Crónica de l anho bielho

Cumo m’acunteciu muita beç, quando andaba pul campo, an dies d’eimbierno i muito frui alhebantaba-se ua nubrina lhobeira que nun se bie ua nesca alantre l nariç, apuis d’ancuntrar uas folharascas i uns garamiços secos ambaixo dua lhaja, las cerilhas stában molhadas. Solo quando benie alguien cun cerilhas ye que fazie lhume para me calcer.

Mas bamos a la crónica. L anho bielho, cumo todos ls outros, fui taludo, cun tiempo de sobra pa las cousas buonas i malas, nas madraças se calha grande de mais. Percipalmente naqueilha de que you m’aperpongo screbir, la fame. Nessa nun se quedou pulas quartas, bei-se todos ls dies i por todos ls lhados a las claras, nun ye perciso andar de candeia na mano, muobe-se cumo perra. Scolhi la fame, porque habendo outras manchas cumo la sida, l cáncaro malino, destas bibo cua fé que un die destes quando spertar yá la ciéncia ten ua repuosta, i s’inda nun scamugimos estas maleitas nun ye porque ls cientistas se téngan dado a la malandra, la houmanidade nun fui capaç. Mas la fame anquemoda-me, porque hai respuostas, yá quantá se podie haber botado fuora, acabado cun eilha.

Talbeç porque batiu a la puorta de muitos mais, fui ampuosta a muitos i l creciente númaro daqueilhes que s’acércan de quien dá de quemer ye bien maior. You digo que fui la pior cousa de l anho. Nun sei porquei, se ten a ber cula mie ourige, mas siempre oulhei para esta cumo la zgrácia redadeira de la houmanidade. Assi, se tubisse que dá-le, al anho bielho, uas bardascadas, ua deilhas era an nome de ls que passórun a tener fame i de ls que yá la tenien. La fame na mie rue, ne l miu paíç, neste mundo, ye sentida por muitos mais que ne ls outros anhos. Eiqui cuido you que cabe bien l que diç l pobo, andubimos de cabalho para burro. Nada daprendimos culs ansinamientos de ls anhos que passórun apuis de la redadeira Grande Guerra. L’Ouropa quedou nua foia, mas bencírun-se ls mostros i debagarico fui-se atamando la fame de ls pobos.

Pior inda ye que l anho bielho cuntinou a meter na cerrona de ls que mais ténen i a squecir-se de dar un cachico als que mais percísan: ls que tenien muito, cuntínan a tener mais i mais; ls que andában a las códias, yá nien essas códias ténen ciertas.

Ye malo ls ninos nun tenéren que bestir, que calçar, nun tenéren cama, mesa, casa, nun tenéren pai, mai, armanos, nun tenéren un cuolho de cunsuolo, nun tenéren amigos mas tenéren fame i nun tenéren quemido, ye l ourror de ls ourrores. I quantos ninos i ninas, nuobos i nuobas, son cada beç mais nessa foia de probeza, zbalidos, sténden la mano por un rascanho, por un muordo d’algue, por un caldo para calcer la tripa i calhar las buoltas de l stómato. Salidos l mais deilhes de famílias sien trabalho, adonde quedórun zarredados sien saber, sobrando porque la ganánça i cegueira d’ajuntar mais riqueza assi quier, cumo l angaço spremido nun lhagar.

La fame ye ua ferida que nun necita de l’ajuda de la ciéncia, la sue seluçon stá nas manos de ls homes de hoije. Porque hai quemido que bonde para todos, assi haba çtribuiçon justa, que nun se strague tanto.

Assi bai l stado de la mie alma esta manhana