Quando las mardomies de Santa Bárbela i San
Burtelameu pormóben las caminhadas pul termo de Zenízio, que puoden ser pulas
lhagonas, fuontes, cruzes, stá a pormober ua besita guiada. Cumo s’abrisse un
cadernico de mimórias.
Porque nessas caminhadas partecípan pessonas de to
las eidades, zde ninos i ninas pulas manos de sous pais i abós, anté ls mais
bielhos q’inda téngan fuorças para andar.
La buolta ye feita por caminos, caleijas, puontes,
ancuostas, cabeços, ancruzilhadas i quantas bezes nas marras de l termo. Durante
l caminar hai toda ua quemunicaçon de geraçones, ls mais bielhos cun mimória i
conhecimento fálan de todo un saber que arrecolhírun als mais nuobos, que nun
sáben ou yá squecírun. Son ditos als que nun conhécen ls chamadeiros, adonde
stan ls marcos de ls tapados, suortes, tierras de cultibo, lhameiras, de quien
son ou fúrun, todo un saber que s’assi nun fusse nun era passado. Mui amportante porque todo ten un nome que
s’agarrou i chegou a nós zde ls Mouros i outros pobos antigos. Ls caminos i rutas son benas ne l termo
adonde caminórun ls nuossos antepassados.
Un conhecimento baloroso que debe ser passado, nun
solo cumo registro, cumo tamien teçtemunhal i social. Quantos nun son ls causos
que pul chamadeiro se chega a la sue ourige, porque ye an mirandés, quantas son
las bezes que s’oube dezir als pais ou abós – mira eiqui tenie tou abó de
las saias un cerrado adonde metien las bacas a pacer i fui eiqui que
m’einamorei de tue bó pula purmeira beç – cuontas que quedórun arrecolhidas
i l momiento s’ancarregou de chamar al de riba.
Son estas caminadas dun valor einesquecible,
cumbíbios para falar i ambersar, trocar oupeniones, son momientos buonos para
çcarregar las canseiras agarradas ne l die a die a lhaboriar, son momientos
para respirar l aire puro de las muntanhas i outibales.
A mi, para alhá de caminar dá-me ganas de boziar,
boziar bien alto para spertar to las cuontas que stan adrumecidas de quando era
garoto, pastor ou buieiro. I cuido que tamien essas cuontas de buieiros i
buieiras, pastores i pastores, segadores i segadoras, lhabradores i
lhabradeiras quieren que séian spertadas.
Ls dies hoije, para muitos i muitas que bamos a las
caminhadas, son feitos doutras cuontas, mas nun son mais amportantes q’aqueilhas
que faziemos quando me criei cun rascanho na cerrona i la fisga al cachaço. Fui un tiempo rico que mos ajuda a bibir i cumbibir.
Parabienes als mius
cunterráneos por pormober estes eibentos, saluçon para mos mantener lhigados.
Caminadas pul termo
son jornadas çportibas, fázen bien als sentidos i a l’alma, pormóben cultura i
ounion, son ua bençon ne ls dies que cuorren.


(Crónica tamien publicada ne l Jornal Nordeste -"Fuolha Mirandesa" eidiçon nº984 de 22 de Setembre de 2015)