10/03/22

Salimiento de lhibrico "Da Origem e Importância da Língua Mirandesa como Factor de Coesão Nacional" de Fernando Tabanez Ribeiro.

 

 


In memoriam do ilustre Prof. Amadeu Ferreira, cujo falecimento representou 

uma grave perda para o País e para a comunidade mirandesa em particular. 

Desaparecido o homem, fica o seu legado entregue a uma renovada geração 

capaz de assegurar a continuidade da sua obra.

             

DA ORIGEM E IMPORTÂNCIA DA LÍNGUA MIRANDESA

COMO FACTOR DE COESÃO NACIONAL

       

   A romanização dos povos da Península Ibérica iniciou-se com a pacificação imposta pelas campanhas militares de Décimo Júnio Bruto, no séc II AC, na Galécia e grande parte da Lusitânia, tendo sido o latim a língua veicular, posteriormente adoptada em toda a Península, à excepção do País Basco onde se continuou a falar o Euskera, língua proto-ibérica cuja filiação se desconhece.

 O latim falado pelos povos submetidos, ou “latim vulgar”, afastava-se muito do “latim clássico” erudito, evidenciando especificidades acentuadas de região para região, dado o modo próprio como cada um dos dialectos celtibéricos pré-existentes assimilou o latim e também devido à grande diversidade de influências trazidas pelos invasores, consoante a origem geográfica ou social dos colonos, soldados e funcionários romanos vindos de Itália.

  É sobre estas variantes do “latim vulgar”, faladas pelos povos peninsulares, que, após a queda do Império Romano do Ocidente (séc. V), se vão individualizar as línguas românicas ou “romances”, tendo em conta o caminho específico seguido por cada uma delas e a contribuição que os posteriores povos invasores, germânicos, primeiro (séc.V), e árabes (séc. VIII) depois, vieram dar....................................

 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

In memorian de l'eilustre Porsor Amadeu Ferreira, an que sue muorte repersentou ua grabe perda pa l Paíç i pa la quemunidade mirandesa an particular.  Zaparecido l'home, queda l sou legado antregue a ua renobada geraçon capaç d'assegurar la cuntinidade de la sue obra.

 

 DE L’OURIGE I AMPORTÁNCIA DE LA LHÉNGUA MIRANDESA CUOMO FATOR D’OUNION NACIONAL.

 La romanizaçon de ls pobos de la Península Eibérica ampeçou cula pacificaçon ampuosta pulas campanhas melitares de Décimo Júnio Bruto ne l sec.II AC na Galécia, assi cumo la maior parte de la Lusitánia, tenendo sido l lhatin la lhéngua beicular, más tarde aporfelhada an to la Península, cun eiceçon de l Paíç Basco aonde se cuntinou a falar l Euskera, lhéngua proto-eibérica an que la sue felhiaçon se çconhece.

L lhatin falado puls pobos submetidos, ou “lhatin bulgar”, apartaba-se muito de l “lhatin clássico” eirudito, eibidenciando specifecidades acentuadas de region para region, dado l modo própio cumo cada un de ls dialetos celtibéricos pré-eisistentes acolhiu l lhatin i tamien debido a la grande dibersidade d'anfluéncias trazidas puls ambasores, cunsuante l'ourige geográfica ou social de ls quelonos, suldados i funcionairos romanos benidos d’Eitália.

 Ye subre estas bariantes de l “lhatin bulgar”, faladas puls pobos peninsulares que, çpuis de l sbarrulho de l Ampério Romano de l Oucidente (sec. V), se ban andebidualizar las lhénguas románicas ou “romances”, tenendo an cunta l camino specífico seguido por cada ua deilhas i la cuntribuiçon que ls posteriores pobos ambasores, germánicos purmeiro (sec. V) i árabes (sec. VIII) apuis, benírun a dar..................................................

 



 

04/03/22

 

Março 4, 2010

in blog – fuontes de l aire

fracisco niebro / Amadeu Ferreira

 

ganhar l die

un ramico de froles inche de quelor
ls uocos que me chúben pulas horas; ye
naquesse jardin que me pace, triste, l die,
nel demudo an cuntentamiento l miu delor;

quando l pensar me chube aceso an sou queimor
i bate l sien sentido l’ala selumbrie,
miro aqueilhas frolicas i, quien dezirie,
lhougo abaixa al jardin i canta un reissenhor;

tan afeitos a eilhas, ls uolhos me fúgen
a cebar-se an sereno i ls miedos se scamúgen
grimados cula fuorça que l pequeinho apanha:

nunca hai tan amportante cousa que te smague,
nien deixes que alto assunto un solo die t’açague,
puis la bida ye ne l pequeinho que se ganha.

 

…//…      

      

ganhar o dia


um raminho de flores enche de cor

os vazios que me sobem pelas horas; é

nesse jardim que me passeia, triste, o dia,

no demudo em contentamento a minha dor;

 

quando o pensar me sobe aceso em seu ardor

e bate o sem sentido a asa sombria,

olho aquelas florzinhas e, quem diria,

logo desce ao jardim e canta um rouxinol;

 

tão afeitos a elas, os olhos me fogem

a engordar-se em sereno e os medos fogem

assustados com a força que o pequeno apanha:

 

nunca há tão importante coisa que te esmague,

nem deixes que alto assunto um só dia te estrague,

pois a vida é no pequeno que se ganha.

 

 

traduziu: ac

Março 04, 2022

obs.: pode a tradução não mostrar todo o sentir do poeta.

03/03/22

 

Março 1, 2010

in blog – fuontes de l aire

fracisco niebro / Amadeu Ferreira

 

feturo nada mais hai que fazé-lo

partiu-se todo acontra ls dies feturos,
miedo era que ne ls uolhos le sangraba,
ralas froles un pan que l anganhaba,
nun caracol sien fin, uns fruitos duros,

mas yá pochos, cáien-se de maduros,
perdido, yá cun todo zatinaba:
nun adelantra para hoije traié-lo,
feturo, nada mais hai que fazê-lo.

 

….//….

 

futuro nada mais há que fazê-lo

 

partiu-se tudo contra os dias futuros,

medo era que nos olhos lhe sangrava,

raras flores um pão que o enganava,

num caracol sem fim, uns frutos duros,

 

mas já podres, caem de maduros,

perdido, já com tudo disparatava:

não adianta para hoje trazê-lo,

futuro, nada mais há que fazê-lo.

 

março 01, 2022

traduziu: ac