31/05/10

PARA OS MIRANDESES

.
PARA LS MIRANDESES
.
Miranda Mediebal rebelou-se un “Grande Sucesso”
.
Miles de pessonas passórun este fin-de-sumana pula cidade mirandesa para participáren na Miranda Mediebal.
Segundo l persidente de la Cámara Municipal de Miranda de l Douro, Artur Nunes, l'eibento “superou todas las spetatibas. L'adeson de la populaçon, bejitantes i spositores fui scecional”, afirma. Acrecentando inda, “que nunca la cidade mirandesa juntou tanta giente”.
L presidente aprobeita tamien para agradecer a todos aqueilhes que stubírun ambuolbidos na rializaçon de la Miranda Mediebal, “pus sin eilhes nun serie possible” cumo dixo Artur Nunes.
.

.
Al longo de ls dies de la feira, las atebidades fúrun ua custante, zde bejitas de reis i reinas, torneios d'armas, danças palacianas, probas de çtreza i perícia cun béstias i arcos, antre muitas outras.
Ls comeres i buberes tamien nunca faltórun. Para esta “grande tarefa de dar de comer als bejitantes” stában alguas tabernas repersentadas pulas Associaçones i Juntas de Freguesie de l cunceilho.
“Tubimos trés dies eicelentes. Fumos bejitados por miles de turistas”, splica un de ls taberneiros de serbício.
“La Miranda Mediebal stimulou claramente l'eiquenómie de l cunceilho”, “este era tamien un de ls oujetibos deste porjeto que tubo meses de porparaçon” dixo Artur Nunes.

FEIRA MEDIEVAL

.
EIDITAL

L HOIJE dou las amboras ne ls dies 28, 29 i 30.

Fui cun este eidital de l rei D. Dinis que ampeçou la feira

30/05/10

Miranda, la Nuoba de Riba Douro, 1200 i picos(1)...

Chegou El Rei, puode ampeçar la fiesta


Morriu-se cun fama de Santa, mas nun le perdonaba a un dixo-me-lo, dixo-me-lo

Ls Homes-Buonos, a terminar adonde la ban a pregar


Cun lambuxes destes, qualquiera un se botaba de Lisboua anté Miranda
Retratos de la Fiesta "Miranda Mediebal", 2010

Miranda, la Nuoba de Riba Douro, 1200 i picos(2)...

A cabalho


D'a pie

Estas cousas dan siempre para l tuorto

L Pobo, siempre de cuostas drobadas

L Clero, siempre acupado cun la salbaçon de ls pecadores
Retratos de la Fiesta "Miranda Mediebal", 2010

29/05/10

La caneta Pelikan


Ls eisames de 3ª i 4ª classe fazien-se arrimado al San Juan, ende puls anhos 1958 ou 1959. Antes de nós fazermos eisame, benien ls de Atanor i de Teixeira. Parábamos l recreio a bé-los passar, mei ambergonhados cula sue porsora alantre, ua tie yá passada de meia eidade i ua cara arrieirada antre uas repas scorridas, que solo le faltaba l monho para parecer ua tie de l campo. Antrórun i tornemos a la bola, agora de borraixa, que Ribeiro era filho de barraigista i podie-se dar a esses luxos que nós nun passábamos de la bola de corcha. Nistante se fizo meidie i, inda ls de Atanor salien de la scuola, yá la porsora mos staba a chamar para andrento. La nuossa porsora era ua tie nuoba, guapa i buona, casada cul chefe de ls correios i chamaba-se Maria de Jesus, dambos a dous de la cidade de Miranda, segundo se dezie. Nun la tornei a ber i bien tenie gustado, de tanta buona lhembráncia que deilha guardei. Dezie miu pai que era Porsora de Cadeira, cumo debe de ser, i por esso ye que ls de Atanor tenien de benir acá a fazer eisame.
Sentaba-me na segunda carteira, lhougo a la mano dreita de quien entra, cun Abilho Ourdenança, que nesse tiempo le chamábamos Luna, i tenie ua letra que you ambejaba. Mal me sentei, l coraçon dou-me un baque, que nun fui capaç de abafar l bózio,
la mie caneta Pelikan?!
La porsora nien se dou de cuonta de nada i mandou-mos ir a almorçar. Lhougo ls colegas benírun a saber l que se passaba, mas nun habie modo de naide me cunselar, cua grima que até me tapaba la canal de las lhágrimas,
miu pai bai-me a matar, que le tirei la caneta sien le dezir nada, i até dixo que nun me l’amprestaba, que me fazie bien daprender a screbir cula caneta d’aparo, que assi la letra quedaba mais rasgada, bundaba mirar pa ls screbir de ls doutores, que letra rasgada ye que staba bien.
Carlos Cestrino lhougo dou la seluçon pa l caso,
a salida de scuola, a las trés, bamos-mos a Atanor a saber de la caneta. Armandino bai cun nós. Nun le podemos dezir nada a naide. Dius te lhibre!
Nanhun de ls trés nunca habie ido a Atanor. Solo sabiemos que quedaba apuis de la rebuolta de ls Pinhos de Senhor Padre Alfredo, sítio por adonde siempre andában ls lhobos de las cuontas que oubira zde pequerrixo. Mas alhá fumus, ne l renhon de la calor de San Juan. Até la Staçon bien calhou la caminada, que até dou para ber l camboio de las trés, tamien nesse die benie atrasado, i solo çpeguemos ls uolhos del quando s’ancubriu atrás de l Cabeço de Mina, a caras a Fuonte Aldé,
l almanecha bien chiçpa, mas nun ten suorte de apegar fuogo, que astanho la fuolha de panes nun queda para este lhado de l termo.
Arrepassemos ls Pinhos de Senhor Padre Alfredo mui calhadicos, nun mos comíran ls lhobos que poniemos, de dientes arreganhados, atrás de cada pinho. Tamien yá habiemos treminado todo,
chegamos alhá, preguntamos pula casa de la porsora, i cuntamos-le l que se passou. La caneta quedou an riba la carteira i quando antremos nun staba alhá.
Era um cabanhal de lhabrador que parecie ua praça, i fazie un frescor cumo l cielo de berano. Bien me parecie que la porsora era ua tie de lhabrador, pensei cumigo. Beniriemos cuas rosas tan ardidas que la porsora até cuidou que mos íbamos a quedar i lhougo mos dou auga dua barrila. Preguntou-mos se teniemos fame,
nun senhor, nun temos senhora porsora,
Mandou-mos sentar nun scanho. Inda nun habiemos acabado la cuonta i lhougo apareciu eilhi un prato cheno de persunto segado i pan, puosto anriba dun cepo de picar. Atiremos-mos a el mais que Jacinto a las fabas cun chouriço. I assi s’aplaquiou la rábia culs de Atanor, i cul mundo. La porsora oubiu todo i, acabado l persunto, mandou-mos ambora, que naide fusse a dar pula nuossa falta.
a caneta lá irá a ter, que roubar é uma coisa muito feia. Tenho cá uma desconfiança...
Dous dies apuis alhá apareciu la caneta Pelikan, a recender a tinta permanente. La porsora, quando me la dou, nun dixo nien ai nien ui, cumo se nada se houbira passado. Miu pai inda nun habie dado pula falta deilha i bundou torná-la a poner ne l sítio. Nien ua falta dei naquel ditado, nien un borraton na proba de 35 lhinhas. Assi i todo, dende palantre, que remédio tube senó afazer-me bien a la caneta d’aparo i adominar la técnica de la molhar ne l tinteiro sien caier ua pinga.
Amadeu Ferreira (21 de Júlio de 2006, publicado ne l blogue O Encanto da GaitaDura)

Surrialista ou nien tanto!...

Prénden-se-me ls bersos agarrados als dedos i nun chúben cul aire.
Prendén-se-me las piernas agarradas als dies i nun chúben al campanairo.

Se you nun fusse prouísta i nun gustasse d'ousar aneles, rifaba ls dedos nua daqueilhas rifas d'anstituiçones de solidaridade an que se lhieban todos ls atrenates que nun cáben ne ls almairos de las recordaçones. Ls trastes de ls mius dedos ancluindo l'andicador que nanhue falta me faç que mie maizica lhougo de pequerrica me dixo que ye feio apuntar. Até l mais pequerrico iba, qu'agora hai cotonetes para lhimpar la cera l'oubido. Mas assi i todo, anda por ende muita giente culs oubidos antupidos...

Se you tubisse piernas, iba deiqui a Guimarães buscar outras mais lebes, feitas de las sobras de la madeira de ls cabos de las facas, ó de ls cuornos que tamien hai facas de cabo de cuorno, sin oufensa para naide, si, porque las minhas facas ó antes las minhas piernas nun son facas que córten an senara alhena.

Pus ye, yá me baralhei
cun facas i baldrocas,
cun estas i muitas outras,
yá me fazírun squecer,
l que me truixo eiqui...

Ls bersos para chubir al campanairo ó las piernas para chubir cul aire? Ó serie ambéç, ls bersos para botar a l´aire i las piernas para chubir al campanairo?
Será que l znorte yá chegou a las piernas i als bersos?

Ah, pus fui!...
Las letras que serbirien para fazer ls bersos, comírun-las nas dues puntas até chegar a la miolha! Nien un! Fúrun parar todos al ourçamiento de l libro i de l libro, nien ua fuolha!

Las piernas agarrórun-se al canastro de l cuorpo i dezírun:
Á, piernas para que bos quiero! Bamo-mos a scapar deiqui!... Cul qu'andan a tirar biramos cabos para facas!...
Arre que ye demás! Nun hai modo de metéren la faca ne l testo grande para deixáren ls pobres bersos an paç!

Stou cada beç mais baralhada!...

Bou a tornar al ampeço porque, lembrou-se-me agora, l que you querie era chubir al campanairo a tocar las campanas a fuogo qu'esta merda stá a queimar-me ls bersos...
Ó seran las piernas que stan a arder?

Porquei la palabra merda me queda sublinhada ne l testo, quando la scribo?
Yá sei,... l sublinhado reforça l'eideia...

Cumputador fino!...



maio



de afriajado, quedaba
cun tuosse de truniadas,
- ai, bala-me santa Bárbela,
nun me stragues las segadas.

era bun més casadeiro
puis tenie l pan a la puorta
i mui temprano ponie-se
un pataconico de huorta.

you casei-me ne l die siete,
lhebei dues malgas de dote:
la porra era fazer l caldo,
solo auga tenie pa l pote.

you casei-me por amor,
to la nuite amor comie:
la porra era la manhana,
ai mai, cumo eilha dolie!

ai maio, madraço maio,
traíste-me tanta rela:
scabar cun filhos a chin,
passar la nuite de bela.

dízen que maio ye guapo,
l més de todas las flores,
mas sei bien para que nácen:
adundiar mius delores.


Fonso Roixo


(tamien salido ne l blogue http://fracisconiebro.wordpress.com/)

Sien soutordie



Todo andicaba que esta serie cumo la mais de las bezes que me boto por ende, sien tino nien çtino, cunsumindo las horas, para queilhas nun me cunsúmen a mi.
Inda stou para saber se lhebo esta a miu fabor, talbeç nun seia capaç, talbeç nun tenga l anjeinho afinado, i un die deia por mi a cuntar-las.
Nua dessas buoltas, deambulaçones que fazo bien cedico eilhi pa ls lhado de la feira franca, feira que se fai to ls dies, adonde ls bendedores chégan bien temperano para marcar lhugar i sperar puls mercadores, dei-me cuonta que debaixo dun punton habie un bulto stendido ne l chano.
Esse bulto era un cuorpo de tiu, la maiorie de las pessonas que por ende passaba, arrodeaba-lo para nun topeçar, i seguie sou camino, que la bida nun se ganha cun cuntemplaçones, l camboio, l metro ou l autocarro nun spera por naide, la hora d’antrada ne l trabalho ye cierta i cierto ye que nun hai çculpas para quien bote tiempo fuora cun cousas de mirar ou antender porque un ser houmano assi stá.
Algun malo oulor yá se sentie, l aire que mos antraba pulas narizes deixaba adebinar algue mais que nun se lhabar, tener bestes çúzias i rotas, mas alhá pensarie muita giente que aquel fedor era bien natural de pobrezas i misérias.
Aquel probe nun drumie, antes fusse porque assi podie sonhar cun soutordie que ye quaije siempre l que un home nestas cundiçones pide, un soutordie adonde podisse quemer un caldico ou ua códia untada para anganhar l stómato, porque la mente yá nun la anganharie mais, essa pula cierta yá staba anterrada a pie de la spráncia.
Aquel ser houmano nun resistiu a la friura de la nuite, cumo nun resísten tantos por esse mundo afuora, que por falta dua casica i ua cama se quédan al relento, al Dius dará.
Son ls sien abrigo, son ls abandonos, ls squecidos, ls spreziados, ls sien família, ls desarmanados, sien suorte, sien amor, ls sien eira nien beira. Ténen l’andréncia dua sociedade que se diç cibelizada, anstruida, rica, abastada, eigualitaria i lhimpa.
I assi passamos de nariç arrebitado mirando por riba de todos estes porblemas cumo se nada fusse, cumo se l porblema fusse deilhes i solo deilhes, cumos esses probes zgraciados nun fussen un cachico de nós. Que percísan de nós, de todos nós, dua mano amiga, dun sunriso, de que ls repundables puls çtino dun paiç séian mais hounestos cun eilhes, nun percísan solo de ser un númaro.
Bien haia todos aqueilhes que ajúdan, se çponiblízan para acabar cun esta xaga social.
Quien puode dezir que un die tamien nun stá por ende caído nua qualquiera rue, squina ou ambaixo dun punton.

28/05/10

Este poema que scribo…

Georges de la Tour (1593-1652),
« L recén-nacido » (Le nouveau-né), 1645,
Musée des Beaux Arts de Rennes.


La sala de parto de mie mai
fui l quarto de dormir
de nós todos…
Nun antraba l sol
por ningun lhado
a nun ser pul teto
i era por ende,
por ua clarabóia,
que biemos la lhuna,
las streilhas, l cielo,
i las nubres a passar…

La parteira moraba alhi acerca,
a ua ou dues rues de çtáncia,
i quien fizo de anfermeira,
cozineira i tamien parteira,
fúrun dues tias, ua inda biba
mie tie Arminda, i mie tie Ster…

Mas la criança nun habie modo de salir
i l doutor que miu pai fui a chamar
ten ua placa hoije cumo houmenaije,
ua placa para que naide se squeça del.

« Nun quijo pedir denheiro »,
inda hoije diç mie mai,
i esso mostra l respeito
cumo tamien ten miu pai.

Mas…

« Só tenie binte anhos,
era la purmeira beç,
i inda me lhembro
de el lhougo me dezir :

״ Bá, rapaza, abre las piernas ! ״
i todo assi sien meias medidas.
L que un sofrie para bos parir !
Mas el alhá te cunseguiu salir…

Mais muorta que biba.
Nunca pude squecer !
Depuis quien te baliu
fui tue tie Ster…
Nunca te squeças !
A eilha tamien
puodes agradecer ! »

Este poema,
ye para eilha
que l scribo,
mie tie Ster,
Ster Boteira,

Ye la placa quememoratiba
que you tamien le quiero oufrecer

i nesta placa scribo :

Para ua mulhier quaije anónima
cumo hai muitas, quaije sien un saber,
un se dar de cuonta ou bien antender…

Mulhier amiga, mulhier querida,
mulhier sabida i siempre biba,
mulhieres que mos dais la bida,

Esta placa ye para Bós !
Esta placa ye para Nós !

N.B. Ye neste Domingo 30 de Maio que bai a ser festejado l Die de las Mais, an França (La fête des Mères). La data nun ye la mesma an todos ls países.

QUEDOU MODERNO PALAÇUOLO

La mie tierra ye Palaçuolo
Adonde you cantaba l tico - tico.
Anquanto isso, quien m´oubie dezie,
Essa hieba auga ne l bico.


Quedou mui moderno Palaçoulo
Tamien quedou moderno l milagre:
L´auga yá nun bira bino,
Bai lhougo dreita para binagre.


Tamien yá nun hai chequiera
Carrascos ne l cabeço de las gralhas
Que yá ls cuortórun todos
Pa ls cabos de las nabalhas.


Yá nun s´ancomoda l Santo
Pu l botar na lhagona
Agora cada un yá l diç
Todo l que l ben a la mona.


Atupírun la lhagona
Para que nun s´afogasse todo
Adonde el s´afogaba
Fazírun la casa de l Pobo.


Para que nun se fuosse a las lhatas
A las bezes l diabo anda a la suolta
Atupírun tamien la fuonte
Nun fuosse el, puli a dar ua buolta.


Palaçuolo stá mui moderno
Para melhor i para pior
Mas la fuonte ponei-la cumo staba
Que l fareis un grande fabor.


A Palaçuolo, pus stá claro
Pus a quien mais pudie ser
I la fuonte mataba la sede
A quien iba alhá a beber.


Tan guapa que la fuonte staba
Cumo staba naqueilhas oucasiones
Que un iba alhá para matar
La sede de las sues eilusones.


Eilusones de sede i doutras cousas
Quien las tenie iba alhá
A mi cortasse-me l curaçon
De la ber cumo agora eilha stá.


Assi atupída i sien piedras
Toda feita nun nuolo
Essas cousas nun parecen?
Feitas por gientes de Palaçuolo.


Mais modernices you beio
Deiqui d´adonde you stou
Que me deixan alegre i triste
Nas poucas bezes que alhá bou.


José António Esteves

27/05/10

Screbir ye falar !


Hai quien diga i declare
que falar i screbir
nun ye la mesma cousa
i que falar,
segundo eilhes,
cunta mais que screbir.

You, a mais de mil quilómetros de çtáncia
i ua ouséncia que dura hai mais de quarenta anhos,
sien you querer berdadeiramente,
dou talbeç l’ampresson
que nun l falo
l Mirandés
mas que l scribo…

Na realidade,
scribo-lo i tamien l falo
cada beç que l scribo !

Yá l falei miles de bezes,
talbeç tamien cumigo mesma,
depuis de haber percurado
naqueilho que li i oubi tamien,
ou que fui screbido por outros,
maneira de falar cun eilhes
eilhes todos
dua maneira ou doutra
i la respuosta por bezes fui surprendente…

Habie que l falar, l Mirandés !
Falá-lo talbeç muito…
Falá-lo talbeç mais…

Mas quedar calhada al mesmo tiempo !

Anton scribo !
para que nunca seia tarde
de ampeçar un die
a dezir alto l que estas palabras
talbeç nun pareçan dezir
nun dízen
ou dízen demais.

ROSA I ROSICA

Ua rosica mustrando
Sue belheza i perfume,
Me miraba triste churando
Cun ambeija i cun ciúme.


You dixe a la probe cuitada
Nun tenga rabia de mi,
You nun sou disto culpada
Fui Dius quien me fizo assi.


Tu sós rosa i you sou Rosa,
Por Rosa fui baptizada
I se you naci mais furmosa,
You nun sou disso culpada.


Se alegre cul que ye sou,
Tener ambeija nun cumben,
Tu nun sós cumo you
Mas sós furmosa tamien.


La rosica ne l sou galho
Me oubiu, i se cunformou,
Las sues lhágrimas de ourbalho
La lhuç de l sol anxugou.


José António Esteves

La çpedida que naide quier fazer.




Mas la bida ye assi mesmo, hoije uns manhana séran outros, sien que naide l saba quien nien quando, todos tenemos cierto esse redadeiro die, todos stamos nas manos de Dius.

Cumo cierto ye que todos nacemos i un die muorremos-mos, mesmo quesso seia mui doloroso, mesmo que mos custe aceitar, l die i l modo.

I quando acuntece culs nuossos familiares, culs mais achegados, ls amigos anton ende las cousas inda quédan piores porque mos ambolbemos an percuras pochas que naide mos dá repuostas. Cumo boubicos damos buoltas i mais boltas a saber porqui se bai para siempre aquel que queremos cuntinar a tener a pie de nós, a ancuontrar quando queremos, a saludar a partilhas las alegries i tristezas, a ambolbermos-mos nas recordaçones de garotos, a relhembrar cachicos i abenturas. Chegamos a poner dúbedas nas nuossas créncias, ne ls nuossos botos i fé, porque somos pessonas probes i fracas, pessonas que nun stamos porparadas para fazer las çpedidas redadeiras.

Todo esto ben bien a perposito de la çpedida que fiç onte, mais la quemunidade Zeníziense, a un grande amigo de siempre, pariente, cunselheiro, cun quien partilhei muitas eideias, de quien tengo cuontas i recordaçones d’anfáncia, ambora fusse seis anhos mais bielho, mas tamien era esta çfrencia d’eidades que l ponie cumo un eisemplo i un lhibro d’ansino i de tasmisson de spriéncias.

Estes tristes momiento tamien son para mi buonas ouportunidades para reflecion i aclariar las eideias, a la fin este tiempo que porqui andamos ye pouco i ye solo de passaige.

Sien dúbedas mais ua beç la nuossa quemunidade rebelou la sue solidariedade, acumpanhou l tiu José Carlos Meirinhos até la sue redadeira morada terrena. Cumo se fusse ua aldé andrento desta grande pobaçon que ye Corroios, alhá stubírun las Zenizienzes, sous familiares, cunterránios, bezinos, amigos i la quemunidade lhocal repersentada pul Persidente de la Junta de Freguesie.

Cada pariente, cumpanheiro, camarada i amigo que se bai, deixa an todos nós un baziu que naide puode acupar, quédamos la possiblidade de rezar i guardar para siempre la sue eimaige.

Nunca te squeceremos, la tue hounestidade i simplecidade, l modo de bida, la lhuita i la gana que siempre rebeleste para que l mundo fusse melhor, mais armano i lhibre séran las nuossas referéncias.




Retrato de l tiu José Carlos Meirinhos (lhado dreito) quando inda ne l die 1 de l més de Maio, mais l sou sobrino amostraba la taça que ganhou a jogar l fito, ne ls jogos populares pormobidos pula Associaçon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha, quel era associado. Tiu Meirinhos siempre gustou de crabos burmeilho, porque acreditaba na lhiberdade

26/05/10

AMBENÇON

Perdi la seinha
nun sei cumo la ancuntrar
i me antroduzir nesse cosmos.
You tenie un mundo só miu
adonde bastaba un sorriso
talbeç,
mas… hai tanto tiempo
que esse mirar quedou algures
transmalhado
Miu pai dezie: nun baias
atrás de ls sunhos, eilhes son isso
miesmo
i nunca passaran disso
sunhos.
Mie mai dezie: bai sigue
siempre ls tous sunhos, poderan
nunca passar disso, mas ajudante a bibier
I you quedei entre ls sunhos
i un mundo que nunca fui miu
i quije ir
mas nunca fui
quedei…
Hoije prócuro la seinha
para cunseguir deixar ls sunhos
i antrar nesse mundo
que nunca fui miu…




J. A. Esteves

scatrapulha… cumo l tiempo!


Caminas de cabeça baixa
Zatando ls nuolos dua tela
Que la bida a las bezes tece.

Para que perdes tiempo a zatar
Se mais debrebe ye cortar!?

Corta todo nun repente
Cun ua faca bien aguçada
Corta rente!
Mira que l tiempo
Nun spera
Nunca por ti, para nada.

Acende la fogueira drento
Cun uns fenicos que seia!
Corta ls miedos
Deixa que l biento
Te atice la tue fogueira.

Solta l bózio
Que tenes ancarcerado
Solta la riata de l cabalho
Solta l pelo para ir bolando
E por esses montes afuora
Scatrapulha
Mas siempre saboriando...

Scatrapulha...
Cumo l tiempo!


25/05/10

TREINO DE LS BUMBEIROS DE L PRAINO

Ls bumbeiros de Sendin, Miranda, Bomioso i Mogadouro fazírun eisercicios de treino neste fin de semana. Ne l HOIJE ( demos la ambora cumo fazemos tols dies) mas eiqui bos deixamos este bídeo para berdes un de ls eisercicios, mas tamien para oubirdes ls paxaricos a cantar nas arribas i ber cumo son de galanas.

Ala toca a marcar las bacanças pal Praino para irdes a passear nas arribas, que la sigurança stá assegurada. Deixai l'Algarbe, la Grécia i la Turquie.

Pentecuostes

Celebremos Pentecuostes
Pentecostes neste Demingo passado, la celebraçon de todas las lhénguas houmanas … Mas qual será la mais apropiada pra falar cun ls que solo ouban al sou redor la lhéngua de la bioléncia, ou la de la bulgaridade, ou la de la facilidade, ou la que stá na moda, de la publicidade, de las retóricas de l poder ou de l denheiro? Qual será scolhida pra tirar l lhugar a todas las lhénguas, cada beç mais ampobrecidadas, gangrenadas, anfraquecidas? Qual debe ser usada pra cumenicar i fazer-se cumprender por ls que la ignorância oprime. En qual lhéngua prenunciar las palabras pra dezir l que mos prende, mos cumuobe i ne l que acreditamos, ne l meio deste zunzun de las cousas ansignificantes i superficiales? Que palabras ousar pra fazer oubir la belheza, pra fazer circular las berdades houmanas sin miedo?
Mesmo se faláramos todas las lhénguas houmanas, parece-me que inda assi nun serimos capazes de mos antender cun todos ls seres houmanos, esbarrando siempre cun muros de çcunfiança i incumprenson.
Mas séamos corajosos! Todas las manhanas sabemos que la linguage ten que ser (re)ambentada. En cada ourora hay que ancuntrar la purmeira palabra, sea en Portués, mirandés, francês, espanhol, anglés....

24/05/10

Habie...

Habie ua ilha
An tous uolhos
Monte junto, fresco
Arena dourada, caliente
I habie oucianos.
Ls mares!
Ls mares éran manos
De carinos feitos
Puostas ne ls mius miedos
De l'afogamiento.
Ne la tue ilha
Habie un farol...

Solo d’ida




Zde pequerrico, siempre fui para mi un cobradeiro de cabeça antender porque habie i hai pessonas que se decidien a fazer la biaige solo d’ída, que pónen termo a la bida, fázen la redadeira biaige, la biaige que nun ten retorno.
Ls anhos benírun agarrados uns als outros, hoije yá cua buona semba deilhes, nun ancuntrando splicaçones balidas para tan malas atitudes, yá nun boto senténcia.
Dezir de ls outros cousas banas, solo porque nun fúrun capazes de rejistir, cuido you que ye la cousa mais fácele, çfícele ye ser capaç d’antender l mundo de ls outros, i quedar ne l nuosso cantico sien ser juiç de fuora.
Cunsidraba you que solo l fazien ls fracos, ls andebles, ls que habien perdido l tino, anganho miu para un se negar a bibir ye perciso ser mui fuorte, tener carátele. Ye un ato de muito respeito, ye ua decison que trai siempre agarrado un sentimiento, seia d’amor ou de ódio, de canseira ou de fracasso. I ye de sentimientos d’amor que son feitos ls fuortes, aqueilhes homes i mulheires que s’antregórun de coraçon i alma als sous i als outros, que nunca se negórun a trabalhos nien sfuorços, l sou perposito fui sien querer l melhor para to l mundo, ls sous porjetos éran sanos, pessonas que até júrorun nunca scapar. Que solo coincien l camino de la berdade, ser hounesto era proua, tener palabra era honra. Puode ser antendido cumo ua negaçon, mas ye pula cierta la salida quando yá nun s’ancuontra outra.
Cumo dixe, muitos fúrun ls causos que coinci, deilhes fiç l miu juizo eirado, sei-lo agora, inda stou a tiempo de m’eimendar.
Botar senténcias nien siempre ye un ato d’eiducacion

22/05/10

Citaçon de l Die (pretensones)


La mais redícula de todas las pertensones ye la de querer agradar a todos.
Goethe

Quedar a ber nabius




Zeiluson, nun tener l que se deseia, l que l pobo questuma dezir “quedar a ber nabius”.


Hai quien diga que todo ampeçou quando ne l anho de 1578, de la era de Cristo, D. Sabantian perdiu la bida na batalha de Alcácer-Quibir, an Marrocos i porque muitos nunca acraditórun an tamanho anfertúnio.

Fruito de l sou çcredito i çpichucados pula fé, passában muito tiempo ne l Alto de Santa Catarina, botando mirones pa ls nabius que bolbien, cula speráncia que algun deilhes traísse l malogado rei.

L lhougo pobo ampeçou a dezir mal daqueilhes que l fazien, i bien debrebe la spresson “a ber nabius” samplantou na sociadade.

PESCADOR d´EILUSONES

Fui pal riu a pescar
Para atamar las cunsemiçones
Passórun pul riu a nadarr
Un monton d´eilusones


Atirei la lhinha cul anzol
Haber se algua caie
Mas de todas las que picórun
A mi nenhua me serbie


Uas yá you las habie tenido
I nun passórun d´eilusones
Que deixórun cumigo
Muitas, muitas cumplicaçones


Atirei-las outra beç a l´auga
Que staba caliente de l sol
Para que se fussan a prender-se
Noutro lhado, i outro anzol


Pa l´auga segui atirando l anzol
Siempre metendo i sacando
I bendo las eilusones
Que por mi iban passando


Alhá s´anganchou ua lhampreia
Gorda cumo ua chouriça
Nun fui capaç de la tirar
Por ser tan scorregadiça


Andube a buoltas cun eilha
Mas scapousse-me dun sticon
Anton quedei a pensar
Alhá se fui outra eiluson


Eilusones picaban an cemba
I mais ua se anganchou
Ua anguila bien taluda
Que por uns segundos quedou


Yá me staba a lhamber cun eilha
I inda nin chequier la habie assado
Anton bi que era ua eiluson
Que noutros tiempos habie passado


Azimbrei cun eilha pal riu
Que eilhi staba a cuorrer
Para que zaparci-se de beç
I nunca mais bolbisse aparcer


Muitas mais puli passórun
Atamando las cunsemiçones
Mas de todas las que pesquei
Éran todas, só eilusones


Acabei cula pescarie
Alhá pal final de l die
Porque nun éran aqueilhas
Las eilusones que you querie


Segui anton para casa
Culas las cunsemiçones atamadas
Anté que nuobas eilusones
Por mi fussan ancuntradas


Eilusones que me benen
Eilusones que se me ban
Eilusones que me matan
Las eilusones que acá stan


Nun preciso de las ir a pescar
Eilusones stan siempre cumigo
Nun passan de eilusones
Las que me dan por castigo


Mas quei, tengo que las tener
Ban cumigo para adonde you bou
Nun las puodo deixar muorrer
Porque senó muorre-me you


Ye feita de eilusones
La bida que tengo bibido
I cun alguas deilhas
Até me tengo debertido


Debertido i tamien sufrido
Cun las mies cumplicaçones
Stou cuntento de las bibir
Miesmo sendo só, eilusones.


José António Esteves

REGINA QUINTANILHA

.

.
Regina da Glória Pinto de Magalhães Quintanilha de Sousa e Vasconcelos (1893-1967) fui la purmeira mulhier a studar Dreito até al fin, na Ounibersidade de Coimbra i fui la purmeira Abogada Pertuesa i Eibérica de la modernidade. Naciu a 9 de Maio de 1893, filha de Francisco António Fernandes Quintanilha, decendente de ua rica familhia de Miranda de l Douro, i de Josefa Ernestina Pinto de Magalhães.
Regina naciu i fui eiducada nun meio social eilebado. Pul lado de l pai pertenecie als Quintanilhas, antiga i rica famílhia strasmuntana. La mai, la scritora Josefa Quintanilha, de nome Pinto de Magalhães, famílhia que se dezie decendente dun de ls mais eilustres strasmuntanos de siempre, l grande nabegador Fernão de Magalhães.
Studou en Bragança, até als 16 anhos (tenendo-se notablizado na música i tenendo chegado mais tarde a ser aluna de Viana da Mota). Solo nesta altura bai pal Porto, adonde acaba l secundário, ls sesto i sétimo anhos de l liceu. Cun solo 17 anhos, Regina Quintanilha piede la sue matrícula na Faculdade de Dreito de Coimbra, a 6 de Setembre de 1910 i ne l dia 24 de Outubre entra na Ounibersidade.
Acabou l curso en trés anhos i en 1913, cun solo 20 anhos, fui cumbidada para reitora de l Liceu Feminino de Coimbra. Recusou, por ambicionar ua carreira que l Código Civil Português de 1867 nun permitie a las mulhieres, l'eisercício de abogada. Mesmo assi i todo, a 14 de Nobembre de 1913, Regina Quintanilha recibe la outrizaçon de l Persidente de l Supremo Tribunal de Justiçia para abogar, sendo esse l die an que bestiu la toga de ls abogados ne l Tribunal de la Boa-Hora, an Lisboa. An Pertual, fui tamien, mais ua beç, la purmeira mulher, a ser Conserbadora de l Registo Predial i Notaria.
Ye amportante dezir que ne ls últimos anhos de la Monarquie i ne ls anhos de la I República nun era uso haber mulhieres a studar en Coimbra, mesmo nas classes mais altas, i a eisercer un oufício liberal. Solo en 1890 las moças son outrizadas a studar ne ls liceus públicos i solo 16 anhos apuis ye criado l purmeiro liceu femenino. En 1910, la scolaridade oubrigatória yera de ls 7 als 11 anhos. Para las mulhieres, staba normalmente çtinada ua anstruçon eilementar, nun les sendo pedido mais de que las funçones de mulhier i de mai. Las mentalidades de la sociadade pertuesa dessa altura nun stában porparadas para dar a las mulhieres ouficios liberales.
Regina Quintanilha parte para l Brasil, adonde colabora na reforma de la Lei brasileira. Stablece scritórios ne l Rio de Janeiro, mais tarde en Nova Iorque. Anhos mais tarde, torna para Pertual, adonde fui abogada de bárias ampresas francesas. Muorre en Lisboa, na sue casa de la rue Castilho, nº 35, a 19 de Marçio de 1967.
.
- Dicionário dos mais Ilustres Transmontanos e Alto-Durienses - Barroso da Fonte
- “Operarias e Burguesas” de Alice Samara ( a publicar em breve )
- Regina Quintanilha – a primeira caloira de Direito, de António Gomes Ferreira

21/05/10

Ua Mensaige a Partelhar

Recebi esta mensaige por correio eiletrónico. Anfeliçmente, nun sei quien que la screbiu. Cuntudo, eidantefico-me cun eilha (nun an todo, mas ne l giral) i quiero partelhar.

L pobo saliu a la rue para festejar la bitória de l Benfica i you, anque seia de l FC Porto, nun achei mal. Las pessonas ténen l dreito de quedar alegres.

L pobo saliu a la rue para ber l Papa i you, anque seia agnóstica, nun acho mal. Las pessonas ténen dreito a la sue fé.

L pobo bai a la Covilhã spreitar la seleçon i you, anque nun ligue nanhue, nun acho mal. Las pessonas ténen dreito al patriotismo.

L goberno scolhido pul pobo ampoe medidas d'austeridade uas atrás de las outras, oumentando ls ampostos i nun abdicando de ls grandes ambestimientos. L pobo nun reage. Nun sal a la rue. Reclama a la boca pequeinha i cria grupos anrabiados ne l Facebook.

Ye triste que este pobo, que çcubriu meio mundo, nun amprima a la rebindicaçon de ls sous dreitos la mesma fuorça que amprime a la manifestaçon de las sues paixones.

Un paíç adonde se admite la possibelidade de taxar l susídio de Natal, ó mesmo acabar cun el, mas que gasta denheiros públicos an TGB, altares, stádios de Futebol, frotas melionairas para gestores públicos, reformas obscenas para quien trabalha meia dúzia d'anhos ó nin tanto... ye un paíç pobre, de fato. Mas de sprito, antes de mais.

Crise

Peito cheno d´aire
Ls pies mui chenos de calhos
La barriga d´horas

20/05/10

Crise


Caixa de multibanco
Ua rapaza chora
apuis de ber l saldo.

AMBORAS DE L PRAINO

Tols dies amboras an mirandés, de tolas tierras de l Praino.
Manten-te anformado.
http://www.sendim.net/noticias/hoije/noticias_titulos.asp?id=982

19/05/10

PARA ALÉM DE NÓS

.
PARA ALHÁ DE NÓS

Cansamos-mos a pensar nun mundo a la nuossa medida i a mirar para nós mesmos, cumo se furamos l umbelhigo de l mundo i nien mos damos cunta que hai outro mundo para alhá de nós, mundo de giente que pensa eigual i de giente que bibe i faç bibir l mundo. Por esso l HOIJE faç todo por bos amostrar muito de l que hai para alhá de cada un..
.

Las obras
.
Neste die son las obras de la rue de la Picina de Sendin, que staba a pedir trato cumo ua pessona chena de fame piede pan. Ne l Berano yá bai a star mais guapa i airosa, ls trabalhadores de la Câmara trabalhában pula manhana ne l arranjo de ls passeios i nós al passar paremos a tirar ls retratos, mas tamien a amostrar-les que bien acerquita deilhes habie un campo que se rie de cuntento.
.

...un campo que se rie de cuntento...
.
Tamien faç bien fazer de l trabalho tiempo de cumbibéncia i alegrie. Para alhá de la crise hai outro mundo i ye este mundo que deberie ser amostrado para que serbisse d’eisemplo. Eiqui naide pensa an TGV ou Aeroporto, eiqui bemos rues, stradas, barraiges i tierras a dar trabalho a centenas de trabalhadores.

Hoije, quiero-te falar dun siléncio




Hoije,
quiero falar-te de ls mius siléncios.
Deste siléncio ne l bentre
de las madrugadas
cun ls oulores de las flores,
i de l siléncio
que a las bezes sinto
stando ne l meio de multidones.
Sabes?
Anquanto biajaba pula cidade,
onte pintei l siléncio,
quelorido,
cun pinceladas lhibres.
You dirie qu'era ancapaç
de pintar l siléncio,
mas pintei-lo!...
Pintei-lo
nua carruaige chena de giente
i you,...
que nun bi giente nanhue.
An siléncio scapei-me para outro lhugar
salindo nun apiadeiro,
cun pinceles i ua tela.
Fui ende que pintei l siléncio,
i,
anque stando ambaixo de tierra,
fui pintado cun la lhuç de l sol,
an caminada sien paraiges,
segui pintando, pintando...
Depuis,
un chiar
truixo-me al mundo
i li l nome de la staçon.
Staba yá loinge,
cumo ne l suonho,
seguira...
Tornei para trás a la caminada
antre la multidon apressiada.
L suonho scapou, i you segui
de buolta a casa.
Depuis,
peguei ne ls pinceles
i cuntinei pintando eiqui...
l siléncio desta madrugada.


18/05/10

Cumo semientes




Palabras cumo semientes, sembradas de modo simples i sábio, assi caíen de la boca de l porsor i ambestigador Amadeu Ferreira na Scuola Secundaira Tejo- Cacilhas an Almada.

Ne l die 17 a cumbite de la porsora de pertués, Alexandra Pedro i la direçon de la Scuola, quando fizo ua eicelente palhestra, tenendo cumo tema, "La Lhéngua Mirandesa, ua Lhéngua de Pertual.

L ouditorio de la Biblioteca staba acobilhado, ls rapazes i rapazas éran la maiorie, mas tamien alhá staba giente mais bielha, todos quedórun ancantados pul modo sabedor i simples cumo l porsor fizo la sposiçon de la Stória i rezon de ser de la lhéngua Mirandesa.

Zde ls percípios de ls pobos que pul Reino de Lhion bibírun até ls dies d’hoije, eibidenciando l balor i l’amportáncia de la lhéngua pa las pessonas ne ls sous afazeres i comunicaçon cul mundo. L sou zambolbimiento, la sue mantenéncia cumo património i l ampeinho que todos dében tener para nun la deixar morrer.

Era bien bisible nas spressones de todo l auditoiro la sastisfaçon i antusiasmo que de oubidos atientos, aqueilha jubentude çpertaba par ua rialidade cultural i lhenguística que se quier que seia cada beç mais lharga.

Ténen sido estas palhestras i outras einiciatibas berdadeiros manantiales para la dibulgaçon de la cultura i lhéngua mirandesa i quando son feitas cun ampeinho i dedicaçon cumo l fai l porsor Amadeu, solo podemos dezir que quien sal a ganhar ye la lhéngua mirandesa i Pertual.

La cierta ye que, cumo aqueilhes rapazes i rapazas bien l demonstrórun ne l final, nunca ban a squecir l’ourige i la caminada que la lhéngua mirandesa tubo que fazer. Lhuitar por aqueilho que se gusta ten muito trabalho mas l que se fai por gusto nun cansa, i la formaçon de las pessonas tamien se fai cun cousas tan buonas cumo ye la fala i la lhéngua.

Bien-haia tamien a la porsora Alexandre Pedro pelo cumbite, al porsor Vasco pula dibulgaçon i a la Senhora Sub-diretora Lurdes Gomes pul acolhimiento i a todos las classes que scuitórun atento todo l que fui dito. Assi se fai camino para manhana tenermos homes i mulhieres mais çpiertos i motibados pa las causas de las lhénguas, an special las minoritairas, las squecidas i amenaçadas.

Son estes cachicos i estes lhugares berdadeiras tierras de cultibo para botar ls granos dun feturo melhor.

A la fin inda houbo tiempo para lheituras de testos i poesie puls alunos de mirandés, António Cangueiro, Faustino Antão i Válter Deusdado, ouriginales, de Leite de Vasconcellos i l poema "Dues Lénguas" in Cebadeiros de Fracisco Niebro.

Findou esta einiciatiba cula atuaçon de João Ventura i Tiago Pereira (gaita i bombo) eilemientos de l Grupo “Roncos do Diabo”, amostrando que la música i la lhéngua dua region siempre stubírun de manos dadas.

Parabienes a la Scuola Secundaira Tejo-Cacilhas por star abierta i çpnible a la Cultura.




-Para ler i ber mais retratos, bideo subre l eibento puode ser an
http://becre-esct.blogspot.com

17/05/10

TURISMO

.
TURISTAR
.
Que melhor sitio para fazer turismo que l nuosso termo? Muitas bezes gasta-se denheiro para ir por ende a turistar i squecemos que mesmo por baixo de l nuosso nariç hai cousas tan guapas. Mesmo ls que eiqui nacírun nien míran pals lados ou nun se dan cunta de la beleza de las nuossas tierras.
.




.
.
Yá habiemos passado muitas bezes por este sitio, mas la máquina de ls retratos parecie que nun querie ir, até que hoije chegou la hora de tirar estes retratos para bos ancantar. Ye mesmo a la borda de la strada que bai de Sendin para Mogadouro un pouco a seguir a Brunhosinho, na reta a la mano dreita hai este jardin, naide l sembrou ou tratou, la natureza ye que l fizo.
.

.

..
Quantos de ls que stais na cidade nunca bos destes al cuidado de benir an tiempo de Primabera? Nós mesmos a cada die que passa bamos ancuntrando cousas nuobas i quantas bezes damos cun nós a pensar que dues bidas nun chegaríen para ber todos ls ancantos de l Praino.
.

..
Tanta i tan guapas froles! I l cielo a rir…

Nuite


La ansónia deixa-me,
bencida pul cansaço.
Antran ls pesadelos.

15/05/10

Respuostas uocas



Muitas éran las bezes que daba cun el a fazer percuras. I quando un home se bota a fazer-las a si mesmo ye porque nun las ten de fuora. Percuras que se calha nun tenien respuosta, percuras que nunca habie eimaginado fazer-se-las a naide. De l mais deilhas solo tenie l ressono cumo se fussen ls marmurios dua cuncéncia acobilhada de culpas i d’ancertezas, outras l bruido cumo se fúran calhaus botados nun poço bien fundo. Fazer-las para quei, porque nun quedaba calhado, se yá sabie que nun tenie respuostas, mais balie que nun las fazira nien a el, mas nun era capaç de quedar cun eilhas antrasgadas, nun era capaç d'adominar-se, tenie sido anxertado an cuorno de cabra pula cierta. Agora fazie-las cumo miserables çculpas, cumo s’assi yá tubisse perdon. Nunca naide se puode agabar de s’eimendar culas percuras que nun ténen respuostas. Balditas percuras sien respuostas que pícan tanto cumo pelhiços guiros

14/05/10

Fazendo tou çtino...



An nuites sien lhunar
nien streilhas

caminas
cun miedo de l scuro.
Assí i todo sigues,
yá que l miedo
chama l miedo i,
quanto más deixamos nacer
mais el medra.
Mas tornar para trás
nien siempre
ye perder l tiempo...
Tuntarie ye achar
que nunca se debe bolber...
Seguindo,
sigues cun la çprança
que haba pastoricas
a la borda de l camino
cun sous fachucos acesos
a dar lhuç als uolhos
i, sien miedo

bás caminando...





UA TRUNIADA DE SPRANÇA

Spejórun nestes dies an Pertual
Ua truniada de sprança
Fui l senhor Papa que las spejou
Para mos dar mais cunfiança


Ye só agarramos a eilha
I criar la nuossa eiluson
I deixar que la cunfiança
Entre ne l nuosso curaçon


Ye ne ls tiempos apertados
Que eilha, mais falta mos faç
Se mos agarrar-mos a eilha
Teneremos algua paç


Paç que anda tan scassa
Neste mundo an que bibimos
Bibimos nós tantas cousas
Que nin chequier las pedimos


Uas benen porque, benen
Outras porque las fázen benier
Cousas que se antranhan an nós
I nós tenemos que las bibier


Bendo l Papa andar por ende
Nun se puode quedar andifrente
Bonda ber, que por adonde passa
Que el ajunta tanta, tanta giente


Quier queiramos quier nó
Algo se stá a passar
Pus quando l bemos i oubimos
Mos pon a todos a pensar


Pensamos se será assi
Ó pensamos se será assado
Mas subre todo pensamos
Que cun el, l mundo ye angraçado


Squecemos todas las maleitas
Só de l oubir a el falar
Que el mos deixa tanta paç
Quando l bemos passar


Quedamos cuntentos de la bida
Só daquel home nós oubier
I damos por nós a pensar
Que bal la pena bibier


Ten spalhado an Pertual
Truniadas de felicidades
I mos bai ajudando a bibier
Todas las nuossas berdades


Cada un bibe las sues
Ye assi que ten que ser
El mos mostra l camino
Cabemos a nós l scuolher




José António Esteves

Ben Ende Ua Tragédie



Eiqui hai uns tiempos, l nuosso cumpanheiro Leonardo Anton lhançou un zafio a todos ls mirandeses i amigos de l mirandés residentes an la Grande Lisboua: fazer ancontros para falar mirandés. You acho que faç todo l sentido que quando se junte un grupo de pessonas que saben mirandés (uns mais, otros menos, cumo tudo an la bida), seia essa la lhéngua de eileiçon para se falar. L porblema ye que, a las beçes, faltan pretestos para las pessonas se ancuntráren.

Quiero dar-bos un. Que tal irmos todos a ber un colóquio? Ls atores ban representar an pertués, mas ne l final, podemos siempre criticar an mirandés. Que bos parece? Ye buona eideia, nun ye? Bamos anton al momento publecitairo.

An Outubre de l anho passado, Suzana Branco, la ancenadora de l grupo de triato amador de la SMUP, zafiou-me a screbir ua berçon de Las Bacantes de Eurípides, adatada als atores, al spacio, al público i a nós própios. Relemos l testo, lemos bárias teories subre l mesmo, bárias críticas a spetáclos i testos de ancenadores que yá l muntórun i apuis reunimos-mos para «cozinar» todo i arranjar maneira de ultrapassar las deficuldades (subretodo técnicas).

Anspirados por testos de Pirandelo, Lorca i Brecht, i por algues rialidades atuales, acabámos por criar ua antriga nuoba. L spetáclo yá nun ye ua berçon de la última tragédie de Eurípides, mas la stória de un grupo de triato que tenta representar Las Bacantes. Nun se pertendiu sbaziar nin çtruir un clássico, nien torná-lo lhigeiro. Quejimos subretodo dialogar cun el i percurar nuobos sentidos.

Será que cunseguimos? Esso ye l que quiero que me dígan -- an mirandés, ye claro.

Datas de las apersentaçones:
- sesta 14 de Maio, 21:30;
- sábado 15 de Maio, 21:30;
- sesta 21 de Maio, 21:30 (lotaçon sgotada);
- demingo 23 de Maio, 16:00;
- sesta 28 de Maio, 21:30;
- sábado 29 de Maio, 21:30;
- quarta 2 de Júnio (béspera de feriado), 21:30;

- Local de las apersentaçones:
- anstalaçones de l Murtalense (Largo João dos Santos, 10, Murtal, 2775-102 Parede).

Para chegar, basta seguíren l mapa abaixo, ó percurar anstruçones ne l google maps.





Se fúren de camboio, puoden salir an S. Pedro do Estoril i seguir a pies até al Murtal (ye perto).

L spectáculo dura aporximadamente 70 minutos i nun se paga mas deben reserbar antrada atrabés de l amail smupalenses@gmail.com ó de l telimoble 966947471 (Miguel Lourenço).

Se puderdes ir, dibulguen. Se nun puderdes ir, dibulguen tamien. Oubrigado i até brebe.

Testo: Firmino Bernardo e Suzana Branco (a partir de As Bacantes de Eurípides).
Ancenaçon: Suzana Branco.
Cenografie: Bárbara Pinto.
Interpretação: Alexandra de Matos, Alice Costa, Cristina Guerreiro, Cristóvão Santos, Fátima Calás, Helena Fernandes, João Azevedo, Manuel Jerónimo, Miguel Lourenço, Mónica Saraiva, Sofia Magalhães.

Quando you scapar




Quando you scapar
apaga las pisagadas
que deixei ne l lhodo,
acende l lhume
i queima la cama
adonde drumi.
Qu´amporta l cheiro
que nos lhençoles quedou,
qu´amporta l aire que sobrou,
qu´ampórtan
ls quadros sgatafunhados,
ls poemas pintados,
ls suonhos çpedaçados,
ls ais çperdiçados.
Quando you scapar
nun me báias a chorar
porque las lágrimas
yá nun mólhan ls mius mares
i ls beisos
yá nun béisan las mies brisas.
Quando you scapar
lhembra ls mius uolhos
quando inda te sunrien...




13/05/10

Ua cuonta




Era un beç un tiu que an to la sue bida custruiu casas, mas un die cuidou por bien que staba na hora de se retirar (reformar), ademais yá tenie muita eidade.

Falou cun sou amo de ls sous perpositos i deseios, puis assi tenerie mais tiempo pa ls sous, ambora gustasse muito de l que fazie, puis era un pedreiro mui dedicado.
L amo aceitou l sou pedido, quedou triste porque quedaba sien un bun porfissional.
Bisto que assi era pediu-le por fabor para fazer l redadeiro trabalho (porjeto), que era custruir ua casa.
L tiu nun gustou muito, mas acabou por fazer la buntada.
Botou manos a la obra i era fácele ber que la fazie cun pouca gana, cun pouco antusiasmo, nun botaba neilha aquel ampeinho de siempre que tenie culas demais, material malo i de pouco balor.
Quando l pedreiro acabou l trabalho, l amo mirou la casa i agarrou nas chabes i dixo:
-Toma, esta ye la tue casa, eilha ye l mie oufierta cumo recumpensa pul ampeinho i dedicaçon de bun trabalhador que siempre fuste.

L bielho pedreiro quedou surpreso, que pena puis s’el sabisse que staba fazendo la sue própia casa tenerie feito todo çfrente

…Puis, tamien cun nós assi ye, fazemos la nuossa bida un die de cada beç, i muitas bezes fazemos menos que l melhor…

12/05/10

se bai soltando

Alegres
son las manhanas

piel d´outonho
ourbalhado

sol que beisa
na ternura de l tiempo
de colher fruitos
de lhimpar eiras...


Singelas
son las tardes

de oulores
toalha de lhino

lhuç a tembrar
termo a forrar l resfolgo
ambuolto an aranheiras.

Doces
son las nuites

cun sue folhaige
a ir-se soltando...

Sien sinreira





Ende bai pula rues i calçadas, anda sien tino nien sentido nun ten sítio nien hora para chegar, nun cuonta l tiempo nien las andaduras que fai.
Cumo se fura un cundanado, arrastra las cholas pulas piedras de la calçada cumo se nas canielhas tubira las argolhas de l castigo. De beç anquando cerra ls uolhos para atamar l formigueiro de l húmado, ne ls rasgos de fuora sal la lhagrimica que la cisca de las manhanas s’ancarrega de secar. Mais nun bota porque yá nun ten, carrega andentro la secura benida de la parba de tristezas que nunca fui capaç de spargir, i agora siempre que s’anraiba remol, cumo se fura ua semba d’anfertunios.
Acabrunhado sinte ua bergonha scundida, porque nun ye capaç d’andar bien, solico ende bai cumo se fura un bagamundo, un botainas sien remédio, un çpreziado sien morada cierta, nun ten norte nien ancuontra l sentido de las cousas. De cabeça baixa, l gorro tapa la cara, quantas bezes arrodeado de giente stá mais solico cumo solico stá quien se bota pul scampado.
Nun sinte la fame nien l suonho, nien ancuontra modos de mirar palantre, cansado nun ye capaç d’aturar la mentira i antender la zounestidade, sinte las picadas de l mundo que lo arrodeia cumo se fúran picadas de gatunhas, porque l sou carátele fui amanhado subre l cuoscaro de las geladas i l suberrolho de ls restrolhos, anganhou l stómato culas códias de l cerron i las merujas de ls manadeiros.
Sinreira nun amostra, tamien para quei, sinte la delor dun baziu que le queimas las tripas cumo se fussen sgudadas por un tiçon, las horas nun pássan, agarra-se al tiempo dantes cumo se fura un çpenduradeiro nua çpensa acobilhada de prémios. Anganho de ls grandes, l que alhá bai alhá bai hoije nada amporta, pon-te da modo, porque doutro modo cuntinara a medrar la semba de las tristezas i bergonhas que hoije yá son taludas andrento de ti.
Nun sós capaç de mirar naide, cuidas que naide t’antende, mas nun stás solo, nun fáltan por ende squecidos i abandonados, giente da mal cula bida, que ateima an demudar las cousas i yá nun ten fuorças que bónden, giente que s’antregou a bien de ls outros, giente sien nomeda, giente buona i honrada.
S’andar ye l que tenes hoije, anda, camina, nun pares, quien sabe se l tou die stá acerca.

11/05/10

Ancosto-me


Ancosto-me ne la baranda de l mundo
A ouserbar l que el m´ amostra.
Entro, chena de friu a tembrar
Quedo atrás dua jinela
Fecho las portaladas
Cun miedo de l que l mundo
Me anda siempre a amostrar...

Ancosto-me ne la baranda de l mui paíç
A ouserbar l que el me sconde...
Entro, chena de miedo a tritar
Quedo atrás dua jinela
Fecho las portaladas i ls bolsos
Para nun se scape l miu pouco
I outros baús angordar...
Ancosto-me ne la baranda de l miu paíç
I ouserbo broça...
Porende a assumar.






A sonhar screbirei...


Sento-me ne la fralda dun poema
Feito sierra, feito monte.
Chega al cielo esse poema
Arriba de nubres i streilhas
Muito alhá de l´hourizonte.

Acaçai-me-lo! You nun l chego...
Quiero ber quien l´assinou
Que fazendo assi un poema
Na tierra el nun cabie
I até al cielo chegou.

Para quei tan alto querer
Se you chubir nun sou capaç!
Cun ls mius dedos angaranhidos
De l carambelo de l mundo
Solo quiero screbir un poema
De justícia, amor i paç.

Sento-me ne la fralda dun suonho
I pul suonho chubirei...
Poema más alto que monte
Más iegre que ye la sierra
Porque l suonho screbirei...





10/05/10

Para oubir ls páixaros a cantar !




















Para que perciso you
De falar mirandés
Se esta lhéngua,
Este idioma,
Deixou de ser,
Hai yá bien tiempo!,
La lhéngua de que mais perciso ?

Perciso ?

Yá percisei
I inda puodo percisar...

Para falar
Quemunicar
Sonhar
Amar
I quedar tamien
Bien calhadica…

Para oubir ls páixaros a cantar
!


Stórias Berdadeiras



1. Nua squadra de Polícia an Goa, zaparecírun binte i quatro quilos de haxixe. Ls agentes respunsables pula droga ancuntrórun rapidamente ua splicaçon: las formigas roubórun-la. Ls agentes fúrun porcessados i stá a decorrer ua ambestigaçon para aberiguar aqueilho que se passou.

2. An Lisboua, un senhor chamado Domingos Névoa atentou subornar un bereador de la Cámara Munecipal para obtener fabores. L bereador denunciou l caso. Purmeira decison de l tribunal: l corruto foi cundenado a ua multa de cinco mil ouros. Segunda decison de l tribunal: l adbogado de l bereador foi cundenado a ua multa de deç mil ouros, por haber chamado corruto a Domingos Névoa. Terceira decison de l tribunal: afinal, l corruto yá nun ten de pagar ls cinco mil ouros, porque atentou corrumper un bereador sin poderes para fazer aqueilho que le yera pedido.

Tanto la purmeira stória cumo la segunda son berdadeiras. Desso, nun tengo grandes dúbedas. Aqueilho que nun cunsigo decidir ye: qual destas berdades ye mais stúpida?

09/05/10

Ou talbeç nó...


A las bezes quéda-se un triste por tanta cousa amuntonada que quando la giente quier saber l que ye, nun ye capaç de zlindar la berdadeira rezon daquel nuolo que se formou ne l peito i que nun se ye capaç de botar fuora. Quier-se resfolgar i l aire nun entra, quier-se la giente rir mas ls uolhos stan tristes i ls lábios quédan tan muortos que querendo-se abrir para l sunriso más nun fázen que amentar l stado de l´ alma naquel nubrineiro.
A bien dezir la maiorie de las bezes las rezones nun pássan de quemenéncias a que ye perciso un amponé-se.
Apuis, ancomeça-se a pensar naquilho que bai pul mundo, l que se passa acerca, pessonas cun filhos i sien tener que l déian de quemer ou eiducaçon que l garanta l feturo, zgrácias atrás de zgrácias i chega-se a la concluson que nun passamos duns eigoistas xordos i ciegos.
Mas que quererás tu, angaço de merda!? Percisas de anquemodar ls outros solo porque tenes delores ne ls uossos?
Tenes delores? Toma uas pírulas que las tenes ende! Se nun las tenes bai al doutor que te las receite que tenes denheiro cun que l pagues.
Cuntinas assi i todo cun delores? A las bezes ls delores tamien stan na miolheira… Bai a fazer algo que gustes muito, ambai-te que ls delores quédan-te lhougo mais pequeinhos. Ou será que nun sabes nien quieres fazer nada de criatibo i antressante i prefires anzonar para chamares l´ atençon i para t´ armares an bítema!?
You tengo algun fastiu de giente que se arma an bítema para ancobrir sues repunsablidades por sues bidicas uocas. Nun ye pena, d´alrobés, un cierto fastiu.
Apuis, cun sues bidicas fálan mal de quien lhuita por fazer de sue bidica ua bida cun sentido...
Porque me lhembrei you disto i de la giente que bibe an funçon de quien ten al lhado, cumo se fura ua hiera a ancarrapitar nua árbole, sien oujetibos sous, siempre a sentí-se bítema quando ls outros nun l oufrécen alguns de sous oujetibos!?
Ah, buona sárnia!...
Lhembrei-me... Calhou... Ou talbeç nó.




07/05/10

Solo ls tous passos…




Ah, como you inda querie tener fuorça
Para cun ua lhágrima mie acabar tou pranto!
Ah cumo you inda querie tener doçura
Para cunfortar l que te duel tanto!

Ah cumo you querie palabras feitas
Para te screbir poemas que te déian
La fuorça que te medre i que te bonde
Para bincires las cangoixas que te znortéian!

Dou-te l miu ombro pala tue cabeça
Para que nel puodas çcansar
Dou-te ua mano para ls tous passos
Para que riampeces tu a caminar.

Solo ls tous passos te lhebaran
Adonde percisas to ls dies chegar!





Tanta beç smerzingada




Lhiberto-me nun oulor de rosa
Cun la mie alma antregue a cantigas de reissenhores
Antre arboles de berde ancerado
E sinto-me chefe dessa ourquestra
Cantando suonhos, tocando hinos de bitórias
Nun feturo tanta beç adiado.
Pongo las soudades an riba de ua lheitariega
Para que nun die de bentaneira
Cun sous stames secos bólen
E boto ls mius suonhos a manar
Andando mais debrebe que ls pies me déixan
Porque solo assi ls fago caminar…
Nun ye cun l passado que castielhos se eidefican!
I, assi bou caminando
Por estes zertos de mundo
Que tanta beç nun l sinto miu...
Çaracutiando i bolando cun la lheitariega
Lhiebo suonhos siempre adelantre
De la bida que bai passando
Tanta beç smerzingada...




05/05/10

Formaçon de formadores an mirandés

L’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa, an parcerie cun l’ Associaçon Nial de la Boubielha, bai a cuntinar l curso ne l die 8 de Maio, ne l Clube Cultural i Recreatibo de l Alto de l Molino an Corroios. L ampeço desta classe ye a las trés de la tarde i bai a tener cumo porsores l nuosso yá bien coincido Porsor i Ambestigador Amadeu Ferreira i l Doutorando an formaçon de palabras an mirandés de l’ Ounibersidade Complutense de Madriç, Alberto Bautista.

Francisco Domingues

04/05/10

ACREDITAÇÃO DA CVRTM

ACRADITAÇON DE LA CVRTM

L pedido de cuncesson d'acraditaçon, formalizado pula Comisson Bitibinícola Regional de Trás-ls-Montes, an 23 de Júlio de 2008, pa la certificaçon de ls pordutos cuntemplados na Portarie m.º 1203/2006 (D.R. I Série N.º 216 de 9 de Nobembre) i na Portarie n.º 1204/2006 (D.R. I Série N.º 216 de 9 de Nobembre), fui abaloado faborablemente pul IPAC an 2 de Márcio de 2010, tenendo sido tomada la decison d'acraditaçon segundo l referencial NP EN 45011 para aquel ámbito, esto ye, pa ls Binos, Binos Spumantes i Augardientes Bínicas i Bagaceiras cula Chamaçon de Ourige "Trás-los-Montes" (DOC) i Binos cula Andicaçon Geográfica "Trasmontano" (Regionales).


Assi, la “CVRTM” (Comissão Vitivinícola Regional de Trás-os-Montes) passa a ser l 2º ourganismo de certificaçon de pordutos de l setor bitibinícola acraditado pula NP EN 45011, ne l nuosso paíç.
.

.

La Copratiba de Sendin i l sou presidente stan de parabienes pul sou trabalho para que esto fusse possible i inda mais, quando ne l die 21 de Abril, an Palmela, fúrun assinados pul menistro de la Agricultura, ls cuntratos de dous porjetos de mais de 1 000 000 de euros, para la “CVRTM” i la “TRASVINIS”, para purmoçon de ls binos an mercados fuora de la UE.

< eironie > Solo agora, agora mesmo ye que antremos an crise <\ eironie >

"Hoije que tanto se fala an crise, quien nun bei que, por to la Ouropa, ua crise financeira stá a minar las nacionalidades?
Ye desso que há-
de benir la fin. Quando ls meios faltáren i un die se perdéren las fertunas nacionales,
l regime stablecido dará un tombo pa deixar l camino libre al noubo mundo eiquenómico."

screbido por Eça de Queiroz ne l jornal "O distrito de Évora" ne l anho de
1867.

An pertués:
"Hoje que tanto se fala em crise, quem não vê que, por toda a Europa, uma crise financeira está minando as nacionalidades?
É disso que há-de vir a dissolução. Quando os meios faltarem e um dia se perderem as fortunas nacionais,
o regime estabelecido cairá para deixar o campo livre ao novo mundo económico."

03/05/10

Roncos do Diabo

Nieto de Caçareilhos ajuda a criar Banda de Gaitas "RONCOS DO DIABO", cun gaitas i repertório musical d'ourige mirandesa, stá a ser mui bien aceite ne l Paíç i para alhá frunteiras, catibando cada beç mais simpatizantes ne ls cuncertos qu'eiqui i para alhá ban fazendo. Nun querendo de forma algua menospresar outros grupos de l género que dibulgan la cultura mirandesa, este, ambora lhoinge de la region de Miranda, residentes na ária de la grande Lhisboua/Almada, por adonde ten passado tentan dexar la mensaige a todos quantos bénen ls sous cuncertos de que la region de las gaitas qu'eilhes tocan ye-les particulamente querida i cumbidan sous fanas la bejitáren essa region ímpar i tan guapa que ye l Praino Mirandés. Este blog, nun podie deixar de dar ls parabienes l'esta banda de gaitas, dibulgar las sues músicas i dibulgar também las sues gaitas!...Por este fato bamos poner eiqui alguns bídios. Fuorça Bitor, Mário, Tiago, André i João p'rá frente ye que ye l camino!



02/05/10

Quedar sien Monho!

Nunca penses-te que un die quedaries sien monho! Gaban-te l corte, mas que pimpona! Ponen-te la mano ne l queixo, bira pa un lhado, bira pa l outro, mas que bien! Pruosa, de uolhos chenos de riso i carica de mocica a mirar-se na frescura de nietas galhofeiras que nun paran de agabar-te l corte i tu, nun fingimiento de mocidade, miras-te na sue eidade. Yá nun conseguie chegar cun las manos a agarrar la trabessa pa lo amanhar, apuis tanto m' atentórun que tube que ser. Tenemos q' anchertar piernas i braços. Oh!,Se se pudisse....la cabeça inda stá buona mas las pernicas... Nien sboças buontade de salir, seinha que tues pernicas nun oubedecen. Tantos passicos, tantas caminadas, zgastes-te-te. Debagarico, alhá te stribas al andarilho i sales de l cadeiron que te segura ls dies...
un beisico,

PARA TI QUE SÓS MAI


LAS MAIS SON LS UOLHOS DE DIUS NA TIERRA
Ver imagem em tamanho real






Para ti que sós mulhier
I sós ua mai tamien
Tenes essa birtude marabelhosa
Que solo ua mulhier ten.

Parabienes por seres mulhier
Por seres mai i tamien filha
Que só por seres mulhier
Defrutas dessa marabilha.

Cun trés palabras solamente
Se scribe ua palabra, que ye un mito
Cun quatro palabras se scribe Cielo
Que ye un mundo anfenito.

Ser mai ye tamien tener la birtude,
De dar als outros muito carino
Só puode tener essa alegrie
Quien passa por esse camino.

Un beisico, porque sós ua mai
Un beisico, porque sós ua filha
Un beisico, porque sós ua mulhier
Un beisico, porque sós ua marabilha.

UN BEISICO POR SERES MAI.
POR SERES MULHIER,.
POR SERES FILHA.

José António Esteves

L cumbíbo de ls Boubielhos an Lisboua




L die até dou seinhas de nun querer ajudar, benie de mala cara, anubrado, algua chuiba, mas apuis resolbiu-se a deixar l sol aparecer .

I stubo un die eicelente, que l dígan ls muitos Boubielhos sous familiares, amigos i cunterráneos que stubírun ne l cumbíbio/jogos de l purmeiro de Maio, na Quinta da Marialva an Corroios, terminado pula Direcion de l’Associacon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha.

Fui un ancuontro que nun quedou nada a deber als demais feitos ne ls redadeiros anhos, las pessonas ajudórun ne ls purparos, todo l mundo quemiu i bubiu i se debertiu.
La cara de las pessonas nun anganha, aqueilhes que ténen mais jeito pa ls jogos a eilhes s’antregórun ls demais cumbersórun i lírun poesie an mirandés, que ye bien quemun a la maiorie de la quemunidade.

Estes ancuontros ténen sido la berdadeira miolha de la nuossa ounion, ténen sido un cachico fuora de la nuossa tierra d’ourige, ténen sido l sítio cierto adonde la maiorie de nós dá lhargas a l’alegrie, zanferruja la lhéngua mai, cunta cuontas de la sue anfáncia i mantén cuntato culs questumes, tradiçones de la region de Miranda. Ten l’ouportunidade de star culs sous, tener nuobas de ls amigos i poner las amboras an die. Matar las suidades, i arranjar fuorças para ls zafios que anfrenta to ls dies

Cumo yá ben acuntecendo fui ne l spácio çponibilizado pula l’outarquie ne l terreiro de las fiestas de Corroios, lhocal eicelente i bein maneirico para pessonas cumo nós que mos gusta l termo.

Ai que lhoubar la buona ajuda de ls associados que ne ls dies antes trabalhórun para que nada falte, la colaboraçon dada pul Persidente de la Junta de Freguesie de Corroios i sue eiquipa, ls Zeniziense quando assi ye nunca l squécen i teneran siempre l reconhecimiento.

DIA DA MÃE

.


.
Pa la mie mai

You querie uns çapatos
cun asas ne ls saltos.

Batie culs ne l suolo
trás, trás…

You subie al cielo
por riba de las nubres,
por riba de las tierras,
por riba de l mar…

Nó para alhá quedar…

Mas para pedir al cielo,
que ten tantas,
la streilha mais guapa
para la dar a mie Mai!


(Campos de Oulibeira)

Biajar


Compro l belhete
Entro ne l camboio
Biajo ne l tiempo

01/05/10

A FEIRA DA LUZ

.

LA FEIRA DE LA LUÇ
Las feiras son acuntecimentos de ls mais amportantes para ls pobos i perde-se na mimória de l tiempo l die an que se fizo la purmeira feira. Todo lhieba a acraditar que la Lhuç i l Naso fússen de ls percipales sítios de feiras zde l einicio de la nacionalidade, até porque hai nuobas de feiras ne l tiempo de l condado Portucalense. Mas l que amporta agora ye amostrar-bos la feira de l die 25 de Abril de 2010, na Lhuç i tal cumo bos habiemos prometido.
.

..
L bideo ye anteressante porque podeis ber que ls reclamistas ándan por todo lhado i la giente cuntina a acraditar neilhes. Ti Ginja de Malhadas inda alhá stubo cun la sue tienda a assar la puosta mirandesa i la giente pouco se amporta cun las nuobas reglas de la UE, l que quier ye quemer, tamien nunca oubimos que alguien se tenga morrido por quemer ua buona puosta na feira. Ls que stais por Lisboua i pul Porto bien poderiedes benir a quemer ua buona puosta al aire lhibre, que cuido que bos farie menos mal que l fumo de ls carros.