30/04/12

Sien apeias na mirada

Que faziste tu?
Andubiste a sembrar crabos
sien apeias na mirada
antes qu´Abril s´acabe?

Andubiste a spalhar palabras
Num arrepelo de suidade
Cun la curjidade i l'eideia
Dua colheita tardiega?

Que faziste tu? Agarreste mais cinco?
Ou assusteste alguien?
Nun t´aquemodes
Ls crabos stan zbotados
Chiçca  le quelor

Antes qu'abril s'acabe
inda lhúzen streilhas cumo tu.

Teresa Almeida

28/04/12

Á tu, amor miu?





Bamos a fazer pan
Á tu, amor miu!
Botamos-le l furmiento
Para que puoda spertar
You mexo la massa
Anté ansarapolhar.
Tu bás ajudando
Até te cansar.
Arroijas l forno
Qu´anda algo friu
Bamos a fazer pan
Á tu, amor miu!
Passas l ranhadeiro
Até chiçpas salíren
Pones-le la tapadeira
Para nun çcair.
Stá cozido l pan
Ora si, amor miu!?
Tiramos-lo anton
Deixa-me tentiar
Tapamos-lo c´un lhençol
Para nun apanhar friu
Nun se báia a amonar.
Que buono stá l pan
Ora si, amor miu?


27/04/12

«Folhinha Poética»


Se hoube quien dessisse que l mundo se acabarie an 2012, hoube quien respundisse que l melhor yera acabá-lo an poesie. Anspirado ne ls poemários de la eiditora Assírio & Alvim, Jorge Amaral de Oliveira criou ua agenda que ajunta poemas screbidos an bárias lhénguas (pertués, mirandés, castelhano, francés, crioulo, anglés, grego antigo, etc.), uns de l' outorie de eilustres çcoincidos, outros de poetas cunsagrados.

Chegada finalmente a Pertual, l' eidiçon an papel de la "Folhinha Poética" salirá ne l próssimo demingo 29 de Abril de 2012, pulas 18 horas, na lhibrarie Fabula Urbis (Rue de Augusto Rosa, 27, Lisboua). Haberá un pequeinho sarau i ua recuolha de poemas para l' agenda de 2013 (l mundo nun se acabará este anho i la poesie tambien nó).

Beni a ler un poema, cantar, tocar ó dançar! L' antrada ye lhibre.

26/04/12

Riampeços



  Ye siempre possíble poner ua chaço
nun buraco dua meia
que mos amostraba l carcanhal 
a asparecé-se a ua batata;
dar uns pontos ne l buraco
que la unha mal cortada
fizo a la punta de la meia,
a assomar
cumo quien spreita la bezinança.

Nien siempre ls remendos resuolben
las necidades de ls passos.
A las bezes ye preciso riampeçar,
botar outra beç las malhas,
fazer l queirelo a la medida
para que passe no pie
i nun aperte
nien se caia de la pierna,
botar malhas a la panturrielha,
fazer ls minguados pa la canielha,
fazer la taloeira i ls minguados
pa l feitiu de l pie
para que ls dedos nun s´ancabriólen,
ou, alrobés,
l çapato nun s´éncha
cun panho de sobra.

Como an todo,
muita beç mais bal riampeçar
do que quedar a mancar
por bias l remendo
que mos maça,
mos fai delor
i ambassa
 l nuosso andar.

Hai renuobo
ne l riampeço de ls passos
cun meia acabada de fazer.
Bonda filo i arte
i apuis ousadie
para cun l cotobielho i la cuçpinha,
apagar muitos de ls zeinhos
na piedra de la bida.

25/04/12

 
 
 
Nas rugas de l zaspero

Yá las palabras nabégan
na scuma de la cachoneira
que ne ls peitos nácen
i me mánan puls beneiros
fazendo salir ls sentires
por antre mius xeixos.

L´auga sal clara de lhieberdade feita
i canta l marmúrio
de ls que cada beç menos puoden
acontra las augas trúbias
ls delores de las tripas chenas d´aire,
l badalhar de las horas an stómados
que cada beç mais pequeinhos quédan
por tan tardiegas las malgas le chegáren
al eiderdon cagado
por ambaixo l boucin dua ruga de zalento.

Que senificará la palabra lhiberdade
para quien l percipal oujetibo
an beç de falar
ye subrebibir!?

Hai rostros nuobos an cada die,
manos mimosas,
unhas bien cortadas
i barba qu´inda cheira a after shave
nas caleijas de l zaspero…

Que senificará un crabo burmeilho
nua jaqueta an filarpos
i a que cheirará outro crabo
na boca dua sangressuga!?

Son siempre guapos ls crabos
nunca ye deilhes la culpa...

 

23/04/12

OS CRABOS D’ABRIL YÁ MAIS SECARAN



Trinta i uito anhos son passados subre la era lhibertadora de l 25 d'Abril.

 Hai trinta i uito anhos l pobo saliu a la rue i dou anchas a l'alegrie, al suonho, a la lhibardade. Çpuis, pouco a pouco, fui deixando de sonhar i ampeçou a tener pesadelos.

Las puortas que Abril abriu fúrun-se ancerrando. L'ancerteza i l zanimo boltórun. Até l miedo yá spreita. Ls que nunca se cunformórun cun Abril, tornórun a tener la pança chena, i l pan, de nuobo, scasseia pa l pobo.

 La stória por bezes marca passo i até anda d’arreculas, mas la sue marcha, ye siempre rumo a la lhibardade i a la justícia. Por esso, este pobo malhadiço, fatalista, mas tamien baliente, mais cedo ó mais tarde, há de tornar a lhebantar-se i a scancarar, de nuobo, las puortas que Abril abriu.

Francisco Ramalho

Corroios, 21 de Abril de 2012

............................................................................................
(an  pertués)
OS CRAVOS DE ABRIL JAMAIS SECARÃO
Trinta e oito anos são passados sobre a data libertadora do 25 de Abril. Há trinta e oito anos o povo saiu à rua e deu largas à alegria, ao sonho, à liberdade. Depois, pouco a pouco, foi deixando de sonhar e começou a ter pesadelos. As portas que Abril abriu foram-se fechando. A incerteza e o desânimo voltaram. Até o medo já espreita. Os que nunca se conformaram com Abril, voltaram a ter a pança cheia, e o pão, de novo, escasseia para o povo. A história por vezes marca passo e até faz marcha atrás, mas a sua marcha, é sempre rumo à liberdade e à justiça. Por isso, este povo malhadiço, fatalista, mas também valente, mais cedo ou mais tarde, há-de voltar a levantar-se e a escancarar, de novo, as portas que Abril abriu.
Francisco Ramalho
Corroios, 21 de Abril de 2012

21/04/12

agarrar l aire de la rue


Anrezinado. Antranhan se le cousas beliciosas. Hai palabras que le gadanhan l'alma i le ponen l coraçon a sangrar. Qual grunhir de cochino cula nabalha antre spadulas dreita a coraçon. Bózios de pensamientos ampedernidos. Broça an remulinos que zune a buoltas afunilando-se  até angulhir todos ls frangalhos soltos. Solo un lhibro i l sonido de teclas de pianho para salir desse menhir fragaroso que piedra  se torna.  L semblante zanubia se le i la boç d'andrento bai cantando que ye tiempo de deixar la musica antrar. Zanterra-se de l sofá i camina bagaroso pa la puorta de salida agarrar l aire de la rue.

20/04/12

Abril há-de granar an Maio






Será qu´Abril
cuntinará a fazer medrar la spiga?

Será que Maio cumprirá l que debe
para que l grano medre?

Yá nada ye
cumo fui un die
i l spiguil d´Abril
sal tan amubida
i Maio nun dá
l grano a sue spiga

Yá l tiempo
i ls adaijos nada mándan
quando ls mercados
apodrécen las senaras!...

Lhebanta l crabo, Abril
anque te sintas catibo!...
Lhebánta la mano
i nunca te síntas bencido!

Bénden ls mercados ls países
aprisionan l´eiconomie
Abril i Maio pistánhan
sien saber cumo será
para la spiga apedurar grano

Lhebanta l crabo, Abril
nun deixes de dar tue mano!


CHÚBIA YE AUGA AN FORMA DE BIDA

Deitado nun balhe de spráncia,
mirando l cielo anubrado,
bénen-me a la lhembráncia
... recordaçones d' anfáncia
i mimórias de l passado.

An mi cai un merujeiro
que m'afalaga l sumbrante
i m' amerosa l tempeiro
desta alma oufegante.

Stá la nubre subre mi
i ampeça a chober mais delgeiro,
mas you bou-me a quedar eiqui.
Isto ye passageiro!

Beio l' auga a benir
de l cielo cun sue baidade
i ampeço a sentir,
sien nada eilha me dezir,
que me ben a traer la saudade.

Chúbia que nun trais çtino
i benes desse cielo sagrado,
di-me se l miu camino
ten l çtino traçado.

19/04/12

PASSADO PRESENTE I FETURO


Passado presente i l feturo

Fazen l mumento mais duro

Porque l passado yá stá passado

I l presente, só reclama l feturo.


Este ye l famoso passado

Agora stá armado an bun pai

Puis me dou este presente

Que só eilusones me trai.


Eilusones que yá anton las tenie

I que agora las querie bibier

L presente, las manda al feturo

I que faga cun eilhas l quejir.


L passado ye isso mesmo

Nada mais que un passado

Puis anquanto stube por acá

Nun me deixou ir a nenhun lhado.


Tengo agora anton un presente

Para me deixar mais baralhado

Puis a cada die que passa

Ye inda muito mais cumplicado.


L feturo inda nun l cunheço

Del inda nun bos pudo falar

Cunsante la musica quel tocar

Será la que tenerei que beilar.


Musica que me fará recuordar

Aquel passo mais mal dado

Mas que me obrigou a beilar

Naquel miu famoso passado.


Ambora seia cumplicado

Prefiro la musica de l presente

Muito ambora me faga dar

Algun passo ancumbeniente.


Nesta bida antermitente

Que me dórun para passar

Un passado para squecer

I un presente para lhastimar.


Que benga anton esse feturo

Haber l que me reserba anton

I se inda tengo tiempo de bibier

La bida sien muita cumplicaçon.


Cumo ye un segredo dels Diuses

I esse feturo nada me diç

Bou percurando neste presente

Bibier la bida, algo mais feliç.


Puis l passado yá ye stória

I l feturo nun diç nada

Bou aguantando deste presente

Tanta marrada, tanta marrada.


Cada qual la mais cumplicada

Las marradas que bou lhebando

I me dou por muito feliç

Porque inda las bou aguantando.


Só nun sei l até quando

Ye que puoderei you aguantar

Las suidades daquel passado

Que me stá siempre a martelhar.


A martelhar na mie cabeça

Armado agora an figuron

Lhembrando-me a toda la hora

Las cousas daqueilha oucasion.


Pesadelos que anton bibi,

Que nun passórun de pesadelos

Que agora ls quier trasformar

Ne ls mumentos mais belos.


Porque yá nun ls puodo bibier

Ye que me parecen perfeitos

Aqueilhes passos mal dados

Son agora muito bien feitos.


I l presente nada me diç

I até deixa l passado se meter

Que benga anton esse feturo

Para ber cumo ye que bai a ser.


José António Esteves


18/04/12

Lhembrar tamien ye quemunicar.

Porque solo saberá para onde bai quien, hoije sabir adonde ten ls pies i coinhecimento de l sou passado.

Lhémbran-se desta belhinha nota de 100 scudos?




-Anton bamos a fazer de cuonta que passemos un die cula nuossa cumbersada an lisboua hai 35 anhos datrás.


-Quemiemos un pito assado ne l restourante “Bom Jardim” --- 20$00
-Íbamos a ua matinée ne l Cinema S. Jorge (Música ne l Coraçon)--10$00
-Bubiemos 2 ginjinhas ne l Rossio---------------------- 3$00
-Quemiemos 2 sandes de persunto ne l Solar de ls Persuntos -- 6$00
-Ceabamos ne l Parque Mayer (Sardinas Assadas) ------ 17$50
-Íbamos a ua Rebista a Pertuesa ne l Parque-----------16$00
-Telfonabamos para dezir que teniemos perdido l cacilheiro - 1$00
-Drumiremos nua penson cun pequeinho-almuorço ancluído -- 25$00
-L que sobraba de la nota daba para ir d’eilétrico ---- 1$50


Total ---------------------------------------100$00

Hoije ............................ 100$00 son € 0,50 i dá para ua simpática gorjeta !

Ls tiempos son outros, defrentes rialidades.


Un die un poeta dixo:

-Hai tantos burros mandando an homes d'anteligéncia, que a las bezes fico pensando, se la burrice nun será ua ciéncia.

António Aleixo

Citaçon



«Pour la première fois, l’élection présidentielle française va être européenne…» (Pula purmeira beç, l’eileiçon presidencial francesa bai a ser ouropéia…),


François Hollande, candidato pul partido socialista francés, hoije a las 8h20 na rádio France Inter. Éran an Pertual las 7h20.


1. Ua parte dessa antrebista realizada a partir tamien de preguntas feitas puls ouditores puode ser scuitada aqui, indo al site dessa rádio. Pena que you yá nun me lhembre eisatamiente de l que esse candidato inda dixo depuis i que tamien era antressante.

2. Esse candidato que ten hoije 57 anhos naciu an Rouen, na mesma cidade adonde nacírun ls mius dous filhos i adonde you bibi 10 anhos.


3. La purmeira buolta dessas eileiçones bai a decorrer neste Demingo.

17/04/12

Cuncurso de canhonas raça Churra Galhega Mirandesa

Fui no sábado an Malhada, lhugar adonde ye la sede de la Associaçon de criadores deste ganado. Fui l 17.º cuncurso.
Las canhonas çfilaban cumo las misses na passerelle, cun grande naturalidade i sien que sous amos las tebíssen lhebado al barbeiro a ondiar mais l pelo ó al doutor para que l tirasse ou ponisse ls quartos mais delgados ó anchos. Eilhas son guapas i bien apersentables sien esses artefícios...
Ls criadores stában cadun mais concho que l outro por mostráren ls sous animales bien tratados i cada beç melhores, sigundo las palabras de la persidenta de l júri quando fui l´antrega de ls prémios na Sede de l´Associaçon Cultural de Malhadas, que, sigundo las palabras de la senhora Beriadora de la Cultura, Dra Anabela Terron, que çcursou cumo peixe a nadar n´auga, eilha que ye doutora beternária, "an tiempo de crise achou la Cámara por bien, an beç de taças, dá-se denheiro i sacos de raçon, que siempre ye ua ajuda".
Las pessonas íban sendo chamadas i para alhá d´un amblope na mano era-le puosto un saco de raçon al lhombo que nada era para quien cumo eilhes stá mais que aquestumado a cargá-los i mais inda astanho que cun la seca, las canhonas nun apanhaban nada ne l termo i le tenien que cargar cun l feno i las raçones.
Ua raça a ser bien perserbada por ser nuossa, ten ua chicha dun gusto cumpletamiente çfrente de qualquiera outra i que bien mos soubo ne l almuorço serbido antes de l´antrega de ls prémios. Para mi nun hai melhor que un guisadico de cordeiro ou ua costelhicas assadas i quemidas anriba l pan cun l´ajuda de"la palaçuola".
You i l miu tiu alhá stebimos, a cumbite de l nuosso amigo i cumpanheiro de studos an Miranda, Chico, mais coincido por Chico de Zenízio, anque el séia de Dues Eigreijas. Bien haia por isso. Anque yá mais anhos oubíramos sido cumbidados, nunca habie calhado star no Praino nesse die. Baliu la pena nun solo porque fui antressante mas tamien por habermos tornado a ber giente que agora ye criadora de animales desta raça i que nun biemos zde l tiempo de la scola.
Agora yá sabemos adonde hemos de mercar cordeiro de cunfiança.

Parabienes als pastores, als ourganizadores i a la Cámara por dar apoio nestas cousas de mantener l´outentecidade de l que ye nuosso.

13/04/12

Achego-me a cumpanhie



Miro la correnteza de giente que se cruza i antrecruza cun passos apressiados i delgeiros ne l burburinho de tarde murrinheira an Lisboua. Que amporta postigar-me a la jinela de cada cara se soledade ye solo ua i a mi tamien se m' apega. Cumo puodo you bibir la tristeza ó alegrie de outro se you outro nunca serie. La berdade ye que se me apega essa molengueza tristeza.

Ls amarielhos autocarros de la Carris chenos que nien barris abarroten-se de giente. Manos agarradas a argolhas çpinduradas deixan que houmanos cuorpos zangunçados beilando a la moda de musica solta an articulados rodados que a saltos ban rodando ne l pára, arranca ou arranca i pára. Assossego ne l zassossego de la rue i ne l caminar de l passeio. Nun repente, delantre de mi se atrabessa un perro scanzelado que nas sues quatro patas bai trotando. Mira-me de soslaio cun sue coleira al cachaço cun passo apressiado. Pobre perrico que solico an Lisboua anda. La hora achega-se i achego-me a cumpanhie.

12/04/12

Folares i fornos quemunitairos II


Ah Almendra, rezon teneis bós quando dezis que inda bal bien la pena dar uas spechocadelas, más nun séia para ber cumo se sténden. Gustou-me bastante ler la buossa chubida licion subre cultura mirandesa eiqui ambaixo, i, cun buossa licença, inda me gustaba acrecentá-le un cachico de anformaçon, cun que fui a dar ne l jornal degetal mirandés HOIJE, de que sou leitor a diário i que tengo cumo fuonte sien anxertos i lhimpa de aculturaçones. L testo yá ten uns anhicos, mas cuido que l outor inda puode hoije respunder por el, bergonha se le habie de fazer zmintir agora l que screbiu n'aqueilha altura, inda habien pori de dezir que nun ye mi firme nas puxadas i que las berdades que ansina hoije puoden nun ser las mesmas de manhana ó passado, assi a mod'anxertadas:



"Muito tenie hoije que cuntar subre las tradiçones de la Páscua, mas la lembrancia de la Páscua de quando you era pequeinho i de l que hoije pude ber, ten muito de parecido, yá que las tradiçones inda se ban mantenendo por Sendin.
La Páscua siempre fui ua fiesta de la comunidade. Apuis de un tiempo de aiuno, era tiempo de comer i l folar era l rei de la comida. 
Por toda la tierra de Miranda, l pan i l cochino eran la base de toda la comida i cumo era tiempo de fiesta i de acabar cun l aiuno, tenie que ser cun algua cousa special. Fui assi que ambentórun l folar. Ua cousa que tenie pan i cochino i que parecie un doce – l folar.

Ye agradable lembrar l tiempo an que las nuossas mais i las nuossas abós fazien l folar. Era un die an que se ajuntában las bezinas, ne l forno de ua deilhas ou ne l forno de la rue, para fazéren l folar. Nesse die nun faltában tamien ls roscos, ls doces tradicionales i la bolha doce.(...)" 

Ambora númaro 190
publicada ne l jornal degetal HOIJE,
ne l die 23 de márcio de 2008, demingo de Páscua
sublenhado miu


Buono, sabendo que, cunsante mos fui ansinado eiqui ambaixo, l folar era cousa solo de ricos i l pobo nunca soubo l que isso era, i sabendo inda que fornos quemunitairos fui un mito político que ls quemunistas quejírun "ambentar", sabendo isto todo, ah Almendra, dai licença que, cun to l respeito i sien querer abusar de la buossa pacéncia, spechuque más un cachico i bos procure ua cousa que me stá eiqui a fazer spece:
mas anton quando érades nino, na buossa rue, érades todos ricos ó érades todos quemunistas?! Ó inda más ancrible: érades todos ricos i quemunistas??!!... ;)

I, cun que anton, nun bundaba l folar, "nun faltában tamien ls roscos, i ls doces tradecionales i la bolha doce," han?!... i isto anquanto, cunsante mos ansinais na licion, nien to ls probes tenien pan para cozer, muito menos un cachico de quenhon para meter andrento...
Si senhor, bonito serbiço! Dai inda licença que copie más un cachico de palabras buossas nun quemantairo ende para trás, para arrematar eiqui: 
Uns muito i outros nada! Ls que mais ténen nun cúmpren las reglas, por esso ténen muito. Apuis pratícan la caridade..


CULTURA MIRANDESA

FOLARES I FORNOS COMUNITAIROS

Esto de cultura ye cousa cumplicada para ls doutores i anteletuales. Pássan até l tiempo a dar defeniçones de la palabra – “cultura” por nun s’antendéren, para quanto mais sabéren l que ye cultura. Anton quando se trata de cultura de ua cierta region, an beç de bibíren essa cultura pónen-se de fuora a screbir subre eilha ó a dar cunfréncias de l que l parece, ó de l que oubírun dezir. Tamien hai ls que la bibírun por algun tiempo, mas deixórun-se aculturar por las ounibersidades ò por antresses i perdírun las raízes dessa cultura. Chamo-le you “ls anxertados”.
Cula nuossa lhéngua i la nuossa cultura mirandesas bai assucedendo l miesmo.
Fálan de folar i de fornos comunitairos sien sabéren de l que fálan.
Folar fui siempre cousa de ricos i que l pobo nunca soubo l que era i hoije, se l come, ye porque l compra i passou a ser moda. La giente que fazie pan, si, porque nien toda la giente tenie grano pal fazer, alhá metie un cachico de quenhon nun bolho, quando inda nun le tenie acabado, para un die nomeado i pal ninos.
Fornos comunitairos tamien ye outro mito que se quijo traer para la politica cumo cousa de squierda, talbeç por pensáren que comunitairo tenie algo a ber cun comunismo, parecença de palabras.
Ls fornos ó eran de meia dúzia que l habíen feito, amassando cada un, nun die marcado, ó eran dun rico que cobraba ua fogaça para alhá fazéren l pan. Ye que nien toda la giente tenie un buraquito decente para dromir i tener la cria, para quanto mais fazer forno.
L pan era centeno, passou a ser trigo, nó cumo alguns dízen por ser melhor ó de ls ricos, mas por bias de ls carniçuolos. Ls carniçuolos sálen na spiga de l centeno i ye ua droga que an grande cuntidade pon las pessonas tontas. Habie que sustituir la Centeno, que al trilhar tenie siempre carniçuolos amisturados. Porque l’anformaçon nun chegaba facel i habie quien negociasse la farina sien s’amportar cun esso de scolher les carniçuolos, habie que demudar pal trigo. habie que habituar a comer trigo, ls ricos sáben siempre purmeiro de las amboras, fúrun ls purmeiros a demudar. Tamien agora assi assocede cun quien come a la mesa de l poder, sáben purmeiro de ls sussidios. Tamien ye por esso que todos quíeren ser ó fazer partes de las anstituiçones.
La grande riqueza de l pobo era la sue lhéngua, que bino de l lhatin popular, i fazer filhos. Tamien la lhéngua nada tubo a ber cun doutores ó lhibros, mas fui la fala de todos ls dies que la guardou. I fúrun ls probes, que ls ricos yá queríen falar grabe. L lhatin chegou eiqui quanto a mi, percipalmente por trés rezones, mas you nun sou antendido, desso solo ls de l “jet-set de la lhéngua” ye que sabe.
Mas siempre puodo dezir essas tréss rezones:
La purmeira fui l’ampério romano tener dominado administratibamente esta region durante sieclos. Beia-se l que acunteciu culs pobos latinos i cun ls administrados puls paízes ouropeus por esse mundo afuora. La lhéngua deilhes alhá stá, inda que cun l que cada pobo l acrecentou.
La segunda fui l’antegraçon de ls homes nas legiones romanas i que quando regressában, fazíen cumo hoije fázen ls eimigrantes.
La treceira fui la relegion Cristiana, que oubrigaba a rezar an lhatin.

Al sabor de la pluma!

José Almendra

12-04-2012 14h24m (testo nó corregido, pude tener erros de sintasse i de forma)

(cuntina)

11/04/12

Ua lhona



Dízen, i you acredito, quien sou you para nun acreditar, puis un home nun se puode botar por ende a tener dúbedas a tuorto i a dreito.

Ademais, quando s’arrebunha i se trata de pessonas eilustres, de pessonas que yá mos dórun sembas de probas que son buona giente, un, tamien debe tener an cuonta algua denidade, saber poner las cousas an sou lhugar, se se trata de giente séria, nun debe cuçcubilhar-se de l mesmo modo de quando se trata de farrapilhas.

Cúntan que fui assi, nun de ls redadeiros ancuontros an que l nuosso yá botado fuora purmeiro menistro Sokrates, s’ancuntrou cula sue amiga Merkel i mais Sarkozy, resolbírun ír-se a dar ua buolta pul anfierno. Cumbersa bai, cumbersa ben, l tiempo fui passando i la senhora resolbiu fazer ua chamada, cumo nun habie lhebado l sou telmoble, usou l que alhá habie i demorou cinco minutos, puosto que terminou, pediu la cuonta i dezírun-le que éra bint’i cinco ouros. L mesmo acunteciu cul senhor de la Fráncia, telefonou i demorou arrimado a cinco minutos l que le custou ls mesmos bint’i cinco ouros. L nuosso, que yá se fui, Sokrates tamien telfonou, falou, falou a buono falar até que dou por ancerrada la chamada, fui-se a fazer l pagamiento i dixo-le la rapaza que alhá staba, son cinco ouros.

Bó, só cinco ouros?!

Anton aqueilhes dous falórun, un pa la Almanha, outro pa la Fráncia, pouco tiempo i fui muito cara, you falei para Pertual i mais tiempo i tan barato!

-Si, mas las deilhes fui anternacional, la sue fui lhocal, de l anfierno pa l anfierno queda mais barato.

L ARADO


ALFAIA AGRICULA


Zde las antigas cibelizaçones

Até pe l Eigito passando

L arado alfaia agricula

Por Todo l Praino bai arando.


Esse amportante strumento

Que se usa na agricultura

Fazie por todo l lhado

La nuossa bida mais pura.


Falo de l arado de madeira

Cua reilha de fierro delantre

Culas bacas a puxar

Fazie-se la arada nistante.


I alhá bai tiu lhabrador

Meio an pie meio curbado

Suco alantre suco atrás

Segurando l sou arado.


Ls bacas puxando l timon

Cun las moscas dando-le guerra

L home segurando la rabielha

I l arado rasgando la tierra.


Cun timon mui cumprido

Que se ancaba na rabielha

Cun formon atrabessa-los

I na punta ten ua cabilha.


Na outra punta, outra cabilha

Para na trasga se prender

Al jugo de las bacas

Que puxan cumo debe ser.


La rabilha ten ua reilha

I tamien ten un cabeçon

Uas ourrelheiras, i ua mouzeira

Adonde l home la mano pon.


Agora na bida moderna

Arados stan ne l trator

Que lhabran mais delgeiros

I la tierra queda cun outro lhabor.


José António Esteves


Poema als Amigos

Nun puodo dar-te soluçones
para todos ls porblemas de la bida,
nin tengo repuosta
pa las tuas dúbedas ó miedos,
mas puodo scuitar-te
i repartir cuntigo.

Nun puodo mudar
l tou passsado nin l tou feturo.
Mas quando necessitares de mi
starei junto a ti.

Nun puodo eibitar que tropeces.
Solamente puodo ouferecer-te la mie mano
para que t'apoies i nun caias.

Nun julgo las decisones
que tomas na bida.
Lemito-me a apoiar-te,
a stimular-te
i a ajudar-te se me piedes.

Nun puodo eibitar l tou sofrimiento
quando algua pena
te parte l coraçon,
mas puodo chorar cuntigo
i recolher ls cachos
para armá-lo de nuobo.

Nun puodo dezir-te quien sós
nin quien deberies ser.
Solamente puodo
amar-te cumo sós
i ser tou amigo.

Estes dies pensei
ne ls mius amigos i amigas.
Nun stabas arriba,
nin ambaixo
nin ne l meio.
Nun ancabeçabas
nin cuncluís la lista.

Nun eras l númaro un
nin l númaro final.
Tan-pouco tengo
la pretenson de ser
l purmeiro,
l segundo,
ó l terceiro
de la tua lista.

Basta que me quergas cumo amigo.
Oubrigado por l seres.

09/04/12

POR ANQUANTO

Demudórun las staçones
I nada demudou
Mas you sei qu'algua cousa acunteciu
Stá tudo assi tan çfrente
Lhembras-te quando nós chegamos un die a acraditar
Que tudo yera pa siempre sien saber
Que l ‹pa siempre› siempre tremina?
Mas nada cunseguirá demudar l que quedou
Quando pienso an alguien, solo pienso an ti
Dende anton stamos bien
Mesmo cun tantos motibos pa deixar tudo cumo stá
Nien zistir nien tentar
Agora tanto faç
Stamos a buoltar a la casa
(Renato Russo)

07/04/12

La crise eiqui nun se chega cun dues rezones

Bá, a ber se arranjas modo de matar las pitas qu´eilhas yá pouco pónen, por séren bielhas.
Á mai! Mas nun quereis que bos baia a mercar outras a Alcanhiças para tenerdes algo que fazer que bos oubrigue a dar ua caminadica até la casa de riba pal dar de quemer?
Á pus si! Nun quiero mais pitas!
Anton ls buossos nietos gústan tanto de ls uobos! Tamien nun bos custarie muito...
Por bias destas cousas de bielhos, cumo eiqui se diç, quando acá bengo ando siempre a ber quien me bende uobos caseiros para lhebar para Lisboua porque nun ténen acumparança cun ls de las caixicas de ls sotos i puostos por pitas que nien ténen campo para cagar abuntade quanto mais poder poner uobos de gema amarelhica sien ser a fuorça de quemida que ls faga quelorar, la mais de las bezes ua mistela que parece que até son amarilhos de mais.
Assi ten sido. Lhiebo uas buonas dúzias que quédan an mie casa por nun queréren lhebar lhougo todo i apuis le bou dando quando percísan.
Onte para fazer l folar tamien ls fui a mercar mas nien sequiera tube muita suorte, que éran bien çclorados.


Bai a casa de la tie de Duarte, diç-me l miu que andaba a anzonar na tierra por bias duas mediçones pa las oulibeiras quedáren ancarreiradas i que ls dous bamos a poner.
Que me quererá Eidalina!? Nun sei, diç-me el anquanto sticaba l baraço, sien me dar grande cumbersa.
Duarte ye miu primo carnal, un home a quien you m´arrefiro por rapaç, anque séia só siete anhos mais nuobo que you, sigundo mie mai me dixo.
Alhá me fui you até la punta de riba de l lhugar i scassamente cheguei bi lhougo las mielgas a jogar ne l jardin.
Tu sós Ana Sabel!?
Fui la pormeira beç qu´acertei i nun ambaralhei a Luisa cun Sabel.
Yá bamos a chamar a mai! Esto de mielgos ye mesmo assi... fúrun lhougo las dues a fugir para que sue mai benira de la lojica de trás, adonde ten las pitas i ls polhos.
Á prima,! disseram-me que andaba a saber d´obos. Eu tenho sempre muitos obos e onte inda troixe muitos de Mora, de casa de minha mãe.
Eidalina ye ua rapaza de Mora, zanrascada que nien hai.
Nun me deixou salir de sue casa sien porbar l folar salido dua fornada chena, amassada para mandar a las armanas spalhadas por esse mundo.
Está muito gostoso, Idalina.
Só quier este cibico! Antão é porque nun gosta... Tem que quemer mais!
Mesmo a la moda d´eiqui. Alhá tube que agarrar nun carolo i buer ua pinga.
Olhe prima, parece-me que este ano stará algo sgraniçado que minha mãe tinha tanto obo que partiu uns uitenta i eu para que a fornada me coubesse no forno nun le pude botar quaije auga nenhuma.
Eu também não lhe deito, Idalina! Só a de desfazer o fermento.
Mas o seu não está nada áspero, muito pelo contrário, está muito macio.

Demos de cuonta que la receita fai ua çfrencica antre la mie i la deilha. Eilha bota-le azeite i unto caseiro; you boto-le azeite i manteiga pura, l que fai cun que l deilha tenga ua macieç mais grande por la manteiga tener ua perçantaige d´auga i l unto nó.
Siempre daprendendo...
Bá prima então bou-le a dar os obos. Tenho ali duas cestas deis e pode lebar esses todos que são todos bem fresquitos. Inda tenho mais un alguidarico mas desses nun le dou porque já num são tão frescos.
Á Idalina, mas eu fico mais à vontade se tos pagar porque assim era aqui que viria procurar. Se é para mos dares já não venho porque não me sinto bem.
Benha sempre, prima! Se os tiber dou-le-los, senão digo que nu n´ós teinho.


Fui-me cun mius uobos que nien sei quantas dúzias seran i inda uas trasgas de folar para que l miu porbe. Iba ne l carrico i pensando cun mius betones: Carai, eiqui la giente ten siempre por adonde se baler çque querga trabalhar. Eilhes bíben an Bergáncia i a cada ziquetraque eiqui se pónen para fazer l que percísan de fazer, na laboura, a la criaçon, a cozer ua fornada de pan i todo l que calha.
La crise eiqui nun se chega cun dues rezones.
Apuis pensei: Nun ye por bias de l balor de ls uobos, mas tengo que l mercar uas piticas a mie mai, senó queda-me abornaçada an casa.
Bamos a ber se l friu acaba i l´amanho un modo de se mexer algo mais i de tener mais cun quien falar:
Chicas, chicas! Chicas! Cuitadica, que mansica ye! Mal le topo, queda-se lhougo quetica! Bá quemei yerba, lindas! Chicas, chicas!!!
Pónen to ls santos dies, cuitadicas!!!!

Chicas, chicas!!!!

A salir de l forno



Retratos de Orique Teixeira


Que benga acá l'ASAE a dezir que assi nun puode ser, que estes nun cúmpren las reglas ouropeias i nun sei que más!... Pus claro que nun cúmpren! Nien cúmpren nien ye para cumprir, fartos de cumprir andamos nós i quedamos siempre a lhamber guiços.
L que estes ban a "cumprir" ye l fado para que nacírun i lhembra-se-me que nun ban a tardar muito.
Quereis ua talhada?!

06/04/12

Pequeinhas cousas son las paixones que me susténtan




Todo tu puodes quando quergas!
Manda morrir la tristeza ne l mirar para que las paixones te médren drento de l querer.
Relhúzen-te ls uolhos quando te apaixonas, dezies-me. Nó por alguien me arrefiro, mas por algo. La tue menina remolina drento ls uolhos quando me falas cun antusiasmo.
...
Tenes rezon, dixe-te. Sien paixon nien ua flor me pega ne l jardin!
Sien paixon naquilho que fago, quedo cun penas, ls uolhos pérden las chiçpas, las piernas drúmen-se, l´alma scapa-se-me de l cuorpo i, l cuorpo, esse cuitado, mete-se an barranco antes de se morrer para que naide l béia morré-se...
Mas l que tu me dizes de tues paixones,? percureste-me apuis.
Puoden ser cousas tan pequeinhas amigo! Bonda mirar para ua aranheira i alhá ber la perla an beç de gota, la bida de l´aranheira an beç de la mosca muorta, sentir l cheiro doce de flores anque solo haba suberbibido la scoba amargosa, cun la secura de la Primabera. Inda hai pouco teiempo que me dei de cuonta que las mies paixones ancoméçan adonde ancomeço a ber poesie.
Bés?! La poesie que mos asparece que ye de grande einutelidade, a fin de cuontas ye l ampeço de las mies paixones.
Mira para isto que stou a fazer. Nun stou solo a calcer estes uobos drento d´auga caliente para apuis amassar l folar. Nestes uobos yá you beio mais que uobos, stou a ber muita mais adelantre. Al mexer estes uobos amarielhos para que nun se cuozen i cun la batedeira neilhes fago un remolino, remolino tamien l pensar i, cun la paixon cun que ls mexo, an beç de gemada, isto yá ye folar i delantre de nós yá stá la chábena cun chá pala merenda, l folar cun la chicha a ressumar unto pal pan amarielho i ameroso i, arriba de todo yá oubo las palabras que deziremos cun la paixon pulas cousas que queremos andunar.
Las mies paixones son de cousas pequeinhas porque, a las grandes ye custoso chubir i l cuorpo yá nun se me antesa para grandes fugidas.
Por falar nisso, pon-me eiqui na massa mais un pouco de farina i apuis, azeite i unto. Apuis que you acabe de sboldregar la massa bien sboldregada, pones-me ua farinica para l´apartar de la masseira i tamien nas mies manos para l passar apuis la rapadeira.
Bés!!?? Stou a fazer la massa cun paixon porque, yá la beio ambuolta an amisade al redor de la mesa, adonde l folar ye çculpa para me sintar a la tue borda.
Assi sendo, ls quadriles nun me duolen, nó porque nun me duolen mas porque la paixon nun deixa que sinta ls delores...
Son feitas de cousas tan poucas, las paixones de giente simpres!

Miranda de l Douro - Artesano dá bida a strumientos polifónicos mediebales



(Li esta ambora an pertués ne l site "Café Portugal", i nun rejisti a fazer la sue traduçon, cuidei por bien fazer-la i publicar-la an mirandés, mesmo que tenga alguas lhemitaçones, porque nunca ye demais falar de pessonas cun tanto talento i balor, d'eilebar quien tanto ten feito i cuntina a fazer pula música. Assi tamien ye la mie ouportunidade de dar ls parabienes a el i demais pessonas que por tierras de Miranda ban çcubrindo, dibulgando i cantando tan guapa música)


Al bolber a la sue tierra Natal fizo Célio Pires nun de ls mais respeitados custrutores de strumientos polifónicos de l paíç, cun eisemplares que son tocados por anstrumentistas profissionales i amadores, un pouco por to la Península Eibérica i Fráncia.

«La çanfona i l'ourganistrun son strumientos qu'hai yá mui tiempo me çpertan la curjidade. Inda assi, la mie bida profissional nun ten permitido çpor de l tiempo neçáiro pa la custruçon destes angenhosos strumientos», dixo Célio Pires.

L'artesano, para alhá de custrutor, ye tenido puls eitnomusicólogos pertueses i spanholes cumo un de ls melhores eisecutantes, de la sue geraçon, de çanfona, fraita pastoril, i gaita-de-foles

Este melitar de la GNR a bibir n’aldé raiana de Custantin (Miranda de l Douro) custruiu l sou purmeiro strumiento musical cula eidade de 16 anhos i agora ne l tiempo que le sobra, ye acupado a custruir eisemplares únicos de strumientos tradecionales i réplicas d'outros que remóntan a l’Eidade Média.

«La mie paixon por estes strumientos ben ne l seguimiento de la sue sonoridade, yá qu'un anstrumentista, cun un único strumiento, ye capaç de tocar i cantar dibersas melodies tradecionales acumpanhados por strumientos tipo "baixo"», custatou l'artesano.

Ua de las sues mais recientes custruçones ye un ourganistrun, strumiento de cuordas tocado por dues pessonas i que ben (remonta), segundo l custrutor, al seclo IX, sendo cunsidrado l'antecessor de la çanfona.

«Estes strumientos nun ban quebrar la tradiçon de la música de la region mirandesa ó strasmuntana, yá que hai teçtemunhos (registos ) de ls mesmos zde l’Eidade Média, sendo possible ancuntrar graburas an eigreijas ó catedrales de la Península», adelantrou.

Célio Pires lhembra que l «organistrun era mui outelizado para tocar música sacra, tenendo caído zuso cul aparecimiento de l'ourgano. Inda assi, este strumiento eiboluiu pa la çanfona, un strumiento mais fácele de tocar».

Segundo l custrutor de strumientos, la scuolha de ls materiales ye mui amportante para se tener ua sonoridade apurada i afinada: por esse motibo, ten que se recorrer a materiales i madeiras nobres i al mesmo tiempo tener la certeza de l que se stá a fazer.

«Quando custruímos un cordofone tenemos de tener an cunta que la scuolha de la madeira ye fundamental i ten de ser l'adequada a las dibersas partes de l strumiento», çtacou l custrutor.

La madeira de nozeira, l palo santo, l ácer salbaige, l pinho Flandes, palo negro ó alguergue son madeiras nobres que l custrutor nun çpensa. «Debido al sou précio i a la crise, inda hai pouca giente a mercar-los, a nun ser ls grupos musicales», salientou.

Passo a passo, l strumiento ganha forma até chegar a la mano de qualquiera tocador que terá de zambolsar antre quatro a cinco mil ouros para adquirir un de ls eisemplares.

Todos únicos.
...............................................

Miranda do Douro - Artesão dá vida a instrumentos polifónicos medievais
O regresso à terra Natal tornou Célio Pires num dos mais respeitados construtores de instrumentos polifónicos do país, com exemplares que são tocados por instrumentistas profissionais e amadores, um pouco por toda a Península Ibérica e França.

Café Portugal/Lusa; Foto - Nuno Ferreira | sexta-feira, 30 de Março de 2012

«A sanfona e o organistrum são instrumentos que há já muito tempo me despertam a curiosidade. No entanto, a minha vida profissional não tem permitido dispor do tempo necessário para a construção destes engenhosos instrumentos», disse Célio Pires.
O artesão, para além de construtor, é considerado pelos etnomusicólogos portugueses e espanhóis como um dos melhores executantes, da sua geração, de sanfona, flauta pastoril, e gaita-de-foles.
Este militar da GNR a residir na aldeia raiana de Constantim (Miranda do Douro) construiu o seu primeiro instrumento musical aos 16 anos e actualmente o seu tempo livre é ocupado a construir exemplares únicos de instrumentos tradicionais e réplicas de outros que remontam à Idade Média.
«A minha paixão por estes instrumentos vem na sequência da sua sonoridade, já que um instrumentista, com um único instrumento, consegue tocar e cantar diversas melodias tradicionais acompanhados por instrumentos tipo "baixo"», constatou o artesão.
Uma das suas mais recentes construções é um organistrum, instrumento de cordas tocado por duas pessoas e que remonta, segundo o construtor, ao século IX, sendo considerado o antecessor da sanfona.
«Estes instrumentos não vão quebrar a tradição da música da região mirandesa ou transmontana, já que há registos dos mesmos desde a Idade Média, sendo possível encontrar gravuras em igrejas ou catedrais da Península», frisou.
Célio Peres recorda que o «organistrum era muito utilizado para tocar música sacra, tendo caído em desuso com o aparecimento do órgão. No entanto, este instrumento evoluiu para a sanfona, um instrumento mais fácil de tocar».
Segundo o construtor de instrumentos, a escolha dos materiais é muito importante para se obter uma sonoridade apurada e afinada: por esse motivo, tem que se recorrer a materiais e madeiras nobres e ao mesmo tempo ter a certeza do que se está a fazer.
«Quando construímos um cordofone temos de ter em conta que a escolha da madeira é fundamental e tem de ser a adequada às diversas partes do instrumento», destacou o construtor.
A madeira de nogueira, o pau santo, o ácer selvagem, o pinho Flandes, pau preto ou alguergue são madeiras nobres que o construtor não dispensa. «Devido ao seu preço e à crise, ainda há pouca gente a comprá-los, a não ser os grupos musicais», salientou.
Passo a passo, o instrumento ganha forma até chegar à mão de qualquer tocador que terá de desembolsar entre quatro a cinco mil euros para adquirir um dos exemplares. Todos únicos.