22/12/21

Buonas Fiestas


 - A to ls leitores i leitoras deste blogue deseio un Santo Natal, i botos de que l Anho Nuobo que s'arrima seia un Anho de spráncia i muitas lheituras,

05/11/21

Cuonta de la meia-manta

 



La cuonta de la meia-manta oubi-la cuntar quando you era garoto.

Mas nunca me saliu de la mimória, nunca se me squeciu, talbeç porque ye mui fuorte ou anté ls dies d’hoije cuntino a ber que l’houmanidade ye fraca ne l que toca a daprender culs buonos eisemplos.

Dezírun-me, cuntórun-me que an tiempos mui mui arreculados, se calha quando las pessonas inda bibien demudando de morada siempre que s’acababa l quemer, éran mui probres i pouco antendidas, que tenien que caçar para tener quemido.

Era questume nas famílias quando las pessonas quedában malicas, bielhas, antrabadas, tolhidas, quando yá nun serbien i cuidában q’éran storbilho, séren lhebadas i abandonadas nas sierras que tenien muito matorral pa que ls bichos brabos las deborássen.

I assi yá nun éran storbeiro nien pa la família nien pa más nadie, bien-se lhibres.

Un die un tiu dixo pa l sou filho más nuobo: agarra nua manta, ua cerrona mete un carolo de pan i bai-te a lhebar l tou abó a la sierra i deixa-lo, porque yá nun sirbe para nada.

L rapaz assi fizo, quando ls dous chegórun alhá l bielho agarrou nua nabalhica i cortou la manta al meio i dixo pa l nieto: nun te baias sien lhebar esta metade de la manta.

L rapaç stranhou i percurou pa que la quiero?

L que l abó respundiu: ye para ti quando tubieres la mie eidade i cundiçon, puis agora inda hai mantas i çpuis nun se sabe se las hai, l que se sabe ye que tamien tu bás a ser abandonado cumo you sou agora!

Delantre de tales palabras de l abó anterrogou-se: anton l que fago agora i l modo cumo lo fago tamien assi será feito cumigo!

-L rapaç agarrou na mano de sou abó i bulbírun ls dous pa la família.

Dende palantre nunca más ningun doliente, antrabado, bielho fui lhebado i abandonado nas sierras cun matorral a la suorte de las fieras.

Este nieto medrou fizo-se home, custituiu família, mesmo sendo probe porque l quemido nun era muito, nunca abandonou sou pai, nien dixo a filho ningun que l fazisse.

Yá diç l pobo:

… filho sós pai serás assi cumo fazires assi recebirás. 

Faustino Antão

 

22/10/21

Cumpanheira eiqui i an qualquiera lhugar…

  

Las nuites nun éran las melhores, nien quando l tiempo se passaba más debrebe, rendien-le muito, solo nun l rendien más porque l cuorpo andaba castigado assi a modos de muorto de tantos afazeres i quedaba bencida  pul suonho.

Agora solica, habie que tratar de l crios, de la casa i de ls burricas q’éran inda las solas criaturas que le tirában algun peso d’anriba de l çamarro.

Derreadica por tanta canseira, mas nun íba a ser eilha que se darie por bencida, assi habie jurado a eilha mesma que al sou Fracisco nun percisaba de dezir-lo, quando treminórun a scapar-se pa l’eimigraçon, fazer cumo muitos d’acá yá l habien feito.

Habie quaije un més que s’apartórun, inda nun era tarde, mas yá le fazien falta las amboras, i nun las tener dába lhugar a outros cobradeiros de cabeça.

- Será que ls fiscales lo agarrórun antes de passar la raia i lo antregórun a la pide, agora ténen-lo preso ne ls calabouços de Miranda, sien sequiera dezíren nada a naide só para quel denuncie, diga quien ye l passador?

Ls pides son lhafraus, cumo perros açumados, todos stában lhembrados l que fazírun a Barnabé quando lo ancerrórun, un rapaç guapo i scorreito, ls çacanas çfigurrórun-lo i ls golpes nas partes fúrun tantos i tan fuortes que se dezie que del nun habie más decendéncia. l miu home, eilhes sáben-lo bien, que yá stá çafo de la tropa solo passa la raia para s’ir para adonde puoda xurdir por ua bida más dina, ye pequeinho i eilhes quieren peixe taludo. Eilhes quieren ls cabecilhas, aqueilhes que ourganízan las lhebas, guían i ajúdan ls rapazes que se scápan antes de las suortes, para fugir a la Guerra de l Ultramar, essa guerra maldita que naide antende, que para alhá ban sanos i scorreitos i acá chégan stropiados de la cabeça, de ls braços i de las piernas, i muitos metidos an caixas de trabas de pino, an caixones!

-Será que fui yá andrento de l território de Spanha que ls crabineiros le botórun mano i cuídan que ye un fugido a la justícia de Salazar, mas el anté fala bien l spanholo, puode dezir-le que la guerra del ye contra la fame i ls percisares que ténen ls filhos i la tie, que se sgana a trabalhar i nun bei casa farta!

- Que solo quier trabalhar, quier ganhar uas “perras” i tornar pa la família!

-Se calha stá todo bien you ye que sou ua tonta, penso todo mal, ambento queluobras i lhagartos i yá ben ua carta a caminho!

Era assi que todo rebolbie an sue cabeça, nun fússen ls ninos i tener que tocar la bida palantre, tratar de la huorta que tenie arrendada, ua baixa na Beiga i la lhata nas Fernandinas para garbanços i serie l más de l tiempo a remoler ls pensamientos.

Bien l sou tiu recomendadou.

-Albertina tu nun t’anrezines, todo lhieba l sou tiempo i más, you ambio l que aforrar, çpuis d’ambiar amboras deixa la baixa i la lhata por fabricar, dambos a dous ye ua cousa tu solica ye outra!

Esta manhana era bien rebelatiba de las ganas de bencir, bien cedido zaiunou-los, botou la nina al chinchin, l nino pula mano i la bara na outra, culas burricas ounhida i d’arado ne l jugo, botórun-se a caminho, antes que l sol s’assomasse ne l cabeçico de la Canhada.

La gana de bencir nun fazie las cousas por menos, assi l sou Fracisco habisse chegado bien, tubisse sido apreitado cumo querie, que nun habie de ser pul sou lhado que ls atalancadeiros de la bida la derribában.

Quando lo conheciu i çpuis l recebiu cumo tiu, quedou cumo sue mulhier pa la bida, para alhá de muitas cousas que le dixo ua deilhas era que puodie cuntar cun eilha pa l bien i pa l mal, na tristeza i na alegrie eiqui i an qualquiera parte de l mundo.

Faustino Antão

 

Nota: Esta cuonta tamien fui publicada na Fuolha Mirandesa de l Jornal Nordeste

 

 

20/09/21

Lhéngua Mirandesa - Assinatura de la Carta Ouropeia

 

 

 ALCM- Associaçon de Lhéngua i Cultura Mirandesa - Anterbista a Jesé Pedro Ferreira 

subre la assinatura de la Carta Ouropeia de las Lhénguas Regionales ou Minoritairas


 Quien quejir scuitar clica an "Páginas de Português"

 

Páginas de Português: Conversa com José Pedro Ferreira - Arquivo áudio

15/09/21

Çtino, Çtinos

Nenhuma descrição de foto disponível.

 

Çtino Çtinos, títalo dun lhibro d’outorie de Faustino Anton que ...a modos biaije… mos lhieba a outros tiempos.

Un ampeço adonde mos dá a conhecer l termo de Genízio – sue tierra de nacéncia -  i alredrores: chubindo, abeixando, caminando… a modos pastor que mos lhieba pul termo i mos bai ansinando todo…ancruzelhadas, yerbicas…un modo de sorber ls oudores …. sien personaiges, solo çcriçon: “l termo nun ten que ser todo lhano…ladeiras, cabeços, lhameiras, beigas, tierras de pan, hourtas…rigueiros i rius…”  las tierras i sous teneres, árboles i outros sentires de la naturaleza…

Apuis ls personaiges i sous modos de bibir i sentir… assi, bai amanhando, nó la tierra mas l trama que mos lhieba al modo de bibir dua sociedade d’outro tiempo que tamien ye l retrato de l bibir i sentir d’hoije…muito demudou l modo de bibir, mas retratos dua sociedade d’onte, que cuntina a ser d’hoije…ls mesmos portagonistas…houmana giente…nós.

Fai-se ua biaije neste lhibro sien çpegar lheitura, puis la “trama”,  ls “anredos” agarran-mos  na lheitura a tentar saber cumo l outor bai ourdindo la teia de relaçones i cumo se ban zanuobelhando…

 

….//….

Destino, Destinos….

Destino, Destinos, título de um livro de autoria de Faustino Antão que…como uma viagem…nos leva a outros tempos.

Um começo onde nos dá a conhecer o espaço geográfico de Genízio – sua terra de nascimento – e envolvente: subindo, descendo, caminhando…como pastor que nos leva pelo campo e nos vai ensinando tudo…encruzilhadas, ervinhas…uma maneira de beber os odores…sem personagens, apenas descrição: “o campo não tem que ser todo plano…ladeiras, cabeços, lameiros, veigas, terras de centeio, hortas…ribeiros e rios…” as terras e seus haveres, árvores e outros sentires da natureza…

Depois os personagens e seus modos de viver e sentir…assim, vai compondo, não a terra mas o trama que nos leva à maneira de viver de uma sociedade de outro tempo que também é o retracto do viver e sentir de hoje…muito mudou a maneira de viver, mas retratos duma sociedade de ontem, que continua a ser de hoje…os mesmos protagonistas…humana gente…nós.

Faz-se uma viagem neste livro sem despegar leitura, pois o “trama”, os “enredos” prendem-nos na leitura a tentar saber como o autor vai urdindo a teia de relações e como se vão desnovelando…

setembro 15, 2021

antónio cangueiro

 

13/09/21

CARTA -

 

A opinião de ...

CARTA

Amadeu Ferreira foi recentemente homenageado em Lisboa, Miranda e outras localidades um pouco por toda a parte onde as suas qualidades humanas e inteletuais eram justamente conhecidas e reconhecidas. Sabemos bem que todas estas homenagens são menos que as que o escritor e estudioso sendinês merecia e mais que as que alguma vez desejou. Há contudo uma que sempre quiz e que ainda falta levar a cabo: a assinatura pelo Estado Português da Carta Europeia das Línguas Regionais ou Minoritárias. Pressionar o Governo da Nação não pode ser apenas uma obrigação dos nativos das Terras de Miranda, mas de todos os portugueses e, especialmente de todos os transmontanos e, por maoria de razão, de todos os nordestinos.
 
A língua mirandesa ganhou a sua carta de alforria em Janeiro de 1999 com o reconhecimento de língua oficial (Lei 7/99 de 29 de Janeiro), entrando segura e por direito próprio no novo milénio ao lado da língua portuguesa, irmã e consorte, desde sempre. Neste território natal que é de todos nós. Não saiu. Como disse Amadeu no seu belíssimo Destino para uma Língua Moribunda (manifesto em forma de hino) “Por vezes ficava em casa à espera, pois não a deixavam ir para a Argentina, o Brasil, Sevilha, Lisboa, a França e outros mundos de Deus. Também nunca foi à guerra, mas tantas vezes morreu por lá.” Que mal compare, tem hoje a língua mirandesa cartão de cidadão mas não lhe outorgam o passaporte que a habilita a chegar, oficialmente a todos os locais onde de forma mais ou menos clandestina vai chegando, vivendo e mesmo morrendo. E onde é conhecida mas ainda não reconhecida. Falta-lhe o documento oficial. Que é gratuito, que nada exige em troca, que não contém qualquer risco político ou diplomático (que se saiba, e se contém, que no-lo digam para conjuntamente o apreciarmos e, eventualmente contraditarmos, como deve ser). E que por isso mesmo é absolutamente incrível que ainda não tenha sido assinado.
 
Incrível e inaceitável! Para todos os portugueses porque é parte do património lusitano que é ostensiva e gratuitamente impedido de reconhecimento. Para os mirandeses por razões óbvias. Miranda não é uma ilha nem o nordeste um arquipélago. O mirandês pediu emprestado ao português muitas palavras que incorporou como suas, como é dito no Manifesto atrás  referido. Mas igualmente emprestou e “contaminou” o português que se fala e entende em toda a região nordestina. É por isso património comum de Trás-os-Montes e dos transmontanos. É nosso, de todos os nativos da Terra de Duas Línguas.
 
Acertada e oportunamente, a Assembleia Municipal de Torre de Moncorvo aprovou por unanimidade, na sua reunião de 27 de Abril, uma Moção protestando pela falta da assinatura da Carta Europeia das Línguas Minoritárias e exigindo a sua concretização urgente.
 
Outras entidades e gentes irão, certamente, juntar-se-lhe! Até que a injustificada injustiça seja reparada!

09/09/21

babel

 

Setembre 9, 2010

in blog – fuonte de l aire

fracisco niebro / Amadeu Ferreira

 

babel

tornar a antes de Babel, a la lhéngua única, ye abri-le la puorta al anfado dun paraíso de fame, tan de fame que nien le rejiste a ua maçana.

….//….

 

babel

voltar a antes de Babel, à língua única, é abrir-lhe a porta ao enfado de um paraíso de fome, tão de fome que nem lhe resiste a uma maça.

setembro 09, 2021

traduziu: ac

Portugal assinou a carta europeia de línguas minoritarias