22/03/08

Lhambráncias

Boca de l forno




Poucos séran ls Boubielhos que nestes dies de la Páscoa nun se lhémbran de quando éran pequeinhos ber las sues mais a fazer l folar.


Anté que l’aldé de Zenízio nun era por ende de las mais probes de l cunceilho quando me criei. Assi se puode dezir, se habie alguas famílias mais anricadas, que colhien muito pan, matában trés ou quatro cebados por anho, i outras que nun tenien bienes de raiç, mas la maiorie de las famílias fazien por lhaboura i mataba un ou dous cebados. Scassas serien las famílias que nun colhien pan nien matában l sou cochinico. L que quier dezir que to las famílias fazien la tradiçon de l folar mesmo an forno amprestado. Mas porquei falar de lhaboura i cebados? Porque era cula farina de pan i cun chicha que nuossas mais i abós mos anchírun la boca i la barriga ne ls muitos anhos que por alhá andubímos. Era cun farina i chicha que nuossas mais mos anchírun de mimos, quando fazien las bolhas doces, ls sodos, ls roscos i l folar de chicha.
Hoije s'algo quiero yá nun ye mimos, nien quien ls fazie stá acá nien ls muis uolhos reçúman por doces, mas si ua houmenaige a to las abós i mais que fazírun la felcidade de tantos i tantos ninos, cul sou folar i l sou regalo de ls bolhicos.
Ls nuossos decendientes inda ténen la suorte de coincer todas estas tradiçones, pula lhigaçon an sues casas i quando ban de besita a l’aldé nesta temporada. Cumo la mie tie fai l folar assi muitas ties zenízienses i stramuntanas por esse mundo afuora l fázen, cul saber i la proua de nun deixar muorré-se la tradiçon.


Quien scribe subre las tradiçones de l folar, nun scunde la soudade que le bai n’alma i l balor de la partilha. Ne l sítio nialdelaboubielha l testo de “la Páscua i l Calendairo” screbido por un Zeníziense ye bien ua proba de todo esso. You, por mi, l’eimaige de mie mai, a la boca de l forno, de ranhadeiro spalhando las brasas i la masseira culas mantas amouchando l folar inda nun la apaguei de la mie eimaginaçon.




Bolha doce




3 comentários:

Ana disse...

Cumo ne ls nuossos dies hai mais fartura material que datrás, talbeç mais que l folar an si, seia, cumo diç mui bien Amigo Faustino, mais fuorte inda « l’eimaige de la mai ou de la abó, a la boca de l forno, de ranhadeiro spalhando las brasas i la masseira culas mantas amouchando l folar » qu’ « inda nun se apagou de las nuossas eimaginaçones ».
Todas essas cousas son cumo relíquias que yá zaparecírun nas grandes cidades. Adonde inda se cuoze pan ou bolhos an fornos calcidos assi cun lenha ? Nas grandes cidades, quando un ou outro panadeiro decide tornar a cozer l pan a la maneira antiga, l pan ye buono, nun puode ser melhor !, mas l précio tamien mos alhembra que l que se fazie antigamente nas nuossas aldés i inda hoije quaije cumo por milagre tenie un balor einestimable… un balor que nun tenie i inda nun ten précio que pague todo l trabalho que ye neçairo realizar para que mais dun quede cuntento i satisfeito de la bida.

faustino.antao disse...

Ye bien berdade todo l que dezis amiga Ana.
Inda junto mais ua pequeinha cousa que cumo bós nua grande cidade nun tengo porque nun la hai.
...Aquel oulor a farina, a bolha, a pan caliente que se se spargie de l forno pula casa toda i ende se quedaba a la cena i l serano. Aquel oulor de la purmeira fogaça que mie mai lhebaba ne l mandil pa la cozina, que mesmo de bariga chena de caldo you i mis armanos inda la spipabamos i saborebamos que nien manjar de ls diuses.
Pode benir l melhor zenhador, zenhar la panadeira, las fogaças, l ranhadeiro, la masseira, la rojura de l forno, la scobielha, mas nun puode poner alhá l oulor de l pan nuobo.
Anté qualquier die.

AF disse...

Buonas nuites,

Al ler l redadeiro comentário de Faustino, subre l oulor de las cousas, subretodo de l pan, nun puodo deixar de poner eiqui ls afamados bersos de Cesário Verde, de la Lisboa de la fin de l seclo XIX:

Nua frauga, cun sou mandil, al torno,
Bate un ferreiro un malho, a rugir fortemente;
Dua panaderie scapa-se, inda caliente,
Un oulor mesmo sano i hounesto a pan ne l forno.


Tamien ls oulores fázen parte de las lhémbráncias, i talbeç dúren mais que l restro. I digo mais amigo Faustino: inda que porqui habisse fornos a cheirar cumo ls de la nuossa anfáncia, nunca serien armanos, até porque yá nien nós somos l que fumos.

Un abraço,
Amadeu