24/08/10

LHÉNGUA MIRANDESA

COUSAS DE LA LHÉNGUA

Parece que mos bamos squecendo de tratar de la nuossa lhéngua ne l que diç respeito a la sue struturaçon i anstitucionalizaçon i para que eilha seia cada beç mais ua lhéngua camino la berdadeira oufecializaçon. Puode parecer algo cumplicado falar eiqui destas cousas, até porque poucos staremos porparados para l fazer i inda mais quando aparece siempre quien nun ten houmildade de recoincer que ye lemitado ne ls sous coincimentos i se bota a búltio.

Ua lhéngua nace culs falantes i bai-se modeficando cul tiempo i solo apuis de passar a ser un código antendible por un grupo de pessonas, nun determinado sitio ye que se puode chamar lhéngua, que passará a scrita quando se passar esse código para l papel, tanto porque se tornou neçairo, cumo porque se fui oubrigado a fazé-lo. Mas inda nun ye lhéngua oufecial dessa giente ou desse sitio porque, cumo al falar hai çfrencias antre ls falantes, tamien na scrita las hai i ua cousa oufecial ten que tener l mínimo de rigor. Nun ye por haber çfréncias que bai mal al mundo ou uns son melhores scritores que ls outros, stamos ne l tiempo de la lhibardade de screbir.

Nós ampecemos yá la fase de ouniformizar l código i ende la necidade de aporfundar la strutura de la lhéngua, para esta tener maior credeblidade strior. Solo apuis desto podemos falar an berdadeira oufecializaçon de la nuossa lhéngua.

L código de la scrita ye formado por palabras, frases i testos. Tenemos primeiro que eidentificar todas las palabras i ouniformizar l modo de las screbir, para las frases séren mais purfeitas i tenermos testos melhor struturados. Esto nada ten a ber cun la lhibardade que cada un ten de screbir, mas ye neçairo para podermos tornar oufecial la lhéngua, porque ua cousa ye ber la lhéngua cumo un fato(facto), ua realidade, outra cumo ua cousa cun statuto jurídico.

Mas para quei tanta litomie… quando l que you querie era chamar-bos a la rezon para la necidade de ouniformizarmos la scrita de las palabras.
Muitas bezes bemos la deficuldade de screbir las palabras que acában an (ia). Nin (nien) siempre se scribe (ie), quando la palabra ye acentuada na ante-penultima sílaba nunca se scribe (ie) debe mantener-se (ia).
Ex:
balancie
berbo fazer – fazie
Mas
Costáncia
Speráncia
Lhembráncia

Outro caso ye l uso de nun i
- Bás a la huorta?
- Nó, esta tarde nun tengo bagar.
Nua respuosta a ua pergunta debemos screbir .
Nua frase afirmatiba debemos screbir nun.
You nun sei se esso ye berdade

Bá ber se pensais mais nestas cousas que an libros…

5 comentários:

Asesor disse...

Taría bien que la xente que s'ocupa de la normalización de la llingua en Miranda, falare cola xente de l'Academia de la Llingua Asturiana; pa que nun futuru, podamos facer una mesma normativa y un mesmu estandar pa tolos territorios de llingua asturllionesa... (Asturies, Miranda y Llión)

Asesor disse...

Otra manera, Non (vós "Nó") y Nun; la diferencia ye más bien que "nun" niega'l verbu, mentantu que "Non/Nó" nun tien verbu.

Porta Nobre disse...

Nun e Nó, embora no português escrito não exista diferença de igual cariz que a mirandesa, existe no falado.

Por exemplo no Norte todo(?) diz-se Não (equiv. ao mir. Nó) e Num (igual ao mir. Nun).
É uma das palavras que as pessoas do Sul gostam de "gozar" quando falam do nosso sotaque mas estúpida e erradamente dizem nom por pensar que a fala é quadrática e não obedece a regras e dai todos os não passam a nom...

Mas basta pensar no alemão nein/nicht ou inglês no/not para ver que não é assim. E, claro, também, no mirandês! :)

Unknown disse...

Quanto al purmeiro quementário de l'embaxador stoi de acordo, quanto al segundo tamien stá melhor cumo dizes :)).

Unknown disse...

Porta Nobre:
Quedo cuntento por ber que hai pessonas atentas cumo tu. Ye bien(bin) berdade l que dizes, mas nien toda la giente sabe çtinguir estas cousas.