28/03/14

Stan bibos ls mius muortos

Paulo Meirinhos deu boç, i que guapa boç, al poema de Fracisco Niebro, de l lhibro ARS VIVENDI ARS MORIENDI, scuitai lo i cumo ressona nas nuossas mimórias la boç de todos ls que nun stan antre nós mas fazen parte de nós. 

Parabienes PAULO MEIRINHOS, nun me canso de scuitar tue boç i cun eilha las palabras de l poeta FRACISCO NIEBRO.


https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=ZjDoDlOGWes


25/03/14

Faltan médicos an Miranda de l Douro



Hoije, ne l telejornal de la RTP...

25 Mar, 2014, 14:14 

"Faltan médicos de família nas stensones de salude de Sendin i Palaçoulo, an Miranda de l Douro. Las dues localidades perdírun dous médicos ne ls radadeiros meses." Ber aqui


24/03/14

Inda lhibros



Nun me ye fácele muitas bezes screbir crónicas dado la repunsablidade de falar an eibentos de strema amportámcia.

Mas tamien serie un grande erro nun tornar a fazer lo, serie quedar an díbeda culs lheitores deste sitio, culs amantes de la cultura, culs Zenízienses sous familiares spargidos pul mundo i que quieren i deséian star a la par de todo l que se passa na sue quemunidade.

Ne l die 14 d’Agosto de l anho de 2011, l’Associaçon C.R. Nial de la Boubielha an parcerie cula Associaçon Lhéngua Mirandesa ne l salon de la Associaçon Sol Nascente-Zenízio, pormobiu l salimiento de l lhibros “l Ancuontro” de Válter Deusdado i de la dibulgaçon de ls lhibros salidos l’anho datrás “Antre Monas i sbolácios” de Adelaide Monteiro i “Lucrécia Cunta-mos Cumo Era” de Alcina Pires, todos screbidos an mirandés, mas dezie you que nun ye fácele screbir subre un eibento de tamanha grandura, porque todo l que ponga an mies palabras, nunca s’acercará nien retratará l sprito que nesse momiento ende se bíbiu.

Fui ancantador, nun hai palabras para çcrebir l afeto, l’alegrie, l aire que se respiraba de sastisfaçon nessa assemblé que tenie tanto de singela cumo de sagrada, adonde stubo muita giente, d’acá i de fuora.

You puodie screbir mil fuolhas, botar neilhas milhones de palabras, mas quedará siempre algo por dezir, porque inda stá pa benir quien fur capaç de meter ne l papel l que se respira, se bibe nestes momientos. I este si fui un deilhes, pul ato an si, adonde fui i l oujetibo, pulas palabras botadas pul cordenador de l’Assemblé, l persidente de l’Associaçon, Leonardo Antão, pula palabras de la repersentante de l’Outarquie, la bareadora de la cultura Anabela Torrão, puls çcursos de Adelade Monteiro, Alcina Pires i Válter Deusdado cumo outores, cumo pula palabras ditas pul porsor i ambestigador Amadeu Ferreira repunsable i diretor de l’eidiçon An mirandés”, home que siempre acumpanhou i que grácias al sou sprito de lhuitador i motibador fizo cun que estas obras hoije stéian a público.

La quemunidade Zeniziense fui mais ua beç teçtemunha, i cumo siempre yá an eibentos dantes respundiu. Siempre atienta i lista cun aire de carino i respeito, batiu palmas a las palabras de ls sous filhos i filhas, esses que biu nacer i medrar, estes filhos i filhas de que tanto s’ourgulha i de quien tanto s’ambaidece de poder cuntar cun eilhes ne l rincon de las lhetras, por lhebar loinje esta riqueza que ye l mirandés screbido.

21/03/14

LA FLORAÇON DE L SILENÇO

Amadeu Ferreira, para l dia Mundial de la Poesie, 
presenteia mos cun un guapo poema.


LA FLORAÇON DE L SILENÇO


I.
Abaixei outra beç a la raiç de ls caminos,
ls coincidos carreirones acesos ne l sangre,
na pauta de la piel arados an cantiga.

A un ambelhigo de lhuç atadas sien paraige,
nun páran las nunca sanadas feridas de amassar
l pan, que medra adubado pul tiempo.

Cumo fazerei pa spertar la doçura de ls figos,
aterno migrante
pa la tierra adonde l silenço ten priessa an botar frol
i adiadas palabras ambéntan la bida,
nun bolo porriba las brechas de ls derraigados dies?

II.
Cumo puode l pastor lhebar cinzas de palabras ne l cerron
i sperar un milagre de aires i forfalhas?

Quien ansina ls ninos a zenhar caminos
i a colgá-los an sous uolhos quelor de risa?

Quien ha de poner azeite nas missagras de ls cabeços
i daprender a peinar l pelo de ls freznos?

III.
Bamos palantre cun nuossos frescos passos
i niu fazeremos cua ambuça de patrielhas,
nadas que alhá nubrinas de lhembráncias drúmen,
i cántan ne ls aires mundos ampossibles.

IV.
Por adonde andas Fernan Mendes,
que tanta falta me fazes nesta pelegrinaçon
antre tierras por ambentar,
coalhadas de mauga,
que nien ua risa s’acende a alhumbrar l die?
 

Porquei me habie de doler l bolo de ls páixaros
se pul ambierno antrou
cun sues alas de palabras deloridas de  cenceinho,
a que l cumpassado bater le puode lhimpar l puolo de las raízes?

V.
Essa tierra nun te pide menos que cunquista, granico a granico,
nadas que nunca te daran l uso de l títalo de cunquistador,
anque sien fin tengas mundos para abraçar.

VI.
Batiu ne l fondo la nuite
mas inda nun sonou la hora de te drumires,
i todo bate cierto culs manielhos a spera de l filaço.

Queda te a ler l que l aire te trai,
çfolhando la lhuç de las nubrinas
i çfraldando l claro scuro de la quelor de las paixarinas,
que las streilhas nun ouriéntan yá modernos nabegantes.

VII.
Quien inda será capaç de medir
la pulsaçon de las aldés antes que çfalhéçan
a la míngua de coraçon,
perdido por bielhos caminos que nuobos passos nun acénden?

VIII.
Yá nun quieres adebinar manhana,
que l agora nun te deixa campo para mais nada.

I sigues sien paraige,
que nun te derrota l nabegar nun mar de miedo.

Fracisco Niebro
21 de márcio de 2014

20/03/14

Regando l hurtico

Onte andebimos a arrolhar un nino, la nuoss lhéngua mirandesa.
Ourlando zafiou a Francisco i Francisco zafiou-me a mi. Para ua aposentada cumo you, l que ye preciso ye que baia habendo uns hurticos para scabar i dar cherume a la tierra i a la bida.
Assi fui: Lhougo bien cedo tube que anrezinar las tripas naquel camboio de carros siempre a parar, arrancar als cachicos, tornar a parar; ai de mi que yá bou a chegar atrasada a Linda a Velha i deixar a Francisco preso ne l Redundel de las Sereias, eilhi que nien há-de haber ua aldaba adonde sigure l suonho daquel spertar temprano. Bá!, alhá cheguei al altico de Queluz daqueilha maldita IC19 i staba çafa. Francisco só percisou de colgar l suonho ne l Redundel, un cachiçquito.

Mais un tiron alrobés a la correlina de carros i, deilhi a nada, stabamos pals lhados de la Caparica. Outro tiron ne l carro d´Ourlando i fui un ai anquanto cheguemos a Stremós, a la scola Raínha Santa Isabel, adonde mos recebírun cumo se mos conhecíssen zde siempre, ua lhagona d´auga calentica adonde ls trés porsores se sentírun a nadar an sues augas, que nien parricos, an dues sessones, ua a la pormanhana, outra a la tarde. L assunto era"L Mirandés ne ls dies d´hoije".

Falou-se de la Lhéngua i de la sue stória, amostrou-se muita de la lhiteratura eisistente, puso-se música a tocar an mirandés, liu-se ua cuonta i pediu-se als alunos que fazíssen l caldico de letras cun palabras mirandesas de la cuonta, lírun-se poemas, pormeiro an mirandés i apuis an pertués para que mais bien la poesie se sentisse i falou-se de ls dançadores. An todo fazendo siempre cun que ls alunos fússen parte atiba nas cumbersas i apersentando eimages atrabeç de l cumputador.

A abaluar puls pedidos que mos fazírun para que mais cousas dessas acuntecíssen, ancluindo la gana cun que quedórun para fazer antrecámbio cun scolas de la region de Miranda, l´eideia que le naciu de lhebar alhá alunos, esta nuossa anterbençon fui mui amportante par´eilhes i si mos parece que le gustou muito. Para nós tamien.

Para nós, que fazímos l melhor que pudimos i sabiemos, fui ua grande honra poder haber regado mais un cachico de l huorto, para que l Mirandés baia anraizando mais por todo l paíç i las raízes chúpen cada beç mais tampeiro i le lhiebe  mais un adubico para que mais baia medrando

Nun tenemos retratos, mas assi que ls recébamos, eiqui ls ponirei. Muitos mos fúrun tirados na eicelente biblioteca, sítio lhargo i cun cundiçones para aqueilhes alunos, bien mais serenos que eiqui, poderen ambestigar i studar.

16/03/14

Tiu António Inácio João (l fraiteiro de Zenízio)



Dibulgo estes retratos i nun ye por acauso, sou Zeníziense.

 Nien tan pouco ten cuomo oujetibo fazer ua houmenaige, só relhembra-lo (muitos de la nuossa geraçon yá oubírun falar del i alguns inda l conhecírun) porque essa fui feita nua publicaçon de Mário Correia an "Tamborileiros & Fraiteiros da Tierra de Miranda" adonde l nuosso stimado, saudoso i de muitas culidades musicales tiu António Inácio João a pie de tie Catarina Rosa Raposo, (que Dius tenga sues almas an paz) stá cun retratos i testo. Para alhá de resalbar muitas de las braburas, i antrejeitamiento deste nuosso cunterráneo, a cierta parte de l testo diç ... a notar o facto de o fraiteiro tocar i cantar, em seguida, a maior parte dos espécimes, a saber Alvorada, Toque de Procissão, Vinte e Cinco de Roda, La Berde, La Yerba e Campanicas de Toledo. Ernesto de Oliveira ficou deveras surpreendido com este tocador de Genísio. 

Nós dezimos quanto patrimonho nun hai squecido i até çconhecido de ls muitos Zenízienses d'agora?
 Neste lhibro que you mesquei ne l berano passado (puode mercar-se na eiditora Ancora) stá nua quadrilha bien guapa de Tamborileiros i Fraiteiros, ende l nuosso cunterráneo tiu Antonho Einácio (cumo l conheciemos) marca l sou lhugar i persénça an todo l que toca la bida cultural de l'aldé.

 Cumo sabemos esso fazie l defrença muitas bezes quando ls eibentos éran de stado i mesmo na ramboiada de l die a die de fiestas religiosas, casamenteiras, pul toiral i romaries. Bien haiades tiu Antonho Einácio por mos deixar este patrimonho.  







Mimórias de bidas






Achega se mos un oulor a las narizes i risas de miles quelores…son Rosas, senhor, son Rosas, nun ye l milagre de las Rosas mas l çpertar de todo l que drume ambiernos lhargos de suonhos…Jardin de la Streilha, an Lisboua, amostra mos l milagre de bida. L Museu João de Deus, eilhi, an zlhado, amostra mos mimórias de bidas hai muito drumidas. Poucos dies apuis de l salimiento de l lhibro subre la bida de João de Deus, eiqui stou outra beç.

Amadeu Ferreira ambestiga la bida i obra de personalidade lhigadas a la lhéngua mirandesa zde hai muito. Albino Morais Ferreira ye ua dessas personalidades. Fui porsor i andubo pur tierras de Miranda i ten cartas screbidas para João de Deus i serie buono saber se algua deilhas falaba de la lhéngua i cultura mirandesa.

Tener antre manos cartas cun 140 anhos, screbidas por personalidades purmeiras desta naçon i lhigadas a la nuossa lhéngua, ye muita eimoçon! Çfolha-se, lei-se, bei-se l índice, outros nomes…Manuel Sardinha / Manuel Sardenha… «bei esse». Letra bien feita, fácele de ler. «Se mais nun fusse yá baleu la pena!». «Cartas i poemas que nun sabie de la sue eisisténcia.», diç Amadeu Ferreira. Acrecenta: «tantas las horas que passei an bibliotecas para sacar anformaçones subre Manuel Sardinha!

Quien quejir saber mais subre Abade Manuel Sardinha, baia a esta morada eiletrónica: http://abadesardina.wordpress.com/.

Cartas, alas adonde mos asseguramos para bolar i antre airaçadas i temporales, ende bamos a tiempos i mimórias de outros tiempos.

La repunsable pula biblioteca de l museu, dra. Elsa, ye eificiente i simpatica i an todo mos ajuda. Quaije trés horas se passórun, debrebe se findórun. De la rebista “ A Harpa” [1873] adonde muitos scritores de l tiempo screbírun, eiqui queda, para amuostra de l muito que achemos, un poema de Manuel Sardenha, screbido an castelhano, lhéngua an que, até agora, nun faziemos eideia de que el habie screbido poemas oureginales: