25/05/11

La fuonte de “Ls Raposos”



Yá alguas bezes screbi subre l património de la mie aldé, se calha menos bezes que debie, puis screbir subre l património dun pobo debe fazer-se muitas bezes, çque l screbir seia nun modo de dibulgar, puis cumo todo na bida naide gusta de l que nun sabe i naide daprende a gustar, a perserbal i melhorar se nun conhece.

Hai muito património na mie aldé, sendo las pessonas l de maior balor, l sou saber i conhecimiento stan acoquelhados, para alhá de l carátele spitaleiro i quemunitário de que siempre fizo uso i mantenéncia. Ye tamien a eilhas que se debe toda ua stória, lharga i rica de tradiçones i questumes l bastante para que la proua de ser un decendiente seia taluda. I se nun bundasse hai tamien spargidos por todo quanto ye lhado teçtemunhos, nas puortas, portaladas, umbreiras, alquedutes, scaleiras, chafarizes, fuontes, puiales, poços, cruzes i cruzeiros, paredes, lhagares, fraugas, palumbares, corriças, fincones, capielhas, Eigrija matriç, todo un munton de seinhas de la sue criatibidade i anteligéncia.

Ye nesta mimória que ne ls dies d´hoije qualquiera un de nós, decendiente ou recendido se puode reber i ourgulhar, ls marcos deixados puls nuossos antepassados para alhá de l muito que mos quérgan trasmitir, l que ye bien eibidente ye de que fui un pobo que stimou i cultibou l’ounion, la cunfraternizaçon i la eidentidade cumo quemunidade.

Cuido nun star loinge de la berdade, quando hoije, alhá i por esse mundo afuora ls Zenízienses s’ancúntran, se salúdan i cumbíben, stá bien persente toda ua bibéncia agarrada al modo cumo fúrun criados i eiducados. Nada na bida de cada un de nós ye por acauso, quando cumbibimos, nun podemos negar que ende inda reçúman alhembáncias de cachichos bibidos nas matáncias de ls cochinos, de las trilhas, de las segadas, de las bindimas, de l die d’ir a caminos, de la fiesta de nuossa Senhora de las Candeias, de la Fiesta de San Ceriaco, de ls binos ne ls casamentos i l correr de la rosca.

Este património inda nun se perdiu, quienquiera puode dezir que stá maribundo, mas esso nun quier dezir que steia muorto, ua cousa ye l dantes outra son ls tiempos d’agora, se houbira alguien que cuide que dantes las cousas stában paradas, nun demudában stá anganhado, las demudas fazien-se mais debagarico que hoije, por esso nun hai que stranhar, hai si que acreditar que esse sentimiento houmano de cumbíbir alhá i por fuora inda stá fuorte i de buona salude.

Assi nós cuntinemos dibulgando i pormobendo este património houmano que nun queda caro nien paga décimas, cumo l fazimos até agora al lhargo destes derradeiros anhos ajuntando las pessonas nas fiestas tradecionales, jogos, ne ls almuorços, ne ls passeios pul termo, besitando las lhagonas, las fuontes, ancruzilhadas, cruzes, nas atebidades culturales, ambolbendo las pessonas que ténen screbido na lhéngua materna (mirandés), l artesano de fierro, madeira, la pintura, l’arte de las marçcaras.

I para ancerrar esta crónica que yá bai lharga, solo querie poner ua queston que s’asparece a nun tener amportáncia, mas que ye dun balor stremo, se nun se fui fazendo estas atebidades, ne l die de manhana ls nuossos decendientes nien l chamadeiros de l termo quédan a conhecer.

Nós inda recebimos de ls nuossos pais i ábos esse conhecimiento, ye deber nuosso passa-lo als nuossos, nun sermos nós la caleija sien salida.

Hai que dibulgar. Para que se mantenga este património ne l feturo, só se l dir-mos a conhecer.

La Fuonte de ls Raposos, staba acobilhada de silbas, spineiros i fenascos, agora yá stá de cara çtapada, un die destes inda la habemos de ber amanhada.

Nun hai que perder la fé.

(La fuonte de ls Raposos dantes staba assi



1 comentário:

leonardo antao disse...

Buonas nuites Faustino,

Este retrato parece-me ser de la fuonte de a mie tie Olinda, nas costielhas de l Bairro de Baixo, relatibamente acerca de la scuola, adonde alguas bezes fui cul primo Alcino i las primas Ricardina i Felisbela a regar l'horta.

Quier seia esta ó outra, cada retrato destas belhinhas fuontes de Zenízio ye, para mi, mais qu'ua stória, ye un hino, un detonar d'eimoçones, adonde las palabras quedan sofocadas.

Moran nessas piedras todas las lhenguaiges. Fázen-mos ninos. Scancarun-mos las puortas de l passado. Son un bal nada, que bal todo, que mos cuntan la stória de la bida de ls nuossos antepassados, de la bida de la nuossa família. …

Parabienes para ti Faustino, por esta antressante dibulgaçon de l patrimonho de la nuossa aldé de Zenízio.

Un arrochado abraço,
Leonardo