02/01/11

Era ua beç ne l Natal



Béngo a pedir l abraço!
To ls anhos se repetie este pedido, muita beç inda na nuite de Cunsoada, outras, ne l die de Natal.
Diç-se agora que son manifestaçones culturales de l Solstício d´ Eimbierno. Naqueilha altura chamában-se ls Casamentos, solo esso, sien falta, na nuite de Cunsoada, apuis de ceia i antes de la missa de l Galho.
Solo eilhes se ajuntában, ls rapazes solteiros, para ber quien ye que casaba cun quien i que dote l habien de dar, muita beç scolhidos para fazéren caçuada. Ls mais anterjeitados para ambersar nun podien faltar para que la cousa sonasse cun mais música i mais grácia.
Screbido todo an dues fuolhas, indo cad´ua deilhas para cada grupo de casadores. Uns nua punta de la aldé, an sítio alto, outros na outra punta, cadun cun sou ambude, alhá ancomeçában a boziar:


Alhá bai un!
Quien bai a ser?
Antonho de las Eiras.
I cun quien?
Cun Eister Tecedeira.
Eheheheh! Rie-se, boziando.
I que l hémos de dar de dote?

Buonas maçarocas de lhana para fazéren las mantas cun que se tápen na cama!
Eheheheheh!
Alhá bai un!


Scassamente houbiemos estas palabras i alhá quedábamos nós de oubido bien frimado para ber se antendíemos quien iba a ser l nuosso tiu para aquel anho. L friu gilaba la cara, l nariç pingaba, las manos quedában angaranhidas, mas nada mos tiraba de l pie de la fuonte para oubirmos ls que stában ne l cabeço de la Funtázia, l que mos quedába mais acerca de casa. A las bezes nun éramos capazes de antender porque eilhes fazien uns sonidos cun l ambude, para deficultar.


La cena habie sido an famílhia. Polbo cun batatas cozidas i tronchos, ls redadeiros colgadeiros de ubas rei, doces cumo miel de tan spaxaracadas i ls afelhós feitos de massa de l pan. A las bezes tamien uas postas de bacalhau tamien cozido. Ua ceia buona sien las panteminices que se ousan nestes tiempos.


Cun buossa licença. Bengo a pedir l abraço a Delaide, dezie lhougo a seguir a ls Casamentos aquel que fusse mais çcarado.
Pus bá! Anton agora sós de la nuossa famílhia?
Dá-l l abraço al rapaç! Ye tradiçon, ye tradiçon, dezie-me mie bó.

Apuis souturdie cad´un beilaba cun l sou par.

Lembra-se-me de quando era pequeinha me habéren casado cun un rapaç grande porque l faltarie moça i era el un de ls casamenteiros, naquel anho. Quedei anchada que nien un belhó sien acutilar, antes de stourar… You casada cun un rapaç pimpon! Medrei lhougo un palmo...


Caminaba cun casaco bien lhargo, lubas, gorro na cabeça. Agora que l Nino Jasus yá nun me pon nada ne l çapatico, que yá nun tengo a ber cun ls Casamentos, nada me dá mais alegrie que haber ua nebada na altura de l Natal.

Las botas de seilon fazien un cherrac caratelísco a ancalcar la niebe ne l camino, l báfio salido de ls mius pulmones formaba gotas de auga ne l pelo, ne l que quedaba fuora de l gorro. Quedando porende até tarde, formarie-se carambelo i por esso bolbi a tiempo de chegar inda algo cedo a casa.

Fui nessa caminada que me benírun a la mie eideia un sien fin de bibéncies:
L çapatico a la borda de la parede negra de fulhin, bien acerquita de la cinza.
Las prendas sien lhaços nien caixas que scassamente anchien l çapatico de bezerro cun cordones i que nun era mais que uns figos, rebuçados i nuozes. Ua riqueza para mi, cousas que naquel tiempo se quemien poucas bezes.
La Missa de l Galho nua eigreija de chano de piedra, adonde retumbában las tosses i ls spirros, adonde ls cánticos de l beisa Nino se antreduzien ne l coraçon, me chubien a la alma i peç que me fazien ir al cielo cun miu béu branco.
Ls Casamentos i l baile de l die de Natal al toque de rialeijo para comemorar ls casamentos, la fogueira a la borda de l eigreija adonde quedábamos a calcer-mos até tarde, l botielho cun cascas para almorçar para l causo de haber yá fumeiro curado.


…Dous meses antes yá mos méten l Natal ne l uolhos…
Ye la publicidade a ls prefumes, ye la tie pimponaça a pedir ls ferreros roché al criado bien mandado, ye la Popota, son las cartas que ls ninos ancoméçan a cungeminar para pedir prendas al Pai Natal, un barrigudo que se bei que nun passa miséria.
Quando chega l Natal yá you stou farta de Natal de tanta angústia que me bai chubindo a la mie alma.


Porquei será?
Será de l zalento que senti quando bi que l Nino nun me ponie nada i que alrobés, habie sido mie mai ó mie abó.
Será porque l Natal fui straformado an troca de prendas, an galas de solidariedade que las mais de las bezes nun son mais do que forma de se pormobéren ls que neilhas partecípan i que todo queda la mesma apuis que passa l Natal.
Famílhias que se ajuntan nua casa an que la mesa stá siempre puosta, que gustan muito de las prendas mas que apuis dízen mal porque solo recebírun merdices.

Abaixei l cabeço acerca de mie casa.

A fin de tarde, ls pies yá nun sínten l xaragon de niebe tan dóndio, seinha que la gilada ancomeçou a cair.
La pulbeira stá çcungelada pronta para meter ne l pote, la casa cheira a las rabanadas de pan de forma, bien anchuquecidas an lheite i uobos batidos, als suonhos, al arroç doce, todo cun cheiro a Natal i a canela.
La nuite porpara-se para se calcer ua beç mais a la fogueira de l Natal.


Bengo a pedir l abraço, dezie-se antiempos an quaije que todas las casas...
Bengo a pedir l abraço… diç-se a las bezes, agora…

Falta de giente nuoba, falta de ninas tamien.

Anton que te dórun de dote, Ricardo?
Dous telemóbles de la Bodafone para mos falarmos antre Paris i Lisboua…


Era ua beç, ne l Natal...

Era ua beç, an muitos Natales...

3 comentários:

ACangueiro disse...

Guapa la scriçon! Pinpon mesmo. Sabes que ls casamientos un Bempuosta eran feitos pul antrudo i si quedaba-se d'oubido alerta para saber i apuis ls dotes...era ua risota i l die seguinte nun se falaba outra cousa...
Bj i BUONO ANHO

Adelaide Monteiro disse...
Este comentário foi removido pelo autor.
Adelaide Monteiro disse...

Ye angraçado, si.
Nien sei se inda se fazírun astanho, tan poucos son yá ls nuobos. Mas cuido que si porque cásan tamien quien bén de fuora a passar l Natal.
Hai cousas que me marcórun i essa fui ua deilhas, assi cumo las Pandorcas que bán a ampeçar ne l die de Reis, até die catorze a la nuite, biespuras de la fiesta de santo Amaro.

beisicos