonfim)
(Oi, não vai no Bonfim)





Oi, i tamien you fui até al Bunfin... !
Mas sien rosairo de ouro
Ai, sien rosairo de ouro
Quien nun ten « balangandãs »tamien puode ir al Bunfin... !
(Oi, puode ir al Bunfin)
(Oi, puode ir al Bunfin)
(Oi, puode ir al Bunfin)

I ne l Senhor de l Bunfin, tamien todo ten ua FIN… ua buona FIN !



Ai! que suidades you tengo de la Bahia…
Ai, esta suidade dentro de l miu peito
Ai, se tener suidades ye tener algun defeito
You pul menos tengo l dreito
De tener alguien cun quien you puoda… me cunfessar !
Bede que situaçon !
I bede cumo sofre un pobre coraçon !
Podre de quien acradita
Na glória i ne l dinheiro para ser feliç !
(Quaije toda la letra deste samba anque ancumpleto ye tamien de l grande Dorival Caymmi)

P.S. Este miu testo d’hoije aqui ne l Froles Mirandesas ye para sonharmos un pouco nesta altura de l anho an que ampeçou a apertar a sério l friu nesta nuossa bielha Ouropa i quien sabe se tamien nua buona parte de l Heimisfério Norte… Suonho nun paíç que ten mais streilhas (dízen !) i adonde canta l sabiá !

NUN TE OUFENDAS MARIE

Nunca te oufendas Marie
Eilhas nien chequier son tues
Nestas cousa de culpas
Cada un que assuma las sues.


Se las tengo las assumo
I dou l braço a trocer
S´acaso t´oufendie
Çculpa fui sien querer.


Nun ye essa mie maneira de ser
De oufender sien menos nien mais
Cun cousas que nun son buossas
Nun sei porque bos anfadais.


Deixai l barco passar
Que lhieba sue direçon
Arreparai l çtino que lhieba
Sien criar muita cunfuson.


Cada macaco ne l sou galho
You sei qual ye l miu
I nien chequier me anquemoda
Aquel que ten malo feitiu.


La bida ye assi mesmo
Nien siempre cumprendida
Cuncordar ó nó cuncordar
Todo fai parte desta bida.


A las bezes nesta bida
Cun pouco criamos cunfuson
La maior parte deilhas
Nien chequier tenemos rezon.


Depuis bemos bien las cousas
I a las bezes mos arrependemos
I quedamos mal çpuostos
Quando alguien oufendemos.


Hai que tener mais cuidado
I ber bien l que se passou
Se quejirdes agarrai-lo
Ye un cunseilho que bos dou.


José António Esteves

Na outra punta de Pertual

Sperto stremunhada i camino a dreitos a la cozina para fazer l miu café, l miu bício, la mie dependénça a la cafeína.
Hai sol yá no cielo, anque steia inda ambergonhado.
Hai decida de tamperatura i nas regiones altas de l Norte, ls termómetros marcarán temperaturas abaixo de zero, dixo la apersentadora de la telbisón. Biajei lhougo anté la Speciosa, assi que la oubi i an pensamiento, besti un capote caliente.

Senti tamien friu a la nuite antes de me ir pala cama, apuis que l lhume quedou mortiço. Deixei que la casa se drumisse antes de mi i cun las paredes, l lhume drumiu tamien. Stou nua tierra al pie de l mar, ua tierra ne l Algarbe, ua parte de Algarbe guapa i tranquila, adónde l cimento nun medrou adreitos al cielo. Casas baixicas i brancas, jardins i picinas bien cuidadas, ua bila pequeinha a quatro ou cinco quilómetros que inda mantén muito de l antigo i adónde ls prédios modernos tamien nun chubírun apuis de quatro ou cinco andares.
Praias de mar lhimpo, pequeinhas, íntimas. Inda que haba sol, l aire stá friu. Un pouco mais fries stán las palmeiras, atacadas de marrenega i que apuis que ancoméçan a quedar amarielhas, an menos de nada muorren-se atacados por scarabeilhos burmeilhos que se antredúzen na crona, comen ls tuoricos de las fuolhas, métan-se no tuoro de l árbole i quando la giente se acorda, nun hai malzina. Stan quaije que todas assi. Nun sendo ua árbole deiqui, poderien poner alfarrobeiras, assi i todo dá pena; ye ua árbole que medra debagar.
Yá se morriu la mie i tengo muita pena, fizo cumpanha als mius filhos nos jogos i medrou cun eilhes. Fui puosta por miu pai an uitenta i siete i staba agora a botar las fuolhas arriba de l telhado. Resta l tuoro que eirá apodrecendo, mas anté que la motossierra la corte, stá a dezir, stou eiqui de pies ne l miu lhugar, triste por haber sido bencida por scarabeilhos que l que habien de fazer era bolicas de buosta por este paíç afuora.
Sorbi l café calentico.
L sol ye mui relhamposo eiqui i a la nuite l cielo strelhado que, inda que nun se puoda acumparar al de l Praino, tamien ye guapo.
A mirar l sol que se spreguiça nos telhados biajei anté la casa de mie mai a eimaginar las pingas de auga que deberán star a cair apuis que la gelada se derretir i quedo a pensar an tanta cousa que se deberá star a passar na outra punta de Pertual.

13/12/09

José Rodriguês dos Santos i l Mirandés?



A perpósito de l artigo anterior de Amadeu Ferreira pongo eiqui un cacho dua anterbista a ua figura coincida de todos nós. Este cacho cuido ser antressante i nun l traduzo pa nun criar cunfusones. Anfelizmente nun li l libro que el fala, mas bou a ber se l pai natal me l traç. Tengo acumpanhado tamien las antrebistas del a scritores (Cumbersas de Scritores) i tamien ye curjidoso el saber falar Anglés, Francés i Eitaliano quaije purfeito; mas al falar cun falantes de Spanhol fala Pertués. L que acho mui bien.

PD - Este livro utiliza uma série de palavras com um uso muito local. São expressões que conhecia ou que aprendeu/pesquisou?
J.R.S - Está a falar dos regionalismos de Trás-os-Montes, presumo. Uma parte já conhecia de ouvir da minha avó Amélia. Expressões como «não me arrelies», «levas uma trepa», «bota aí», «ra`is t`a parta o diabo» e outras eram usadas por ela. Mas outras foram pesquisadas.