31/03/11

Sonidos de l siléncio

“Sonidos de l siléncio” de Adelaide Monteiro ye la sposiçon que bai a star abierta na Biblioteca Munecipal de Miranda de l Douro zde l die 8 de Abril anté 30 de Maio.

Esta ye ua sposiçon de pintura adonde stá retratada l’Alma de l Praino Mirandés.

“Ye esta ua sposiçon sien cara, mas de eideias, de sonidos, de un chamar ls santidos muito para alhá de la piel, poesie sien palabras, misturada ne ls sonidos que se alhebántan ne l siléncio de las quelores i de ls feitius”, ye desta maneira que Amadeu Ferreira define l’arte de Adelaide Monteiro, nacida na Speciosa, Miranda de l Douro”.


Esta ye la traduçon, mal amanhada, de la newsletter de la Cámara de Miranda subre la sposiçon de Delaide. De la nuossa Delaide! Inda cuidei que yá nun chegaba a tiempo de ser you a dar la nobidade, mas bós çcuidestes-bos i, tate, este galardon yá naide me l tira. Si, que you nisto, yá l dixe ende para trás, quando beio un de ls mius a botar buona figura i a fazer las cousas bien fazidinhas, ye quaije cumo se fura you i cumo se la áfrica tamien fura un cachico mie!

Parabienes, muitos parabienes, Delaide! Tengo bien proua que seias mirandesa i que haba mirandesas assi! I anton, yá sabes, die 8 alhá stamos para “debedir ls lhoubores”.

Dá-me ua rosa

Dá-me ua rosa
Anque arrimada a spinos
Nesta primabera augaceira.

Nacírun-me ne l jardin
Mas an beç de roseira medrar
Neste jardin a la borda l mar
Medrórun-me garbanceiras.
Ténen tanto pico, tanto
Que quando las quije cheirar
Picórun-me
Sabes alhá quanto
I só nun zatei nun pranto
Porque nun sou de chorar.

Nun ye que nun guste deilhas
Ne ls caminos son singelas
Mas assi un garbançal
An beç de roseiras
Tu nun me lhiebes a mal
Quiero çfazé-me deilhas.

Apuis nesse jardin
A la borda l mar
Tengo que le botar
Yerbicida de la grama
Para ber se l medrar atama
Naqueilha yerbaçada toda
Que se nun le dou ua sgoda
Nun sei adonde bai a parar.

Dá-me ua rosa
De las que puoda cheirar!

ANDAN TAN SCASSOS LS EIDEALES


La berdade anda tan scassa,
que la mintira, sunridente,
yá nien percisa de maçcara
para anganar tanta giente!

Lhiberdade — sentinela
de la Paç, an qualquier lhugar!
I quien nun lhuitar por eilha…
nun ten mais por que lhuitar!

Lhuitando por eideales,
miesmo a la borda de la outopie,
tengo anfrentado ls “yamais”
culs mius “siempres” de ousadie

Miu coraçon s´acautela
i, eimerso an zilusones,
faç de la rezon sintinela…
contra tantas ambasones!

Mius eideales mais risonhos
cuorren lhibres, i a sério,
nua curriente de sunhos,
que rompe qualquier mistério!

Na bida, que mos conduç
a las mais dibersas caleijas,
se nun puodires ser lhuç,
que, al menos, selombra nun seias!

Nuosso amor, zde l ampeço,
ten tal alcance i medida,
que, quanto mais ambelhece,
mais se sinte pula bida!

Atento a las mintiras rotas
i al “farto” amor que porclamas,
receio falsas las pingas
de las lhágrimas que tu arramas

Yá nun temo la tempestade,
se ye por ti que m´arrisco:
para alguien que ten suidade,
la tempestade ye un chubiçco!

Nien muorto!”… bózia l cobeiro
recunhecendo l finado.
“Só anterro esse caloteiro
se me pagar por adelantado!”

I l caloteiro cunhecido
fizo la pormessa? I, ne l antanto,
çpuis de ser atendido
pregou-le un calote al Santo!

I al sou pobo an apuros,
l caloteiro afirmaba
que fizo l ampréstimo a juros…
mas nun jurou que pagaba!

I l coraçon dun pobo
de penas d´amor an aperto,
nun bei l falcon que planeia
debora-lo naquel zerto!

I nesta bida adonde guardamos
momentos de bidas frustradas,
inda mos deixamos ir na onda
de palabras, bien calculadas…

Por un amor clandestino,
preso a maugas andefesas,
asila-se l nuosso çtino
nun zerto d´ancertezas!

I l bende4dor de pormessas
pormete d´eilhas, un carro carregado
de cumptrir ne l futuro
Pormessas que fizo ne l passado

José António Esteves

Parabienes Torre Eiffel (Tour Eiffel)





L grande simble de la lhibardade que ye la "Torre Eiffel", fai hoije 122 anhos.

Para al mundo, an particular pa ls pertueses, i an special para muitos mirandeses, fui dantes al 25 d'Abril (die de la nuossa reboluçon) i apuis un grande puonto de referéncia.

Bien haias tierra de la Torre Eiffel por haberes anspirado, aculhido i guiado tantos homes i mulhieres que por ende percurórun l acunchego de la sue lhibartaçon.

Apuntada a las streilhas i ls pies assientes na tierra, nun podes negar que ye ende que las lhuzes de la sabedorie e de l balor maior que la houmanidade stan, hoije tan amenaçadas puls mandones que inda nun antandírun que nun mos puoden cortar l dreito de pensar, de lhuitar, de querer un mundo mais spierto i lhimpo

Parabienes i que te mantengas por muitos i muitos anhos, porque la houmanidade percisa cada beç mais de assomadeiros de referéncia, cumo aqueilhes que deste ne l seclo de las lhuzes.



Dados Construtivos da Torre Eiffel

A Torre tem 300 metros de altura. Somando-se a extensão da antena, a altura total da Torre é de 320,75 metros. Seu peso total é de sete mil toneladas, incluindo 40 toneladas de tinta. Possui 15 mil peças de aço e 1652 degraus até o topo. Felizmente, um sistema de elevadores também foi instalado.

A Torre possui três plataformas. Do topo, o ponto mais alto de Paris, tem-se uma vista panorâmica da cidade. De tirar o fôlego quando existem poucas nuvens.

30/03/11

Balhamos Dius!!!!!



Cumo puode un home aguentar-se sien se botar a chamar de nomes esta giente?

Dezi-me bós lheitores deste stimado blogue, porque you por bós i an respeito a este sítio até sou capaç de fazer un sfuorço sien botar parqui uas carbalhadas i nun faltar cul respeito a naide.

Mas que stá çficele stá.

Anton esta giente que bota çcurso sobre la besita de l grande home, stadista, político, amigo Lula da Silva (ex-persidente de l Brasil), ben agora a dezir que este home simples, deixa un paiç mais fuorte a nible mundial, deixa un paiç mais justo, deixa un paiç cun menos probes, a quien l mundo agora yá debe respeito, porque fui capaç de fazer ua recoperaçon eiquenómica.

Por amor a Dius, da me ganas de dezir a essa giente que meta esse çcurso nas alforças, porque esso to l pobo pertués l sabe, todo l pobo trabalhador, hounesto l sabe, porque siempre falou pertués, siempre dixo que nun ye cun amposiçon de la fame i la miséria que se bai a algun lhado.

Ls que fálan i çcúrsan, gobernórun las dues redadeiras décadas, mandórun an pertugal, debien meter la fraita na serrona i íren-se a coçar l rabo cun ourtigas.
Debien tener l’eiducaçon de dezir al sou pobo que ye l miu, nien cul nuosso armano fumus capazes de daprender las liçones d’eiquenomie i gobernaçon, el nun falou outra lhéngua que nun fusse la de la sue ourige, nun percisa de falar, alman, anglés, nien francês, percisou só de nun se gobernar anquanto stubo alhá, i ser berdadeiro.

Naide hoije le puode apuntar nada que nun fusse serbir l sou paiç, siempre l dixo que querie un Brasil cun menos probes, porque ye cun esse alqueire que se mide la grandura, nun ye cun baidades, mentiras i angordar ne ls cargos políticos.

Ye un stadista que nun se cansa de dar la sue oupenion, mas quaije m’apetecie dezir que nun bal la pena lhabar ls çofinos a un burro quando ls tenga pretos, i porqui hai tantos.

Cuido que m’aguentei, percurei zabafar, sien me deixar lhebar pa la baixeza de la comunicaçon, mas que fui çfícele fui, até antendo todos aqueilhes que nun s’aguéntan, porque naide puode pedir respeito, muito menos ls políticos a esso mos fáltan a to las horas.

I para finalizar un cunseilho, pobo de pertual nun acraditei an naide que nun seia de la buossa ourige.

L´ANCANTO DE L TOU MIRAR



L´ancanto de l tou mirar,
tan azul, probocador,
fai daquel que l mirar,
un scrabo de l tou amor!

De streilas todas bordadas,
sien telhado a tapar,
la piedra abandonada,
ne l chano, tapa l lhuar.

À! Suidade de l passado,
tan persente i tan antensa,
que chego a oubir tou chamado
buscando la mie persença!

La pérola ye jóia rara,
de einestimáble balor,
mas nien assi se cumpara,
al preçio de l tou amor!

Miesmo que la felicidade
mos faga prazer na bida,
resta siempre ua suidade,
drentro de l peito scundida!

Fui defícil mie scuolha,
mas tomei la decison:
Deixo que l tiempo recuolha,
las maugas de l coraçon!

Las pingas d´auga caen de l cielo,
sien naide puoder detene-las.
Será chuba alhá de l cielo?
ó son lhágrimas de las streilhas?

Ua eideia, la mais ousada,
que an miu peito se scuondiu,
deixou mie alma marcada
i mais un suonho que muorriu!

Un lhenço acena de loinge
an gestios lhebes, tristonhos,
trazendo la delor de ls mius ais,
nas lhembranças dels mius suonhos!

Se you sunrrir de l miu fracasso,
ne ls tropeçones de la eisistência,
talbeç me faga un palhaço,
mas ganhei mais resistência!

José António Esteves

29/03/11

Anton, ala al triato... a ber se ajuda a passar la crise !


" Un xá de cidreira "



― You só querie,
Querida Marie,
un xá de tília
feito por ti
ou anton Outília,
Marília, Cecília,
Eimília, Adília,
ou por Adelaide
que l faç cumo naide…

― Caro senhor Anible,
Esso ye ampossible !
Só se fur de cidreira,
de frol de laranjeira
ou fuolhas d’oulibeira…
Mas de parreira tamien nó !
Yá datrás dezie mie bó
i ua beç tamien ua freira,
alhi pals lhados d’Angueira,
era anton die de feira,
a la borda de la ribeira :
« Xá de parreira ye ua asneira,
buono só p’ra ua bebedeira,
caminar sien eira nien beira
i apanhar ua buona canseira ! »

― Mui grande nun será la mie,
La mie canseira, Marie !
Mas sinto cumo ua pasmaceira
Que me lhieba a fazer ua asneira…
L que you querie,
Querida Marie…
Era ancuntrar un die
Ua rapaza eigual a ti
Ua anfermeira bien porreira
I inda porriba sulteira !

― Mas cumigo ye ampossible !
Anton nun sabe, senhor Anible ?
Casei cun Anastázio Moreira
que ten ua huorta na Baqueira.
Cumo bei, yá nun stou sulteira
i ye amportante la mie carreira !
Mas puodo fazer d’alcobiteira,
yá hoije, i de que maneira !!
Sente-se anton nessa cadeira:
Nun se lhembra dua costureira
chamada Flanela Antramoceira ?
Apanhamos las dues la carreira.
Guapa i fresca cumo ua roseira,
i nun le falo de la carteira !

― Ye mas ye gorda cumo ua caldeira,
i que trouliteira essa costureira!
Ancuntrei-la un die na Carboneira,
cul nariç a pingar, parecie ua torneira!
Anchie, cumoquiera, ua ribeira !
Esta mie cuonta ye berdadeira !!


― Mas qu’asneira, á senhor Anible !
L senhor ye mesmo ancrible !
Essa malina ye só passageira,
passa cun ua buona cidreira !
I por falar an xá de cidreira…
bou a pedir a outra anfermeira,
anda a daprender para parteira
ua colega tamien bien porreira,
que por acaso inda stá sulteira
i que cheira...
Oh, i de que maneira…
A flor de laranjeira !
Ou tamien a un xá…
You sei alhá…
Xá de cidreira !
Mas senhor Anible…
Nun seia terrible,

Nien todo ye possible !



27/03/11

Mensaige de l Die Mundial de l Triato 2011: L Triato al Serbiço de la Humanidade


La celebraçon de hoije ye ua berdadeira refleçon sobre l einorme potencial de l Triato para mobilizar comunidades i criar puontes antre las sues çfrenças.

Yá pensastes que l Triato poderie ser ua ferramenta poderosa para la paç i la reconciliaçon? Anquanto las naçones gastan somas einormes de dinheiro an missones para mantener la paç an áreas de cunflitos biolentos, dá-se pouca atençon al triato cumo ua alternatiba de transformaçon i geston de ls cunflitos. Cumo poden ls ciudadanos de la Mai Tierra alcançar la paç ounibersal quando ls anstrumentos ampregados benen de poderes externos i repressibos?

L Triato antra sutilmente na alma de l Home dominado pul medo i pula çcunfiança, altarando l'eimaige que ten de si mesmo i abrindo un mundo d'altarnatibas pa l'andibíduo i, por cunsequéncia, pa la quemunidade. El puode dar un sentido a la rialidade d'hoije, eibitando un feturo ancierto. El puode anterbir de forma simples i direta na política. Por ser anclusibo, l Triato puode apresentar ua speriéncie capaç de trascender cunceitos falsos i pré-cuncebidos.

Para alhá desso, l Triato ye un meio cumprobado de defender i apersentar eideias que sustentamos coletibamente i pulas quais stamos çpostos a lhuitar quando son bioladas.

Para antecipar un feturo de paç, deberemos ampeçar por ousar meios pacíficos que percuran compreender, respeitar i recoincer las cuntribuiçones de cada ser houmano ne l porcesso de cunquista de la paç. L Triato ye ua lenguaige ounibersal, atrabeç de la qual podemos promober mensaiges de paç i reconceliaçon.

Atrabeç de l ambolbimiento atibo de to ls partecipantes, l Triato puode lhebar las cuncéncias a çconstruir precunceitos i, desta forma, dá al andibíduo l'ouportunidade de renacer para fazer scolhas baseadas ne l coincimiento i nas rialidades redescobiertas. Para que l Triato prospere, antre las outras formas d'arte, tenemos de dar un passo firme an frente, ancorporando-lo na bida quotidiana, abordando questones amportantes de cunflito i de paç.

Na percura de trasformaçon social i reforma de las quemunidades, l Triato yá eisiste an zonas debastadas pula guerra i antre quemunidades que sofren de pobreza ó malinas crónicas. Hai cada beç mais causos de sucesso adonde l Triato cunseguiu mobelizar públicos a criar cunsciéncies i ajudar bítimas de traumas pós-guerra. Plataformas culturales, cumo l [ITI] Anstituto Anternacional de Triato, que percuran "cunsulidar la paç i l'amisade antre ls pobos" yá stan ne l terreno.

Ye, portanto, ua farsa mantener l siléncio nun tiempo cumo l nuosso, cuincendo l poder de l triato, i deixar que aqueilhes que ampunhan armas ó lhançan bombas séian ls “guardianes de la paç" ne l nuosso mundo. Cumo puoden ls strumientos d'alienaçon séren, al mesmo tiempo strumientos de paç i reconceliaçon?

Esorto-bos, neste Die Mundial de l Triato, a pensar nesta perspetiba i a apresentar l Triato, cumo ua ferramienta ounibersal de diálogo, trasformaçon social i reforma de las quemunidades. Anquanto las Naciones Ounidas gastan somas colossales an missones de paç cul uso d'armas por to l mundo, l Triato ye ua altarnatiba spontánea i houmana, mais barata i, de loinge, muito mais poderosa.

Puode nun ser la única forma de cunseguir la paç, mas deberá seguramente ser outelizado cumo ua ferramienta eficaç na sue manutençon.

Jessica Atwooki Kaahwa, Uganda

(Berson ouriginal: http://www.world-theatre-day.org/messages.html)
(Berson pertuesa: http://aluzdascasas.blogspot.com/2011/03/mensagem-do-dia-mundial-do-teatro-2011.html)

Maturidade



"La maturidade ten mais a ber cu l tipo de spriéncias que se tebe i aqueilho que se daprendiu cun eilhas do que cu l númaro de anibersairos celebrados".

William Shakespeare

26/03/11

Islandia, ua lhiçon para todos nós


Li onte, nun jornal spanhol, ua ambora sobre la Islándia, que me deixou antusiasmado. Podeis ler-la ende, mas se nun tubirdes paciéncia, lede l miu modesto resumo.

An 2008, l gobierno islandes nacionalizou ls principales bancos - Landsbanki, Kaupthing i Glitni - que stában falidos. Cumo resultado desse "ambestimento", l paiç antrou an bancarrota i tube de pedir ajuda sterna (2.100 milhones de dólares del FMI i 2.500 milhones de paises nórdicos).

Ls ciudadanos, ansistifeitos cu l rumo de l paiç, organizórun manifestaçones diárias que porbocórun la demisson de l gobierno (chefiado pu l cunserbador Geir H. Haarden) i la cumbocaçon de eleiçones antecipadas.

L nuobo gobierno nun cunseguiu resolber la situaçon i porpós la deboluçon de la díbida a la Gran Bretanha i a la Holanda, mediante l pagamento de 3.500 milhones de euros, a ser suportado por las familias islandesas, durante 15 anhos, cun juros de 5,5%. Se fussen pertueses, haberien ido pa l café lhamentáren-se. Cumo nun son, fúrun outra beç pa la rue i eisegirun que esta medida fuosse sumetida a referendo.

L resultado nun deixou margen para dúbedas. Nobenta i trés por cento de la populaçon rejeitou la deboluçon de la dúbeda nessas cundiçones. Ls credores bírun-se forçados a repensar l acordo i renogociórun la proposta - juros a 3% i pagamento a 37 anhos. L Parlamento aporbou la proposta por ua marge mui streita. Ansatisfeito, l persidente submeteu este nuobo acuordo a referendo.

Por pressones de l pobo, fúrun ambestigados i presos bários banqueiros i altos executibos, culpados pula faléncia de ls bancos. Por outro lado, la Interpol ordenou la prison de l expresidente de l Parlamento, Sigurdur Einarsson. Esta situación lhebou muitos banqueiros i executibos a fugir de l paiç.

Elegiu-se ua Assembleia para redigir la nuoba Cunstituiçon. Candidatórun-se a esta tarefa mais de 5000 islandeses, de ls quales fúrun scolhidos binte i cinco, todos sin filiaçon partidária.

L pobo islandés scolheu decidir l sou pórprio feturo.

I nós, quando decidiremos l nuosso?

Nun hai denheiro que pague





Dun tamanhon que nun cabe nua cerrona, alforja, saco, cabanhal, termo, you astrebie-me a dezir que nun hai nada neste ouniberso adonde se puoda ancerrar porque ye de l tamanho de l mundo. Traspariente cumo l’auga clara, ajunta-se-le ua simprecidade natural benida de la spriéncia agarrada al lhargo de ls anhos i amadurada nas canseiras de la bida. Ye assi la grandura dua amizade que tengo.

You, ralas son las bezes que paro a mirar pa las cousas que stan al miu redror.

Ye un terrible defeito, porque l mais de l tiempo ando dun lhado pa l outro sien me dar cuonta de l que tengo a pie de mi. Nun miro, nun arreparo i l tiempo bai passando, que sei you, talbeç apuis para alguas cousas yá seia tarde demais, para outras queda fuora de tiempo, inda para outras perdi l sentido i l’oupurtunidade de tener feito algue.

I todo esto ye mais deloroso quando este trato de nun dar por eilha, de nun fazer nada, dun nun balorizar i stimar, ten haber culas amisades.

You scapei-me de la mie terrica de bien nuobo pa la marina, cun dezassiete anhos, era un garoto, sien barba na cara, angurriadico na fuorma i un atadico ne l zambaraço. Tube suorte, ua buona suorte de nun tener benido solico, comigo bieno un camarada, de la mesmo tierra, amigo i quaije de la mesma eidade, i por algun tiempo quedemos juntos na recruta, éramos de la mesma secçon, de l mesmo peloton, i teniemos las mesmas anstruçones, drumindo ne l mesmo blixe (camas cun dues andadas de fierro).

La bida cuntinou pa ls dous, a cierto tiempo cada un fizo la sue carreira porfissional i struturou la bida familiar, cuntinemos siempre an cuntato sien que habisse anterrupçon, las famílias dan-se bien, i esso yá fui buono.

Mas nun chega, al lhargo destas quatro décadas este bielho amigo ten me dado grandes lhiçones de bida, nunca zistiu delantre de ls atalancadeiros que s’atrabessórun ne l sou camino, lhuitou por ua carreira i deilha fizo scaleiras para se balorizar porfissionalmente, nun se quedou parado i nun perdiu tiempo an s’antegrar an porjetos culturales i académicos çpuis de aposentado. I inda agora cuntina a ser ua referéncia, porque ten siempre ua palabra d’antendimiento i sien que se le pida nada çponibliza-se para todo l que seia, oube-me, atura-me i sien sermones dá me cunceilhos i eideias.

Ah cumo ye buono tener un amigo assi!

Son amigos assi que fázen l nuosso património, i ye este património que queda apuis de todo se tener scapado. Las amisades nun pésan nada mesmo sendo taludas cumo ye esta, lhebamos-las siempre cun nós para todos ls lhados, pena ye que nun mos déiamos cunta.

I l que fago you? Para alhá de me mantener siempre muito achegado, cumo se dun armano fusse porque merece, mais nada, tengo la cuncéncia de que sou un çtraído, you sei que las amisades puras cumo ye esta nun quieren nada an troca, mas tamien ye berdade que las amisades ténen que ser regadas, nun son só las lheiras de frajoneiras que percísan.

Todo esto ben bien a perpósito, porque mais ua beç stamos juntos ne l porjeto de la Unisseixal-Ounibersidade Sénior do Seixal, este amigo ye José dos Anjos que cumo you i l pobo questuma dezir "quemiu l pan que l diabro amassou" zde que bieno a este mundo, mas esso fui outro tiempo para nós i alhá bai, agora zde la purmeira hora aderiu sendo un de ls fundadores de la Unisseixal.

Todos sabemos que l tiempo passado yá nun bolbe, l que passa yá nun s’agarra mais, nós tamien sabemos que nun agarramos aquel saber a que teniemos dreito anquanto éramos nuobos, l que sabemos ye que tenemos ganas de star adonde se daprende siempre que ye l causo de la Unisseixal.

You fiç la mie antegraçon mais tarde, quaije cumo pula sue mano, ou seia mais ua beç el fui referéncia, porque ten la birtude de me puxar pa las cousas buonas de la bida.

Agora digo, cumo you gustaba de star al mesmo nible de tan buona i rica amizade.


LA ÇPEDIDA


Çpediu-se l nuosso purmeiro
Cansado de tantos cansaços
Fartou-se de tener anriba, dels ombros
La ouposiçon, cun sous Passos

Porque son Passos de Coneilho
Son mui custosos d´aguantar
I la soberba de l purmeiro
Nun stube pals aturar

Bózia-se a tuorto i a dreito
Todos quieren la rezon
I anton la senhora culpa
Quien ye que la lhieba anton

Meia culpa nun quedarie mal
Agarrada cun buns modos
Que essas cousas de culpas
Ténen que ser repartida por todos

I de certeza que todos las ténen
Mas nun las quieren agarrar
I ten quer l Zê Pobinho
Que ten que las carregar

Cumo siempre acuntece
Na hora de l cinto apertar
Ye siempre l mais pequeinho
Que la merda ten que lhabar

I na hora de la berdade
Al Pobo se l pide l parcer
Pidesse-le anton que scuolha
Mas nun l dan por adonde scuolher

Porque son siempre ls miesmos
A fazer la trapalhada
Quien bamos nós a scuolher
Que nun tenga la pata antalhada

Será baralhar i dar de nuobo
Para tapar l sol cula peneira
I beniran anton ls miesmos
Para cuntinuar la maroteira

I dizen anton? Ye por Pertual
I pula tal Ouropa ounida
Que uns cómen l grano
I a outros la palha, l ye serbida

Ban-mos dando uas migalhas
Para aguantar l çtino
Mas mitade dessas migalhas
Inda se perden ne l camino

Mas yá que hai que scuolher
I l Pobo que ye soberano
Dará la sue oupenion
Alhá pa la antrada de l berano

Anté alhá? Porparaibos
Que la cabeça mos ban a lhabar
Cun ua carradas de mintiras
Que anriba mos ban a çpejar

Fazen la cousa tan bien feita
I arranjan-la tan bien arranjada
Que quaije anté parece
Que nun ténen culpa de nada

Mas l Pobo que ye soberano
I ye quien las stá a passar
Será que desta beç
Inda se buolbe a deixar anganhar

Bamos abrir puortas i jinelas
Que entre la tropa toda
I alhebantar todos ls tachos
I barrer cula mierda toda


José António Esteves

24/03/11

Eleiçones


Cun la demisson (seis anhos atrasada) de Jesé Socras, ls partidos yá se stan a purparar para las próssimas eleiçones. Mas dizen por ende que l nuobo boletim de boto bai a ser este.


Benga l Diabo i scolha!

GILBERTO GIL :: Streilha

Hai d'aparecer
Ũa streilha ne l cielo
Cada beç que tu sorrires
Hai d'apagar
Ũa streilha ne l cielo
Cada beç que tu chorares

L cuntrairo tamien
Bien que puode acuntecer
Dũa streilha brilhar
Quando la lhágrima caer
Ó anton
Dũa streilha cadente se jogar
Solo para ber
La flor de l tou sorriso se abrir

Hun!
Dius fazerá
Absurdos
Cuntanto que la bida
Seia assi
Si
Un altar
Adonde nós celebremos
Todo l que El cunsentir

Miar ?!!


Tengo lido aqui muitas críticas derigidas als políticos an giral, ende an Pertual. Críticas na mie oupenion eisageradas tanto na forma cumo talbeç até ne l fondo.
Pensemos bien! Diuses nun son, mas na realidade pessonas cumo nós que un die eiran parar ne l mesmo sítio que un qualquiera.
A partir dende la cousa ye simpres : porque star siempre a la spera ou cun l’eiluson que eilhes puodan ser capazes de fazer milagres quaije cumo se tubíssen ua barica mágica ?
Nua berdadeira democracie, todos debemos de daprender a dar para tamien sperar receber i nun perder tiempo a falar talbeç sien necidade de maneira a poder pensar inda mais i agir inda melhor !
Pénsan ls Pertueses… mas inda ban/bamos talbeç a percisar de pensar inda mais i melhor !

LAS CUMPETÊNCIAS


La cumpeténcia i la ancumpeténcia
Andan de candeias a las abiessas
Porque la senhora ancumpeténcia
Entra siempre por puortas trabiessas.

Entra siempre por puortas trabiessas
Por adonde naide la mandou antrar
Troca las buoltas a la cumpeténcia
Solo pa la fázer zancarrilar

Spiertai senhora cumpeténcia
Spertar a bós bos cumpete
Que la senhora ancumpeténcia
Stá a puxar pul buosso tapete.

Bibe chena d´eignorancias
La senhora ancumpeténcia
Más dá-le cabo de la cabeça
A la senhora cumpeténcia.

Nun ten cumpeténcia para nada
La senhora ancumpeténcia
Lhibrai-bos dessa maldita
I de priessa de preferéncia.

Puis s´assi nun fáziemos
Yá assi l dezien ls mius abós
Anton será la ancumpeténcia
Que se bai a lhibra de nós.

Barre-la dua beç por todas
Daonde tu stás cumpeténcia
Para que saba oucupar l sou lhugar
La senhora ancumpeténcia.

La senhora ancumpeténcia
Ye cruel i traiçoeira
Metei-la ne l sou lhugar
Dua maneira certeira.

You te digo senhora cumpeténcia
Que las cousas son miesmo assi
Derruba la senhora ancumpeténcia
Antes qu´eilha te derrube a ti.

Bei-se i oube-se nas telbisones
Falar de la ancumpeténcia
Que nun deixa trabalhar
La senhora cumpeténcia.

Ne l meio de tanta barafunda
De cumpetências todo mundo antende
Mas you nunca bi tanta ancumpetência
Cumo la qu´anda agora por ende

José António Esteves

Ls Berdadeiros Amigos…

Un home, l sou cabalho i l sou perro iban por un camino.

Quando passában acerca dua arble einorme, caiu un centeilha i ls trés morrírun fulminados
mas l'home nun se dou cunta de que yá tenie abandonado este mundo, i prosseguiu l sou camino culs sous dous animales (a las bezes ls muortos andan un cierto tiempo antes de tomáren cuncéncia de la sue nuoba cundiçon…).

L camino era mui cumprido i l Sol staba mui antenso i eilhes stában suados i cansadicos.
Nua rebuolta de l camino biran un guapo portal de mármore, que chegaba anté ua praça pabimentada cun cachicos d'ouro.
L caminante dirigiu-se al home que guardaba l'antrada i trabou cul, l seguinte diálogo:
- Buonos dies.
- Buonos dies, Respundiu l guardion.
- Cumo se chama este lhugar tan guapo?
- Eiqu ye l Cielo.
- Que bun tenermos chegado al Cielo, porque stamos tan cansadicos!
- Bós pudeis antrar i buber quanta auga quergades; i l guardion apuntou la fuonte.
- Mas l miu cabalho i l miu perro tamien ténen sede...
- Sinto muito,dixe l guardion,mas eiqui nun ye permitida l'antrada d'animales.

L'home lhiebantou-se cun grande çgosto, bisto que tenie muitíssema sede, mas nun pensaba an buber solico. Agradeciu al guardion i seguiu adelantre.

Depuis de caminar mais un buono cacho de tiempo costielha arriba, yá mui cansadicos, ls três chegórun a ua canhiça bielha que daba para un camino de tierra rodeado por arbles….
A la selombra dua de las arbles staba deitado un home, cula cabeça tapada por un chapéu.
- Buonos dies, dixe l caminante.
L'home respundiu cun un aceinho.
- Tenemos muita sede, l miu cabalho, l miu perro i you.
- Hai ua fuonte ne l meio daquelas peinhas, dixe l'home apuntando l lhugar. Podeis buber to l'auga que quejirdes.
L'home, l cabalho i l perro fúrun anté la fuonte i matórun la sue sede.

L caminante boltou atrás, para agradecer al home.
- Podeis buoltar siempre que quejirdes, respundiu este.
- A propósito, cumo se chama este lhugar? preguntou l caminante.
- L Cielo.
- L Cielo? Mas, l guardion de l porton de mármore dixe-me qu'eilhi ye qu'era l Cielo!
- Eilhi nun ye l Cielo, ye l'Einfierno, cuntradisse l guardion.
L caminante quedou perplexo.
- Deberies proibir qu'outelizen l buosso nome! Essa anformaçon falsa debe porbocar grandes cunfusones! Adbertiu l caminante.
- De modo nanhun! – respundiu l guardion, na rialidade, fázen-mos un grande fabor, porque quedan eilhi todos ls que son capazes d'abandonar ls sous melhores amigos…

Ls berdadeiros Amigos nunca se deban abandonar, inda qu'esso te traga anconbenientes pessonales, porque fazer un Amigo ye ua grácia, tener un Amigo ye un don, cunserbar un Amigo ye ua birtude, ser tou Amigo ye ua honra.

Leonardo Antão

23/03/11

Mais ua buona cuntribuiçon pa la dibulgaçon de la lhéngua mirandesa.

I acunteciu hoije, 4ª feira die 23 ne l salon de la Sociadade Filarmónica Seixalense-Seixal a las 17 horas ne l ambito de las yá anstituidas 4ªs feiras culturales que la Unisseixal–Ounibersidade Jenior do Seixal pormobe.

Esta cul tema de “Trás-os-Montes: Tertúlia da Cultura ao Lazer" coube bien la stória de la lhéngua mirandesa, la sue oufecializaçon, las sues çficuldades cumo meio de comunicaçon, las çficuldades que tubo para salir de l squecimiento, ls eisitos que arrancou de ls mirandeses i pertueses que la acarinórun i a eilha bénen pa la daprender a screbir i a falar, las caminadas que fizo i fai to ls dies nas scuolas de la region i fuora deilha, ne ls jornales, n’anternete atrabeç de bários sites i blogues an publicaçones i l salimiento de lhibros de poesie, cuontas, testos i crónicas.

Todo esto i muito mais fui dezido i splicado pul porsor Francisco Domingues nua anterbeçon para ua assemblé bien cumpuosta i atienta, que sabe oubir, que ye bien madura i ye sabedora melhor que naide de l balor de qualquiera património, cumo ye este de l mirandés. Cua lheitura dun cachico dua crónica de l aluno de la Unisseixal, Faustino Antão i bersos, quedou para todos ls persentes, ls alunos desta anstituiçon d’ansino la cunfirmaçon de que la lhéngua mirandesa ten que star siempre ne ls eibentos culturales por dreito própio, porque cada beç hai mais quien la quier ber bien alta.

Ten mérito la porsora Mariana, que fai parte de ls Uorganos de Direçon de la Unisseixal, respunsable pula área cultural, assi cumo l senhor Reitor que acarinórun i nun deixórun de fuora l mirandés, ponendo-lo a la par de ls demais balores patrimóniales i materiales eisistentes na region i an Trás ls Montes, cumo tamien i muito bien eiqui nesta jornada outros stramuntanos i stramuntanas l demunstrórun nas sues anterbeçones.

La repersentaçon, se assi se puode dezir, de falantes mirandeses stubo buona, puis alhá stubírun ls cunterráneos, Francisco, Firmino, António Cangueiro (cumbidados) José dos Anjos i Faustino (alunos). Que cumo fuorma de çpedida dórun ls parabienes a l’ourganizaçon pul eicelente trabalho i ampeinho i esta cumo fuorma de reconhecimiento de l cuntributo dado nun se poupou an dezir que eicediu las spectatibas.

Cuido que fui mais ua upa, pequeinha talbeç, mas debagarico se bai fazendo camino, i tengo la certeza que agora andentro desta anstituiçon i tamien na lhembráncia de mais pessonas hoije las cousas i l querer pul mirandés yá son mais claras.

Ganhou l mirandés, ganhou la cultura.

















http://www.youtube.com/watch?v=gr9PvI0UMik

Miada ambaranhada

Todo tenemos que mercar
Neste mundo de ciganada
Bendemos la díbeda suberana
I traemos ua miada.

Dán-se buoltas i más buoltas
Qu´un até queda stuntiado
Mas se zbiramos las buoltas
Para la tunteira acabar
Tornamos-mos a ambaranhar
Neste filo ambaranhado.

Pégan na miada todos
Para ber se l´áchan la punta
Mas na beç disso, toca a cortar
nun filo que yá ye bielho
I quando bán a debanar
Nien anqueméçan l nobielho.

An cumbersa naide ls calha
Ténen para dar a bender
Se cun la cumbersa debanássen
Teniemos nobielhos a baler!

Simpresmente…(Anquanto houbir mais que un die de Poesie) !

Mas si, mas si !

Stá un mimo
la mie mimosa !
Airosa,
amerosa,
i guapa cum' ua rosa !
I esto nun ye prosa
(cumo se you fusse mintirosa
ou até pretenciosa...!!)

Ye mas ye...
Mas si, mas si !
Poesie,
Amiga mie !
*******

Popular
Quando stube an Miranda
Fui falar cun Fernanda
Dixo-me que gustaba de mi
Santo Dius, Birge Marie,
I you que nun puodo ber essa tie !

Diç que ten ua piel de cetin
I que cheira a flor de jasmin
Mas l que you sei mesmo bien,
(You Benjamin i sou de Sendin)
Ye que l que m’antressa a mi
Ye bibir só cun ua i eilha chama-se Marie
Santo Dius, Birge Marie !
Ye eilha i só eilha la mie berdadeira tie !
********

Boda

Nunca fui a Beneza…
Mas que grande tristeza !

Mas a Madrid,
Claro que si,
I fui cuntigo, Marie!

La boda, ye normal :
Bai a ser an Pertual
I nun ye porpaganda :
Bai a ser an Miranda

- I you bien sei quien manda ! -


« Boda an Yport » 245 x 355 cm, Albert Fourié (Paris, 1854-1937)
Museu de Guapas Artes de Rouen,
(I cumo you morei 10 anhos an Rouen…)

À PALAÇUOLO DE ME ALMA



À Palaçuolo de mie alma
Será que you te perdi
Perdido tengo andado you
Sien saber nada de ti

Tengo l coraçon çtroçado
Sien saber de la mie amada
D´eilha nun sei quaije nada
Por isso bibo zasprado
Yá cul coraçon cansado
Bai sufrendo la mie alma
Quaije a perder la calma
Que yá digo mal de la bida
Puis nun sei de la mie querida
À Palaçuolo de mie alma

Que ganas tengo de te ber
Mie amada, mie querida
Temo de perder la bida
Sien you te buolber a ber
Pienso an ti para squecer
I you me acalmo assi
Tanto que you gusto de ti
Mie querida mie amada
Sien de ti saber nada
Será que you te perdi

Era aquilho que nun querie
Perder la mie amada querida
Antes you perder la bida
Que sien ti nun me serbie
Bou sufrindo esta agonie
I aguantando por ti stou
Carregando súidades you bou
Por caminos que nun querie
Só de piensar l que serie
Perdido tengo andado you

Lhambrando ls buonos momentos
Que scundidos por ende quedórun
I que tantas súidades deixórun
Guardados nels mius piensamentos
C´assi tengo momentos cuntentos
Quels stou a ber, agora eiqui
Porque ten que ser assi
Bibir nesta crueldade
Carregando tanta súidade
Sien saber nada de ti

José António Esteves

zatino


naide antende quien goberna,
dízen que l mundo anda boubo:
todos ténen sues certezas,
zatino you cun quanto oubo.

Fonso Roixo


Sigue


Sigue la bida
Canta cada palabra
Beisa cada flor
Que na teç te náça.
Canta l amor:
Na tue lhágrima
Na tue risa
Na tue sprança.

Sigue l çtino
Que bás traçando
An camino
Que bás caminando.
Sfrega ls pies
Cun las manos dóndias
Para que siempre
Báias abantando.

Aduba las risas
Para que te báian
Medrando...

Cuonta cun moral



Ua cousa son ls nuossos deseios outra son ls de l xefe

Un die dous trabalhadores i l xefe dua ampresa salírun para almuorçar cumo siempre i na rua ancuntrórun ua bielha candeia d’azeite. Sgodórun la candeia i d’andentro deilha saliu un mágico.

L mágico diç:

- Só puodo cunceder trés deseios, por esso cuncederei un a cada un de bós.

- You purmeiro, you purmeiro - bózia un de ls trabalhadores.

Querie star nas Bahamas a pilotar un barco, sin tener nanhua cunsumiçon na bida!

Puf! I alhá se fui.

L outro trabalhador apriessa-se a fazer l sou pedido:

- Quiero star no Habai cul amor de a mie bida i muito que buer (pinas coladas)!

Puf ! I alhá se fui.

- Agora sodes bós, diç l mágico pa l xefe.

- Quiero qu'aqueilhes dous bólben al trabalho lhougo çpuis de l'almuorço - diç l xefe.

Moral de la cuonta:

Si por nó, deixai siempre l sou xefe falar purmeiro.


21/03/11

Çculpai

Stou zgustosa. Hoije, die de la poesie, ls mius dedos fazírun grebe. Ándan de mal cun l patronato.
L beneiro zbiou-se para outro lhado i, nien fuonte, nien morredeiro. De lhado ningun me sálen palabras para parir un poema.
Triste die este, l miu die de nó poesie...
Abro la jinela para ber la primabera mais acerca mas la primabera diç-me que nun stá para mi birada hoije. Diç que anda ambaída cun quien anda a poner árboles, hoije que ye l die de la árbole. Diç-me eilha que la tierra inda stá anchuquecida i todas las racicas de sol ténen que ir a secar las poças para que la tierra caléça. Quiero you alhá saber disso de poemas que nunca fartou a naide, dixo-me eilha! Nun antendo cumo ye que la primabera puode falar assi, mas bá, las cousas bán demudando i la primabera nun l queda atrás.
You si andube inda a scabar para porparar la tierra pa las seladas, mas porquei nun me habie de haber dado la belharaça de poner nien que solo fura un loureiro para dar oulor als guisados? Secálha a cada çacholada que disse, poderie acuntecer manar-me d´alhá un poema. Assi starie resolbido l miu porblema de falta de palabras i l Froles quedarie anfeitado cun poemas cun gusto a loureiro i oulor a tierra.

Biro-me pa la ameixoeira cargadica de flores, mas la cundanida diç-me que nun me dá nada que fága nacer palabras porque, sendo la pormeira a florir ten que dar puolos a las abeilhas para miel temprano. Las abeilhas, las garunhas, se me stribo un cachico, arróixan-me i amenáçan-me cun ls ferrones porque quieren todo para eilhas.
Sien saber para adonde me birar, bai mesmo assi ua pantemina, mais ua, a atulhar l Froles i faç de cuonta que ye un poema.
Cumo diç l outro: quien nun ten perro caça cun l gato.

You nien habie de poner estas baboseiras ne l Froles, que afinal nun ye un spácio miu... Mas bá, si l bou a poner, nien que séia para fazer falar a Leonardo. Assi el bai-me a dezir que yá botei quatro seguidos.

Bien haiadas pula pacéncia i çculpai este cachico que bos fiç çperdiçar.

Para bien de la prosa mofosa, ne l die de la poesia.

20/03/11

Será manhana

Lhémbra-se-me l tiempo an que las çucenas morában ne l miu jardin, brancas i eimaculadas, pele de seda, senos a apuntar camino, paralantre, siempre paralantre, a caminar antre ls dies, ls sigundos que querie apatulhar para que ls mius canteiros se anchíssen de rosas burmeilhas.
Pobre çucena, barrida pula scoba dun bardeiro de eiluson!
Las rosas, quimeras, cheiradas a priessa, de spinos crabiadas cumo la croua de Cristo, bán-se murchando.

Se al menos l sou oulor fuorte you l tebísse guardado nun bidrico de cristal!


Lhémbra-se-me de l tiempo
an que me dezies que l aire que you deixaba al passar te fazie lhembrar moras brabas i cheiraba a madressilba.
Todo demuda cun l tiempo, ou será que l tiempo ye çculpa para justeficar nun haber l jasmin que por mi ancarrapitaba i que apuis se morriu, quedando azimbrado als mius pies, por falta de rega?...

Tu sabes de l que falo, sabes-lo pula chaga de punhal que quedou na carne quando tebiste que l´arrincar la raiç yá seca.
Maldito tiempo a apunhalar pulas cuostas, anquanto corremos sien parar i mos cumbencemos que somos eiternos.


Áh, cumo you gustaba al menos ua beç, ua beç que fura, tornasse a sentir la fuorça de las óndias a ampuxar l casco de l miu barco!...


Frimo l mirar nun çponer caliente que nun tengo, cuntemplo ls amarielhos de l outonho i, l que me bai chegando ye un friu de carambina a anregelar-me i tolher-me ls uossos.


Talbeç nun mais me abinture mar adrento. Talbeç you yá nun ténga uolhos para l ber la trasparénça de l rebentar de las óndias.


Uolhos si, tengo la certeza que tengo, deseio de alhá chegar, tamien. Talbeç me falte la curaige i la fuorça. Si, la fuorça muito mais que la curaige. Ye la fuorça que me falta i me fai temer un afundimiento. Ls mius braços son sobras de canhas çtroçadas pula passaige dun furacon, remos frágeles i ampotentes para l barco que quiero ser.


Lhémbra-se-me l tiempo, ansisto an lhembrá-lo i nun quiero...
L miu tiempo ye hoije, este sfregante an que scribo, an que te quiero eiqui, para que, assí i todo, me fágas recordar un pouco de l burmeilho que me cobriu.


L miu tiempo será l manhana, çque la mie mano te aceinhe...




De lhuna grande

Nesta nuite an que todo ye grande
grande l siléncio
grande l spanto
grande la lhuna
porque mais acerca.

Nesta nuite de máçcaras
uas que scónden
outras que ousérban
bocas abiertas i ulhicos redondos
de tanta admiraçon
metidas nun eidefício
cumo giente que se calha.

Á maçcara
porque nun abrirás tu mais la boca
para boziares de bochada chena!
Á giente
porque cuntinas deixando
que báian segando
an senara alhena!

Nesta nuite de lhuna grande
de cielo mais claro
nun haberá un pobo que diga, chega?!







19/03/11

Cumo nun hei-de gostar!!?

Nun puode ser por menos. Se doutra maneira fura, era por se ua angrata para cun el i, angrata nun hei sido, al menos zde dous anhos atrasados. Falo-l, scribo-l, ye nel que penso las mais de las bezes. Solo nun fago amor cun el porque ende tengo que falar grabe.
Nun mangineis cousas!... Ye de l Mirandés que stou a falar, homes i mulhieres de Dius!

Cumo ye que nun hei-de gustar you de ti mie lhéngua guapa se tu me tenes lhebado anté giente tan antressante i buona?
Nun bal la pena amentar neilhes todos, porque, para alhá de séren muitos, me poderie çquecer d´alguns i apuis era anjusto.
Giente mui nobre, giente que se fusse prouísta tenie rezones de sobra para ser.
Nun son nien ampriales nien prouistas. Gusta-me a mi giente assi.

Apuis de tiempos a bibir cumo eiremita, quaije monja, hoije algo me chamou para fuora de miu cumbento. La sposiçon Máçcaras- A Dualidade de l scultor sendinés Jesé Antonho Nobre.

Que guapíssemo i balioso trabalho, anque you nun tebísse antendido l significado de muitas para alhá de la belheza stética i quelores. Bien seguro que la falha ye mie, mas que amporta, cada un sinte las cousas a sou modo.
You senti-me feliç por ber que un cunterránio, tamien daqueilhes eilustres que nun ténen proua, straformou piedra, palo i ferragachicos an preciosas obras d´arte, amerosas cumo seda, queloridas cumo la cinta de la raposa.
Parabienes Jesé Nobre.
Bi amigos, uns que me aparecírun na bida por bias de l mirandés, outros de outras squinas de l mundo.
Coinci outros.
Bina Cangueiro, ua tie linda, linda, cun uns carocolicos guapos ne l pelo, cun uns uolhos que se stán siempre a rir quando fala, apresentou-me outro mirandés, Luís Raposo, de Fuonte Aldé, la sue tie i ua nina guapíssema, dun quelor de trigueira madura.
Luís Raposo para alhá de la sue atebidade normal, tamien pinta.
Afinal de cuontas you yá l coincie un pouco, porque, l anho passado, na altura de l Festibal Intercéltico tubo ua sposiçon de pintura na Casa de la Cultura de Sendim. Pinta bien, a miu ber. Quando se ouserba pintura ou se lei un lhibro, quéda-se a coincer un pouco de l outor.
Outras sposiçones de Luís Raposo hemos de ber.

Nada ten cuntinaçon se nun tebir un anquemeço i, de acente, deixei-lo pal fin por tener sido einesquecíble: las palabras de l artista i sous agradecimientos, la música a encher la preça de casa de la Sociedade Nacional de Belas Artes salida de la gaita de foles, de la caixa i de l bombo, tan bien eisecutada por Jesé Galban, Armando i Antonho Cangueiro; las palabras de la pintora, persidente de la S.N.B.A.
Será que este eidefício antigo aguantará cun esta música tan fuorte sien se sbarrulhar, preguntou-me onte la persidente de l Cunseilho Técnico, dezie eilha nas sues palabras.
La eimaginaçon nun ten fin, cuntinou. Quando stábades a tocar, por sfregantes, bi la Vénus de Milo a scachar-se als cachicos!...
Feliçmiente era l´ eimaginaçon i la amponente stauta alhá quedou, naqueilha preça de casa daquel eidefício guapíssemo.
Isso ye de artista, senhora pintora!!...
Tamien la eimaginaçon de Jesé Nobre para criar ye de artista, dun artista cun probas dadas i de que todos nós mirandeses tenemos proua.


( Se houbir quien tenga algun retrato, agradeçie se me l pudísse mandar, para eiqui l poner al pie de l testo)

Abertura de la sposiçon de scultura de José António Nobre

Alhá stube na abertura de la sposiçon de scultura “MAÇCARAS-A DUALIDADE” , José António Nobre [Sendin, 1954] l grandíssemo scultor mirandés.

Tal cumo yá eiqui neste blogue - http://frolesmirandesas.blogspot.com/2011/03/jose-antonio-nobre-trabalhar-ne-l-busto.html, - l porsor Amadeu habie publicado.

Fui un momiento guapo,an que l scultor deixou palabras d’agradecimiento a la repunsable de la Sociedade Nacional de Belas-Artes, als tocadores de gaita, caixa i bombo (amigos de José António Nobre) i a to l mundo que alhá staba, ye siempre eimocionante oubir buonas palabras, an special benidas de un tiu que mos cuntempla cun tan guapa i antressantíssema sposiçon.

Eiqui deixo algus rejistros agarrados cua andeble máquinica de sacar retratos, an que l retratista tamien nun ye grande cousa, i mais bal un retrato que mil palabras.

Mas yá de la sposiçon nun digo l mesmo, nunca haberá retrato que sustitua ua besita, ye ua sposiçon a nun deixar de ber, porque tal cumo diç l porsor Amadeu ne l perfácio que fai ne l catálogo que mos ajuda na besita “ Prénden-mos las quelores fuortes, própias de todo l que bibe, seinha clara de modernidade i de que l scultor stá para alhá de l tiempo”

L’abertura fui hoije, un ato cultural de alto nible, que muito mos honra, mas cuntina sponible al público até l die 16 de l més d’Abril de segunda a sábado, de las 14.00 a las 20.00 horas










18/03/11

Un die todo stará bien !

Grabura an cobre alusiba al terremoto de Lisboua de 1755
(outor çcunhecido)
Museu de la Cidade, Lisboua.

N.B. Esse tremor de tierra que fui un de ls mais çtruidores na stória de l’houmanidade (Hai quien diga que houbo até 30 000 muortos) atingiu la magnitude de 9 na scala de Richter acumparable a aqueilha que debastou hai solo ua sumana la cuosta Leste de l Japon, na region de Sendai. Assi i todo, l’atebidade sísmica na zona Atlántica ye hoije ancumparablemente menos antensa que aqueilha que se berificou ne l seclo XVIII.

Un die todo stará bien, ye la nuossa sprança ;
Todo stá bien hoije, ye ua eiluson.

[Un jour tout sera bien, voilà notre espérance;
Tout est bien aujourd'hui, voilà l'illusion. ]

VOLTAIRE (1694 -1778),

In « Poème sur le Désastre de Lisbonne »,
Poema subre l zastre de Lisboua, 1756.
Poema an francés de 140 bersos alexandrinos que puode ser lido na sue antegralidade :

17/03/11

L Rugir de Tripas...

Un destes dies l Menistro de las Finanças bieno a la Telbison a dezir que tenie que fazer mais uns cortes, mais un PEC ou cousa assi. Beníran-me uns calafrius i botei-me a screbir. Apuis, mandei-lo pa l Persidente de la República, Purmeiro Menistro i tamien pa l PS i PSD. Claro foi an pertués. Fiç agora la traduçon i ende bai:


La Comisson Ouropeia, arreganha-se culas medidas de l Goberno. Que rugir de tripas... Chega! Basta! Será que ye assi tan defícele fazer l que debeis, senhores Gobernantes?
Reformas, acumulaçon até 3.500€...bá, que cheguen als 5.000€. Todo l que seia arriba de ls 5.000€, corta.
Pribatizórun-se las ampresas rentables: EDP, GALP, PT, etc. Agora ourdenados de ls gestores, claro son pribados, mas ye scandaloso i l muito que l cidadano quemun nun sabe. L que cuntribúen esses senhores para ajudar Pertual? I serie fácele se nun anho esses senhores díssen 3/4 de l que recíben. Las outoridades deste paíç nun ténen capacidade para amponer seia l que fur. Ye triste mas ye l miu sentimiento i l de muitos pertueses.
Mercados, claro, son ls duonhos de l denheiro mas ténen rostro... Cuidado cul qu'ende puode benir, cunturbaçones sociales i apuis? Cunsidro-me un moderado mas PS i PSD stan a ampurrar las pessonas para partidos que puoden fazer perigar la DEMOCRACIE. Ye peligroso, mui peligroso.... Las telbisones ban eiludindo mas ATENÇON, las pessonas ban deixando d'acraditar...
Claro que hai gestores que merecen 15/20/30 mil ouros mensales mas por fabor, mesmo pribados, superior a esso ye scandaloso.
Tengo ua filha, 24 anhos, arquiteta, recibos berdes, 650€/mensales. Se la mie rebuolta ye muita i penso que eilha nun ten bien la noçon rial de las defréncias de rendimientos, mas la sue rebolta ye brutal...
Las tripas róznan outra beç: PS i PSD acabai un cachico culs prebileijos. You cuido que l Purmeiro Menistro nun ganha muito, l mesmo l Persidente de la República i todos ls políticos an giral, dende nun séren ls melhores a star na política. Mas que cousa... nun son capazes de tener l cumpermisso a médio/lhargo prazo..., séian HOMES, pensai un cachico ne ls outros. FMI, até ampresta l denheiro a taxas de juro mais baixas i yá nun era la purmeira beç, pus nó?
Sei bien l defícele que la bida ye. Purmeira profisson çapateiro até als binte anhos. Daprendi cun miu pai. Seguei inda muito a mano, quaije un més seguido, zde las seis de la manhana até las nuobe de la nuite, claro a la jeira. Trilhadeira, tirar la palha menudica, munha que s’antranhaba cul sudor nas cuostas, uolhos oubidos... arrincar patatas cula guincha... bindimar l die anteiro, fazendo mais de binte kilómetros por die ne l carreto de las ubas culs burros i mulas, zde las arribas de l Douro. La mie tierra ye Bempuosta, Mogadouro. Casa de banho nunca la casa de mius pais soubo l qu'era i inda assi stá hoije. Ne l ambierno la niebe antraba i l friu regelaba.
Bin pa la Marina de Guerra yá cun 21 anhos feitos, la purmeira beç que pisei Lisboua. Apuis de muitas nuites perdidas, muitas horas de nabegaçon (Açores, todas las Ilhas, Madeira, Porto Santo, Brasil, Norte de África i todos ls Portos de l Cuntinente, stube ambarcado nun patrulha an fiscalizaçon de pescas i por mares yá nabegados) las mies rapazas crecírun pribadas de l pai, bida defícele la de SAPATEIRO, AGRICULTOR, MARINEIRO.
Nunca zisti: "L suonho quemanda la bida i siempre qu'un home sonha l mundo poula i abança cumo bola quelorida antre las manos dun nino..." cuido que ye assi, ye de mimória. Als 48 anhos lhicenciei-me an Cuntrolo Financeiro ne l ISCAL, média baixa, 12 balores. Trabalhaba, fazie ls mius serbícios, muitos fins de semana cerrado, anclausurado, muitas nuites sin drumir...
Será defícel antenderdes-bos para melhorar PERTUAL!? Biba Pertual!!!

Para adonde bai l Japon?


Esta ye ua de las eimages apocalípticas que mais ampressiónan i até méten miedo, todas eilhas zenhadas por génios antre ls quales Hayao Miyazaki de ls stúdios japoneses Ghibli, nun de ls redadeiros filmes desse realizador que cheguei a ber hai un anho ou anho i meio, yá nun me lhembro bien, L Castilho Andante (2004), depuis de haber bisto outros cumo Princesa Mononoké (1997), L miu bezino Totoro (1988), La biaige de Chihiro (2001), L Castielho ne l Cielo (1986), etc., cun essa personaige nesse filme que ye tamien un de ls heiróis : ye el que bai a fazer todos ls possibles para porteger populaçones i ampedir praticamente la fin de l mundo. Eimages que mos fázen pensar nun solo ne l zastre que causou la bomba atómica nas cidades de Hiroshima i de Nagazaki na altura de la 2da Guerra Mundial cumo tamien na tragédia sien precediente que stan tamien a bibir agora i zde hai uns dies milhones de habitantes ne l Japon. Un bisionairo Hayao Miyazaki ? Acho que si !
Por esso, acunseilho a todos la obra desse grande zenhador i realizador genial. Mas nien todas las eimages son trágicas cumo essa que scolhi purmeiro, antes pul cuntrairo, sien falar de ciertos filmes cumo L miu bezino Totoro que son mais adaptados a ninos mais pequeinhos.
An França, ténen tido un sucesso ancrible ls mangas japoneses, tamien an lhibros, i you até acho que ten sido até agora, i zde que ténen 12 ou 13 anhos, la « literatura » que mais motibou ls mius filhos a ler; i neste caso sien çtinçon de sexo. Dambos a dous, cumo la grande maiorie de ls adolecentes an França, ténen sido atraídos por essa cultura japonesa i esses lhibros que se léien al cuntrairo, ampeçando pula página que para nós ye la última mas que para ls Japoneses representa precisamente la purmeira.… a tal punto que este paíç adonde bibimos (yá oubi dezir esso) ye un daqueilhes adonde se léien mais i son apreciados ls mangas japoneses. Bonda ber, para se dar de cunta, l númaro de lhibros i de títalos que hai hoije an todas las bibliotecas munecipales de França : probablemente tantos ou até mais que todas las bandas zenhadas de outores franceses i belgas antre las quales las de Astérix, Tintin, Lucky Luke, Quick et Fluck para solo citar estas quatro antre las mais antigas i tradecionales, inda muito lidas i cunhecidas inda hoije ne l mundo anteiro. Quier dezir: nun fáltan, até antre nós, cientos i até miles de títalos de lhibros de mangas japoneses capazes de anchir bibliotecas anteiras !
Proba que l Japon ye un mundo de criatebidade. Un mundo que tamien queremos porteger i que queremos, tamien nós i até siempre, cuntinar a admirar !




Hayao Miyazaki ( Tóquio, 1941)


repuosta maldita...




Respuosta maldita que tanta giente oube ne ls dies que cuorren quando quier trabalhar.

To l mundo sabe que las cousas demudórun nestas redadeiras décadas, i ua deilhas fui las cundiçones de bida que permíten que un biba até bien mais tarde, lhougo nun se ye bielho cun quarenta nien cinquenta anhos, essa eidade ye, i ainda bien, para la maiorie meia bida.

I esta meia eidade (bida) ye só meia na bida, porque ne l que toca a spriéncia yá se ten anteira, yá se ten conhecimientos que bóndan, saber total de la scuola porfissional i de la bida.

Mas peçque este sociadade nun l sabe i ne ls dies d’hoije bota fuora toda essa riqueza, esse conhecimiento daprendido, arrecolhido al lhargo de ls anhos que custou tanto i que bien falta le fai. Quando pessonas prontas píden trabalho, píden ua ouportunidade para culs sous braços fazer cousas que séian balidas, para cula sue fuorça criar l sou sustento i riqueza para l sou paíç.

Mas milhares de pessonas an meia bida, ténen cumo respuosta, yes bielho demais para trabalhar, esta respuosta ye pior que ua lhambada, porque duol, porque aparta pessonas balidas. Naide de bien quier ser cunsidrado un einutle, mas delantre dua respuosta desta cumo quieren que se quede?

Bielha, cuido que stá esta strutura laboral i social, que bota fuora l saber agarrado al lhargo de ls redadeiros anhos, por tantas pessonas que dórun l sou melhor para séren buns porfissionales, i agora béien ls sous conhecimientos quedáren amouchados, negados. Cumo se fusse ua tierra, arada fabricada para apuis nun sembrar nada.

Esta cousa de pessonas an meia eidade, se sentíren fuora de prazo, çpensadas, oubrigadas a bibir sien poder fazer pula bida, botadas a las hourtigas, ye la maior facada.

Nun hai mal nanhun un ser bielho, ser bielho ye ser spriente, maduro, conhecedor, l mal stá quando l çpendúran cumo un farrapo çúzio.

16/03/11

Comer pan centeno


Ua beç, un garoto francés andaba ne l brincote c’un garoto pertués. Dixo-le anton l francés

- You como chocolate i tu comes pan centeno!

Mui triste, l garoto pertués nun antandiu nada, mas quando chegou a casa cuntou-le a sue mai l sucedido. I sue mai meio pensatiba dixo-le:

- Para outra beç que el bolbir a falar nisso, responde-le l seguinte: “I you tengo un PS ne l goberno i tu nun tenes… “

A soutordie l garotico francés buolbe a anfernizá-le la bida al pertués:

- You como chocolate i tu comes pan centeno!

I anton l pertués respondiu-le:

- I you tengo un PS ne l goberno i tu nun tenes…

L garoto francês, sien repuosta, bai para casa i cuntou-le a sue mai l que l garoto pertués l tenie respundido. Anton la francesa dixo-le:

- Mira filho, para outra beç qu´esse caralho desse pertués te bolbir cun essa dizes-le, “Agora nun tengo, mas bou a ir a tener!”

A soutordie l garoto francês chega-se al pertués, triunfante, i ansiste cula miesma treta:

- You como chocolate i tu comes pan centeno!

I responde-le outra beç l garoto pertués:

- I you tengo un PS ne l gobierno i tu nun tenes…

Diç anton l francês.

- Agora nun tengo, mas bou a ir a tener…

I responde-le l garoto pertués mui d´agudo:

- Á si? Anton, caralho, tamien bais a passar a quemer pan centeno que te bais a foder…

José António Esteves




15/03/11

Tengo ua capulana


Tengo ua capulana anrebulhada al cuorpo,
de quelores calientes,
a cunserbar-me la calor de África.
Nessa capulana cuorre un riu
a arramar l tiempo de las anchenas
i,
acuolhe un ribeiro seco
quando se fai nuite ne l miu peito.
Tengo ua capulana bordada
de soles burmeilhos i lhunas claras,
mar morno a calcer la mie alma
quando l aire que resfolgo
me chega dun glaciar.
Abaixo la capulana anté la cintura,
anrosco-l l panho
anté a la altura de la mie lhibardade
i,
lhibre,
beilo l merengue,
la marrabenta,
ritmos sençuales
a spargíren-se pul aire de ls mius cielos.
Tengo ua capulana
a eilebar-me
anté la crona de la mie eimaginaçon.

14/03/11

Buonos dies, mielgos !


Çtinguir ls dous como ?
Al de la dreita bei-se-le bien la cara…
i al de la squierda bei-se que le ponírun un rabico de coneilho.
Un RABICO de CONEILHO !

De l Pedro i de l Paulo
sou un grande amigo;
çtinguir ls dous
ye que nun cunsigo.

Ténen uolhos eiguales,
sunrisa feliç,
dambos sien un diente,
xardas ne l nariç.

Digo: " Oulá, á Pedro!"
Nun ye el. Ye l mano.
"Á Paulo, anda cá!"
I outra beç m’anganho.

Porque era l armano.
Esto de ser mielgos
ye ua cunfuson.

[I an pertués, la lhéngua oureginal]:
Do Pedro e do Paulo
sou um grande amigo;
distinguir os dois
é que não consigo.

Têm olhos iguais,
sorriso feliz,
ambos sem um dente,
sardas no nariz.

Digo: " Olá, ó Pedro!"
Não é ele. É o mano.
"Ó Paulo, anda cá!"
E outra vez me engano.

Porque era o irmão.
Isto de ser gémeos
é uma confusão.

Vinícius de Moraes (Rio de Janeiro, 1913-1980),
in Companheiro

N.B. Fui l testo de Faustino que me dou l'eideia de poner aqui este poema deste outor brasileiro.



Para alhá de las muitas birtudes que ten esta sítio (blogue-frolesmirandesas) ua deilhas para mi ten sido l gozo de poner a público l que screbo, que ten sido dun prazer eimenso, porque cumpartilho cun bós, eideias, alegries, preocupaçones, mesmo sabendo que son quemuns a la maiorie de ls mortales, al publicar-las stou abrindo l’alma.

Esta cuonta que quiero cumpartir cun bós, oubi-la na rádio hoije a la purmanhana, quando andaba na rue cua cousica n’oureilha, cunfesso que naquel stante tube miedo s’alguien staba a mirar-me, porque dou-me la risa, i nestas cousas dun s’andar a rir-se solico ye muitas bezes tomado cumo simpríco.

Apuis deilha tener acabado, dei-me cuonta que la gráçia staba para alhá de cumo era cuntada, tenie alguas asparcéncias cun todo l que bamos assistido nesta tierra que caiu hai muito nas buonas gráçias.

Un tiu dixo que tenie dous filhos mielgos berdadeiro, tan berdadeiros que l mais de l mundo nun era capaç de ls çfrençar, até el cumo pai i la sue tie cumo mai quando benírun al mundo, tubírun d’ousar alguas astúcias para poder fazer la bida, ua deilhas era screbir la bida de Pedro i André nun cadernico, yá para nun falar de todas las seinhas nas bestimientas, oubjetos, las quantidades i horas de quemer, quien quemiu menos i quien comiu mais i por ende alantre.

Un die quando chegou a casa sue tie fui chamada d’eimergéncia i yá habie dado al biburon a Pedro, la priessa era tanta que dixo para l tiu dar l biburon a André, mas el trocou, porque nun staba screbido, Pedro quemiu ls dous biburones de lheite i André nada, que chorou chorou, i el sien saber l que fazer, puis l nino nun se calhaba.

Pedro regalado de la bida, nun tenie culpa nanhua, puis claro.

André cuitado cula barriguita a dar horas, nun habie de chorar!

Agora yá sou you a falar, squero que Pedro nun tenga sido bítima de muitos anganhos al lhargo de la bida, porque armanos somos todos, al menos als uolhos de Dius!

Cumbite pa la sposiçon de scultura de José António Nobre

José António Nobre a trabalhar ne l busto de António Mourinho,
que agora puode ser bisto ne l jardin de l antigo Paço Eipiscopal
,
an Miranda de l Doouro



José António Nobre [Sendin, 1954] ye un grandíssemo scultor mirandés, tamien porsor, cun curso feito na Scuola de Belas Artes de l Porto. Mas ye pouco tratá-lo cumo scultor, puis zeinha i pinta cumo poucos, ten ua obra eimensa na medalhísca i la sue cerámica ye fantástica. Nun quede por dezir que la sue tese de mestrado ye ua amportante ambestigaçon na ária de l Património Rural i de las Artes Plásticas an Pertual ne l seclo XX, subretodo na tierra de Miranda, que repersenta un grande cuntributo pa l coincimiento i pa l studo de l património mirandés, mas tamien pa la lhéngua i la stória mirandesa. Speremos que un die puoda ser antegralmente publicada, anque alguns cachicos yá séian coincidos.

Cun ls sous trabalhos ten ganho muitos prémios i son muitíssemas las sues sposiçones andebiduales i coletibas, por muitos sítios de l paiç. La sue obra stá sparbada por muitos lhados, por cidades cumo Bergança, Miranda i muitas outras. Todos ls mirandeses conhécen bárias de las sues sculturas, puis son eilhas que l salúdan lhougo na strada a l’antrada de la cidade i andrento la cidade ten l menumiento al Padre António Mourinho i, la mais coincida obra, l tiu i la tie que stan na praça D. Juan III, delantre la Cámara.


Scultura de José António Nobre na Praça D. Juan III, an Miranda de l Douro


Nun bou eiqui a analizar la sue bastíssema obra, até porque un die destes salirá ua grande anterbista cun l scultor na Fuolha Mirandesa i ende haberá melhor oucajion para l fazer. Tambien yá tube ouportunidade de subre el screbir noutras oucajiones i para alguns de ls catálogos de sposiçones por el feitas.

Ben este testo a perpósito de la sposiçon de scultura que bai a fazer an Lisboua l die 19 de márcio, a las 17 horas [ye ne l sábado que ben], cul títalo de MAÇCARAS - A DUALIDADE. Todos ls mirandeses stan cumbidados i se habien de sforçar por star persentes, puis se trata dun ato cultural de alto nible, que honra la grande arte, mas tamien la lhéngua i la cultura mirandesas.

Ide, que nun bos ides a arrepender i será l ampeço de ua nuoba bison an relaçon a la cultura mirandesa i als sous artistas. Lhebai cun bós alguns amigos i assi será ua grande manifestaçon de fuorça cultural.

Eiqui queda l cumbite.


Cumbite pa la sposiçon de José António Nobre, para que todo mundo stá cumbidado. Ye na Sociedade de Belas Artes, Rue Barata Salgueiro, n.º 36, Lisboua


Amadeu Ferreira



13/03/11

Parabienes a la Geraçon a la Rasca

Ls miles de moços qu'anchírun la Abenida de la Lhibardade i outras praças de las maiores cidades pertuesas, amostrórun que se preocupan cul sou feturo i l çtino de l paíç i que ye urgente lhutáren contra la precariadade lhaboral, por ua maior justícia social i melhores cundiçones de bida.

Estas manifestaçones de ls moços pertueses, que nacírun spontaneamente atrabeç de l “facebook”, senefican que ls moços nun se reconhecen nas struturas partidárias. Por esso, estas dében cumbidar las ourganizaçones de mocidades, partidárias i nun partidárias, a la reflexon subre l sou papel na sociadade, subre las cunsequéncia dua série de zeigualdades sociales i de falta de solidariadade social, que ye necessairo reber i reformular.

Cun estas manifestaçones ls moços spalhórun l fuogo de la mobelizaçon popular i de la mudança social i política i dórun un eicelente eisemplo d'anterbençon política de la sociadade cebil, aprobeitando las redes sociales para dibulgaçon i çcusson de las sues eideias, i custituíran-se cumo ua fuorça eirreprimible de mudança.

Parabienes a la Geraçon a la Rasca, que se manifestou cun eilebado cebismo, cun deciplina, cun sprito de toleráncia i de partilha i assi mostrou que sabe anterpretar la bida social i política, que quier reinbentar un feturo melhor i que ye ua “geraçon de la mudança”, que lhuita por maior justícia social.

Leonardo Antão

12/03/11

SUMIANDO LA HUORTA DE LA BIDA




Estes son para un amigo lhabrador
Pula sue forma de sumiar
Agora yá ten la cara anrugado
I modeficado, de cula bida lhuitar

L sacho ye sua arma mais potente
homem, de manos calejadas
L cansaço ye ambisíble na sue cara
Mas nun temendo las jornadas

Sue spriência merece un bun troféu
porque cedo l lhabrador se lhebanta
De nuite inda pula madrugada
Puis ye quando l galho canta

Tomar café, muitas bezes apressado
piensando ne ls sous afazeres
porque isto de ser lhabrador
nun tomas café quando quieres

Piensando alhá ne l sou trabalho
cumo se el nun fússe un patron
Nun hai reloijo que cuntrole
l sou hourário de eimoçon

L Sol ye l sou calandário,
seia an que tiempo fuor
Cada staçon suonha sue cuolheita
que sumiou cun amor

Cun fé respeita, i trata la tierra
Sue spriência merece un troféu
siempre gemendo bida fuora
al lhabrador you tiro l miu chapéu,

José António Esteves