08/09/10

PELAS ARRIBAS

.

PULAS ARRIBAS A POR SABERES…






Éran por ende las nuobe de la manhana, yá you habie porparado ua leira de la huorta i sembrado las nabiças, que habie que aporbeitar la tierra star de lei, quando toca la campanina de la puorta. Acabado de tomar banho, mirei pula jinela i bi a Jesé Miguel, un studioso de las cousas de la tierra, begetariano i todo, para irmos por ende a saber de plantas i semientes, para l studo que anda a fazer.
- Mas, porque nun abiseste antes, agora yá faç calor…
- Se não pode ir, paciência, vou ver se pode ir o seu primo Abílio Passareiro comigo, mas gostava pelo menos que visse o que aqui tenho.
- Por hoije l trabalho agrícola yá acabou, entra...


Traí un libro cun l studo mais cumpleto que bi subre las castas de las ubas de Pertual. Stubimos a ber até horas d’almuorço i almoçou cun nós, cumo era begetariano, solo comimos cousas de la huorta i alguas colhidas na hora.
Acabado l’almuorço tenie mesmo que ir cul por las arribas a ber las nuossas castas de las binhas bielhas i cumparar-las culs nomes de l libro. Abílio Passareiro pareciu-mos la cumpanha purfeita i ala a por saberes.


Solo castas eidentefiquemos 24 i acumparemos-las cun las de l libro, muitas staban alhá i agora yá sabemos l nome mirandés i l dado puls antendidos. Nun bou eiqui a dezir-bos todo, porque se nó sabiedes tanto cumo nós, mas bamos a poner todo nun libro...
Tamien fumos bendo outras plantas i páixaros i todo quedou registrado.
- Ah Abílio, mira para essa planta, parece ua almexeneira braba…
- Será abrunho…
- Ye miesmo almexeneira braba, ben a ber.
- Ye miesmo, sei outra noutro sitio, bamos a ber se ye eigual.
Cul jipe lhougo cheguemos, la almexeneira parecie eigual, mas las almeixenas nó…
Jesé Miguel, antendido nessas cousas, cunfirmou que éran dues bariadades çfrentes de la almexeneira eibérica.
- You inda sei adonde stá outra culas almeixenas maiores i que yá fui anxertada, diç Abílio.
- Bamos alhá a ber, que esto ten que quedar registrado…
- Ende stá l pruno que fui anxertado cumo podeis ber, mas ls rebentos brabos yá ténen almeixenas i son maiores, diç Abílio.


Cuntinemos la ronda pulas arribas i mais ua nuoba casta.
- Bino de Spanha, ye la que dízen que se chama Roriç, miu pai chamába-le Madrilena, diç Abílio.
Sboleixa un paixarico i digo you:
- Ye ua rabialba, ten l rabo branco…
- Ah Zé, sabes cumo se chama la rubialga negra, hai dues, ua parda cul rabo branco i outra negra cul rabo branco tamien.
- Nun sei, mas nun será la mesma?
- Nó…
- Mas ye rabialba ou rubialga?!
- Cumo ten l rabo branco, albo de niebe será rabialba, la giente ye que fui dezindo rubialga… la branca i negra ye fiebierno...
- Fui solo para ber l que dezies, porque ls que ándan agora a anelhar ls páixaros, que inda onte stube culhes, dezírun-me que nalguas tierras de Pertual tamien le cháman rabialba.


Cuntinemos a tirar retratos, a screbir, a falar i Jesé Miguel parou nua oulibeira culas azeitunas mui pequerrichas i perguntou?
- É um zambunho. Não é!?
- Não, diç Abílio…É uma oliveira, que como dizemos nós quando ficam assim, que alhentelhórun, quer dizer, ficou com as azeitonas cumo perdigons.
- Ah Abílio, cumo quieres que l home antenda, alhentelhórun i perdigons
- Que ficaram as azeitonas pequenas, como lentilhas, gametas…
- Andar com vocês é mesmo melhor que estudar nos livros, diç Jesé Miguel.
- Mas não notou no que disse o Abílio quando nos mostrou a ameixoeira brava, retorqui eu…
- Não…
- Então não disse, enxertou o pruno
- Tem razão, mas agora entendo… prunus é o nome latino de algumas fruteiras brabas…pois, por isso falais mirandés… vem do latim… tem graça!!!


Muito mais haberie que screbir, mas cumo diç Tiegui, nunca saberemos mais mirandés que un mirandés de la raia i you acrecento, do que l pobo que l fala…Deixai-los falar, que eilhes son un manatial de anformaçones, mas sien se dáren cunta, porque las palabras sálen i a las bezes, nien eilhes sáben que las dezírun.

mostaquel rúcio de l Praino

pruno alhentelhórun fiebierno rubialga perdigons (dizie Abílio que era porque quedórun cumo chombos de caça) gametas

Sendin, 03-09-2010

8 comentários:

Abelhon disse...

Esse brunho brabo stá mesmo a spera que le deian ua dentada:)

faustino.antao disse...

Buonas tardes Almendra

Fai bastante tiempo que nun bie un moscatel assi.

Cumo tamien gustei i saboreei la cumbersa antre amigos.

Oubrigado por mos lhebares a las arribas

Un abraço
faustino

Unknown disse...
Este comentário foi removido pelo autor.
Unknown disse...

Buonas nuites als dous,

You quando se me lhémbra scribo un testo i quando me parece ala a poné-lo eiqui, mas siempre que l bou a ler ten montes de defeitos... Mas inda bien que esto de la anternete dá para tornar a eimendar, solo que apuis se nun tenemos cuidado stragamos todo i fui l que acunteciu, apaguei un retrato i cumo daba trabalho poner todo eigual, fiç outro testo cumo podeis ber, porque Abelhón yá habie falado ne l retrato esse de l brunho.
Agora yá puodeis comer un brunho i un mostaquel bien guapos!!...

Abraço
Almendra

Adelaide Monteiro disse...

Que marabilha de testo que marabilha de retrato!
Que marabilha de bida an riba dessas arribas...

Beisicos, Almendra i bien haias por mos dares estes cachicos.


delaide

franciscobelharino disse...

Buonas tardes Almendra,
Guapos retratos de las arribas de l Praino. Ls brunhos inda stan berdes, mas l moscatel yá se comie bien. Miu suogro tenie ua binha an Bincosa, nas marras de l termo cun Zenízio, que tenie muitos i, la maiorie de ls anhos éran todos scamunjidos. Quanto a la Rabialba ou Rubialga an Zenízio ye ua Rabialga

Tiégui disse...

Las uvas ya van curadas, no ? Qundu sera la vendima ?

Ua de las cousas que you gustu nu mirandés ye la maneira cume se cunservan las eiboluçones de las palabras, de la mas antiga anté la mas reciente. Y açpuis ye angraçadu purque las pessonas van sacandu aquestas palabras assi cume se naide lus houbira dezidu "hey! ya naide diç assi" you gustu dissu !

Hai siempre cambiu antre g-b-v-w y anté habera cun p. An muitas lliênguas populares ye assi.

Abraçus,
speru que'l Nasu stubu buônu !

Hoije ye'l die de l'hoije, no ? :)

Tiégui disse...

Y... y'l d'Alcañiças tamien :))