12/02/16

La tradiçon de San Balantin


Un cachico pur todo l mundo, comemora-se ne l próssimo die 14 de Febreiro l Die de San Balantin, mais coincido cumo l die de ls cumbersados (namorados).
 Mas quien fui San Balantin i porque ye que este santo i mártele Romano birou l patrono de ls cumbersados? 


 Fui l que you percurei saber:

 Amporta çtacar que las comemoraçones de l die 14 de Febreiro cumo l die de ls cumbersados i de San Balantin, ten bárias splicaçones.

 Uas son tradiçones crestianas, outras romana i pagana.
 L’Eigreija Católica recoinhece trés santos cul nome de Balantin, mas aqueilho que fai la lhigaçon als cumbersados cuídan ls repunsables tener bibido ne l seclo III, an Roma, i que se muorriu cumo mártele ne l anho 270.

 Cuonta tamien la lhienda que San Balantin antes de ser Santo fui cura crestiano al tiempo de l Amperador Cláudio II, que cula gana de formar un eisército remano taludo i fuorte, proibiu ls casamientos de ls jobes. Ua beç que poucos éran ls que íban a las suortes, i nanhun s’ouferecie cumo boluntairo pa la tropa.

 Esta lhei Amperial fizo cun que l cura Balantin se reboltasse i fizo muitos casamientos a las scundidas.

 Para mal de ls sous pecados, que ls curas tamien ls ténen, nien ls casados fúrun capazes de l salbar. Çcubierto, preso, maltratado i por cundenaçon quedou sien la cabeça ne l die 14 de Febreiro ne l anho de 270.


 Assi cumo muitas outras lhiendas, tamien esta ten algues bariantes que acrecéntan algue a la stória.

 Ua deilhas ye que anquanto staba na cadena, Balantin era besitado pula filha de l xefe prisional a menudas bezes, cun quien falaba muito i de quien birou amigo.

 Ne l die de la sue muorte, (die 14) deixou par’eilha un scrito adonde dezie: 

 “De l tou Balantin”

  Ampeçando eiqui la tradiçon de scritos antre ls cumbersados, que se mánten até ls dies d'hoije.

 La lhienda de tradiçon pagana armana-se cula stória de l mártele crestiano, ua beç que na Roma Antiga, se comemora l die 15 l Festibal Lupercalia, que ne l caléndairo romano, era l mesmo tiempo l ampeço de la Purmabera. Nas biesperas desse die, éran puostos an cacharros scritos cun l nome de rapazas romanas que çpuis cada rapaç los íban a tirar. Assi sendo era tradiçon que l nome que le salie an suorte era la sue namorada anquanto duraba l Festibal, ou até puodie ser l anho todo.  

 Quijo que la crestianizaçon eibolutiba de ls questumes romanos, la fiesta de la Purmabera benisse a dar lhugar a las comemoraçones an honra de San balantin.

 Cul passar de l tiempo, l 14 de Febreiro quedou assinalado cumo la troca de mensaiges amorosas antre ls namorados, subretodo n'Anglaterra i an Fráncia.

Alguns anhos apuis ne ls Stados Ounidos, adonde la tradiçon stá mais anstitucionalizada, ua beç que ls scritos de san Balantin yá éran bendidos ne l ampeço de l seclo XX.

 Ne ls dies d'hoije ye comemorado an muitos paízes de l mundo, cumo ampurron para ls cumbersados i casados ouferecíren cousas.


 An Pertual nestes dies nun queda de fuora nien deixa la tradiçon muorrir-se.

 Aporbeítan ls cumbersados i cumbersadas, tius i ties para nesse die tener géstios i fazer festicas que ne l sou die a die nun se fáien.  


 Ua frol, un regalo,un ambite, por bien pequeinho que seia, nesse die ye grande i quantas bezes çculpa para un die ou nuite bien guapa i maior que las outras.
Que buono serie que San Balantin spargisse este ferbor l anho anteiro.

3 comentários:

Cadinho RoCo disse...

Publicação interessantíssima. Consegui entender quase tudo. Algum dialeto?
Cadinho RoCo

faustino.antao disse...

Oulá Cadinho RoCo

Inda bien que quaije antandiu todo.

Nun ye un dialeto, ye outra lhéngua ouficial de Pertual (pertual ten dues lhénguas ouficializadas)

Esta lhéngua chama-se "mirandés" , lhéngua salida de l lhatin cumo muitas outras lhénguas, ten la quemunidade falante (ourige) an Miranda de l Douro (Trás-os-Montes- Portugal), norte i falada por todos ls mirandeses que ándan pul mundo.

Saludos

Fir disse...

Mui anteressante este testo, Faustino. I si, yera buono que ls einamorados quemomurássen l amor l anho anteiro. Abraço.