18/01/09

La Matáncia de l cochino






















La Associaçon Sol Nasciente de Zenízio lhebou a cabo ne l die 28 de Dezembre, mais ua matáncia coletiba. Assi, por buolta de las onze i trinta de la manhana un grupo de pessonas de la ourganizaçon i colaboradores fúrun a ua loija de l Bárrio de Baixo a tener cul cochino. Apuis de abrir la puorta este saliu campante i fui andando a caras a la associaçon cumo se fusse para ua ferranha. Cuitado, mal sabie el que la sue bida staba por pouco. Deilhi a un cachico quedou arrimado al talho anriba de l qual dou ls últimos grunhidos.
L matador era buono i assi l sufrimiento de l cochino nun fui demorado. Apuis de muorto habie que l chamuscar i claro cumo yá nun hai palhas de ls restrolhs que dantes éran apanhadas para esta funçon, alhá staba un fardo de palha que fizo l mesmo eifeito. Cumo nun habie aire quedou chamuscado todo por eigual i alhá fui puosto outra beç anriba de l talho para ser bien scarolado, mas antes tirórun-se-le las caçcanhetas. Assi, cun uns cachos de cortiça fui sendo sfregado i lhabado anté quedar pronto pa l fazer la barba. Las nabalhas stában bien afiladas i ls matancieiros, inda que fúran nuobos, sabien de l oufício i depriessa l punírun a relhampar de guapo que quedou. De seguida l matador que yá habie dado ua aguçadela a la nabalha ampeçou a abri-lo i lhougo le tirou la barbada, seguindo-se la ountaça que nun era grande, apuis las tripas, la fressura i claro an último lhugar ls garrotes i las tanrielhas.
Apuis de pronto poninrun-le la staca i fui lhebado pa la Associaçon adonde quedou çpindurado para que la chicha quedasse frie.
Anquanto uns matában i purparában l cochino, outros colaboradores tratórun de l lhume i yá tenien ls fogareiros prontos pa la assadura de la chicha de l cochino que habie sido muorto ne l die antes i çfeito a la purmanhana i aceçonado ne ls barrelhones cumo se fazie als chichos para fazer ls chouriços.
Durante la matáncia stubo ua jornalista de l Nordeste a tirar retratos i anterbistou alguns de ls presentes para fazer la sue reportaige. La jornalista era ua moça nuoba i you durante las bárias eitapas de la matáncia fui cumbersando cun eilha. Quando chegou la parte de tirar las caçcanhetas spliquei-lhe l que ls moços dantes fazien cun eilhas a las rapazas. Eilha quedou mui admirada i claro que mal sabie que tamien iba a lhebar ua para Bergáncia. L matador oubiu la cumbersa i anquanto you cuntinaba a falar cun eilha bieno mui sorrateiro i alhá le metiu ua caçcanheta na carteira. Spero que quando la ancuntrou nun tenga quedado anraibada, yá que ye ua tradiçon i ua brincadeira que nun fai mal a naide.
A balorizar l spácio de l salon i la matáncia staba la sposiçon de dous de ls nuossos artesanos yá bien coincidos de todos. Assi, Alcina Pires cun algues de las sues pieças pintadas an lhouça i Tibério Delgado cun las sues pieças an fierro forjado i an einox tornórun mais rico i mais agradáble l spácio adonde durante l die i ua buona parte de la nuite ls zenizienses stubírun.
La hora de l almuorço arrimaba-se i yá habie cerca de ciento i sessenta pessonas, l mais deilhas cun sues palaçuolas prontas para ampeçar a quemer. La ourganizaçon i colaboradores fúrun ponendo pan i chicha nas mesas i cada un fui agarrando l sou carolo i chicha para poner anriba i ampeçou a quemer. Habie tamien bino a la çriçon i claro ls que nun l bubien tenien que ir a l´Associaçon pedir auga ou cerbeija. L cumbíbio staba animado i durante algun tiempo todo mundo quemiu, buiu i fui cumbersndo.
Apuis de todo mundo star bien cumpuosto apareciu l grupo de ls pauliteiros de Palaçuolo que animou la fiesta cun ls sous lhaços bien dançados. Stá de parabienes este grupo i cuntinai a dançar ls guapos lhaços. Apuis la ourganizaçon brindou ls persentes cun un grupo de triatro de ls lhados de l Porto que durante un cacho de la tarde animou i fizo rir las pessonas. Terminado l triatro houbo lhugar a mais cumbersa cun uns i cun outros i claro yá la ourganizaçon i ls sous colaboradores habien purparado l cochino i feito de nuobo lhume para assar la chicha pa la cena.
Antes de cenar apareciu Basileu cun un sou colega padre i un grupo de amigos benidos de Balsamão a cantar ls Reis. Parabienes al padre Basileu i a este grupo puls sous cantares i pula sue alegrie que animou inda mais ls zenizienses.
La cena yá cun menos pessonas ampeçou cerca de las uito de la nuite i claro que la fame nun era grande, mas las pessonas a la buolta de las mesas fúrun quemendo i cumbersando anté las tantas de la nuite.
Stá de parabienes l´Associaçon Sol Nasciente por esta matáncia coletiba que ben recriar las matáncias que se fazien an cada casa i que hoije yá son mui ralas. Apuis de las trilhas, las bandimas i las sementeiras, las matáncias cerrában l ciclo de las colheitas i éran un die de fiesta adonde se ajuntában ls amigos i la familha. Esta matáncia coletiba ben assi a reunir la grande familha zeniziense armanada ne l sprito de la partilha, de l´amizade i ounion.
Un bien haia a todos ls zenizienzes que stubírun nesta matância i a todos aqueilhes que por motibos de lonjura ou outros nun pudírun star i dar l sou cuntributo a este cumbíbio.
Un bien haia a todos ls colaboradores que trabalhórun chenos de buona buntade para que la familha zeniziense eili presente se santisse sastifeita i cuntenta.
Un bien haia mui grande als membros de la Direçon de l´Associaçon Sol Nasciente por esta matáncia i cuntinai siempre.
Deseio un anho de dous mil i nuobe cheno de salude i cousas buonas para todos ls zenizienses adonde quiera que stéian.
Francisco Domingues, 4 de Janeiro de 2009.



1 comentário:

leonardo antao disse...

Amigo Francisco,
Santi muita proua an ler testo de la matáncia coletiba de l cochino.
Santi-me ne i meio de bárois desses zenízienses que hai barios anhos datrás faziemos la matáncia an nuossa casa i an casa de todos ls familiares i bezinos amigos.
Era un de ls mais amportantes cumbíbios de las familias, neste tiempo de Einbierno.
L’Associaçon Sol Nasciente stá de parabienes por tornar esta matáncia ua fuorte manifestaçon de cultura tradicional i, apesar de las proibiçones legales, por cuntinar lhuitando para que esta tradiçon nun se muorra, porque ye de grande amportância para criar ua mais fuorte lhigaçon antre ls zenizienses.
Parabiens a todos ls que cuntribuiran para la feitura de la matáncia, a todos ls que neilha parteciporan i a ti Francisco que bien la çcrebiste neste testo i nos retratos, que mos deixa chenos de proua por tenermos nacido na tan pequeinha, mas cun tanto balor, aldé de Zenízio i que mos ajuda a cuntinuar a cantar
“Biba Zenízio, tierra sien par, yes un cantico lindo, lindo d’ancantar”.
Un abraço, para ti i para todos ls de la Direcçon de la L’Associaçon Sol Nasciente.
Leonardo Antão