11/06/09

TRIATO MIRANDÉS NA SCUOLA

L mirandés ye ua lhéngua biba an Sendin i alredores i ye desso que bos quiero dar amboras.
Para quei andar cun muitas palabras. L Hoije ye un sitio adonde todos ls dies se dan amboras i se pónen a ler l mirandés mais de 255 pessonas por die.
http://www.sendim.net/noticias/hoije/noticias_titulos.asp?id=637

20 comentários:

Ana disse...

Primo Zé Almendra,

Acho formidable que deia cunhecimiento a todos pula Anternete de l que se passa ne l Praino cumo ye l caso hoije cun essa pieça de triato i outras atibidades que ls mais nuobos que ándan a daprender Mirandés an Sendin cula upa de giente adulta i de porsores cumo Eimílio Martins, son capazes de rializar i amostrar a todos, an público.
Essas einiciatibas son sien dúbeda de la mais grande amportáncia para la nuossa lhéngua tanto junto de ls mais pequeinhos cumo tamien de ls adultos.

Pa l resto, çculpai, Primo, mas stou cumbencida que ye sebero demais (i na mie oupenion sien necidade) an relaçon a todas las pessonas que tamien procúran dar a cunhecer l Mirandés, « fuora de l território» (retomando essa spresson sue), ousando cumo meios la telbison ou ls jornales, mas assi i todo siempre cul oubjetibo de promober i de balorizar tamien la nuossa Lhéngua.

Todas essas manifestaçones seian eilhas quales fúren nun puoden ser de forma ningua antagónicas ou oupuostas mas son i nunca poderan ser outra cousa senó oubrigatoriamente cumplementares.
L que ye que ampide a Eimílio de ir mais loinge ?
Para essas cousas cumo para todo na bida, todos tenemos que acraditar siempre que muitas cousas son possibles, mais que aqueilho que un pensa muitas bezes, mas siempre cun ua cundiçon : nunca baixar ls braços por mais defícele que esso mos pareça. Ye por esso que ye preciso ser fundamentalmente outemista (i nó negatibo, Primo) senó un nun bai mesmo a lhado ninhun i perde tamien, penso, ciertas ouportunidades para si próprio cumo talbeç tamien para ls outros.

Tortulhas disse...

Buonas nuites porsor Almendra!

Se las críticas, más ou menos beladas, que fazeis ne l buosso scrito de l “Hoije” (i aporbeito para bos tornar a dar ls parabienes por l Hoije que bien ls merece), se las críticas, dezie you, son solo para mi - que dei la notícia i acumpanhei l porcesso ”de las talbisones” ,“fuora de l território” – nun hai porblema, acho que nien debo respunder i anté bos las agardeço que you sou cumo ls spanholes, gusta-me que fálen de mi, “aunque mal!”; i cumo dezie miu abó, naide se dá al trabalho de le atirar lhapadas a arbres que nun téngan fruito.
Mas l porblema ye Albertina i Luís – que son l que más amporta eiqui! - esses ye que puoden yá nun gustar tanto i, garanto-bos-lo you, nun merécen nien ua chisquita de crítica, bien pul cuntrairo!
Nisto, cumo an todo na bida, cad’un dá cunforme puode, se le antende i cunsante la deboçon que tenga! Albertina i Luís podien haber stado quetos, fazer las cousas an pertués cumo ls outros, que al fin l diploma balie l mesmo. Mas quejírun melhor perder muita horica i tener muito cobradeiro de cabeça para l fazer an Mirandés, para bien deilhes, pus claro, mas tamien para bien de la lhéngua, que de cierta maneira, guste-se ou nó, tamien lhebou un “carimbo de certeficaçon” cumo lhéngua “curricular”.
Merécen to ls lhoubores i to las talbisones que tubírun, la pena – para eilhes i para l bien de la lhéngua – ye que nun stubíssen alhá inda más meia dúzia de talbisones i de jornales. I, yá agora, más alguns de l “território” que, se nun stubírun, nun fui por falta de cumbite!
Bah, çculpai stander-me tanto i roubar-bos tanto tiempo.
Un abraço
Alfredo

Scalhabrés disse...

Stranhe-se!
You assino por baixo l que dixo Ana. (Cuido que poucas bezes stube d'acordo culha; an particular ne l SAL)

Benga mais besiblidade pa la léngua. Anfelizmente assi se dá melhor a coincer la léngua fuora de l praino, i ls pertueses bien percísan.

Cun mais ó menos luzes de la ribalta todo l trabalhico merece loubores. I naide nega l cuntributo de las pessonas mais ó anton menos anónimas.

Relembro que inda assi yá bi Eimílio na telbison, i inda bien. Fui por ende pulas manos de Eimílio que li Mirandés ó Sendinés; inda antes de la cumbençon. Rebejitei esse mesmo libro i inda stá na mesinha de cabeceira ne l miu quarto an Sendin porriba de ls Maias. Que agabon tan buono, haaa?

Pa acabar, até habie ua porpaganda que dezie "Nun preguntes l que l tou paíç puode fazer por ti, pregunta l que puodes fazer pul tou paíç."; cuido que hai que fazer un paralelo pa l Mirandés:
"Nun preguntes l que l tou Mirandés puode fazer por ti, pregunta l que puodes fazer pul tou Mirandés.".
El bien percisa de todo mundo a luitar por el.

Scalhabrés disse...

Çculpai alhá, mas solo pa cumpletar, Eimílio, inda que tenga falado solo ralas bezes cun el; somos mei bezinos mas aposque tenemos todos palhi miedo de l lobo; cuido que se bei bien que respira alegrie, gusto, houmor i houmildade ne l que faç. Un rapaç cumo un rachão.

Unknown disse...
Este comentário foi removido pelo autor.
Unknown disse...

Prima Ana,

Gustei de l que screbiste i inda mais de l modo cumo l faziste. You nunca stube acontra ti por cousa de la sustancia de l que dezies, mas de la forma cumo l fazies i querendo ampurrar-me para un lhado que nunca fui nin ye l miu. Talbeç seia sebero demais, mas cumo diç la mie mulhier, tu i Ana teneis que andar cumo l perro i l gato, sodes parientes, portanto yá debes antender porque a las bezes scribo l que scribo.
Talbeç tenga que tener cuidado, mas lhutar bou a lhutar. L maior mal de la nuossa sociadade ye l tráfico de anfluéncias i quando outelizadas para amparedar ls outros pior.

Tou primo Zé

Unknown disse...

Buonas tardes Alfredo

Sabes bien que Albertina i Luís nun son nin debien ser chamados eiqui. Naide melhor que you sabe defender l mirandés i ls mirandeses, agora nunca calharei que ls outelízen para outros fins que nó la defensia de la lhéngua.
Tu yá fuste autarca i debes saber bien l que custa lhutar acontra ls todo poderosos.
Dou-te un cunseilho, porque sou mais bielho i conheci-te inda eras pequerruchico, nun te anraibes i nun sigas un camino, anque çfrente, mas eigual al de ls que te anfernizórun.
Poderei ser lirico, mas tenemos que lhutar por ua casa cun las jinelas abiertas i trasparientes cumo dezie Foustino.
Tiempo ye l que tenemos de sobra, you nun sou çfensor de l capitalismo que diç: "time is money", por esso cada cachico, para mi, ye un bien que debemos aporbeitar para fazer l bien i cumbatir l que nun stá tan bien.
Todos tenemos cousas buonas i outras menos buonas i naide ansina nada, daprendemos uns culs outros. Quando leio l que scribes daprendo siempre, mas se precisares duas nalgadas libas-las, anque seia acontra la bioléncia.

Abraço

Porsor Almendra

Unknown disse...

Scalhabrés,

A ti solo te quiero dezir ua cousa:
Sabes l que Eimilio ten sofrido para ser porsor de mirandés?

Hai que acabar de ua beç por todas culs fundamentalistas de squierda i dreita.
Uns nun quieren mirandés i tíran-le ls alunos i outros nun l quieren dar l lhugar de porsor a que ten dreito.
Mas el precisa!
Mas ls eiredutible mirandeses que porqui inda ban lhutando, la berdadeira lhuta pul mirandés, trabálhan tols dies i a toda la hora i sabes l que dízen? Mas naide bos conhece, naide bos bei na telbison...
La lhuta ten que ser feita an bárias frentes, mas nunca naide ganhou ua guerra na secretarie.
Todo ye amportante, l que faç Amadeu i tu i l Nial de la Boubielha i you i muitos mais, mas nós somos ls graduados, nun podemos deixar ls soldados para trás. Será que antendiste de ua beç por todas?

Abraço
Almendra

Tortulhas disse...

Buonas nuites porsor Almendra!

You inda stou cumbencido que nun ye por mal, mas se arreparardes bien ne l buosso quementairo oufendeis-me a mi (cun bárias ansinuaçones, que you nun le boto fé nien lhiebo a mal, que bien beio que ye la buossa specialidade) i, más grabe, cun antençon ou sien eilha, cuntinais a oufender a Albertina i a Luís, a çpreziar l sou trabalho i, an última análise, a poné-los cumo uns cimpricos i tunticos que se déixan outelizar para fins ancunfessables.
You nun bos respondo por dues rezones: a la ua, tengo miedo de las nalgadas; a la outra, nun quiero azedar la cumbersa i ir acontra las regras de l blogue, que a mi nun me gústan muito estas sinagogas!
I inda outra rezonica: ye que l buosso argumiento de “naide melhor que bós sabe çfender l mirandés i ls mirandeses” ye rialmente “einatacable” i deixa un qualquiera sien respuosta…
Mas se quejirdes falar destas i doutras cousas, anquanto quememos un muordo i buemos ua pinga, you ye cun todo l gusto, que bien sei que bos gusta çcutir i you tamien me gusta muito oubir-bos i daprender cun bós!
Un abraço,
Alfredo

Tortulhas disse...

Buonas nuites porsor Almendra!

You inda stou cumbencido que nun ye por mal, mas se arreparardes bien ne l buosso quementairo oufendeis-me a mi (cun bárias ansinuaçones, que you nun le boto fé nien lhiebo a mal, que bien beio que ye la buossa specialidade) i, más grabe, cun antençon ou sien eilha, cuntinais a oufender a Albertina i a Luís, a çpreziar l sou trabalho i, an última análise, a poné-los cumo uns cimpricos i tunticos que se déixan outelizar para fins ancunfessables.
You nun bos respondo por dues rezones: a la ua, tengo miedo de las nalgadas; a la outra, nun quiero azedar la cumbersa i ir acontra las regras de l blogue, que a mi nun me gústan muito estas sinagogas!
I inda outra rezonica: ye que l buosso argumiento de “naide melhor que bós sabe çfender l mirandés i ls mirandeses” ye rialmente “einatacable” i deixa un qualquiera sien respuosta…
Mas se quejirdes falar destas i doutras cousas, anquanto quememos un muordo i buemos ua pinga, you ye cun todo l gusto, que bien sei que bos gusta çcutir i you tamien me gusta muito oubir-bos i daprender cun bós!
Un abraço,
Alfredo

Unknown disse...

Buonas nuites Tortulhas,

Alhá benes tu cun Albertina i Luís, ora deixa-los an paç. Haba bun senso! Nun tomemos la parte pul todo.
Pus sien quedarie bien cuntento de comer un muordo an pie de ti, até me saberie melhor la merenda.
L HOIJE dezie tamien nun die destes: Todos ls cunseilhos oubirás, mas solo l tou seguirás.
L HOIJE ye l HOIJE i l Frolesmirandesas l Frolesmirandesas.
Quanto a ansinuaçones arrespondo cumo fizo Alvaro Cunhal a Mário Soares: "olhe que não, olhe que não!"
Tu até ampeceste bien:
"You inda stou cumbencido que nun ye por mal," i nun ye mesmo.

Un abraço
Almendra

Ana disse...

I «Hoije », Zé Almendra, até se morrie se nun tornaba cula mesma eideia !!!
« Son estas einiciatibas que fázen acraditar las pessonas, trabalhar para resolber ls porblemas i nó para telbisones i jornales. » (sic)
I quando nun ye subre triato ye subre « culturas, pástios, criaçon de animales, bacas, canhonas, cabras.. » ?!
I Albaro Cunhal tamien nun chegou a dezir : « Todo quanto oumenta la lhibardade, oumenta la respunsablidade » ?

Unknown disse...

Prima Ana,

L HOIJE nun faç las nuobas a pensar noutras cousas que nun téngan a ber cun la nuoba de que se stá a falar.
Yá dezimos que tols dies, l HOIJE, ten mais de 250 bejitas i quando faç ua nuoba ten a ber cun esse ouniberso i cun la realidade. Nun bamos a pensar siempre ne l mesmo, para quedares mais eilucidade, queda a saber que la telbison stubo acá antes, a oubir dous ou trés, adebinou l que se passaba, mas nun bino a la reunion, que fui l mais amportante. Ye desto que se trata. Deixai albertina i Luís i agora Alfredo, de fuora.
Quieres ber que ban a dezir que agora nun sabien, ou nun tenien bagar, ou que ne l'outro die fun un calha. I you ye que sou burro? I you ye que fago ansinuaçones? Haba bun senso i Afredo fizo bien nun adelantrar la çcuçon.
De fato, Albaro Cunhal tamien dezie esso, mas cun un sinoés, para el i para mi, hai lhiberdades i nó lhiberdade, porque cun fame, sien casa, sien familhia, sien cultura, nun se puode ser lhibre.
Solo ua cousa, naide cunseguirá que deixe de ser de la tue familhia i tu de la mie.

Tou primo Zé

Ana disse...

Solo ua cousa, la mais amportante :

Deixá-los fuora porquei - a Albertina (Mas cun A grande !), Luís i Alfredo (i tamien sien un s’anganhar cul nome) - se por acaso só stan de parabienes ?
Esso ye que serie un nun senso !

A ber se cunseguimos ber las cousas cun mais antelegéncia !

Unknown disse...

Naide tira l balor al trabalho de Albertina i Luís i para eilhes todo l miu aprécio i olha que ls conheço melhor que tu. L nome todo mundo sabe que fui erro de scrita (cuido que saberás l que ye), agora se ls quereis meter na çcuçon, sodes lhibres de l fazer, que a mi tanto se me dá.
You apenas dixe para ls deixar de fuora desta çcuçon subre telbisones i jornales.

Scalhabrés disse...

Fui de fin de sumana mas inda bou a tiempo de respunder:

"mas nós somos ls graduados"...
Supongo que querie dezir graduados an Mirandés.
Mas bó, quien passou l diploma?

Quien ye la anstituiçon que reconhece quien sabe ó nun sabe mirandés? I quien reconhece quien ye porsor?

"Sabes l que Eimilio ten sofrido para ser porsor de mirandés?"

Atençon que nun sou contra l sfuorço que ls porsores ténen feito, mas cuido que quien questiona l porcesso de seleçon de porsores ten algun fundamiento. Yá me preguntórun cumo se ye porsor de Mirandés. You que sou a fabor de l Mirandés nun soube dezir quales son ls critérios.

Digo-lo eiqui, melhor que por trás. You yá bi porsores de mirandés a dar erros que nun ls dou you; i you nada sei mesmo.

Ora se se eisige que l mirandés creça ne l ansino tamien hai que haber eisigéncias als porsores; als porsores de Mirandés cumo als de Pertués, Matemática i Mirandés.

Nun sei se me fiç antender, l que dixe nun ten a ber diretamiente cun Eimílio que cuido que ye formado noutro curso qualquiera. Sien picardies pessonales, esto ten a ber culs porsores an giral i cula credíblidade deilhes i por cunsequéncia de l mirandés ne l sou todo.

Cuido que la respuosta que todos speramos ye l anstituto bá.

Mas la queston central que l porsor Almendra albanta you antendo-la. Las pessonas cuídan que l que ten culidade i que merece loubor ye l trabalho que mais aparece na telbison i assi por delantre. Ten que se amostrar l trabalho mais ambesible(l que l Hoije faç i bien) i tamien , porque nó, eiducar las pessonas a dar balor al que nun luç tanto.

Mas nun cuncordo ye eiqui cul porsor Almendra: you acho que inda bien que hai reportaiges, decumentairos nas telbisones, cunferéncias, apersentaçones de libros (fuora de l território) i todo l de mais senó nun dábamos a coincer esta riqueza.


Saludos porsor Almendra,
se todo mundo pensasse de l mesmo modo ye que stábamos mal.
Cecílio

Unknown disse...

Amigo Cecilio,

Stou d’acordo a cien por cien cun todo l que screbiste. Solo dues pequeinhas splicaçones, ua ye que quando falei an graduados fui nun sentido figurado porque falei na tropa i nós seriemos ls oufeciales porque tenemos mais besiblidade, l que nun quier dezir que seiamos ls melhores, cumo na tropa, tamien hai graduados por fabor, mas l que querie dezir ye que sien soldados nun se ganha la guerra. La outra ye que nun me caírun ls galones por reconhecer Amadeu cumo porsor, nun curso que fizo de mirandés an Sendin i mira que me dórun diploma por esso, you l que digo, digo, quiero melhor tener que pedir çculpa que calhar.
Quanto al porblema de ls erros ye natural, porque l grande balor deste blog ye ser un sitio de prática lhiterária i de aprendizage de l mirandés. Ls grandes scritores i mesmo ls melhores jornalistas léien i dan a ler ls sous testos antes de ls poner a piblico, quando quieren que sírben cumo lhiteratura i olha que dan muitos erros de ourtografie i de cintasse (stará bien?), porque you an tiempos fiç esse trabalho i corregi muito lhibro. Nós eiqui nun tenemos tiempo de ler porque l mirandés ten que andar debrebe, porque yá perdiu muito tiempo. Este quementário ye la terceira beç que l scribo i cuido que an nanhue fui eigual, l blogger nun aceitou i perdiu-se dues bezes, este yá l screbi purmeiro ne l Word.
Alhá bai un cachico de l miu stilo, porque l mirandés ten que tener tamien de todo, nun andeis a catar piolhos, quiero dezir a achar porblemas, pensai an resolbe-los cumo diç Carlos Bandarra. Na Galiza mudou l goberno i yá ándan a cerrar las scuolas de galegoscola – agora sou you apuis sós tu – quando daprenderemos a dezir nós somos.

Abraço
Almendra

Unknown disse...

Mirai...que!

Li dues bezes i inda quedou piblico an beç público i sírben an beç de sírban.

Scalhabrés disse...

Quando dixe:
"You yá bi porsores de mirandés a dar erros que nun ls dou you; i you nada sei mesmo."

staba a dezir porsores sien ser las pessonas que ándan porqui.

Ten que se criar un Word pa Mirandés.
Mas mire que l corretor que yá eisiste yá le acaçaba "piblico" i daba la sugeston "público" :-).

Unknown disse...

You quando tengo dúbidas bou al corretor, mas tamien le apanho erros. :))
Mas ye ua cousa mui buona i l www.mirandadodouro.com tamien.
Tu bota-le que sós nuobo i tamien porque stás a fazer un trabalho baliente.