07/05/08

Urç





La urç, dá-se bien an arribas i matorrales que nun séian fechados i de chano probe.
Las sues froles de quelor bioleta stan na sue maior fuorça pa la fin de l berano.
L néctar de las sues froles ye muito saboroso pa l fabrico de miel, deixando assi ua marca bien eidenteficatiba quando ls anxames acerca bíben.
Ten este arbusto muita nomeada i muita outelidade pa las gientes de l praino mirandés an special las raizes.


4 comentários:

AF disse...

Buonas nuites, amigo Faustino,

Sabes, an Sendin nun hai urzes, de modo que nun sei para que son ousadas noutras tierras, mormente las raízes. Nun mos quieres dar ua eideia dessa serbentie?
Tamien tenie l'eideia de que hai urzes de bárias quelores, brancas i bioletas. Ye assi.
Çculpa you ser siempre assi tan pergunton.
Un abraço,
Amadeu

Ana disse...

Hai dies, fui miel de "urze" que merquei na Sierra da Streilha, nas Penhas Douradas eisatamente, i que trouxe depuis aqui pa la França cun outros frascos que cumprei an Sendin, esses cun miel feito a partir de todas las plantas que hai nas arribas de l Douro...
Na Sierra de la Streilha, bimos muita "urze" por acaso i de defrentes quelores se bien me lhembro, alguas até cubiertas pula niebe que alhá habie na altura.
La tie que mos bendiu esse miel de "urze" a 1400 m de altitude (Só staba eilha pa aqueilhes lhados mais outro casal...) dou-mos a probar bários assi cumo outros produtos que alhá prodúzen i cultíban naqueilha region que achei de grande culidade: queijo, paio, morcielhas, pan, bolhos, doces, peras secas mas inda moles i deliciosas, una cousa bien oureginal de que you nun me lhembro bien de haber muito comido na mie bida...
Acabei por scuolher l miel de "urze" precisamente porque achei que tenie un sabor special i defrente de muitos mieles a que stamos habituados: fuorte i pronunciado mas por esso mesmo tamien mui oureginal. La tie que se chama Judite i que ten uns quarenta anhos cun quien passemos ua buona hora a falar splicou-mos tamien que esse miel até ten porpiadades... Só nun me lhembro yá de quales...
Se passardes un die bós tamien nessa pequeinha strada de muntanha antre Manteigas i Gouveia, recomendo-bos la "tenda i casa" de la tie Judite que sabe cousas subre la Sierra cumo naide, queda toda cuntenta de splicar mil i ua cousa i por fin até ouferece café i bolho caseiro... A las dieç de la manhana, todo esso sabie mesmo bien.
Se la furdes a ber, de certeza que inda se hai-de lhembrar de mi: Ana Maria que benie de França, inda nun hai muitos dies, mais la família, i que iba a camino de Miranda...
Pensai an preguntar-le se sabe para que puoden tamien serbir las raízes de "urze".

Yá agora, tamien tengo ua pregunta. Será que essas plantas que hai an Trás-ls-Montes que se cháman "torgas" son eiguales ou parecidas a las urzes ? Quien me podie anformar? Fago la pergunta por bias tamien de l nome de Miguel Torga, pseudónimo de Adolfo Rocha.

Só mais ua cousa. An francés, la urç chama-se "bruyère" i hai tamien un scritor de l século XVII chamado Jean de la Bruyère, cuntemporáneo de La Fontaine i de Molière...

An fins de Outubre, ye tradiçon tamien an França florir las campas de ls defuntos cun crisántemos (froles oureginárias de la China) mas tamien cun essa planta que debe de ser andémica ne ls nuossos países de la Ouropa mas que you pessonalmente acho bien guapa anque simples, essa planta chamada "urç"...

I para acabar, aqui ban estes bersos:

"J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends"

L'outor: Guillaume Appolinaire.

Ana disse...

Puls bistos, cula madeira de las raízes de ciertas bariadades de urzes que puoden atingir até 6 metros de altura ye possible por eisemplo fabricar caximbos. Mas nun digo mais nada porque nun sei mais.

faustino.antao disse...

Buonas tardes, amigo Amadeu

Ne l termo de Zenízio las urzes tamien son scassas, an tiempos que alhá ban l Cabeço de la Gaga debie ser solo deilhas
Mas l que oubi cuontar que ne l tiempo de ls mius abós la rama era ousada para acobrir las chaboles i corriças. La sues raízes para carbon muito buono nas fraugas, l coincido carbon begetal, d'esse me lhembro you quando era pequeinho.
Tamien de las raizes, hai artesanos que le gusta trabalhar para figuras i cumo dezie la amiga Ana fazer cachimbos (de fumar)
Quanto a quelores si hai brancas i bioletas.
Quanto a çculpas quien ten que las pedir sou you, de pergunton you sou mais que naide, estes sitios son mesmo para esso.

Un abraço
Faustino