31/10/09

San Martino




Fui cun las bacas pa la Rebolheira
L die de San Martino,
Lhebei un cerron de castanhas
I ua calabaça de bino.

Juntei-me alhá cun Juquin
Mais conhecido por Manhas,
Queimemos un gabelhon
Para assar las castanhas.

Fazimos nós l magosto
No bailhe de la Rebolheira,
I pra zbolhar las castanhas
Chegou ua cumpanheira.

Era Marquita de l Prado
La filha de l capador,
Ye la rapaza mais guapa
Qu’hai por eiqui alredor.

L bino de la calabaça
Inda staba mal cortado
Fazien-le falta las geladas
Que benírun l anho passado.

Açpuis de l bino buido
I quemidas las castanhas,
Quedemos a oubir lhonas
Que cuntaba Juquin Manhas.

Nisto chegou outro home,
Era un tiu yá bielho,
Faltaba-le l gabelhon,
Cun que tapaba l portielho.

I perguntou-mos por el
A ber se l habiemos bido,
Inda staba alhi la cinza
Las silbas tenien ardido.

Çcunfiando de la berdade
Mostrou-se mui oufendido,
I nós para l cuntentar
Dezimos-le se era serbido!

Sentou-se i aceitou.
Anté mostrou outra graça,
I de l bolso de l capote
Sacou ua calabaça.

Pul camino de l Berdugal
Benie outra tie de Augas Bibas,
Cun la ruoca na cintura
Na jabeira traie strigas.

Arrimou-se al pie de nós
A cuntar las sues larotas,
I dalhi a pouco tiempo
Yá só tenie maçarocas.

Sacudiu las sues baquitas
Birou pul mesmo camino,
Mas antes dixo assi:
Adius moços, anté outro San Martino.

La borralheira apagou-se
L bino habie-se acabado,
Las castanhas yá quemidas
San Martino bien passado.




30/10/09

Un beiso

Fuste l beiso melhor de la mie bida,
Ou talbeç l pior… Glória i tromento
Cuntigo a la lhuç chubi de l firmamento,
Cuntigo fui pula anfernal decida!

Morriste i l miu deseio nun te oulbida:
Queimas-me l sangre, inches-me l pensamento,
I de l tou gusto amargo m’alimento,
I anrosco-te na boca mal frida.

Beiso stremo, miu prémio i miu castigo,
Batismo i strema-ounçon naquel sfergante,
Porquei, feliç, you nun morri cuntigo?

Scuito l crepitar daquel ardor an bruto
Beiso debino! I anseio, delirante,
Na porpeta soudade de um minuto


»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»


Foste o beijo melhor da minha vida,
Ou talvez o pior...Glória e tormento,
Contigo à luz subi do firmamento,
Contigo fui pela infernal descida!

Morreste, e o meu desejo não te olvida:
Queimas-me o sangue, enches-me o pensamento,
E do teu gosto amargo me alimento,
E rolo-te na boca malferida.

Beijo extremo, meu prêmio e meu castigo,
Batismo e extrema-unção, naquele instante
Por que, feliz, eu não morri contigo?

Sinto-te o ardor, e o crepitar te escuto,
Beijo divino! e anseio, delirante,
Na perpétua saudade de um minuto...

"Olavo Bilac"

Metemos-bos na cadena





Nun bos scóndades atrás de la máçcara branca
Que amostrais angénua, pura, debinal.
Yá nun anganhais a naide
La máçcara cun que bos scundeis
Ye feita de l bil metal.

Znudai-bos
Abaixai
Als calabouços de ls mortales.

L que ye esso?
Preguntais cun dezden.
Ls calabouços para nós
Nun son eiguales als demás.
Ls crimes de que mos acúsan
Úsan camisa alba pura
Tan branca cumo la máçcara
Que mos ampíden la clausura.

L bil metal?
Mas qu'anjúria!
Denunciarei quien mos acusar.
Nestes cargos que merquemos
Muito mos custou a ganhar.

Demitirmos-mos?
Mas nien pensar.

L pobo que se smifre
Que se cuntracosa, que se lixe
Que trabalhe de sol a sol
I neste alto paiuol
Acá stamos pa l roubar.

Nun mos ansúltedes ó defámedes
Nun mos téçan nanhue tela
Porque mirai, d'adonde stamos
Metemos-bos a todos na cadena.




Dai-me talento





Tengo tanta cousa drento de l miu peito
Que ferbe a cachon, pronta a salir.
Las cousas stan alborotadas
Cumo stá la tierra na auga de l riu
Que cuorre beloç cun las trunadas.

Quiero soltar las palabras
Para que la anchena çcanse
Para que l miu riu amánsie
Mas fáltan-me la curaige i l´arte
I l angeinho para custruir frases.

Dai-me sabedorie se la tebirdes
Para que l miu bózio seia buosso
I para que quando l oubirdes
Seia de todas, seia nuosso.

Sien cumprender la rezon
Las palabras nun se me lhibértan
I ls remolinos de la mie alma
Que todo tóldian, amánsian.

Las mies palabras acunchegadas
Forman nata, no fundo de l riu
Na spera de séren sembradas
De salíren pa la lhuç
I cun eilha abrolhadas.

Dai-me talento
Para botar fuora las palabras
Na mie alma, acocadas,
Einuteles, calhadas.

Quiero que bózien l zaspero
De las mais sfamiadas
Que assísten a la muorte de ninos
Cun sues barrigas anchadas.

Quiero que bózien l´oumildaçon
De las mulhieres aprisionadas
I la sue carne bendida
Para prazeres, mas nó amadas.

Quiero boziar por aqueilhas
Que de tanta bioléncia sufríren
Yá nun sínten nien cuorpo nien alma
I de tan deprimidas
Yá nien se lhémbran deilhas
Sien fuorças para riagíren.

Quiero boziar por todas
Cun sou salário de ties
I cun afazeres a drobar
Se scápan siempre a correr
No lhuita lhuita de ls dies.
Acocando ls filhos
Drúmen de pies
I tórnan i tórnan
Para recebíren
Salário zeigual, de ties.

Dai-me talento.
A screbir, quiero boziar!




29/10/09

Las cousas que nós stamos a ber




Las cousas feias que se stan a ber por estes dies nas nuossas telbisones i ne ls nuossos jornales cun honras de purmeira páigina i de l hourário nobre. Bonda ber l que mos diç, l que dixo l tiu Saramago na cunfréncia d´amprensa para ber cumo son de feias las cousas que aquel home tan sabido mos dixo. Cousas feias de mos deixar las tripas rebuoltas. Las cousas que el dixo i ls denomes que le chamou a Dius,... Será que Dius depuis destes anhos todos a mirar por nós, i siempre mos cuidou tan bien, parece-me a mi, merece ser assi tratado? You antendo que nó, acradite-se ó nun se acradite nel.
Claro que Dius ye buona pessona i nun le fai mal a ua mosca, nós ye que fazemos todo contra el. Claro que para quien nun l merece nun será assi tan buona pessona. Pus l mundo que Dius gobernaba a quando fui screbida la Bíblia que l tiu Saramago tanto çprézia nun debe ser l miesmo Dius de l mundo que tenemos agora, mas miesmo assi nun debemos dezir-le essas cousas que l tiu Saramago le diç. Se nun cuncordamos cul que el fizo naqueilhes tiempos eigoramos-lo ó criamos outro Dius solo para nós. Si, que agora que bibimos nesta democracie yá cada un puode criar l sou Dius sien oufender l Dius de ls outros claro.
Tengo oubido muitas bezes dezir que Dius mos criou a la sue eimaige. Ende you nun stou muito d'acordo, porque nós ye que l criemos a el a la nuossa eimaige ye por isso mesmo que l debemos respeitar tal qual cumo l criemos, i pintórun ls nuossos antepassados, que you saba inda ye l mesmo Dius daqueilhes tiempos. Anté que nun se crie outro será este que manda, cuncordemos ó nó cun el. Mas mesmo que nun cuncordemos nun l debemos oufender porque assi oufendemos milhones i milhones de pessonas que acradítan nesse Dius que l tiu Saramago tanto cuntesta.
Agora premiti-me que bos faga ua pergunta? Cumo será l Dius que l tiu Saramago defende i mos quier ampinjir a nós? Nun tengo nada contra a las eideias de l tiu Saramago. Son eideias del, buonas ó malas, só son eideias i an que cada un acredita ó nun acredita. Más nun ye por isso que nós mos bamos eiqui a poner a falar mal dessas sues eideias, podemos nun cuncordar isso yá ye outra cousa. Tamien sei que l tiu Saramago ten todo l dreito de pensar l que pensa, más nun tenerá l dreito de oufender las cousas que ls outros pénsan, i fazírun i screbírun.
Yá ua beç you dixe que la palabra só aquel que la scribe sabe l sentido deilha, i an que circunstáncias la screbiu. Quien screbiu la Bíblia yá tantos i tantos anhos tenerie las sues rezones pa la screbir dessa maneira. Quien somos nós para mos poner agora a dezir que l Dius que aquel home pintou ye tan mala rés!? Se nós nun mos respeitamos uns als outros anton seremos nós que somos mala rés. Seia cumo seia, las eideias de l tiu Saramago ténen dado que fazer, ten sido tema de cumbersa an todo quanto ye sítio, palhestras parqui palhestras palhi, debates i mais debates. You digo, será que se justifica tanto aparato, nun haberá cousas mais amportantes para mos dezir uns als outros que cuntestar agora las eideias que un senhor screbiu cun buonas antençones yá tantos i tantos anhos? Buonas ó malas serán siempre las eideias del i el yá nun mos puode dezir porquei las screbiu.
Bamos mas ye a respeitarmos-mos uns als outros cuncordemos ó nó. Depuis de ber tan grande aparato an buolta destas eideias que aquel senhor mos deixou na bBíblia ye causo para acraditar ne l refran de la cantiga Spanhola: Palabras só son palabras, palabras só son palabras, i na tue boca só son palabras, i digas las que me digas todas me sónan a sues mintiras.
L tiu Saramago que scriba outra Bíblia a la sue eimaige, que defenda neilha l que tubir a defender, que la ponga a apreciaçon de l mundo, i quien quejir acraditar ten todo l dreito de l fazer agora botar-se a dezir barbadas de ls outros, esso ye l queda mal na mie maneira de ber. Nun falo mal del, solo digo que el nun debie falar mal de ls outros.

José António Esteves




L magosto de l’Associaçon C.R. Nial de la Boubielha




Chegou-me bia ameil de l’Associaçon la ”Boubielha” un cumbite i, cumo ye miu questume rondar puls sites i blogues de las Associaçones Culturales, aldés i pessonas an special de la region de Miranda, tamien ne l site dessa Associaçon bi que staba an staque un magosto ne l die de “Todos os Santos”.
Pul que tengo lido ne ls cumbites que fáien a to la sue giente, alhargada a familiares i cunterráneos, ne ls testos que améntan neilhes i me rebélan l sou storial, zde yá i sien fabor nanhun digo este tius i ties si son balientes.
Mais quiero dezir, l modo cincero cumo lo fáien, sien cobrar nada yá nun se bei muito ne ls tiempos que cúorren, tenendo solo l perpósito de promober la buona i salutar cumbíbéncia de to la quemunidade, fortalecer i engrandecer, nun deixar que se muórran las tradiçones i questumes de sue aldé.
Nun tiempo an que meio-mundo cuida que todo se puode mercar i bender, i ua Associaçon ten cuncéncia de que las relaçones d’amizade, ls questumes nun ye bien assi, nun se poupa a sfuorços para ajuntar ls sous associados ye de lhoubar.
Pula cierta tamien estas pessonas ténen an sue mente l deber de passar estes balores, estes tradiçones i coincimientos, puis tamien fui pur estas bias que los recebírun de ls sous antepassados, até acá chegórun, i serie la muorte de todo un património cultural que mesmo que steia screbido i relhatado, nunca ye cumo passar l teçtemunho al bibo.
L die de manhana nadie l sabe, mas ua certeza cuido que ls Zenízienses ténen nestas cousas de tradiçones i questumes, que la sue Associaçon nun squece l dantes para melhor fazer pul feturo.
Cula tradiçon destes magostos stais no bun camino

Asterix - 50 anhos




Fai hoije 50 anhos (29 de Outubre de 1959) que nacírun las purmeiras tiras de l grande fincón publicitario de la lhéngua mirandesa: Astérix.
Astrebo-me a dezir que a partir deiqui, destas publicaçones, la lhéngua mirandesa quedou cosmopolita, chegou a la cidade sien miedo, znudou-se de cumplexos de anferioridade aspuis de tener sido arresquinada durante séclos i séclos adonde l sol nace purmeiro an Pertual. Quedou redonda i agora estrebola prouista a la cumpanha de la lhuç que la lhieba, an letras i an bozes, espargida pul ouniberso.
Bien haia quien tamanha esmola dou al "santo" que agora festejamos.

28/10/09

Als mius filhos

Cortei-te la bide, para te soltar
Quiero lhiebre todo l que amo.
Cortei-te la bide
Rente al tou ambeligo
Para te deixar bolar.
Cun l pormeiro bózio
Quando de mi saliste
Fuste senhor de ti.
L cacho de bide
Que an mi quedou
Béla-te de nuite an suonhos
Mira-te atrabeç de las nubrinas
De die.
Nas tues pupilas bei spelhados
Ls temporales, las anchurradas.
Nos mobimentos de las tues piernas
Adebina las tues felizes caminadas.
Deixa-te lhibre
I cumo a ua andorina
Que an cada Primabera torna
Pressinte-te.
Lhibre
Siempre.

27/10/09

Eilegi-te

Ya nun se anrebulha la lhéngua quando te falo
Yá nun se me scapa la caneta i ls botones quando te screbo.
Eilegi-te!
Tu, lhéngua mirandesa yá nun te queixas
de te tener abandonado na baleta.
Mas mira, yá se me queixa
quien me lei an pertués i que de ti nada sabe.
Stá a ganhar mofo, cuitado...
Que hei-de fazer you cun estes dous amores
se nun tengo la antelegéncia de ls tratar por eigual?
L´outro mielgo yá se me anraiba cun l tratamento deseigual.
Lembra-se-me que mais die menos die
l tenarei que lhebar al psiquiatra
cun ua depresson perfunda,
senó inda se me mata.
Mala mai sou you...

Cumo quien quier a ua fuolha




Quiero-te
Cumo quien quier a ua fuolha
Gromo a medrar
Lhuç que la fai berde.
Quiero-te
Cumo quien quier a ua fuolha
Relhamposa
Ourbalhada
Sbolaciante cun la nortada
Serena cun l airico lebe
Registente a la gelada.
Quiero-te
Cumo quien quier a ua fuolha
Que no Outonho
Se sparige de quelores de fogo
I andeble se cai
Se ajunta a outras fuolhas
Solidária se acóca
I ende medran flores
Medran árboles
Medran fuolhas
Nácen semientes de frutos.
Quiero-te
Cumo quien quier a ua fuolha
Que a bolar
Me lhieba
Anque seia a sonhar.
Quiero-te
Cumo quien quier a ua fuolha
I cun eilha
An cada Primabera
An cada sfregante
Me fago renobar.

Apiado, amansiado, speilho d´ auga


Bi-te
Sereno speilho,
orgulhoso de ls tous penedos,
prouista de tous choupos amarielhos,
ouro no speilho de la tue auga.
Ancomendeste chuiba
para que atamasse las lhabaredas de l Berano
para que cun eilha las folhaiges nun quedássen amarielhas
mas fúrun anchuquecidas pu l tiempo que todo ataca.
De l airico faziste pende, dientes finos
que l pendou ls pelos de ouro,
para l dar bigor, na gana de l dar bida
para que nun se caíssen tan guapas cabeleiras.
Mas sabes riu,
la natureza cumpre-se to ls Outonhos.
Si. Ls tous choupos que agoran se miran an ti,
anfeitados de fuolhas amarielhas,
mais guapos que la seda de ls capulhos
debrebe seran manto dóndio no chano,
galhos a mirá-te i a mirar l cielo,
a suplicar ua manta
que l mate l friu de ls çanceinhos
nos duros Eimbiernos.
Nun l puodes baler!...
Ye la natureza que se torna a cumprir
i serán ls tous çepidos choupos
ls pormeiros a botar uns gromos,
cun ua baba amarelhica drento,
cun que se secan las berrugas
que médran de cuntar streilhas.
Apuis, seran berdes las sues fulhas,
selombra fresca,
cúmplices de carinos de namorados,
cumpanhas de jogos de ninos,
eimages berdes nos tous speilhos.
Tu, l mesmo riu,
medrando de las anubradas
cuntas las staçones, ls anhos,
las quelores que bán i que bénan
i ls besitantes que te ouserban.
Porfeita harmonie,
drumes sereno,
apertado cun la talanqueira
i ende çcansas.
Riu cun riatas,
feitas las tues augas mansas!...
Apiado, amansido...
Pobre riu
que corriste tan apressiado,
cortando montes i fraguiços,
para ancuntrar l mar,
tirórun-te l bigor de touro anraibado,
siempre a scarbar.
Adrumecido...
Speilho d´auga.

26/10/09

COUSAS DE S.PEDRO


S. Pedro ye l que guarda las chabes de l cielo?
I ye tamien quien faç la scuolha de las almas que entran ó nun entran ne l cielo.
Cada Santo ten sues funçones i a el calhou-le essa. Entre outras stá claro.
Mas ye dessa que bos quiero falar.
Pus anton alhá bai.
Cumo ye el que fai las pergunta quando se muorre algue pessona, i segundo las respuostas, el bai deziendo para adonde eilhes deben ir, ó pal cielo quien tebier esses merecimentos, ó pal purcatório, se las respuostas fúron no meio de la moda. Ó anton pal anfierno se las respuostas nun l´agradan.
Ua beç yá muitá murriron-se trés ties ne l miesmo die i a la miesma hora, i ancuntrórun-se pe l camino un cachico antes de chegar a l´antrada de l cielo, fázierun l restio de la biaige juntas i al chegar aguardórun un cibico que S. Pedro staba a almorçar.
Quando chegou perguntou a ua que staba mais cerca de la sue mesa?
Anton bós de quei bos morristes, you nin sei solo me lhembro de star cun home na cama, i de ber quando la caiata de l miu tiu me caiu anrriba de la cabeça, i quedei a drumir solo spertei ende a fura cun estas ties acumpanhar-me, nin sei onde you stou. Stás a las puortas de l cielo a falar cun S. Pedro que sou you?
Mira que bien anton yá puodo antrar?
Alto alhá?
Purmeiro tengo que te fazer uas quantas perguntas se l merecieres deixo-te antrar.
Anton perguntai l que quejierdes fiç todo dreito eilhie ambaixo.
I dixo S. Pedro ,
Anton tamien fazies-te todo dreito quando te deites-te cun outro home que nun era l tou. A mie parece-me que sie?
El anté me dixe que you era gustosa!
Anton gustosa?
Entra naqueilha puorta i mandou-la pal purcatório.
Anton S. Pedro birou-se pa la outra i dixo i tu tamien fuoste gustosa?
Esso you nun sei se fui, nunca me l dezírun, mas eilhes debien de gustar, que anté fázien fila a mie puorta,
Anton debies de ser, passa por aqueilha puorta, dixo l senhor S. Pedro.
Cumo solo yá faltaba ua i l S. Pedro nun staba cun priessa demorou mais un cachico a ir a falar cula que faltaba.
Quando fui dixo?
I anton tu tamien l puonies-te ls cuornos al tou home?
Quantas bezes?
À senhor S. Pedro, assi me oufandeis.
You ninguna beç, quien pensais bós que you sou?
Bá-bá-bá.
Sôs cumo las outras.
Bá di-me la berdade se nun quieres ir para adonde las outras?
Stou a dezier la berdade you nun l fiç ninguna beç?
Cumo queriedes que puonie-se ls cuornos al home se you nun l tenie,.
Nun bedes que sou solteira, i birge.
Nun me digas dixo l S.Pedro meio atarantado cul que habie dito antes.
Pus digo, digo?
Sou solteira i birge repetiu eilha.
Hai miu Dius que metie l pie na poça dixo.
I S. Pedro i fuisse deilhie sien dezier mais nada.
La mulhier sprou, sprou, sprou muito tiempo.
Anté que yá staba a quedar anfadada cula pouca suorte.
Nien eiquie me dan atençon dixo la tie quaije a churar.
Anton aparece de nuobo S. Pedro que saliu deilhie dua puorta assobiando.
Anton inda stás eiquie.
Para adonde habie de ir.
A mie naide me quiere?
Anton perguntou eilha a S. Pedro.
Anton bou culas outras?
Dixo lhougo S.Pedro. Non.
Anton bou pal cielo?
Non, dixo S Pedro?
Hai miu Dius que me mandais pal anfierno, i you puorteime tan bien.
Non nun bais, dixo S. Pedro.
Anton la mulhier yá zasprada dixo, anton para adonde bou.
Tu, tu?
Tu bais pal miu quarto.
Anda que you t´ansino l camino.
I alhá fui eilha atrás de S. Pedro.
I digo-bos you qu´inda alhá debe stár que you nun la bie salir…

José António Esteves

Belhós




Fui de las cousas que siempre me sabírun bien i a tener de miu quando era pequerrico. Nó pul merecer mas si pur mor de mai-abó i mie mai.
Se me sabien bien!
Inda hoije, bien assadas i çcascadas alhá quedaba you agarrado al regaço i scolhie ls mais guapos.
Nesta temporada que s’arrima l tiempo de quemer castanhas assadas nun ténen cunta las bezes que me ben a la mimória outros tiempos i outros sítios que fúrun terreiro adonde las castanhas éran bedetas.
Fussen eilhes seranos an família, magostos feitos ne l termo culs outros bueiros, ne ls magostos de l’Associaçon (yá fuora de Zenízio) i nun quédan ne l squecimiento las façanhas pa las tener, cumo quien diç ir pur eilhas sien l duonho ber nien saber.
Ua mandilada de castanhas botadas ne l assador çpindurado de las lhares na chamineia al serano apuis de quemer l caldo, fazie la felcidade dua família, daba para quemer i guardar nua malga para soutrodie a la purmanhana, jogar a la rebulhana i ls mais bielhos zaiunar cua pinga d’augardiente.
I esto era cun quaije to la giente, robidas, assadas ou cozidas las castanhas siempre fúrun un bun quemido. An casa de família, probe ou rica, tubisse castanheiros ou nó, siempre s’arranjában uas sacas de castanhas pa l ambierno.
Ne ls dies d´hoije quando ando pula cidade ( adonde moro) i beio la carreta de l assador de castanhas, quedo-me marmorando cumo las cousas son çfrentes.
Mas que se fai a fazer!
Queda ne l aire l fumo i l oulor caliente de ls belhós, que mos entra pulas narizes spertando las mais perfundas lhembranças.

23/10/09

La bandeira

[Testo salido na Fuolha Mirandesa desta sumana i andrento de la campanha pula fala, FALAR YE BIBIR]


Habiemos passado la nuite an Santiago, assi cume a modos de ua fujida nos amprecípios de Agosto i aspuis dua última mirada a la Praça de l Obradoiro alhá botemos caras a Finisterra: esse sítio mítico a la borda de un mar sien fin, tierra de lhumes adonde árden cousas einutles que cada pelegrino chiçca na hora dun nuobo reampeço.
Cuonta deiqui, stória deilhi, iba tentando çtrair i amboubar la garotada más anteressada an barquechos de “regalo” de ls tendeiros arresquinados naquel cachico de tierra antre dous arribanços do que an bejitar menumientos ou rincones difrentes. You bien fuorça fazie para quedar más un die ou dous por aqueilhes lhugares, mas un puxaba las calças, l outro resmungaba antre dientes i ls dous parecien dues bacas a quien le acabórun de zmamar ls bitelos. Se le pudisse poner ua tabra nas bentas para nun acháren l camino …
Bien me amolei, you a pensar que le iba a fazer ua surpresa tan buona quando salimos de biaije i nun parórun de rezingar quaije todo l tiempo que andubírun fuora de Pertual. Pus se nun querien tierras galhegas eirien para Cicuiro trés sumanas an beç de dues cume staba treminado. “Anda que bos ides a fartar, bos l digo you”, pensares mius …
Rodaba sien priessa l carro strada abaixo, quando al chegar al pie de la paraige de la carreira oubo ua boç atrás de mi meio a modos de un grito de lhibardade: “Chegámos ao paraíso!!” Bá! l Paraíso? Quedei cume l carambelo: anton nun ye que un garoto de quinze anhos habie çcubierto l Paraíso no sítio adonde you naci i adonde bibi la maior parte de la mocidade? I diç l outro más pequeinho: “vai ser este ano que aprendo uas palabricas an mirandés”. Anton para eilhes l Paraíso quedaba adonde se fala mirandés: nos lhugares al redor dua cidade a que nun chamában Paraíso porque oubien “hablar en rebajas”, oubien saludos cun roçar de beiços i un “como vai você cridaaa?”, ou oubien “ça ba? Oh! didon, tu é tré bien desde la dernier fuá que te bi”. Dei cumigo a matutar cume serie esse cielo que todos búscan sien l sítio que le dá l nome: Miranda de l Douro.
Serie possible? Buono, tanto era possible que essa própia cidade pouco ou quaije nada fazie para que aquel Praino único, antre l Douro, l Angueira i las tierras de Mogadouro, nun fusse ancolhendo até puntos de poder passar a ser un Purgatório anfernizado.
Als poucos, Miranda fui dando agarimo a las personas salidas de ls lhugares al redor, fui-las aculturando por antermédio de ls curas, de ls porsores, de ls guardas, de las personas de las Repartiçones, de la Cámara i de todos aqueilhes que siempre bírun la lhéngua mirandesa cume ua maneira anferior de quemunicar. I son essas personas que alhá no fondo de la rezon nun quieren perder l sou Paraíso: l mirandés! I se l perdíren? Quédan más probes. I se Miranda l perde? Perde la sue eidentidade, l sou ser, la sue rezon de eisistir, perde l sou maior bien, deixa rumper, filo por filo, la sue maior bandeira i seinha de çtinçon an Pertual i no Mundo: falar l mirandés!
Que proua puode tener ua pessona de l cunceilho de Miranda, biba eilha nua aldé, na cidade ou nua bila, quando nun fala mirandés? Se cada un falar quatro “palabricas “ por die, al fin de l anho fala más de mil i cuatrocientas i nun son necessairas tantas para abraçar ua bandeira.
Alcides Meirinhos

Raízes


"Raízes"
Na nuite que fui ourige de mi...

Busco l sítio adonde tube bida
Drento la raiç de to l miu ser
Anrebulho-me...
Porteijo-me...
An casca angurriada fago miu capielho

Uno-me al cuorpo antigo de l tuoro D'uolhos alhenos me scondo,
Çcanso!

S:)

-------------------------------------------------------

"Raízes"

Na noite que foi origem de mim...
Procuro o local onde tive vida
Dentro da raiz de todo o meu ser
Enrolo-me...
Protejo-me...
Em casca rugosa faço o meu casulo
Uno-me ao corpo antigo do tronco
De olhos alheios me escondo,
Descanso!

S:)


L cumbencido


L cumbencido


Un job abogado, pouco tiempo apuis d’acabar l curso académico cua eicelente classeficaçon, resolbe-se abrir l sou própio scritório.

Prouista, nun se sabe se pulas práticas recebidas na classe d’ouratória, ou defeito de nacéncia, botou ua guapa chapa porriba de la puorta para que naide tubisse dúbedas.

Cumbencido quedou-se de piernas cruzadas assientado a la secretaira anganhado l tiempo, mas l tiempo passaba i giente a percisar de l sous serbíçios nun aparecien, a mais el tenie dapendido l’arte de anganahar mei-mundo.

Até que un die alguien batiu a la puorta.

El lampeiro, agarrou ne l telfone de la secretaira i fai de cunta que staba a atender un cliente.

Mandou antrar i cun todas las salamequiçes, dixo-le

L que deseia miu senhor.

L que l outro respundiu

Sou ampregado de l de la “Portugal Telecom” i bengo a lhigar l sou telfone.




21/10/09

L ANCUNTRO


Ne l meio d´aqueilhes sobreiros
An buolta de la capelhica
Fui neste demingo passado
Que fázimos la nuossa festica

Ampecemos todos a chegar
Por buolta de las doze i tal
Para quemer la nuossa merenda
Ne l meio de l sobreiral.

Lhougo que ampecemos a chegar
Troquemos ls purmeiros beisicos
Que daba bien para ber
Cumo stabamos de cuntenticos.

Quatro lérias an Mirandés
Para matar la suidade
Mas que dou bien para mostrar
La nuossa felicidade.

Lhougo que chegou l mordomo
Puzo la aparlhaige a tocar
Cumo pa l dezier al praino
L que se staba eilhi a passar.

Puzo la nuossa musica Mirandesa
Que por Mirandeses fui feita
I nestas cousas de fiestas
Naide mos tira la dreita.

Depuis chegou l tiu Isidro
Cun aqueilha quemida gustosa
Anton buotemos-mos a eilha
Lhougo que la bimos na mesa.

Todo cuorriu mui bien
I todos stabamos a gustar
Quando las patas de la mesa
Se resuolbirun quebrar.

Uns copicos quebrados
I algua quemida pul chano
Alguns bestidos molhados
Inda bien que era berano.

Diçque, nun puode haber fiesta
Sien haber bino arramado
I nós até esso fáziemos
Para ser un ancuntro angraçado.

I fui angraççado i marabelhoso
Bibimos nuossas felicidades
Fáziemos nuobos amigos
Rebibimos las nuossas berdades.

Berdades mos fúmos deziendo
Uns als outros? Sien mos cunhecer
Mas neste ancuntro marabelhoso
Tubimos la ouportunidade de mos ber.

Depuis de quemidos i buidos
Bieno la animaçon cultural
Cada un a sou modo
Naide mos deixou quedar mal.

Para ampeçar la animaçon
Ampeçou l tiu Marcolino
Que mos trouxe tantas cousas
De l lhugar de Samartino.

I las cousas que sabe l tiu
I que bien aprandiu a rimar
Para na Santissima Trindade
A todos nós mos animar.

I animou graças a Dius
Que todos quedemos cuntentos
Pus assi nós mos lhembremos
Doutros alegres mumentos.

Doutros que yá passórun
Mumentos na bida bibidos
Mas eiqui l tiu Marcolino
Tamien mos deixou bien serbidos.

Ls outros ouradores
Tamien stubirun a la altura
I assi ne l nuosso ancuntro
Ubo animaçon cun fartura.

José António Esteves

UN DIE SIN BRILHO...




Acordei, l die staba triste,
Sin brilho. L sol scondiu-se
por antre las nubénes
i dou lhugar a la chuba fourte i airaçadas.
Dies cinzentos…
Que sfrian emoçones
I adrumecen ls sentimientos.
Nun quiero sentir monotonia,
Quiero ber las quelores de l die,
Poder correr, saltar
E nun tener de acordar
Oubindo l’aire a soprar.
Ben sol! Trai-mos la tue lhuç,
Las tues quelores, l tou calor!
Lheba de nós esta chuba,
Que juntantamente cun l’aire
acorrentan nuossos pies,
ye ampossible caminar.
Quiero poder ber l mar
I an sues óndias l sol a brilhar!
Quiero poder ber las streilhas
Nas próximas nuites de lhuar!
Bai-t’ambora chuba,
Eiqui nun ye l tou lhugar!
Deixa l sol salir de la nubres,
Para quelorir l nuosso die
cun l sou brilhar
e que puoda, finalmente
ls noussos coraçones acunchegar!

L’Associaçon i l’amportança de cumbibir





Quaije se puodie dezir que ne ls dies que cuórren l que sobra de buono para l ser houmano ye la buona cumbibéncia.

Mas tamien podie dezir sien m’anganhar muito que esto fui siempre l que sobrou, puis tiempos strampalhados i dies amalinados siempre hoube, custosos d’antender, que ancarambélan l coraçon de quienquiera, cumbídan a solidon anrezinando-mos pur todo i pur nada, rebólben l soto de las recordaçones i las lhembráncias píden tiempo, bótan la nuossa bida al Dius te me dou.

L’Associaçon Cultura i Recreatiba Nial de la Boubielha (A.C.R.N.B de Zenízio), naciu nun tiempo an que las gientes de Zenízio a bibir an Lisboua i sous alredores nun tenien cundiçones de s’ír a sue tierra amenudas bezes, mas las ganas de saber de ls sous i las amboras d’alhá éran muitas, ancuntrórun na cumbibéncia l modo d’atamar esse formieiro que ataca sien se ber, las suidades.

Scolhírun l die de Todos os Santos (l purmeiro de Nobembre) para s’ajuntar, para se béren, cumbersar, saber uns de ls outros, botar eideias, cumbíbir cumo quemunidade, fazer un magosto i saborear ls belhós.

I assi ten acuntecido çque ampeçou hai trinta i cinco anhos, siempre l’Associaçon pormobiu este ancuontro. Na mimória de ls tiempos, hai que dezir-lo, ye de lhoubar l ampeinho i sfuorço que ls repunsables siempre botórun para que ls Zenízienses sous familiares i cunterráneos s’ajuntassen i cumbibissen

Zde la purmeira hora se rebelou saludable, i outras einiciatibas nacírun para ajudar a medrar esta quemunidade tan amiga i amante de las tradiçones, questumes i sperta pa la cultura de la nuossa region.

L die de “Todos os Santos” cumo fiesta purmeira de la nuossa Associaçon cuntina bien atual, cuido you, porque hoije tamien las pessonas percísan de cumbibir, tener tiempo i oucasiones para zabafar, acalcer l’amisade que ye l que sobra quando ls tiempos son çfíceles, machorros, i quieren lhebarmos de mansico pa l scampado de la solidon.

Ls magostos fúrun siempre un spácio, un lhugar adonde cáben todos, i ténen que cuntinar a ser-lo.

Que modo mais guapo hai que este para tener proua an ser Zeníziense?
-You cuido que nanhun. Ls afazeres (lhabutas) de las nuossas bidas ne l die a die nun mos deixa tiempo nanhun, anton ye ou nun ye berdade que ye nestes ancuontros que apertamos las manos, damos abraços als amigos d’anfáncia, de scuola, zanferrujamos la nuossa lhéngua, zanterramos las nuossas abenturas.

Ls ancuontros i cumbíbios solo se fázen pa las pessonas i culas pessonas, pur esso you siempre acredito na sincera mensaige de la Direcion de l’Associaçon.

Ne l próssimo die de “Todos os Santos” (1 de Nobembre) béngan todos al magosto, que son bienbenidos.



Nota: Estes retratos son de ls magosto de ls anhos atrasados



An 2008


An 2008


An 2002


An 1999


An 1980

20/10/09

"CHOBIU A CÂNTAROS"!



Chegou l'auga, esta nuite !Eiqui pul Porto, chobiu torrencialmente, "chobiu a cântaros", cumo customamos dezir ne l nuosso praino.
Se pra uns ye ua bênção, para outros ye un storbilho. No praino, ye ua bênção de Dius esta auguica, desde que seia bien caída e nun faga stragos. L berano fui tan seco que la gente ya encomandaba l'auga i que bien bai a fazer a las semanteiras, haber se l pan nace depressa.
Eiqui, quando chuobe, ye ua çgraça. Las augueiras antupen-se i las stradas e caminos parécen un rieiro, hai einundaçones por todos ls lhados sin falar no trânsito que se torna un inferno. Ls carros formam filas tan grandes que parécen las formigas a acarretar comida pal furmigueiro.
La natureza quedou mais triste, l die stá scuro i sin brilho. De la mie baranda beio l mar mas nun consigo çtingui-lo de l cielo. La quelor cinza carregado de las nubres misturou-se cun la quelor cinza de l mar, la lhinha de l'hourizonte nin parece eisistir, l nubrineiro tapou-la, solo las quelores amarelhadas de las fuolhas dan un pouco de quelor a la cidade.
Asi i todo, hai ua cousa que muito me agrada neste tiempo, ye star na cama e sentir l'auga a bater nas jinelas i caer cun to la fuorça ne ls telhados, qu'acumpanhada de fuortes airaçadas, parece que forman ua guapa sinfonia. Solo ye pena tener que me lhebantar e anfrentar l trânsito da la cidade.
Mas suidades mesmo, tengo de las molhas qu’ a las bezas se apanhában ne l praino, l'auga entraba pula cabeça i salie puls pies, depuis, fazie-se un lhume tan grande qu' era un consolo.
Buonos tiempos...

QUEI YE LA BIDA


Procurórun-me quei era la bida
I nun l soube respuonder
Mas pensando bien nas cousas
Esto que digo, ye que debe ser

Debe ser, l tiempo que bibimos
Zde la hora an que nacemos
Passando por muitas cousas
Anté la hora an que morremos

Puoderie tener sido assi
Ó puoderie tener sido assado
Puoderie tener sido melhor
Se nun ten sido cumplicado

Porquei, porquei nun fui isto
Ó porquei que nun fui aquilho
Porquei, porquei, porquei
Porquei, nun l dórun mais brilho

Se nun ten sido assi
Tenerie sido doutra maneira
Siempre porquei, porquei
Deziemos nós la bida anteira

Se you nun fusse palhie
Nun ancuntraba tanta zgraça
Mas se nun fusse palhie
Nun sabie l qu´alhá se passa

Las culpas las ten siempre Dius
Deziemos, fui Dius que quijo assi
Mas tamien fui el que quijo
Que you fusse palhie

Culpamos-lo i çculpamos-lo
Cousa assi nunca se biu
Se fur cumo nós deziemos
Bien ruin será aquel tiu

Todas estas cousas juntas
I mais algua que quedou çquecida
Cun mais uas poucas
Fázen anton la tal bida

Siempre porquei, porquei
I porquei que ye tan cumplicado
Se nun fusse you puolie
Tenirie ido por outro lhado

Ye assi la nuossa bida
Siempre chena d´eilusones
Mudando siempre las cousas
Cunsante las nuossas rezones

Se ye assi deberie ser assado
Se ye assado deberie ser assi
Se bou puoli deberie ir por ourto lhado
Se bou por ourto lhado deberie ir puoli

Bai un por adonde baia
Ye siempre ua cumplicaçon
Nunca quedamos cuntentos
Cula nuossa situaçon

Dórun-mos anton esta bida
Nun procurórun se la querimos
Pus se nun mos la tenen dado
Nós nien deilha sabimos

Más yá que mos la dórun
Que mos la deixen bibir anton
Porquei, porquei, porquei
Mos crian tanta confuson

Scalha alguas confusones
Somos nós que las criamos
Mas se mos las quieren tirar
La confuson que armamos

Todo esto será anton la bida
Mos la dórun, i mos la tirarán
Ambora muita, muita giente
Pense que nunca la deixarán

Ando a las buoltas cula mie
Inda nun terminei la chouriça
You bien tento assegura-la
Mas eilha ye tan scurregadiça

José António Esteves

MIRANDÉS FALADO

http://www.sendim.net/noticias/hoije/noticias_titulos.asp?id=770

Palabras cruzadas


Ligaçon de la Brincadeira esta: http://palabrascruzadas.pt.vc/

PSd: nun sei se será fácele ó cumplicado. Ye la purmeira beç que fago tal cousa.
La eideia bieno de Paulo Freixinho. Se gustardes puode ser que se fágan mais...i anton si culs tabuleiros feito por el.

19/10/09

TENGO PRIESSA




Tengo priessa de bos dezier
Cumo ten sido la mie stória
Nun seia que l´alzeimer m´apague
L que you tengo na mimória



Cousa que tengo na cabeça
De cuonta-la tengo priessa
Miesmo que seia trabiessa
I antes qu´eilha se me squeça
I nunca mais me apareça
S´eilha me tuornar a benier
Bos la direi a seguier
Yá nun bou you a sprar mais
Cousas que bos me procurais
Tengo priessa de bos dezier



Pus quando you bos la cuntar
Yá nun quedará to perdido
I se l miu registo fur squecido
Yá bós me l puodereis lhembrar
Para you la buolber agarrar
I arrecada-la na mie mimória
Será assi ua bitória
L que you acabei de fázer
I bos quedareis a saber
Cumo ten sido la mie stória



Agora anda muito na baila
Essa maleita na cabeça
Que fai cun que todo se squeça
Bós se puodierdes deixai-la
I pa ls anfiernos mandai-la
Para que puoli se smague
I la mie stória nun strague
Quedai mas ye bien queticos
Bou-me lhembrando als pouquicos
Nun seia que l´alzeimer m´apague



Para que bou a sprar anton
Se you tengo que bos l dezier
Digo-la antes que torne a fujier
I se perda la oucasion
Ye de alma i curaçon
Que bos cuonto toda la stória
Miesmo que nun seia ua glória
You tengo que bos la cuontar
Nun se me baia apagar
L que you tengo na mimória


José António Esteves

L uoco

A las bezes forma-se un uoco que cun nada sou capaç de l acupar.
Bou a caminar a ber se acho fuolhas burmeilhas i amarielhas para atamar l uoco, mas nó, l uoco anteima an quedar.
Spormento doces, porbo pan lebe, mesmo daquel que se fazie a ruoda de l lhume, mas nada chega alhá; mantén la raiç cumo se fura grama.
Pensaba you que l aire fuorte i cisqueiro de l praino fazerie çfrença de presson cun l uoco, l aire antrarie i assí l peito quedarie cheno. L aire nun entra, anda a buoltas a remulinar mas nun quier nada cun l miu uoco. Anteima an fazer cair las fuolhas que se buolben castanhas no chano i bai-las stribando nas brigadas.
Bóto-me a correr mas nun las acaço, pesan-me las piernas. Manginaba you que este uoco me tornarie mais lebe mas não, prende-me al chano i torna-me defícel l caminar cumo se tebisse uas apeias atadas de ua pierna a la outra i bien pequeinhas. Passicos curtos, cuorpo pesado.
Sien que me deia de cuonta l uoco scápa, acagatado i lhieba cun el las apeias, las fuolhas secas.
Hai dies que gosto de fuolhas secas, a remulinar nos caminos. Hoije não! Porquei haberá fuolhas secas a tapar-me ls suonhos!?
L sol tamien stá cun uocos hoije, tamien ten fuolhas secas a remulinar. A las bezes tamien se amuntónan i tapan-lo; ls uocos medran...
Arroixo las aranheiras, sacudo la mosca que me anrezina. Tiro ls dedos de ls botones. Scápo-me para outro lhado, adonde l anticiclone me acupe l uoco. Torno a mi, ser bibo, an porfeita lhuita acontra ls uocos i outras cousas.
Torno a mi,... ye l que you quiero.

La fala ye la bida dua lhéngua

[Testo publicado na FUOLHA MIRANDESA (Jornal Nordeste) na campanha FALAR YE BIBIR.]


Se nós nun la falamos nun le damos bida. Se nun le damos bida, eilha nun la ten i ten que se morrer. Ye assi que le stá a passar a la lhéngua mirandesa. La lhéngua que you ardei de mius pais, que por sue beç yá la tenien ardado de mius abós i estes de mius bisabós i yá benie de muito mais atrás. Cumo podeis ber l que eilha yá ye de belhica! Mas aguantou-se até als dies de hoije. Porquei?
Porque siempre la falórun. Nunca deixórun de la falar miesmo quando naide ls antendie a nun ser porqui por tierras de Miranda. Falórun-la i mos la ansinórun a nós a falar. Nun mos la ansinórun a screbir porque eilhes tamien nun la sabien screbir. Senó, seguro que lo tenerien feito. Mas fúrun capazes de la aguantar cun bida todos estes anhos, miesmo cun poucos recursos nunca la deixórun morrer. Nien sequier se amantaba na muorte de la lhéngua mirandesa.
Quando alguns studiosos s’antressórun por eilha ye que benírun a saber que se trataba dua lhéngua i nó dun dialeto cumo muitos antendidos querien fazer crer. Senhores de fuora, cumo fui l causo de José Leite de Vasconselos, pegórun neilha i la studórun, que juntamente cun outros deiqui mos deixórun scritos i decumientos arrecadados por ende adonde ls nuossos eilustres ambestigadores ancuntrórun adonde se agarrar i la studar i saca-la até acá riba tal qual cumo hoije la tenemos. Inda nun ye muito mas yá ye algue cousa. Agora pregunto you: será que assi chega para eilha nun se muorrer? Ye ende adonde you querie chegar. Penso que nó. Se nun la falarmos nun se bai a ningun lhado.
Cumo yá dixe antes la fala ye la bida dua lhéngua. Se ls nuossos antrepassados nun la tubíssen falado yá muitá qu’eilha se tenerie muorto. Agora digo you, se sabemos qu’assi ye, porquei deixá-la muoré-se? Mirai que la muorte ye mui triste. Nun mos custa assi tanto falá-le als nuossos ninos an mirandés i splicále las rezones i las bantaiges que l mirandés ten. Se cada un de nós mos sforçarmos un cachico eilha bai a subrebibir. Stá todo na nuossa mano.
A mi parece-me que nun ye assi tan custoso. I muito menos ye bergonha de falar la lhéngua que mos ansinórun nuossos pais. Eilhes teneran proua de nós. Se calha mais qu’assi que dében star a dar buoltas alhá ambaixo adonde ls metimos de bergonha de nós por nun sermos capazes de aguantar la maior riqueza que qu’eilhes mos deixórun.
Por isso, bamos alhá a falar l mirandés an casa culs filhos i nietos, nas scuolas, ne ls cafés, ne l trabalho, quando bamos al doutor, ó al dentista ó a la cámara a tratar de papeles, ó a las finanças, al registro cebil, al notário, an todo quanto ye sítio. Pus agora que yá ua buona manada deilhes la sabe screbir, ban seguramente a ansinar ls outros qu’inda nun l sáben screbir. I you sei que ls hai cun muitas ganas de daprender. Mas tamien bos digo que ye muito, muito amportante cuntiná-la a falar als nuossos filhos i nietos.
Ye a falá-la que le damos bida. Se nun quereis qu’eilha se muorra, i seguro que nun quereis. Anton bamos a botá-le ua mano cun ganas i sien bergonha. Direis bós, para quei se yá tenemos l Pertués? You digo-bos que hai çpacho pa las dues i depuis esta ye la nuossa de todos ls mirandeses i de todos ls que la quejíren daprender. Que juntamente culas lhénguas armanas, cumo l lhionés i outras que hai bien aparecidas cun esta nuossa, inda habemos de ber esta nuossa lhéngua mirandesa bien biba para muita proua de todos ls mirandeses. Por isso, toca a falá-la inda que seia an mimória de ls nuossos antrepassados i proua de todos nós.
Bamos palantre, que palantre ye que ye l camino.
I biba la lhéngua mirandesa!

José António Esteves

Silbano, l cuntrabandista




Cada un ye pa l que nace.
Quantas bezes oubi dezir esto als mais bielhos.
I se lo dezien era para cunfirmar culidades, jeitos i birtudes que las pessonas tenien.
I nestas cousas d’abaluar ls outros la spriéncia de l’eidade cunta, ls anhos son aliçaces que dan buns cunseilhos, átan las puontas, chégan a falar de ls abós, filhos i nietos
Era l que to la giente dezie de l miu amigo Silbano, filho dua tie que siempre bibiu de l que mercaba i bendie cuntrabandeado de Alcanhiças ou Mobeiros.
El nunca se bai a anraibar cumigo pur screbir esto.
Hardou de la mai ligeireç bastante para calcurrear por montes i lhadeiras, sacarpas i ribeiras, sabedorie para ancuntrar i lhebar pur carreirones ciertos nas nuites scuras anté casa l fardo de cuntrabando.
Tenie angeinho para fintar ls carabineiros i fiscales, i nun se deixar caçar.Fazie-lo cun tal astúcia que muitos que tenien este modo de bida lo l’ambejában.
Nesta arte yá cumo garoto era un xefe, scolhido por todos quando alhá tenien que ír-se pur uas tortas (pan spanholo), fouçes, garfos, cacharros ou pana.
Nesta bida de cuntrabandista i fiscales trabou ua lhuita siempre zeigual, mas Silbano nunca zistie, antre l mundo de la necidade de ganhar l pan, i ls mundos d’acá i d’alhá de la raia seca, falaba l spanholo culs soteiros, l pertués culs fiscales i l mirandés quando bendie l cuntrabando an sue casa.
L miu amigo Silbano de bien nuobo tubo d’acumpanhar sue mai que bendiu todo l que tenie an nuossa tierra, eimigrado bien loinge donde nun ye fácele benir.
Hoije de l alto de ls sous sessenta anhos diç, sou un zardado de las cousas d’alhá, cheno de suidades i lhembráncias, quando ancuontro cun quien falo l mirandés.
Esse falar, ye l filo que me lhiga alhá, solo la muorte l puode cortar.
Nun quiero squecer nien perder essa ardança

18/10/09

Quelores tardiegas



...zanganhe-se quien querga ber quelores de Outonho no Praino. Tirando las binhas, que chóran pulas ubas bendimadas i que stan cun aqueilhas quelores de burmeilho i amarielho cun berde spargido i las cereijeiras de la floresta, todo ten mais bício agora.
No Berano, la seca fui tan terrible que todo queimou i spaxaracou: trampos, carbalhos, freixos, todo staba a secar, a perder la folhaige que nun sfregante se bolbiu castanha que até daba duolo de ber quando se miraba pa la Moura ou me abinturaba a ir pul termo.
Bieno la chuiba i bieno cun fuorça, a julgar pulas mies coubes que quedórun sien las caganetas que corrírun pa ls cerrados de baixo.
Cheiraba a caganetas que apestaba, dezie mie mai. Inda más que nós, quando an Agosto las fumos a apanhar al steio, percurei you. Alhá se eirie!...
Tube que le poner outras agora na scaba i la tierra quedou bien apertada. Pa le antrar las guinchas custaba, mas hai que las amimar para que téngan buonos tronchos no Natal.
Todo berdega agora, las arbles an beç de amarielhas a amostrar que se stá a arrimar ls Santos, stan agora biciosas: hai-las cun aire de muorte, aqueilhas que nun aguantórun l rechino de l sol, galhos a dreitos al cielo cumo se stubíssen a pedir quien las acuda, a pedir berde, para resfolgar i fabricar l´oxigeno.

Chegou l friu i chegou de repente, sol relhamposo, aire cisqueiro.
Cheguei cun ua túnica de seda i agora ando a catar ls casacos que me quédan porqui, yá mais bielhos, para atamar l friu.
Tenemos lhume cun rachones a arder de die i al serano, adonde se arranhólan las moscas cun miedo de l friu, bolando que nien boubicas, cumo se stubíssen ambudadas. Mala cumpanha amánhan, l mata moscas azul que nun le dá assossego.
Assi, la bida no Praino cuorre debagar, a rebusco de ubas que quedórun sien bendimar an lhatadas ou an binhas, adonde nun houbo quien puxasse als cestos. Stan mui buonas las malbasies brancas, doces i cun abiespuras mas muito mais amansiadas que no Berano.

Cuorre mágica cumo siempre la nuite no Praino. Peç que cada beç hai mais streilhas neste cielo einegualable, l nuosso cielo, l cielo que mos antende an mirandés quando cun el debedimos ls nuossos suonhos i las nuossas nuites sien suonho, an que queremos cuntar las streilhas, a ber se l suonho chega, cumo quien cunta cordeiricos.




17/10/09

L Gundoleiro

Eimaige Lhibre de l pintor Vittore Carpaccio

(Traduçon dua cuonta pa Mirandés a pedido de l outor)


L GUNDOLEIRO

Por Gareth D. Jones

La proua negra de mie góndola slubiaba calmamente pulas serenas augas de las canales. La eilegante ambarcaçon habie-me serbido bien por muitos anhos, lhebando ls passageiros pulas canales d'auga de la cidade, criadas pulas sabidas manos de giraçones de antrepassados mius.

L sol çponie-se porriba la cidade antiga, streformando l'auga nua cinta tenhida antre eilegantes casas de cantarie. Respirei perfundamente l aire fresco de la nuite.

Eisiste lhugar mais guapo que aqueilha ancrible cidade de canales? Anquanto prendien l barco, parei-me a cuntemplar, cun sastifaçon, cumo se asselumbraba l cielo de Marte.





[An Anglés]

The Gongolier

The black prow of my gondola cut smoothly through the calm waters of the canals. The sleek craft had served me well for many years, carried passengers through the city’s waterways under the guiding hands of generations of my forebears.

The sun was setting over the ancient city, turning the water to an inky ribbon lain between elegant sandstone buildings. I breathed deeply of the cool evening breeze.

Was there any place more beautiful than this wondrous city of canals? As the boat eased into its mooring I stopped to gaze with satisfaction up into the darkening skies of Mars.



Bamos a falar mirandés

[Testo publicado na FUOLHA MIRANDESA (Jornal Nordeste) na campanha FALAR YE BIBIR.]


Bamos a falar mirandés porque ye ourgente, puis la fala ye cada beç menos ousada cumo eilemiento de quemunicaçon, i la lhéngua nun queda cumpleta solo cula scrita. Puode dezir-se, sien dúbedas, que todo l património lhenguístico stá an peligro se nun se dir la buolta al stado de las cousas, tornando a la fala cun cumbicçon. Podemos fazer ua buona caminada na scrita, mas nun fur sustentada, amparada, acumpanhada, acunchegada, de manos dadas cula fala, l feturo ye ancierto i puode quedar pul camino.
Son grandes las chancadas que la scrita an mirandés dou ne ls redadeiros anhos apuis la sue oufecializaçon, berdade se diga fruito de muito sfuorço i trabalho de alguas pessonas, que bien cedo tomórun cuncéncia de l muito que habie que fazer. La sue oufecializaçon fui sien dúbeda un marco i l trabalho apuis zambolbido un trabon ne l arrebalar de la lhéngua pa l afundamiento. Quaije se podie dezir que la fala percisaba dua oufecializaçon, porque se la scrita fui capaç de dar la buolta la fala inda nun fui.
Agora, quando digo que ye ourgente tornar a la fala, tamien l digo porque eilha ten que bibir todo este oupir, este florir, ten que star al lhado nesta purmabera de la scrita. Na scrita, las pessonas botórun manos de l que tenien, Cumbençon, recuolha de bocabulairo, cursos d’ansino, palhestras, lheituras, anternete, traduçones. Cula fala tamien hai que botar manos de l que tenemos.
Tenemos pessonas que fálan, i son muitas, muitas mais que scríben. A miu ber, l que fai falta ye ua cuncéncia de l peligro que cuorre este património, fai falta ganhar las pessonas i motibá-las a falar, ajudá-las a perder l acanhamiento de falar, a ganhar baidade an falar mirandés i esso fai-se falando uns culs outros, passando la mensaige nas fiestas, cumbíbios, quando stamos culs cunterráneos, ne ls ajuntoros, an casa cula família, ne l café, ne ls jogos populares an todo l lhado.
Cuido que estas son buonas ouportunidades que nun se dében perder, son cachicos d’ouro pa la fala, se las pessonas ls aporbeitáren. Son cachicos que dan buonas upas al falar que tanto percisa. Mas tamien nun chega deixar l tiempo correr a jeito i que faga todo. Nun podemos quedar sperando que estes eibentos aparéçan, tamien las associaçones de cultura, i las pessonas mais motibadas pa la queston ténen que ampurrar las cousas, puxá-las cumo se fusse d’arreata. Assi cumo pormobírun cursos d’ansino, adonde nun solo se daprendie a poner lhetras uas apuis outras, tamien se fazien lheituras i se falaba, tamien nestes assuntos se puoden i dében cuntinar a pormober. Quien sabe se cursos para melhorar la scrita, que bien percisa puis inda muita giente nun l fai segundo la Cumbencon Ourtografica Mirandesa i sues Adendas i las lheituras i fala séren grabadas i apuis publicadas n’anternete... Alguns de ls trabalhos (crónicas, testos d’oupenion, cuontas) que bénen na Fuolha Mirandesa, habien de tener boç i salir an bídeo.
L blogue “frolesmirandesas” cumo ye an mirandés, que a miu ber se rebelou i se rebela ua berdadeira jinela al mundo, cun culidade, bien feito, adonde tantas scritoras i scritores aparcírun, cuido que serie buono fazer un sítio armano pa la fala.
An pequeinhos bídeos, çque seia un trabalho feito cun seriedade i tenendo solo cumo oujetibo ajudar a ganhar l gusto pula fala, quedar cun treino i familiarizaçon de l bocabulairo. L’anternete tamien eiqui puode i debe ser aporbeitada, puis ye un meio mui querido por muitos que queremos que séian falantes.
Isto de la fala stá loinge de quedarmos assossegados. Al alrobés, debe ser rezon de muita preocupaçon para todos nós. Ten que haber un sfuorço cunjunto de todos ls que fálan.
Faustino Antão

16/10/09

Las palhestras


Subre las famosas palhestras
Tengo lido l que bós screbeis
You quedo todo admirado
Culas cousas que bós sabeis.

Decierto teneis studado muito
Para todas essas cousas saber
Anton nun me buolbades a dezir
Que la lhéngua se bai a morrer.

Anté José Leite de Vasconselos
Que tantos trabalhos passou
Nas biaiges, por Dues Eigreijas
La nuossa lhéngua el studou.

Se esse senhor nun era Mirandés
Seguro que tamien nun l falaba
Anton porque rezon esse senhor
Ye que por esta lhéngua s´antressaba?

Puls bistos esse grande senhor
Pul Mirandés s´antressou a baler
Mais ua rezon que nós tenemos
Para nun la deixar-mos morrer.

Stou mui loinge de las palhestras
Esso bós bien l sabeis
Mas de loinge stou atento
A las cousas que bós fazeis.

I beio que fazeis muitas
I bien feitas digo you
Por todo l que stais a fazer
Muito agradecido bos stou.

Será siempre pouco
L que nós podiermos fazer
Pula lhéngua Mirandesa
Que nun se puode morrer.

La muorte ye siempre triste
Que mos fai siempre sufrir
Se sabemos que sufrimos
Pra quei deixar-la morrer.

Esta nuossa lhéngua Mirandesa
Que ben de ls nuossos antrepassados
Porquei deixá-la morrer
I nós quedar-mos calhados?

Por mie parte digo que nó
A mi naide me fará calhar
Se nun fur a screbir-la
Será siempre a falar.

Calhado ye que nun quedo
Pus se you sei que bou a sufrir
Nun me bou a quedar calhado
I bé-la a eilha a morrer.

I se eilha se morrir
A dezir-lo yá bos stou
Çculpai-me por fabor
Mas al antierro you nun bou.

Nun me iba you a aguantar
Se tubíssemos que la anterrar
Anton para quei mos calhamos
Se sabemos que bamos a chorar?

Eilha stá biba i bien biba
Nunca you la bi assi
I eilha puode quedar çcansada
Que nós inda stamos eiqui.

Eiqui a lhuitar por eilha
Ó nun fura eilha nuossa
I bós ajuntai-bos a nós
Qu´eilha tamien ye buossa.

Por todos seremos mais
Cun mais fuorça pa la assegurar
Nun bos amporteis de l que dígan
Deixai ls eignorantes falar.

Yá me chamórun muita cousa
Até aquilho que you nun sou
Mas podeis quedar çcansados
Que a calhar-me nun bou.

Claro que nun digo grande cousa
Esto ye miesmo assi
Mas digo l que miu pai m´ansinou
I inda ajunto l que yá daprandi.

Miesmo assi nun ye grande cousa
Mas junto al que miu primo pon
Mais l que bós tamien poneis
Fázemos un grande cembon.

Por esso sigo you palantre
Inda muito mais cumbancido
Miesmo que haba quien nun guste
Daquilho que you digo.

Talbeç algun die
I de tanto m´oubieren falar
Quien sabe se un die destes
Eilhes nun ban a gustar.

Por esso miesmo ye que you digo
Las buossas palhestras ténen balor
Quien bos oube junta-se a bós
I assi fazemos fuorça maior.

You d´eiqui de l miu lar
Pouco bos puodo ajudar
Tamien nun sei l que dezir
Mas digo-bos que stou a gustar.

De bos ber tan animados
Tan alegres i debertidos
Lhuitando pul nuosso Mirandés
Nunca bos dais por bancidos.

Segui culas buossas palhestras
Que me deixais zlumbrado
I para bos agradecer
Digo-bos muito, muito oubrigado.

José António Esteves



Chicha, toucino i caldico… cun fuolhas de manjerico







− Quien ye que bai a gustar
dun cachico de toucino ?
− Quien ye que bai a gustar
bai a ser abó Catrino !

− I quien ye que bai a gustar
dun cachico de marrana ?
− Quien ye que bai a gustar…
Bás a ser tu, abó Ana !

Mas abó…

Nun ye só de toucino
que gusta abó Catrino !
Mais que l sabor a unto
de l que gusta ye de presunto !

− I tu, miu amor, miu anjico,
quando ye que l comes l caldico ?
Stá tan buono i calentico !
Anda alhá, miu garotico !

− Ai, nó, nó, abó !
Nun l quiero l tou caldico,
até cun fuolhas de manjerico !

Dá-me mas ye un cachico
de pito ou de cordeirico
cun esse sabor, abó Ana,
a fuolhas de hourtelana.

Será mesmo un anjico
para te dar un beisico
tou querido ninico…

Manolico !









Hai dalgo que me diç que somes eiguales

Ber mas eiqui

15/10/09

Aqueilha rapaza

Aqueilha rapaza de piel morena
Qu’amarra ls uolhos al passar por mi
Queda tan guapa quando se ri
Qu’anté parece ua flor de çucena.

Fai dues poçaquitas na cara chena
Cousa mais guapa inda you nun bi.
Daba la bida por tené-la eiqui,
Porque sin eilha ye bibir an pena.

Todas las nuites you sonho cun eilha
Ambento carinos an debaneio
Rapaza morena, sós ua streilha

Quando mos sbarramos queda burmeilha
I you nun sei, porque a mi nun me beio
Só sei que dambos miramos de sgueilha.