01/12/07

Cachicos de Nobembre


Cunbersando cun bielhos amigos mirandeses, subre este més de Nobembre, arrecolhi alguns cachicos de frases suoltas, ditos dezideiros, que me parecírun de algun antresse stórico-cultural, por esso pongo-los eiqui, para dar cuntinuidade a la ouralidade mirandesa, i para precurar la sue preserbaçon.

L més de Nobembre, religiosamente, ampeça no die de Todos ls Santos i acaba no die de Santo Andrés. Inda que seia Outonho, la giente alhá dizie, no sou calandairo: De ls Santos al Santo André eimbierno ye; De l Santo André al Natal ye eimbierno natural.
L més de Nobembre ye tiempo de castanhas, de bino nuobo, de ampeçar la matáncia de l cochino. Quando ls pelhiços ampeçaban a abrir i la castanha a cair, cada un iba colhendo las sues castanhas. Era tradiçon las castanhas que caissen ne l terreno de l bezino, pertancien a este i nó l duonho de ls castanheiros, i la giente dezie: la castanha bai cun qien la apanha.
Antes de caíren todas aparecien ls rebuscadores, que tamien tenien dreito al sou quenhon. Pul die 11 de Nobembre, festejaba-se l S. Martino, que por suorte rima cun bino, por esso la giente dezie: Pul San Martino, proba l tou bino; mas deixa-lo ficar bien tapadico para nun ficar ambinagradico.
Mui probe serie la casa que nun angordaba pul menos un cochinico an cada anho, i quando benie algua doença i se morrie l porquito, la giente dezie:
Hai trés anhos que estou casado
I nunca sien puorco fiquei,
A nun ser ne l anho passado,
I ne l anho an que me casei.
Dezie tamien la giente: Abe de bico, nunca fai l duonho rico.
La matáncia de l cochino era ua grande fiesta pa ls labradores mirandeses. Benie l sangrador, benien ls bezinos para ajudar i, acepuis las ties nun tenien manos a medir para dar çtino a las miudezas de l animal.
Mas al menos fícan a saber, salbo seia, cuomo la giente ye acá por dentro i alguas dezien: se quejires ber cumo ye l tou cuorpo, mira l de l tou puorco.

2 comentários:

Ana disse...

Oulá Sr Leonardo,

Ye mui antressante todo l que mos diç; por esso tamien gustaba de le fazer ua pequeinha sugeston. Na quadra que começa por "Hai trés anhos que estou casado...", nun acha que até quedaba melhor cuntinar assi dezindo: "I nunca sien puorco quedei (quedei an beç de "fiquei")..."
Porquei ?
Porque "quedei" rima mais i melhor inda de que "fiquei" cun l berbo cun l qual acaba depuis la quadra: "casei":
"...A nun ser ne l anho passado,
I ne l anho an que me casei."

P.S. Sei que tamien quiero respunder-le ne l SAL. Nun squeci mas tamien me falta l tiempo.

Saudaçones.

leonardo antao disse...

Amiga Ana Maria:
Yé mui buona la tue sugeston. Quedaba melhor cuntinar dezindo "quedei" an beç de "fiquei".
Tu screbes melhor l mirandés que you. You tengo un guosto special por falar, escuitar ls mieus amigos (an special ls mirandeses), cuonbersar cun todo l tipo de personas, çcobrir eideias i ouni-las cun palabras scritas, que miesmo mal ounidas, ban cuontribuindo para ounir bidas i
cuomo se cuonclui na "Parábla de las siete brimes" de Trindade Coelho, "L' OUNION FAI LA FUORÇA".
Tamien, mui amportante para todos nós, "l' ounion ajuda l mundo a ser melhor", i ajuda a transformar la bida nua cançon de amor.
Por esso, oubrigado Ana Maria, por me teneres ajudado a repansar nesta fuorça de la ounion, que bai fazendo de cachicos de la mie bida, cuomo este, la tal cançon de amor.