21/04/11

Tarde cultural mirandesa an Sintra









[Notícia salida na Fuolha Mirandesa, anque an formato mais resumido i cun menos retratos]

L die 17 de Abril, na Casa do Fauno sede de l’Eiditora Zéfiro, an Sintra, mui acerquita de la Quinta de la Regaleira, dou-se ua tarde cultura mirandesa ouganizada pula Eiditora Zéfiro i l’Associaçon de Lhéngua Mirandesa. La tarde cultural tenie cumo oujetibo apersentar ls nuobe lhibros yá publicados por aqueilha eiditora, na coleçon AN MIRANDÉS. Ls purmeiros quatro salidos an 2009, todos eilhes screbidos por tius i ls cinco salidos an dous mil i dieç desta beç screbidos por cinco ties.

La tarde cultural ampeçou arrimado a las quatro de la tarde cun música tradicional mirandesa tocada pul grupo ‘’Mira que Trés’’. Apuis de scuitar uas modas al sonido de la gaita de fuolhes acumpanhada de caixa i bombo, ls muitos mirandeses i alguns amigos persentes antrórun pa la sala que quedou lhougo chena para oubir ls palestrantes i las lheituras de testos i de poesie puls outores persentes i tamien por alguns assistentes.

L Alexandre Gabriel, de l’ Eiditora Zéfiro, abriu la sesson agradecendo a l’Associaçon de Lhéngua Mirandesa i an special a Amadeu Ferreira, cumo diretor de la coleçon an mirandés, que yá bai an nuobe lhibros publicados i als sous outores, l mais deilhes persente. Dixo an seguida que la Zéfiro ten outras obras an mano i que ne l berano de astanho haberá nuobas obras publicadas an mirandés.

Seguiu-se Francisco Domingues, que fizo ua brebe stória de l ansino de l mirandés an Lisboua a cargo de l’Associaçon de Lhéngua Mirandesa. Assi, ampeçou por dezir que l sou ampeço se dou ne l anho letibo de 2001/2002 cul purmeiro curso de trés anhos, que acabou an júlio de 2004. Este curso tubo cumo porsor Amadeu Ferreira i tubo lhugar na Casa de Trás ls Montes i Alto Douro an Lisboua.

L segundo curso, tamien de três anhos ampeçou an 2004/2005 i acabou an júlio de 2007. Este segundo curso tubo cumo porsores Amadeu Ferreira i Francisco Domingues i tubo lhugar an Corroios ne l Clube Cultural i Recreatibo de l Alto de l Molino, adonde L’ Associaçon Nial de la Boubielha tubo un papel amportante an toda la lhogística, para arranjar alunos i l spácio pa las classes. A la par deste curso dou-se outro an Lisboua na Oxford School cun ampeço an 2005/2006 tenendo cumo porsores Amadeu Ferreira i Bina Cangueiro.

Chegados a Júlio de 2007, l mais de ls alunos de Corroios acabában l curso, mas habie alguns alunos solo cun dous anhos porque habien antrado ne l segundo anho i ls de Lisboua que habien ampeçado un anho atrasados. Assi, an 2007/2008 cuntinou l curso an Corroios pa ls alunos cul segundo anho de Lisboua i Corroios, tenendo cumo porsores Francisco Domingues i Basílo João. Neste anho letibo ampeçórun las palhestras ua beç an cada més dadas por Amadeu Ferreira, que fazien parte deste terceiro anho de l curso de Lhéngua i Lhiteratura Mirandesas. A estas palhestras assistírun nun solo ls alunos de l terceiro curso, mas tamien antigos alunos i outras pessonas antressadas.

An 2008/2009 ls cursos tubírun ua paraige, mas continórun las palhestras ua beç an cada més dadas por Amadeu Ferreira an Lisboa na scuola Francisco de Arruda i an Corroios ne l Clube Cultural i Recreatibo de l Alto de l Molino.

An 2009/2010, ampeçou l quarto curso i desta beç an Lisboua, tenendo cumo porsores Amadeu ferreira i Francisco Domingues. Este curso stá ne l segundo anho i acaba an Júlio de 2012. Inda an 2009/2010, tubo lhugar un curso de Formaçon de Formadores pa ls alunos que tubíssen l curso eilementar de Lhéngua i Cultura Murandesas. Este curso fui dado por Amadeu Ferreira, tenendo la colaboraçon de Alberto Bautista, doutorando an formaçon de palabras mirandesas pula ounibersidade Complutense de Madriç.

Francisco Domingues acabou la sue quemunicaçon dezindo que muito ten sido feito ne l ansino de la lhéngua mirandesa an Lisboua, çtacando l trabalho de l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa, cun la buona upa dada zde 2004 pula Associaçon Nial de la Boubielha, mas hai que cuntinar a studar la lhéngua i a daprender cada beç mais i cabe a cada un de ls persentes dar l sou cuntributo.

Apuis fizo un zafio a l’Associaçon de Lhéngua Mirandesa i an special als três membros de la direçon eilhi persentes para que l’Associaçon passe a tener un papael repersentatibo an todo l que se fai ne l ansino de l mirandés nun oufecial. Que chame para stablecer parceries outras associaçones que téngan oujetibos aparcidos, para cuntinar l trabalho yá feito i alhargá-lo a la Gastronomie, a la Música, a las Artes i als Jogos Tradecionales. Para isso l’ALM ten que çcutir l’eideia, cumbocar ua assemblé giral i eilegir nuobos repersentantes pa ls uorganos sociales. Esta nuoba direçon tenerá cumo misson fazer sócios, stablecer parceries cun outras associaçones, fazer cuntatos cun uorganos ouficiales, arranjar un spácio pa la sede de l’associaçon i cordenar todo l trabalho que benga a ser zambolbido ne l ansino de la lhéngua i cultura mirandesas, na música, nas artes, na gastronomie i ne ls jogos tradicionales.

Segui-se apuis Amadeu Ferreira, que ampeçou por dezir que l’Eiditora Zéfiro quedará cumo eiditora de referéncia pa la lhéngua mirandesa. Yá lhieba nuobe lhibros publicados todos eilhes de nuobos outores i ne l berano de astanho ban a salir mais dous ou três sendo un deilhes de Valter Deusdado eiqui persente.

Cuntinou dezindo que la Lhéngua Mirandesa tubo siempre ua lhiteratura oural cun cuontas, cantigas, poesie, lhaços, ditos dezideiros, mas toda essa lhiteratura inda nun stá bien studada. Dixo que stá a ser feito un studo subre música tradecional mirandesa a cargo de la Cámara de Miranda de l Douro, de l’ Associaçon Sons da Terra, de l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa i de l’ Ounibersidade de Salamanca. Este trabalho stá an curso i durará inda trés anhos.

Amadeu cuntinou dezindo que la lhiteratura ye ua de las realizaçones amportantes de l’houmanidade, ye ua arte nobre tal cumo la sue eidiçon. L perstígio dua lhéngua i cultura passa muito pula sue lhiteratura. La lhiteratura scrita an mirandés ampeçou an 1884, cun Flores Mirandesas de José Leite Vasconcelos. Apuis aparecírun Manuel Sardina, Manuel Fernandes Monteiro, Garrido Brandão i Francisco Meirinhos. Esta lhiterartura stubo siempre loinge de las pessonas mirandesas, yá que l mais deilhas nun sabie ler, de modo que pouco anfluenciou la lhéngua i la cultura mirandesas.

Ne ls anhos 90 de l seclo XX la Cámara de Miranda reeidita Estudos de Philologia Mirandesa de José Leite Vasconcelos i publica Bersos Mirandeses de Manuel Preto. An 1995 abriu un concurso para scritores an lhéngua mirandesa i ganhou José Francisco Fernandes cul lhibro de bersos Miranda ye la Mie Tierra. Apuis la publicaçon de la lei 7/99 que reconhece l mirandés cumo lhéngua ouficial, dou-se an 2000 l grande salto de la lhiteratura mirandesa cul cuntrato feito cula eiditora Campo das Letras para eiditar ua coleçon an mirandês, anque solo beníssen a salir trés lhibros.

An 2005 salírun las traduçones de l Asterix L Gaulés i l anho apuis L Galaton pula eiditora Asa. Aparece la Fuolha Mirandesa ne l Jornal Nordeste, i l Mensageiro de Bergáncia passa a publicar regularmente traduçones de ls Eibangeilho, son publicadas crónicas mensales ne l jornal Público i aparécen muitos blogues i sites cun scrita an mirandés.

L’ Eiditora Âncora ampeça a pulicar an mirandês, purmeiro an banda zenhada por Zé Rui que publicai Stória dua Lhéngua i dun Pobo i Ls Lusíadas. Apuis publica la traduçon antegral de Ls Lusíadas por Fracisco Niebro.

Amadeu terminou la sue anterbençon dezindo que bai a salir an Maio l purmeiro remanse an mirandês i pertués de Amadeu Ferreira i Fracisco Niebro.

Seguírun-se las lheituras de testos i de poesie dezidas puls outores persentes i por alguas pessonas de l’ assistença, que fúrun Bina Cangueiro, Adelaide Monteiro, Faustino Antão, Válter Deusdado, Alcina Pires i Firmino Bernardo.

La sesson cultural acabou tal cumo ampeçou cun l grupo ‘’Mira que Trés’’ a tocar mais uas modas de música tradicional mirandesa i cun un beberete.

Stá de parabienes l’ Eiditora Zéfiro i l’ Associaçon de Lhéngua Mirandesa por mais esta tarde Cultural subre la Lhéngua i la Lhiteratura Mirandesas i un bien haia a todos ls persentes que decierto quedórun un cachico mais ricos subre la lhéngua i la lhitrratura mirandesas.

Francisco Domingues

1 comentário:

Fir disse...

Buonas nuites, Francisco.

Parabienes pula buossa reportaije. Stá miu cumpleta.

Un abraço.