Crónica – Berano de 2016 n’aldé de Zenízio

Puode parcer tarde screbir agora que yá se passou algun tiempo subre ls dies 12, 13, 14 i 15 de l més d’agosto n’aldé de Zenízio, mas cuido que nunca ye tarde screbir subre cousas amportantes, amportantes cumo la fiesta, ls jogos tradecionales, la caminhada pul termo, l almuorço/cumbibio ne l salon i la jornada de mirandés.

L’amprtança i segneficado cumo ye la fiesta de Santa Barbela i San Bartelameu, ye de recoincer siempre, momiento de fé na missa i cula porciçon adonde l pobo partecipa todo dando un quelorido cul pendon, la cruç, ls standartes de ls Santos, andores i lanternas pulas rues de l’aldé, ende ponendo ls sous mais íntemos deseios de paç naqueilhes que siempre alhumbrórun sous çtinos neste mundo i agora guiados pur Dius.

Ls jogos tradecionales pormobidos pul’Associaçon C. i R. Sol Nascente, an special l fito que pa ls mais bielhos ye un relhembrar doutros tiempos, quando la pobaçon staba chena de giente i nun se passaba tarde nanhua de demingos anque nun se tirában teimas de quien daba mais “cincadas”.  Pa ls mais nuobos outros tiempos, outros jogos mas sperados i feitos cun alegrie i muito bruído, seinha de que ende stan de coraçon i alma para bencir. Bencir aqueilho que parece a toda la fuorça ir-se cul tiempo que ye quedaren sien se fazer, mas eilhes quieren, merécen, i outra cousa nun hai que fazer, pul balor, pula gana, pula tradiçon lhuitar para que nun se muorrran estes eibentos.

La caminhada pul termo berdadeira jornada eiquelogica i de lhembráncias, anque partecípan pessonas de to las eidades alguns deilhes inda tan nobicos que fai lhembrar ua jornada de trabalho. Mas de trabalho ye que nun ye, ye de cumbíbio, de cuntato cula natureza, mirando las suortes de pinos, cerejeiras, carbalhos, zimbros, adiles i aradas, tenendo cumo referéncia las lhagonas, foias d’auga, l mais deilhas cun stória porque son de tiempos bien idos, anque ls mais bielhos quando a este mundo chegórun yá cá stában. Porqui quedaran para pastores matáren la sede de sous ganados, porque coucon de cuontas siempre fúrun de las gientes de Zenízio.

L almuorço/cumbíbio ne l salon, cada beç chama mais giente, de l pobo i amigos que mos dan la sastisfaçon de la sue cumpanhie, ls d’acá i que bénen de vacances quaisque de perpósito para an ounion, cun alegrie saborear l gusto de reber caras i star an família. Puode dezir-se que ye l momiento alto de la parte associatiba, pormobido pula direcion de l’Associaçon i la Mardomie que nun se póupan a sfuorços nien míran a trabalhos para que esta jornada seia un eixito i fui.

Cumo fui la jornada a la tarde de “Dibulgar Mirandés “ i salimiento de l lhibro “La Galhega” an que tubo cumo cumbidado d’honra l porsor Domingos Raposo, conhecido de to l mundo pula partecipaçon n’oufecializacon, antrega i dedicaçon al studo i ansino de la lhéngua mirandesa. Cun sues palabras i modos fui dezindo a to l mundo quanto ye amportante pa ls mirandeses i pertueses saber l’ourige, l camino andado, l que hai que andar, l respeito que hai que tener puls mais bielhos que siempre l tomórun cumo modo de quemunicaçon. Eilebou la necidade que hai cada beç mais de lhuitar nas anstituiçones i que l mirandés cumo patrimonho cultural i nacional nunca se puode perder. L persidente de la mesa Francisco Domingues abrindo la sesson dou ls agradecimientos al cumbidado pula sue çponeblidade, a la direcion de l’Associaçon “Sol Nascente” na pessona de Candido Rodrigues i al persidente de l’outarquie José Marecelino Antão, perponientes deste eibento que sien la sue çponeblidade i colaboraçon nun serie possible la realizaçon, a António Cangueiro que era cumbidado para falar subre l libro i al outor Faustino Antão. Deixando palabras de quanto ye amportante eiqui star i l balor destes ancuontros, la publicaçon de lhibros an mirandés.

Hai que reconhecer i balorizar l ampeinho que l’Associaçon i l’Outarquie pula realizaçon deste eibento cultural de mirandés an Zenízio, puis era yá ua rialidade dantes estes eibentos eiqui. La quemunidade Zeníziense fazie-los, cun salimiento de lhibros i palhestras pormobidos pul stimado amigo Amadeu Ferreira, essa tradiçon ten que cuntinar. Este baziu que fui l’anterrupon nun ye buono, la quemunidade Zeníziense fui i ye de las mais atibas na pormoçon de la scrita i lhéngua, ten que poner marcos i un deilhes ye que haba siempre ua sesson de lhéngua i cultura mirandesa nas fiestas de berano. Cuido que era esso que l nuosso mestre, i ls nuossos porsores quieren, puis siempre dezírun que stan çponibles para dar upas. Pul miu lhado trabalhei i cuntinarei a trabalhar para que l’Associaçon “Sol Nascente” tenga algo para justificar, mas l amor que tenemos a la nuossa lhéngua ye l bastante. 

L miu lhibro que tubo l sou purmeiro salimiento ne l die 4 de maio na Junta de Freguesie d’Amora-Seixal pula Unisseixal, l sou salimiento an Zenízio tubo cumo oujetibo percipal respunder al cumbite i respeito que me merécen l pobo i la quemunidade spargida pul mundo que siempre acarinou l que scribo. Zde yá ls mius agradecimentos pul carino i pulas palabras d’ancentibo para cuntinar, assi farei pur respeito a eilhes i al miu mestre que le pormeti que nun paraba. Se Dius quejir pa l anho que ben hai outro.

Stá to l mundo de parabienes, ls que alhá stubírun i ls outros, ls que áman l mirandés, ls Zenizienses i ls amigos, ls que trabalhórun para que fusse possible, para todos un grande abraço i mais ua beç muito oubrigado.