10/12/11

Mai nun se mexe, mai stá muorta

Stamos an 2011 mas inda aparécen amboras cumo esta (screbida an spanhol i sacada de El País.com) que ancuntrei hai poucas horas ne l sítio que ten por títalo « La Tulha » cun essa mesma eimaige …

Mostrai-la bós tamien…

Anda buono l nuosso mundo ?

Inda nun anda anfeliçmente i ye por esso que a mi nun me dá buntade de rir cumo alguns fázen por bezes, cumo se stubíssen a cuspir pal cielo. Inda porriba quando un ye porsor i que la sociadade até mos paga nó apenas para ansinar quatro lhetras mas tamien para ajudar a fazer cun que este mundo un die nun s’acabe de beç.





Ua mulhier fui assassinada por l tiu deilha ne l andar adonde ls dous morában an Madrid. La bítima, Fátima F., marroquina de 39 anhos, morriu apunhalada, chegou a anformar « Emergencias 112 » i la « Jefatura Superior de Policía ». L crime acunteciu ne l domicílio de l casal, situado ne l númaro seis de la rue Alemania (bairro de la Ventilla de l distrito de Tetuán), adonde s’ancuntrában ls filhos de la bítima, un nino de poucos dies i dues ninas de cinco i seis anhos. Fui ua subrina que çcubriu l cadabre. L home, Alí D., tamien cun 38 anhos i de la mesma nacionalidade, antregou-se a las uito de la nuite ne l comessariado de Tetuán. Nun eisistien denúncias de malos tratos. Cun este crime, chúben a 56 las bítimas mortales de la bioléncia machista an Spanha só neste anho, habendo sido registradas nuobe antre eilhas na « Comunidad » de Madrid - quatro a mais que an 2010 i 2009, i dues a menos que an 2008 -




"Mamá no se mueve, mamá está muerta"

Una mujer ha sido asesinada por su marido en el piso en el que convivían en Madrid. La víctima, Fátima F., marroquí de 39 años, ha muerto apuñalada, ha informado Emergencias 112 y la Jefatura Superior de Policía. El crimen ha ocurrido en el domicilio de la pareja, situado en el número seis de la calle Alemania (barrio de la Ventilla del distrito de Tetuán), donde se encontraban los hijos de la víctima, un recién nacido y dos niñas de cinco y seis años. El cadáver lo ha descubierto una sobrina. El hombre, Alí D., también de 38 años y de la misma nacionalidad, se ha entregado a las ocho de la noche en la comisaría de Tetuán. No existían denuncias de malos tratos. Con este crimen, ascienden a 56 las víctimas mortales de la violencia machista en España en lo que va de año, nueve de ellas en la Comunidad de Madrid -cuatro más que en 2010 y 2009, y dos menos que en 2008-


Notas mies :


1. Tamien hai casos de bioléncia feita por mulhieres contra homes mas ls númaros andícan ua bien mais grande frequéncia de malos tratos feitos por homes subre mulhieres.

2. De todos ls países de l’Ouropa, Pertual ye aquel adonde hai l mais grande númaro de mulhieres que se cháman Fátima sien que eilhas seian oubregatoriamente de relegion muçulmana. Mas l nome « Fátima » de qualquiera maneira ye d’ourige árabe.

09/12/11

PINCELELADAS POÉTICAS E OUSADIA NA CASA DA CULTURA MIRANDESA

Tenerei muito gusto an ber ls mius amigos acerquita de mi nesse die.

"Tudo pode ser matéria desta poesia que vai além da poetisa quando a entoa com a música das palavras, esse recurso sempre à mão, obsessão na busca das palavras que redopiam/na roda dos sentidos."
(Amadeu Ferreira, in Ousadia)

Botas Nuobas

Cuonta a cuncurso








Bemposta, l nubrinheiro cerrado nun deixaba anchergar un palmo a frente de l nariç. L friu regelaba. Se subísse an riba la burrica chegaba a Ruolos atrecido. Caminaba a trotes i pinotes berdascando las patas traseiras que amenaçaban pinotes. La ourbalheira agarraba-se als pelos de ourelhas d'alerta i las goticas çpinduradas parecían lhuzicas a alhumiar l camino. Ls dous caminában a brincos. Un cula pormessa de botas nuobas. Outra a poder de berdasca. Las alforjas a dlin dlon an riba d'albarda beilában a passos zambultos. L bafo de las narizes i de la boca soltaba-se cula andadura apressada. L çcampado de l alto d'Assemada era l mais bentoso. Arrimado a la fraga de los burrachos la cousa quedaba mais amerosa (la fraga de los burrachos ye cuonta para outros rosairos). L caminar deixaba l alto i ampeçaba agarrar l baixo. L'aire de fazer la barba ampeçaba a mostrar-se mais ameroso. Cun aqueilha andadura la calor achegaba-se i tamien un pouco de cansaço. Tiempo de folgar un cachico. Arrima-se la burrica a parede, scarrancha-se an riba d'albarda i toca d'andar que l die inda solo agora ampeçaba.
Hai mimórias que nun se soltan. Nun bergan. Quedan retesadas i por mais que se querga nun amoleçan. L cantico adonde stan yé tan recondido que nien baraça a sacalas, eilhas se çpreden.
Nun habie scuola mas trabalho habie todos ls dies. Çcanso, solo ls dies santos i demingos. Dies de ir a missa. L feriado nun era santo, nun era die de ir a missa. Mas si, lhembra-se-te desse die. Die de la restauraçon, purmeiro de dezembre. Parece que para l anho yá nun bamos a tener este die de çcanso. La troika diç que ls pertueses nun son produtibos... Tenemos que trabalhar mais, ser mais eificientes. Tanta cousa se perde. Tanto que custou a ganhar. Inté l die de la andependença se perde. Bénen uns de fuora i dízen: nun sodes eificientes, nun teneis rentabilidade...teneis que tener menos feriados. I pronto. Ls gobernantes, ls mandantes...aqueilhes que nun saben l que ye andar anrriba la burra culas manos atrecidas i zás amorfanhan l pouco que se ganha i tanto trabalho deu.
Chegado a Ruolos, l nubrinheiro tenie se çprendido i l sol ampeçaba a zombar. Tiu Antonho Marcos, arrimado a sue pierna manca, tirou las alforjas d'anrriba la burra cun ls butes de bezerro que miu pai habie feito i mandou-me arrimar al lhume.
Apuis de calcer las manos i achegar ls pies a las brasas debrebe me fui tener cun eilhe. Tenie todo pronto: dieç pares cortados, las palmilhas, las biras, todo l que era perciso para fazer ls butes que muitos starían ancomendados para l Natal.
-Bah, yá todo stá pronto puodes seguir biaije.
-Nó, miu pai dixo para lhebar ls cortes de calfe para uas botas númaro trinta i cinco.
-Diç a teu pai que quando benires a traer ls que agora lhebas ls tengo purparados .
-Nó, nun salo deiqui anquanto nun lhebar ls cortes de calfe.
Mesmo ampuntado, l rapaç teima, nun arreda pés. Ls afazeres de Tiu Antonho yá lo tenian çpachado para outras lides mas l rapaç nun salie dan pie la puorta, mesmo que l friu fosse de bater dientes.
-L rapaç ye mais teimoso que ua burra. Antra, senta-te ende i bamos alhá cortar las botas de calfe castanho.
Arrimado a meia hora staba todo purparado. Mais concho que sei alhá i a mirar ls remendos de las botas que traie calçadas yá se miraba cun las botas nuobas que haberie de strenar ne l Natal. Assi seguiu campante caras a casa cun la burrica delantre sien seinhas de friu cun la calor de tener uas botas nuobas.

08/12/11

"La Bouba de la Tenerie" i "Tempo de "Fogo" na Scuola de Miranda











(picar l'eimaige)







FILOSOFIE

.

LHIBARDADE EIGUALDADE FRATERNIDADE
.

Três palabras i que quíeren dezir tanto, mas cumo ye defícele antender-las i muito mais pautar la nuossa bida por eilhas.
You sou acontra ls dreitos de outor, porque naide ye outor de nada, yá que todo ten algo de ls outros i l saber anda por ende, ye de todos.
Dezie Lavoisier: “Na Natureza nada se cria, nada se perde, todo se trasforma”.
Tamien quando screbimos ou dezimos algo, outelizamos palabras que son tamien de ls outros, por esso apuis de screbir ó falar, las palabras que botemos a la rue tórnan al sou duonho, que somos todos. Nun bou a poner eiqui l testo que screbiu Amadeu ne l sitio: http://lhengua.blogspot.com/ (calamitas - quelamidade), porque podeis ir alhá a lé-lo, assi cumo als comentairos. Ora cumo se tornou público, debemos analisá-lo bien.
Lido como sendo ua question de orde geral, amostra bien l que ye ser mais culto, mais rico, mais fuorte, mais alto, mais…mais. Nun ye cousa aceitable para l giral de las pessonas, porque ye ua anormalidade. Por esso Merkel i Sarcozy nun son mui queridos.
Lido cumo sendo ua question personal, tamien amostra l que serie ua pessona que se julga melhor, mais sabida i amportante que ls outros. Lhieba lhougo atrás ls serbos para l serbir, faç de ls sous eiguales, seres menores, l que nun puode ser aceitable por giente lhibre.
Testo mui amportante para un teste psicológico, mesmo para cada un de nós pensar l que quíeren dezir las trés palabras lhibardade eigualdade fraternidade. Todos somos giente, uns cun mais talentos outros cun menos. Mas todos somos mais i menos que ls outros nalgua cousa.

07/12/11

Cuonta a cuncurso (1)




Natal son to les dies

Siempre respundiu por Pelegrino, talbeç porque naide sabisse la sue gráçia berdadeira pur estes lhados.

L nome que saliu de la pila batiçmal feito ne ls purmeiros dies de nado, cumo era questume cun todos ls ninos, por bias de miedo de se muorriren mouros, naide l sabie, agora mouro ou nó quien sabe se esse nun fusse l nome mais cierto, porque la sue bida era ua pelegrinaige custante.

Mas talbeç nien siempre fusse bien abonado chamar-lo assi, porque a ber l tiempo que bagabundaba porqui, ua maneira de dezir, i a ber bien las cuntas, naide anda siempre nesta bida, naide nace yá bielho, cun barbas i beiços ancrudados que nien tierra fundeira, an anho seco.

Tamien naide nace almanecha, pelegrino tamien nun naciu, ambora l tino del siempre l fusse, porque querie ser, l restro nada sabie. Las lhembráncias dun tamien s’atopínan, a las bezes porque se quier outras acuontra gana, nas cuntas que cada un fai tamien assi ye, mas haberie por ende alguien que sabisse toda la bida de Pelegrino, nó, nun habie, esso era ua berdade berdadica.

Mas por to las aldés, bielhos i nuobos conhecien Pelegrino, era todo cumo se yá habisse sido puosto neste mundo assi, roto, mal tratado, d’arrocho na mano, agarrado a ua arriata, pelegrinando por caminos, ancruzilhadas, morando nas beigas pulas redundezas. I de cumpanhie la mula i la postura dun home que s’habie cansado de bibir. Ne l oulhar carregaba ua grande cuonta que naide sabie, ne l lhombo de la béstia las alforjas culs tarabecos, la capa i las mantas.

Mas será que Pelegrino nun fui pequenino, nino, nun fui arrolhado, nun fui a la scuola, nun jogou a la belhardar nun tubo pai i mai, ua casa, que ua nuite nun tubo la ceia de cunsoada? Nunca biu fazer l presépio n’eigreija de sue tierra, adonde poníssen ua cabanha, las baquitas , ls pastores, las canhonicas, ls reis magos?
Pequeinho fui, tener l que to ls ninos dében tener siempre ua ceia i an special la ceia de cunsoada, talbeç nó, porque hai muito mundo que nun ten ceia, nun sabe dadonde ben, nien para adonde bai, el debe tener sido un deilhes.

Pelegrino íba cunsumindo ls dies i las nuites al sabor de las buntades, calcendo las tripas cul caldo de als aldeanos, que del nun se squecien. Nun amportaba qual l die, de sumana, més, ou anho, de nomeada oufecial, ou santificado porque por ende l nunca fazie las cuontas, fazie-las si pulas manos de ls ninos ou ninas, moços ou moças, homes ou mulhieres quando le chegában cula manga de caldo caliente, l rascanho ou caruolo i la chicha.

Era ua figura fabulosa, trataba-se dun almanecha cun modos mui tratados, refinados i santificados, sabie dar i daba siempre buonas respuostas i ciertas, “que Dius bos pague”, “que l debino seia teçtemunha de la buossa bundade”, “Jasus fizo cumo bós na redadeira ceia, cumpartiu-la culs deciplos”, respuostas que deixában dúbedas se Pelegrino un die nun soubo ler, cuntar i screbir, falar grabe, se un die tamien el nun debidiu culs demais l que tenie. Puodie dezir-se que era la figura de pai-natal an pessona, que só tenie cumo prenda buns modos.

Muitas bezes solo somos capaç d’agradecer l bien que mos quieren porque yá amemos, Pelegrino, yá habie amado.

L Natal de ls ninos, que pula cierta tamien un die Pelegrino tubo, cua buona nuite de cunsoada adonde nada falte, ye la cousa mais guapa desta bida, mas l Natal de ls que percísan to ls dies nun l ye menos.

Cuonta a cuncurso (1)



L deseio cumpriu-se

L rapaç cuidaba que la culpa era de sue tierra.

Nacido nua família numarosa, nalquel tiempo poucas habie que nun l fussen, só d’armanos cuntaba pa riba de meia dúzia, al todo siete, cinco rapazes i dues rapazas, mas para alhá de todas las rinhas que dende benien, por séren muitos, tamien habie méritos, siempre tubo cun quien calçer als pies a la nuite, drumiu siempre cun mais bielho. Nun fusse assi habie de ser guapo, naqueilhas nuites ancarambeladas d’ambierno, que até las unhas de ls caçanhetes se retorcien cula friúra.

Tamien nun habie muita abundança de quemer i de bestir, cul bestir alhá l íban apimponando culas bestimientas de ls mais bielhos i alguas calças i jiqueticas que éran de l morgado, filho de l padrino, que moraba ne l Bairro de Baixo.

Mas tiempos houbo que para el, de l morgado só benien las calças de nino, el medrou, assi que íba medrando peçque las bestes ancolhien, quedando cúrtias nas canielhas i ne ls braços, nas calças l que íba de las cholas até la puorta de las bergonhas era quaije nada, las mangas de las jaquetas quedában puls cotobielhos. Era la figura mais acumparada dun pito pernalta a quien inda las prumas ne ls quartos nun habien cuntemplado.
Mas negar-se a bertir-las era cousa quel nun se podie dar al luxo, a meia pierna i a meio braço, assi s’androjaba, fusse die de sumana, deimingo i die santeficado, que la quadrilha nun se poupaba pa l arremedar.

Habie de ser buono el nun querer, resmungar ou fazer mala cara que las calças quedában mais cúrtias que arrefuçidas cumo an die l’anchorrada, sue mai botaba mano de l palo que stubiesse mais acerca i sticaba-las ne l culo pula cierta que nien lhabadeira nas laijes de la ribeira.

I inda benirie sermon, dá-te por feliç i nun seias fidalgo… rasparta l garoto yá ten crer…, adonde isto se biu, fui las que l morgado lhegou a Miranda pula benida de l persidente de l cunceilho na cerimónia de l’einouguraçon de la barraige, i cuntórun-me-lo, fizo un figuron a pie de l pai que strenou la capa d’honra, feita pul tiu Mateus, xastre de l’aldé, mais, até hai quien diga que se l scapou la bandeirica que asseguraba por bias de stender la mano al xefe de la naçion. Filho miu nun puode ser biqueiro nien tener peneiras, de buona boca i nunca digas que nó a nada que te quérgan dar, déian eilhes grácias a Dius inda salíren a mi, puis fui feita a la medida de to las necidades.

Ah cumo el deseaba medrar, deixar de fazer aqueilha figura de pito pedreç !

Ah cumo el deseaba que un die las calças chegássen a las cholas, l las mangas palantre de ls cotobielhos, anton podie aparcer a la quadrilha i nunca mais naide fazer caçuada del.

Era tan pouco l que querie.

Agora yá rapaç, cuorpo d’home, i sien querer, mas nunca lhimpou de sue cabeça la sue eisisténcia de nino, de beç anquando ou até mais que el crie, alhá benie al de riba todo este munton de lhembránças.

Nun gustaba de la tierra adonde naciu, botaba-le las culpas, mas la culpa nun era deilha, era de la sue família nun tener l mesmo que l morgado, que nun percisaba de bestir las calças i las jaquetas que benien de ls outros.

La sue tierra era eimaculada, era buona i pura sien mal nanhun, apartando las necidades i misérias, tamien tubo cousas buonas quel nunca squeciu, momientos mui felizes que alhá passou. Fui alhá i an mais lhado nanhun que tubo ls melhores momiento de nino, fui alhá que sonhou cun melhores dies, que tubo ls melhores seranos, ls melhores persepes, fizo la scuola, ls melhores camaradas de brincadeira.
I fui alhá que l sou melhor deseio se cumpriu, dun die tener uas calças i ua jaqueta a sue medida.

L die chegou. Un anho pul Natal, na nuite de cunsoada, a la capielha paraba la carreira cumo de questume, benie de staçion de l camboio, deilha saliu un tiu, alto, carregaba uas malas de carton, sien perder tiempo, botou andadura cierta, botou-se até sue casa, era sou pai que habie bolbido de las Américas.

L pai, nun bieno puxado a nada, nun tenie barbas crecidas nien claras, nun traie las cousas de biaige nun saco, mas trouxe un munton de bestimientas, para çtribuir por todos, a el tocou-le ua jaqueta i uas calças a la medida i boca de campana.

L Natal par’el peçque chegaba tarde i pula purmeira beç, mas chegou, fui l tanto desear, que l ajudou a entender que l pai nun staba zlhigado de l Natal.

06/12/11

Refundar l'Ouropa





L Persidente francés, Nicolas Sarkozy, puso-se esta semana al lhado de l’Almanha para çfender “un nuobo tratado ouropeu” que refunde l’Ouropa i reforce l goberno eiquenómico de l’Ounion Ouropeia.

Retrato i testo sacado deiqui

BERSOS DE NATAL PARA BÓS












BERSOS DE NATAL PARA BÓS

Neste Natal nun quiero presente
Quiero algo que mi alma alimente
Que ne l coraçon quede permanente
Son buossos, estes bersos screbidos docemente.

Que mius uolhos cunsemiran alegremente
Durante mais este anho que stubier presente
Quiero buossas amizades eiternamente
Mesmo que bibamos separadamente.

Alguns l mar separa, mas nun la miente
Outros son las stradas anfeliçmente
Neste Natal nun quiero star andifrente
A todos un marabelhoso Natal cordialmente.

Salude i amor para bibier cada dia, plenamente
Ne l próssimo anho quiero star eiqui nuobamente
Lhendo i relendo buossos teistos radiosamente
Porque todo na bida passa tan rapidamente.

Feliç Natal caros poetas i poetizas

José António Esteves
Lar de San Jesé Bumioso






















05/12/11

SENDIM

.
YÁ HAI TORRADAS
.
.

Fazer l’azeite era un ritual de ls mais amportantes de Tierras de Miranda. Las oulibeiras nun se dában an todo lhado i muita giente nun cuolhie azeite, mas era ua de las cousas por que las pessonas mais lhutában, tener azeite pal anho. Ls sendineses eran de ls que mais suorte teníen, porque las arribas eran un sitio buono para las oulibeiras i cun la çtribuiçon desse termo puls moradores, an 1906, inda ne l tiempo de l rei D. Manel II, todos ls colagos fúrun aporbeitados para poner oulibeiras. La oulibeira era cultura de la region zde l tiempo de ls romanos, mas pouca giente colhie azeite antes dessa çtribuiçon de tierras. Siempre que faç ua cousa dessas, hai porblemas antre las pessonas, porque ls políticos aporbéitan para dar a quien nun ten dreito i tirar als que nun le gústan. Tamien an Sendin houbo porblemas grabes por bariadas rezones, mas ua de las percipales fui haber muita giente que bibie sien se habéren casado pula eigreija. Mas esto son cousas pals antendidos.
L’azeite fui sendo feito ne ls lhagares tradicionales, alguns de l tiempo de ls romanos i de que inda hai restros, mas fui cul aparcimiento de las prensas que las pessonas bírun l sou trabalho ser mais recumpensado i la maiorie passou a colher azeite.
Fazer la torrada ne l die an que se fazie l’azeite era de oubrigaçon i inda hoije se diç quando se faç l’azeite que bai a haber torradas.
L lhagar de la coperatiba yá ampeçou a trabalhar i desso bos damos amboras. Por esso se quereis torradas, ye solo arrumardes-bos alhá.

L pinho d´Abó ( Cuonta para cuncurso)



Este cortadeiro ye dun pinho mui special.
Abó cuntou-me la stória quando you tenie l tou tiempo, yá l pinho miraba adreitos a baixo para cumbersar cun l telhado de la casa de tous bisabós i que, por bias del, l passórun a chamar la Casa de l Pinho. Abó anchie-se de proua quando anfeitábamos l pinho ne l Natal.
Cuntou-me assi:

“Naciu quaijeque na marcaçon. Nien sei cumo nun lhebou ua çufinada cun la reilha, lhougo a la nacença, para que nun l defrutasse cun sues raízes l fruto de sou suor.
Talbeç por nun ser de naide, l pinho medrou bien mais fuorte i andependiente que ls outros armanos, uns stribados a ls outros i mais portegidos de las ambernadas. I tamien mais guapo. Al modo que iba medrando mais alto i berde que ls outros, mais paixaricos se le íban acocando antre sues fuolhas biciosas.
Que si me storba este pinho!, dixo-me un die miu abó na arada.
Nun l´ arrinqueis! Nun bedes que ye bien mais guapo que ls outros?
Al modo que you dixe estas palabras, un bandico de perdales pousou-le anriba, agradecidos por podéren cuntinar a tener ua casica dadonde podien mirar ua prainura berde. L pinhico, pouco mais alto que you, piçtanhou las folhicas berdes a anfeiteçar-me i riu-se para mi.
Fui assi que l pinhico suberbibiu a la çufinada de la reilha na calma de la bima i se fizo miu amigo. Lhémbra-se-me que na sementeira yá habie spigado bien parriba de mi. Era mais alto que you dous palmos.

Naide naquel tiempo coincie l Natal cun pinhos anfeitados. Fui ua rapazica de l miu tiempo que me cuntou esse modo de bibir l Natal i me amostrou un retrato dun pinho nua squina de la sala, cargado de bolicas.
Que bien quedarie l miu amigo assi!... Mas cumo bou you a fazer, puis cumo cuntinará el a medrar!?

Abó, á abó! Tenemos que ir a arrincar l pinhico i apuis póneis-me-lo ne l huorto!
Mas para que diabo quererás tu l pinho!?
Quiero fazer ua árbole de Natal mas nun quiero que se muorra. El dixo-me que si. Diç que passa muita sede ne l berano i eiqui, siempre l botarie auga al tuoro.
Mas nó! Ne l huorto a assubedar todo!? Mas nien penses nua boubeira dessas!...
Al pie de la ramalhada que siempre l stribo alhá la rima de lheinha.
I fui assi que l pinho bieno a dar l nome a la casa…


Todos ls Natales you l´anfeitaba. An pormeiro cun bolas feitas cun la prata de ls cigarros i cun ls papeles de saltaretes de la feira de la Lhuç. Mais paixaricos benien para mais guapo quedar.
Era alhá que l Nino Jasus me deixaba las nuozes, nua casica feita cun trés teilhas, dues a fazer de parede i la outra de telhado. Achaba you que assi nun era tan custoso par´ El alhá chegar por nun s´anciscar nas teilhas de l telhado, chenas de fulhin. Lhémbra-se-me d´ ua beç El m´haber puosto saltaretes de berdade, que por séren mais pesados, barimbában muito mais cun l aire.
Stábamos felizes ls dous i el chegou-me a dezir que la calor que salie de las teilhas le derretie un pouco l çanceinho i que quando la mie mano l passaba no tuoro, sentie un carino de seda. Mesmo stando loinge de ls armanos se sentie feliç.
Tamien pouco eilhes s´ ancomodában comigo,… dixo-me un die, drobando-se para me topar na oureilha.
Nun digas isso!, puis bien sabes que eras l que menos sofrie cun l aire de riba, pula brigada que eilhes todos te fazien."



Quando you era pequeinho yá era perciso scalada para l chegar a ls galhos cargados de pinhas. Quedaba guapíssemo! Abó mercaba bolas, anfeites relhuzientes, bumbilhas eilétricas que piçcanhában i na crona poniemos-le ua streilha tamien a piçcanhar. Solo tou abó era capaç de alhá chegar. L Nino Jasus passaba alhá siempre, a la casica de teilhas, siempre que you chamasse por el.



Pai, you tamien querie chubir a la scalada! Porquei cortórun l pinho d´abó?!
Tubo que ser… Cumo staba solo i era mui alto, barimbaba muito i, caendo, sborraçarie ls telhados. Para alhá disso, pegando fogo, era mui peligroso para todo l correr de casas.

…Floménia nun se cunformaba cun l corte de l pinho de sue abó…


Un die sou pai fui a dar cun eilha sintada a la borda de l´árbole de Natal de plástico quelor de prata, a jogar de morada.

“Agora tu, an beç de seres tu, tu bás a ser l pinho de mie abó… You bou a chubir a ti cun ua scalada mui alta, mui alta, tan alta que ye possible ir a saber de ua streilha al cielo para te colgar na crona. Apuis tu barimbas comigo anriba i you sou capaç de chegar a la lhuna.
Apuis tu barimbas, barimbas inda mais fuorte,… i barimbas siempre alredor i you beilo, beilo, beilo"...

A partir desse die un pinho medraba nua squina de la baranda, ne l que habie sido un pipo de sou bisabó.

Sou pai sabie que nunca serie perciso scalada para alhá chubir por bias de l cimento de la baranda de riba. Assi i todo, haberie outro pinho a medrar anquanto la magie de l Natal medrasse na alma de Floménia i ua streilha relhamparie na sue eimaginaçon de nina…





LA PAÇ

La paç qu'hoije bibe ne l miu peito ye tan çfrente daqueilha qu'un die cuidei de tener. Quando somos jóbenes, menos sprientes, cuidamos que la paç ye siléncio, çcáncio, ũa bida sien porblemas, sien stresse.


Ne l antanto, l tiempo fai-mos antender que paç tamien ye mobimiento, ye trabalho, ye fé, spráncia, cunciéncia de la misson cumprida, certeza de que, al menos, tentamos fazer l melhor.


Paç ye l sonido de l riico que passa, de ls paixaricos que bénen a dezir buon die, de ls ninos que gáien nun die de sol. Tener paç ye suonhar çperto, permanecer quedo an meio al çcunsuolo i l'agitaçon.


Tener paç ye nun tener bergonha de sunrir, de chorar, de rogar, d'agradecer. Tener paç ye tener fuorça pa cuntinar mesmo quando muitos dízen-te pa buoltar, mas algo mais fuorte, drento de ti, diç qu'ye neçairo cuntinar a caminar palantre.


Lhebar la paç ye muitas bezes lhebar alegrie, cunsuolo, mas outras tantas ye tamien debidir, çcutir, buscar nuobos modos de ber la bida, nuobas berdades, nuobos caminos.


Buscar la paç ye lhuitar siempre pul amor, mantener alma i coraçon lhebes, andependente daqueilho que l mundo apersenta al tou alredror.


Que la paç, la berdadeira paç, puoda fazer siempre morada an nuossos lhares, an nuossas bidas, an nuossos caminos.

04/12/11

Ne l miu die de Anibersário squecírun-se de mi (cuncurso)

Bou cuntar-bos l que se passou l'anho passado, an casa duns (que se dízen ser) mius amigos, que se juntoram para festeijar l miu die d'anibersairo.

Fazirun ua grande fiesta an mie honra, cun ua arble de Natal mui bien decorada i eiluminada, cun muitas prendas para todos mas muitas mais pa ls mais nobinhos, i cun ua mesa chena de buona i mui gustosa quemida.

Stában todos a brindar, alguns yá meio borrachos, cuntando lhonas, rindo-se i dibertindo-se, quando chegou un bielho gordo, bestido de burmeilho, cun grandes barbas brancas i gritando: hó! hó! hó! Parecie tener bubido un copito a mais quando se deixou caer nun scabel i todos corrírun para el gritando: Pai Natal! Pai Natal!, cumo se fusse ua fiesta para el.

Por buolta de la meia nuite todos ampeçórun a abrir prendas,la çfazer ls ambrulhos,a 'abraçar-se, a rir-se e a brincar cul Pai Natal i culas guapas prendas mas parecie que naide sabie bien porque rezon fazien tan grande fiesta.

Hai mais de dous mil anhos, neste die 25 de Dezembre, benie a este mundo para çfazer todas las barreiras que separában las pessonas, para ansinar las pessonas a amar todo i a todos, sin çtinçon de cultura ó de religion.

Speraba que neste die 25 de Dezembre se lhembrassen de mi, de a mie bida, de l motibo de l miu nacimiento, que fui mui simplesmente “amar” a todo i a todos, mas ne l fin de tan grande fiesta berifiquei, cun muita tristeza, que ne l miu die d'anibersairo squecírun-se de mi.

Leonardo Antão

Séian Felizes!


Soltan-se ls sunrisos de uolhos i suonhos de bidas a agarrar. Cumo bos fazistes mulhieres guapas i serenas cun ganas de sorber l manadeiro de serdes felizes. Agarra mos l tiempo cun alas i bólan siempre a camino de l feturo.

Miras te ne l spelho de tues antranhas i defronte sacas l oulhar cumplice de tue mulhier que de lhetras nun sacas l lher mas l sentir de trocas i sfregantes mirares. Clarico cumo auga cristalina: fazimos dues guapas rapazas! Ainda onte le mudabas l culeiro i lhimpabas l rabico. Lhembra se te salir de casa baboso i caminar pulas rues de carrico i... quando te spercateste..., catrapuç, deixeste-la chimpar i bater cul nariç ne l chano. Chegaste a casa mais branco que la cal. Claro, l ralhete de oucasion i ouportuno: nun sabes tener cuidado..., andas siempre cula cabeça a l' aire. Ah i aquela beç que Sara ficou cun l dedo antalado no eilebador, que afliçon. I Diana, an casa de l' ama, bateu defronte na mesa i ficou cul sobrolho abierto...lhebou trés pontos. Éran bien zinquetas! Gargalhadas, ahahaha...
Ainda onte éran las nuossas ninas, que nunca deixaran de lo ser i hoije son las nuossas mulhieres, 19 i 25 anhos.

Suonhos de ninas mulhieres çprenden-se de buossos sunrisos soltos i alegres.
Parabines i séian felizes!


03/Dez/11

Quando las oubeilhas de Dius se pónen a cantar… (3)


Será demais tornar aqui anton a relhembrar toda la grabidade que representou tamien l’Anquesiçon nas tierras de Miranda? Que naide diga que nó, que yá ye stória antiga, que yá naide se lhembra de todo esso! I ye por esso que you, anque nun cuncorde cun muita cousa relacionada cula traduçon de ls Eibangeilhos aperpuosta recentemiente por Amadeu Ferreira, debo dezir aqueilho que el yá sabe mas que you inda nun cheguei a dezir publicamente. La obra mais amportante que el eiditou nestes últimos meses i talbeç até an toda la bida del ye sien heisitaçon ningua l romance “La Bouba de la Tenerie”. Ende si, ende stá l Amadeu tal cumo sabemos que puode ajudar a lhebar las pessonas a pensar para fazer progredir essas Tierras de Miranda i finalmente tamien Pertual.


Hai que saber abauluar todas estas cousas i nun se cuntentar de fazer cumo aquels Brasileiros de la telbison an 2006 a quien naide soube dar ou quijo dar las buonas splicaçones que podien haber ajudado cada un a refletir ...



I chegar tamien a la cuncluson que essa moda dessa freira que chegou a parecer a uns (i talbeç inda hoije por mais ancrible que pareça) mui romántica i angélica mas tamien i subretodo mui angénua i redícula afinal (ou anton dua perbersidade total pul cuntrairo...?!) ye na realidade cumo mais ua flagelaçon cumo aqueilha que fui infligida a aqueilhes, yá ne l seclo XII i XIII, que tubírun la coraige (tal i qual l que acunteciu culs judius tamien ne ls seclos seguintes na Península Eibérica i nas Tierras de Miranda por cunseguinte, cumo amostra por eisemplo Amadeu) de nun aderir cumpletamiente al catolicismo...



Aqueilhes quien tamien ? A quien se refere diretamente la cuitadica de l’armana Sunrisa, na sue moda, para sacralizar la obra eibangelizadora de l’Eigreija católica ?
Aqueilhes que, miles i miles deilhes, fúrun massacrados durante anhos i anhos cula bénçon de l papa, an purmeiro lhugar (porque fui ende que muitas cousas ampeçórun cumo chegou a amostrar por eisemplo un storiador tan amportante cumo Alexandre Herculano)... ende, quier dezir: ne l sul de la França adonde you i muitos outros cumpatriotas oureginários tamien eilhes por bezes de las Tierras de Miranda bibimos, nós, hoije...



Diç anton assi la freira, lhougo depuis de l purmeiro refran (refran cula tal repetiçon Dominique, nique, nique cumo podereis berificar aqui: http://www.greatsong.net/PAROLES-SOEUR-SOURIRE,DOMINIQUE,104449399.html#ixzz1fYv7p4vC




À l'époque où Jean-Sans-Terre ,
d'Angleterre était le roi
Dominique, notre père,
combattit les Albigeois

Certain jour, un hérétique,
par des ronces le conduisit
Mais notre père Dominique,
par sa joie le convertit.

Traduçon (Esta si bos la quiero you apersentar) :

Na altura an que Juan Sien Tierra
D’Anglatierra era l rei
Dominique, nuosso pai,
Cumbatiu ls Albigenses

Cierto die, un herético
Por antre silbas l lhebou
Mas l nuosso pai Dominique
Cula sue alegrie l cumbertiu

Que dezir mais sabendo que you adonde moro queda a solo uns 20 quilómetros de la cidade que dou l sou nome als « Albigenses » percisamiente, tamien chamados cátaros, cunsiderados cumo heiréticos i einemigos de la Fé nesses seclos de fuogo que fúrun tamien l seclo XII i XIII. L que eilha nun diç la armana essa (ou yá nun diç porque yá se morriu por eilha pópria haber puosto un termo a la bida deilha) fui la tragédia na stória de la França que custituiu la perseguiçon de ls Albigenses, habitantes desta parte Sul deste paíç que por acaso nun falában cumo l rei de França porque falában, eilhes, l oucitáneo cun todas las sues bariantes … ua stória tan terrible que deixou marcas prefundas… ua stória que inda hoije muitos nun quieren squecer…
cumo you, probablemente, que sou tamien de las Tierras de Miranda… !

I aqui bos pongo ua berson mais atual de « Dominique, nique, nique »… Dessa gusto you porque ye moderna i quier ser anticunfurmista, anque feita por alguien de que nun se sabe l nome. Inda bien que haba pessonas assi, para reagir, inda hoije ! De todos ls bídeos que hai cun refréncia a DSK, you nun bos andicarei ningun. Nien you me dei al trabalho de ir a saber deilhas. Nun me outoflagelo al cuntrairo de ls que uns s'astríben a dezir, se soubíssen bien l que dízen por bezes !








I para acabar, este retrato :

DSK, Outubre 2011, an Sarcelles, Norte de Paris, la localidade de que fui deputado i persidente de la Cámara... Tamien alhi acerca, cunheço un bun par de Sendineses que móran por alhá.




N.B este miu último testo, claro que podie haber sido mais trabalhado mas cumo nun ye para un cuncurso, esse... bai assi cun todos ls erros que inda puode tener. Spero assi i todo que tamien bos seia útele. Buonas nuites!

Quando las oubeilhas de Dius se pónen a cantar…(2)

Se depuis desto nun tubisse mais nada que dezir, este testo nun balerie na realidade un segundo ser screbido... si, porque inda aqui toda la giente se lhembra que nestes dies nun só yá passemos muito tiempo a falar de l que puode inda representar hoije l’Eigreija antre nós... cumo tamien nun mos deixa nada andefrente l facto de starmos por acaso an crise i de l paíç que ye Pertuel – cumo an tiempos tamien acunteciu cul Brasil - precisar talbeç cumo nunca de l famoso FMI...




Cun que anton... Eigreija... FMI... i neste todo: Brasileiros, ua cierta Giane, cumo tamien ua cierta Armana Sunrisa (L nome de cena deilha para l mundo de las Bariedades)... i tamien mas subretodo esse nome “Dominique” i cun essas dues últimas sílabas repetidas pul menos 14 bezes na berson an francés (i outras tantas na berson brasileira...) Puis, porque talbeç me tenga squecido de dezir que la moda fui afinal screbida purmeiro an francés... i sien precisar sperar muito tiempo para l dezir: toda la giente rapidamente se dou de cunta de todo l lhado redículo que habie finalmente nessa cançon... la moda tubo sucesso porque na realidade las pessonas se fartórun de rir i dében de haber pensado na altura: essa moda ye mesmo para dar cabo ua beç para todas de l’Eigreija i de ls sous dogmas!



Porquei? Cuidado que inda nun spliquei todo! Tende paciéncia! Cumo sabeis, tanto cumo you: Roma i Pabia nun se fazírun nun die!



Yá bos bou a splicar mas antes inda bos quiero dezir que la moda cuntina hoije mui atual... percisamente zde que aparciu l caso relacionado cun DSK i bonda ir a l’Anternete ou oubir ciertos houmoristas, aqui an França ou ne ls outros países francófonos pula cierta – a esse respeito nun hai que squecer todos ls países africanos ( tamien nun fáltan) an que l francés ye tamien la lhéngua oufecial – para qualquiera un se dar de cuonta que hoije hai quien se ria tamien cul que se stá a passar cul home político francés (Que parece que até ten un antepassado que chegou a ser donho dua casa de prostituiçon) mas inda nun hai muito cunsiderado cumo un de ls mais prestigiados, respeitados i poderosos até a nible mundial mas hoije bisto cun muita suspeita quando nó yá rejeitado i descreditado... i acuntece que hai quien se ria tamien afinal por bies de l relacionamiento que muitos fázen agora cula moda dessa tal armana Sunrisa, ne l Cielo steia!



L que falta anton splicar inda ?



L mais amportante! Aqueilho que nien sequiera chegórun a splicar a todos esses Brasileiros que chegórun a ber ou a tornar a ber la mui romántica mas finalmente cumpletamiente arrepassada Giane, nesse programa de la telbison, an 2006... Claro que se fusse hoije i cun Dilma i todo, talbeç las cousas seian defrentes, ye de sperar que si !!



Puode parecer mintira (mas esso tamien ye rebelador de l’eignoráncia ou de l’eiluson an que l’Eigreija ancerra las sues tienras oubeilhas!) mas custa acraditar que la tal freira dominicana de l cumbento de Waterloo (Sabendo esso, Waterloo!!, tamien ls Franceses mais cultos – mas tamien ls mais astutos - se dében de anchir inda hoije de rir... ou de chorar i rir al mesmo tiempo) tenga screbido la lhetra dessa moda “Dominique, nique, nique”, pensando apenas que las pessonas irien achar graça a la repetiçon dessas dues sílabas, i eignorando anton totalmente (ou dando a antender que eignoraba ? Inda hoije stamos ne l dreito de tentar saber) l que yá ne ls anhos 60 podien tamien segnificar essas dues sílabas...



Mas ye probable que eilha, ancerrada ne l sou cumbento de l centro de la Bélgica, inda nun soubisse, por acaso, l que l berbo “niquer” (aqui cumo se stubisse ne l amperatibo!) querie yá dezir i sien ambiguidade ningua para muitos - an special, na Argélia que staba an bies de adquirir la sue andependéncia an relaçon a la França, l que acunteciu finalmente an 1962 - ne l falar arabizante que ende anton se falaba zde pul menos l fin de seclo XIX.



“Nique, nique!” puode ser por acaso ua repetiçon (cousa que salta als uolhos!) mas quier dezir tamien nesse falar que ancontra la sue ourige nas ex-colónias francesas de África de l Norte, nada mais nada menos que qualquiera cousa cumo por eisemplo “Fode, fode!” tamien ne l Amperativo cumo qualquiera un puode ber... “Niquer” diç l miu Robert (Ye l nome de l miu dicionairo francés i nó de l miu home que tampouco se chama Demingos, só faltaba essa agora!), quier dezir, i eibidentemente nun francés ampecable cumo nun podie deixar de ser: “Posséder sexuellement” . Nien traduzo, stou cumbencida que yá antendistes todo. Spresson que hoije an die ciertos jobes nun s’ampórtan de usar, percipalmente antre aqueilhes que son filhos de pais de ourige magrebina: “Nique ta mère!” dízen eilhes cumo forma d'anjúria antre las mais graúdas... cumo quando un diç an mirandés nada mais nada menos que: “Puta que te pariu!” (mas que Dius me perdone porque you sou ua que nunca la uso i até sou capaç de sancionar un aluno se por acaso se ponir, el, a falar tan mal, cun que anton! Só faltaba essa, falar dessa maneira i dezir assi tan mal de las mais !)



Mas la mie splicaçon nun serie cumpleta se inda nun bos dezisse mais alguas cousas...
Parece mintira que la cuitadica de la freira nun soubisse bien l que staba a cantar ou que nun houbisse naide que la houbisse anformado i acunselhado prebia i corretamiente para eibitar l que acabou por acuntecer uns anhos mais tarde. Eilha acabou por se suicidar arruinada i chena de díbidas mas houbo quien tubisse ganho rius de denheiro cula moda essa. A ampeçar cula congregaçon relegiosa a la qual pertencie i a quien fúrun antregados grande parte de ls benefícios comerciales que fúrun possibles graças a la dibulgaçon an grande scala anternacional dessa moda afinal bien special .



Que dezir mais?



Esto! Un debe de meditar tamien subre l cuntenido eisato de toda la lhetra de l’outorie dessa anfeliç freira domenicana belga. Quijo eilha, assi i todo, sacralizar esse San Domingos, relegioso de ourige spanhola i nacido an 1170 cunsiderado cumo l fundador (ou anton un de ls fundadores) de l’Anquisiçon ? La respuosta parece eibidente!



Mas se assi ye, ye eibidente tamien que la moda se tornou rapidamente cumo ua bomba!



BUMMMMMMMMMMMMMMM !!!!!!



Mas anton porquei ?



Para las gientes de Miranda cumo para todos ls Pertueses que ban a tener que l pagar tamien l précio de la crise, l nome de Dominique hoije nun puode nun fazer pensar ne l FMI... mais inda talbeç que ne l santo esse de l seclo XII i XIII que uns (ou subretodo uas?) quejírun inda cuntinuar a sacralizar finalmente ne ls anhos 60 de l seclo atrasado... i quien diç San Demingos, diç tamien l’Eigreija afinal i antre todas las cungregaçones, la de ls domenicanos...






Quando las oubeilhas de Dius se pónen a cantar… (1)


Hai casos i situaçones mesmo surrealistas ! I acuntécen muitas bezes por eignoráncia, angenuidade, falta de cultura i tamien de sprito crítico. Bou-bos a dar hoije un eisemplo mas para antender todo tenereis que bos dar al trabalho de ler todo até al fin. Cumo se diç tamien an francés : nun hai nada sien nada ! Quier dezir que para star bien anformado hai que saber tamien ancuntrar las anformaçones !

Eimaginai purmeiro que stamos outra beç an 2006 i nun paíç cumo l Brasil (paíç hoije de quaije 200 melhones de habitantes, binte bezes la populaçon que ten Pertual)… delantre de la telbison a ber un programa de bariedades i que a cierta altura aparece ua cantora, ua cierta Giane (que yá nun ye nuobica i que cula eidade que ten dá probas eibidentes assi i todo que nun sabe, la pobrezica!, ua cousa que le fazerie bien falta : un cunhecimiento atualizado de la lhéngua francesa, aqueilha que ye falada i cunhecida por todos ls Franceses tanto de l Norte cumo de l Sul, sien falar de todos ls outros países francófonos que hai por esse mundo fuora nun squecendo cumo nun podie deixar de ser la Guiana francesa que até ten frunteira cul Brasil !Ua cantora, essa Giane, acumpanhada nesse programa por uas quantas mocicas inda quaije adolecentes i a dançar anquanto eilha, Giane, cantaba un bielho sucesso de ls anhos 60 (65 eisatamiente) que até ampeça assi : (cumo tamien podereis berificar se furdes a ber l bídeo que nun custa nada ancuntrar aqui na Anternete, pula cierta porque l programa esse seduziu mais dun brasileiro, adolecente ou nó, tendo an cuonta que mais de 50 000 bezes l bídeo desse programa yá fui bisto; dá que pensar i de que maneira ! I cumo les ábren ls uolhos als Brasileiros ciertos programas de la telbison que pássan alhá !)





Aqui tenemos por eisemplo alguas cousas que eilha canta, essa Giane :

Dominique, nique, nique,



Sempre alegre, esperando alguém que possa amar.



O seu príncipe encantado,



seu eterno namorado que não cansa de esperar.






Dominique tem um sonho e alguém pode realizar.



Há de vir um cavalheiro que a conduza para o altar.

Nun me cinsureis se nun me bou a dar al trabalho de traduzir essas cousas que só puoden antressar, palabra d’honra !, adolecientes talbeç inda cun muitas borbulhas, i nó pessonas maduras cumo nós somos, anton nun ye berdade ?! Bamos anton al que mais mos antressa, nós que yá nun somos garoticos ninguns !

L ton por eisemplo an toda essa moda : siempre l mesmo de l percípio até al fin… trata-se dua modica para mocicas románticas i nun passa desso an que ua de las personaiges de que fala la moda ten un nome francés que poderie ser, se fusse masculino, la traduçon de l nome pertués Domingos ou mirandés Demingos ; quiero you dezir que esse nome an francés tanto ye masculino cumo femenino; i que ye tamien, para quien stá hoije minimamente al corriente de l que se passou durante este anho de 2011, l nome de Dominique Strauss-Khan, l ex-diretor de l FMI (mas tamien un que podie haber sido candidato a la presidéncia de la República francesa nas eileiçones que bai haber ne l próssimo més de Março ) mas que fui oubregado an Maio passado a demitir-se desse cargo tan amportante por haber sido acusado de abuso sexual i haber cumprido yá uns dies de prison, an Nuoba Iorque, antes de cuntinar inda hoije, anque an lhiberdade i an França, a ser albo de mais acusaçones, el DSK que chegou por cunfirmar que si... que a el le gustán las mulhieres !!

Puis ! Só que nien an 2006, nien an 1965 inda naide falaba an DSK… !

Naide, stá claro ! Mas l nome, « Dominique », tal i qual l nome Demingos yá eisisten pul menos zde la Eidade Média, zde que aparciu l santo de l mesmo nome, un spanhol cunsiderado nada mais nada menos por alguns cumo l fundador de la tan falada, inda hoije afinal !, mas tan dramática tamien « Anquisiçon » !

I ye por causa de l caráter religioso desse nome que inda ne ls anhos 60 ancuntramos – mas nó ne l Brasil, afinal, porque nun fui ende que todo ampeçou cumo bos bou a splicar agora, mas na Bélgica - que ancuntramos l’ourige eisata dessa cançon tan romántica mas tamien tan angénua (cumo bos bou tamien a mostrar) na qual ye repetida tantas bezes (Tamien bos destes de cunta) :« Dominique, nique, nique ! ». Yá dous anhos antes dessa « berson » aparcer ne l Brasil, an 1963 eisatamiente, fui na realidade ua freira domenicana de l sou berdadeiro nome Jeanne-Paule Marie Deckers chamada tamien Soeur Sourire (an mirandés: Armana Sunrisa) que habie lançado ua purmeira berson que se tornou rapidamente un sucesso pul bistos planetário, a ampeçar puls países francófonos (Bélgica, França, Suíça, Canadá, etc) cumo tamien ne ls Stados Ounidos… i quien diç Stados Ounidos, diç anton l Brasil… Si, porque cumo podereis ber tamien cun mais pormenores por eisemplo na Biquipédia, chegou a star essa moda ne ls purmeiros lhugares de ls « tops » de bendas ouropeus i até amaricanos. A tal punto que até chegórun a fazer filmes tanto ne ls SO (USA) cumo inda recentemiente aqui na Ouropa cula atora Marie de France (ua de las melhores atoras, na mie oupenion, atualmente, i de nacionalidade belga) a fazer l papel dessa freira que por acaso se puode dezir que tenie ua guapa boç... guapa por acaso, mas afinal al serbiço de quei? (La pregunta bal la pena ser puosta zde yá porque para quien inda nun sabe, la bida dessa religiosa acaba na realidade de maneira trágica i bastante assustadora... Anque la moda de que eilha habie sido l’outora se tenga transformado nun éisito, acabou l’einocente por se suicidar cun 52 anhos i chena de díbidas !

Nun pares mais, Abó !

L’Adoraçon de ls Reis Magos, eigreija de Sta Madalena, Montréal, Canadá.


Que naide me pida para screbir, ambentar, eimaginar ua cuonta de Natal !
Porque yá sou bielha demais (meio seclo, este anho, nien quiero acraditar !) para me poner na piel dun nino ou melhor dua nina cumo aqueilha que fui an tiempos (hai meio seclo !) i que era capaç, assi i todo, de dar l mundo anteiro só para oubir, ou ler cumo acuntecie l mais de las bezes, ua cunta de Andersen, de ls armanos Grimm ou de Charles Perrault. I antre eilhas, « La garotica de las cerilhas » era la que you achaba mais triste a tal punto que até me fazie chorar. Inda será possible, un die, screbir ua cuonta tan antensa i dramática, capaç de mos fazer sentir cumo l mundo puode ser cruel ? Demais a mais quando las bítimas son pequeinhos seres einocentes, solos, abandonados a eilhes própios, sien naide para ls porteger i les dar un cachico de pan pul menos, lhuitando zasperadamente contra l friu, la niebe i la scuridon terrible de las nuites que son las mais lhargas de l’Eimbierno; mas talbeç pior inda: contra l’anjustiça sien perdon de que son capazes ls homes! Bien suorte tubo afinal, an cumparaçon, aquel nino Jasus de que inda hoije quaije todos fálan, an quaije todos ls países de l mundo, mesmo depuis de dous mil anhos ! Deitado nua manjedoura, al meio duas palhicas, cumo se l tubíssen lhebado para un palheiro, tenie assi i todo l recunfuorto de sue mai, guapa i serena cumo un anjo de l Cielo, de sou pai (i tamien, de l sou outro Pai, esse mui mui special, segundo cúntan …). I a la calor houmana (bíblica, cumo alguns dízen tamien) desses seres eicecionales, juntaba-se, nessa nuite frie, gilada até, de l zerto, la calor de l bafo dun burrico i dun bui. Chegórun depuis, para admirar esse nino que era Filho de Dius, traiendo atrás deilhes ls sous tagalhicos de cordeiros, pastores a quien ua streilha misteriosa habie anunciado l feliç acuntecimiento. I por fin, l que tamien naide speraba i que deixou todos zlhumbrados: trés reis magos benidos de l Ouriente que aparcírun, mui ricamente bestidos, i que oufrecírun al nino Jasus, ouro, ancenso i mirra, nessa nuite mágica i chena de spráncia para todos ls homes de la Tierra i las giraçones futuras !

Por esso ye normal que ls persépios siempre me téngan ampressionado; cumo l purmeiro que tubimos an nuossa casa, an França, algun tiempo depuis de mos haber calhado, a nós tamien, tener que trilhar ls caminos de l’eimigraçon, i que mos fui oufrecido por ua freira. Ua freira que debie de ser fada tamien i que ajudaba ls eimigrantes que chegában de ls sous paízes de ourige, l mais de las bezes tan pobres cumo Jó (mesmo depuis de mais de 2000 anhos…!), sien papeles, só cun algua roupica i pouco mais. Éran de cera ls monhecritos desse nuosso purmeiro persépio que mos fui oufrecido para l poner an nuossa casa, ua casa alugada cumo quaije todas adonde moremos depuis i que só tenien dues debisones al percípio. An Pertual, na casa que era nuossa mas que era pequeinha demais tamien para ua família yá cun dues criancicas, nunca cheguemos a tener nien persépios, nien arbles de Natal. Nien monhecras me lhembro de receber cumo prenda, alhá, un die. Só me lhembro dua que cheguei a fazer cula ajuda de mie mai, tenie anton trés ou quatro anhos, cun dous galhicos i uas tiricas de panho, uns filicos de lana i uns cachicos de farrapo que yá pouco podien serbir ou que yá naide querie… Para fazer de nino Jasus nun presépio que haberiemos amprobisado, la mie monhecrita yá tenie, ne l miu antender ou na mie eimaginaçon, anhos a mais, tantos cumo ls que you debie de tener probablemente, na altura. L nino Jasus ! Esse nino que amostrában na eigreija i que parecie bien mais gordico que la mie monhecrita. I por outro lhado, tampouco tenie eidade que chegasse la pobrezica para fazer de nuossa senhora; só dalhi a uns anhos…

L purmeiro persépio, na realidade, de que me lhembro, que nun era nien nuosso nien de naide mas de toda la giente ou quaije, inda me parece que l stou a ber na eigreija de Sendin. Debie de ser an 1965, i fui l último Natal que passemos an Pertual antes de irmos pa la França, quaije un anho depuis, yá ne l fin de l més de Nobembre (Ua zgrácia! Nien me quiero lhembrar de l friu que fazie i essa purmeira casa, aqui an França, que nien tenie calcimiento nien nada i mais outras cousas assi! cunta inda hoije subretodo mie mai…) I fui probablemente nesse Natal de 1965, quando inda stábamos an Pertual, na missa de l 25 de Dezembre, que me lhembro de ber l’eigreija chena de giente mas tamien chena de lhuç (debie de star un die de sol anque fusse Eimbierno) i nun canto, de l lhado squierdo depuis de l’antrada, antes de chegar al altar mor, (Mesmo por baixo de nuossa Senhora de l Rosairo, cumo inda me dixo onte miu pai) : l persépio… ! L persépio i l nino Jasus !
Houbo depuis desse, muitos outros persépios que bi ao lhargo de la mie bida que yá dura hai meio seclo afinal: uns culs monhecritos de cera cumo ne l purmeiro persépio que tubimos an França, nesses purmeiros anhos de eimigraçon; outros feitos de madeira, de barro, de papel, de plástico cumo recentemiente uns de marca Playmobil para ls ninos, ou pul cuntrairo feitos cun fuolhas de milho ou até de canha de açucre, dua simplecidade ancantadora i de ls quatro cantos de l mundo cumo uns que bi l anho passado, nua guapa sposiçon que çcubri, un die, por acaso, nua pequeinha capielha, al pie de ls Pirinéus : uas outénticas obras de arte realizadas por artistas anónimos mas eicecionalmente criatibos i halbelidosos !

Hai quien faga proba de einobaçon i de criatibidade i se torne un artista cul tema de l Natal, por bezes até cun quaije nada. Hai tamien quien anfeite penheiros cun objetos ls mais ansólitos que puoda haber i aparentemiente de pouco balor: cun lhatas de bebidas recuperadas, cun garrafas bielhas, galhicos secos que naide quier… que sei mais ?! Todo ye possible ! I que naide pense que l Natal nun puode ser tamien qualquiera cousa fuora de l bulgar. Hai quien ouse… You inda nunca spurmentei mas anchi-me de rir l anho passado quando amostrórun na telbison ua reportaige subre ua sposiçon de arbles de Natal, ne l Canadá, yá nun me lhembro an que cidade, antre las mais einesperadas i ansólitas arbles de Natal que bi na mie bida… La mais ansólita, na mie oupenion ?! Ua arble anteiramente quelor de rosa decorada cun pieças de « lingerie » femenina… (Puls bistos, nien ye preciso ser canadiano ou bibir nun paíç adonde tamien se fala francés cumo esse, an special ne l Quebeque, para saber l que essa palabra francesa quier dezir). Eimaginai anton l spetáculo que ua arble cumo essa puode porbocar ! Quereis sonhar um pouco, salir un cachico de la rutina, de l quotidiano que parece cada beç mais cinzento ? Ousai!
L quei ?! Nun ye nada desso l Natal, l berdadeiro Natal !?
I porque nun serie?!... mesmo que you por eisemplo yá me sinta agora bielha de meio seclo i loinge yá desse tiempo an que gostaba de ler « La garotica de las cerilhas », que lerei tamien, spero bien que si !, als mius nietos, daqui a uns anhos. Talbeç nun tarde i l melhor ye que you yá me baia purparando !... Hei-de les dezir anton:

- Un die tamien bos quiero ler un de ls mais guapos testos de Natal screbido an pertués. L outor naciu an Tra-ls-Montes, cumo ls buossos abós, i tamien ls buossos bizabós… Chamaba-se Miguel Torga i la personaige dua de las sues cuontas mais guapas, afinal ua cuonta de Natal, era un pobre, mui pobre mesmo, que se chamaba Garrinchas, l bielho Garrinchas ! Mas tamien, un destes dies… mas teneis que me pormeter que bos ides a cumportar cumo uns amores, uns berdadeiros anjicos… !
- Pormetemos, Abó, pormetemos !
- Tamien bos quiero ler outra cuonta, mui guapa tamien, ua ou até bárias screbidas essas, an Mirandés !
- An Mirandés ?!, han-de eilhes preguntar surprendidos, l que ye l Mirandés, Abó ?
- L Mirandés, mius filhos, ye la lhéngua que quaije siempre falemos na tierra adonde nacimos, nós ls buossos abós i tamien ls buossos bizabós. Quereis daprender a la falar, bós tamien, essa lhéngua ?
- Si, queremos ! Cunta alhá, Abó !
- Yá cunto. Nun bou a tardar. Deixai-me só m’alhembrar cumo era la stória… Era… Era ua beç… Ye assi que ampéçan todas las cuontas, mesmo las cuontas de Natal, mas teneis que bos lhembrar: ye ua cousa que se merece, cuntar i ler stórias !
- Claro que ye, Abó ! Mas cunta i subretodo nun pares ! Nun pares mais, Abó !
- Stá bien, mius queridos ! Yá nun paro mais !

Graulhet, França, 4 de Dezembre de 2011 (Un die special para mi).

03/12/11

ARTES E LETRAS

.
AMÉRICO MARCELINO
.

.





Mais un sendinés que se notabelizou na ária de la justícia, cumo scritor i inda cumo fotografo. Un de ls bunos homes de la nuossa tierra.
Américo Marcelino ye Juiç Zambargador de l Tribunal de la Relaçon de Lhisboua (Jubilado).
Para alhá de trabalhos sparsos por rebistas de la specialidade, ten publicados, subre l dreito de preferéncia, "De la Preferéncia" (2.la Eidiçon) i, subre las amplicaçones filosóficas de l darwenismo,
"Questionar la Eiboluçon".
Ampeçando la carreira na magistratura de l Menistério Público, an comarcas d'antensa senistralidade rodobiária, cuntinada, depuis, cumo Juiç de Dreito, Juiç de Círclo i Juiç Zambargador de la Relaçon ye, naturalmente, cunfrontado cula necidade de dar soluçon als mais bariados porblemas, alguns berdadeiros "study cases, l que l lhebou a screbir un de ls lhibros jurídicos mais percurados subre acidentes de biaçon “Acidentes de Biaçon i Respunsabelidade Cebil.

Buonas-fiestas





Afinal, estes tamien fálan mirandés!

L Dr.PEDRO


CUONTA DE NATAL PARA CUNCURSO

Tiu Jesé Julio era mui deboto, anton por oucasion de l Natal naide l puodie ampedir de las sues deboçones. Tamien tenie rezones para el festejar estes dies festibos.
Nun creis saber que el i la sue Marie Angelina habien-se casado, por esta oucasion, la sue Mariegusta, habie nacido por oucasion de l Natal, por sue beç Pedrico l sou nieto tamien naciu por esta oucasion.
Nua manhana stában el i la sue Marie Angelina ne l sobrado amanhando la árbele de Natal, i purparando las cousas pal presépio. Anton stában-se lhembrando de cousas de ll sou Pedrico que agora yé era grande, mas que poe aqueilha oucasion inda era pequeinho, i andaba puli a fujir.
Carai ne l garoto que zanqueto el ye dixo tie Marie Angelina, nun sei a quien saliu a sie tan zanqueto? a Mariegusta ye que nun fui? Qu´eilha era mui sussegadica, nun te lhembras a Jesé? cumo nun me bou a lhembrar mulhier, antón you iba-me a squecer de Mariegusta.
Antón a quien saliu assi? Só puode ser al pai?
Stá queto Pedrico qu´inda t´ambolcas scaleiras abaixo sussega un cachico filho.
Mira, mira Marie Angelina, agarralo caramba, mas l Pedrico rebolou pulas scaleiras abaixo i só parou ne l chano. À Jesé que se mos matou l nino. Quien dixo fui tie Marie Angelina, que cuorriu lhougo scaleiras abaixo anté Pedrico, tiu Jesé tamien habie saltado, d´un salto las scaleiras todas, agarrórun ne l Pedrico todos aflitos graças a Dius i al nino Jasus que nun passou nada, el nien chequiera churou. Que susto que mos preguéste miu filho, acercou-se tamien tiu Jesé dou-le muitos beisicos, tamien l dou un a tie Marie Angelina para que s´anima-se un pouco. I dixo tiu Jesé?
Mulhier l garoto ye fuorte te l digo you depuis d´un tombo tan grande i nien chequier churar. Menos mal, menos mal you nun sei l que hei- de fazer cun el, quei has de fazer, quei hemos de fazer tenemos que l aturar cumo el ye, you sei mas nun passo dua agonia cun l canabrés, mas el ye nuosso l quei faziemos nós sien el.
Anda que nun sei se Mariegusta nun l lhebará cun eilha, stá-se a acertar-se cun Sarafin, até me dixo este die ne l talfone que scalha ne l berano yá se casaban.
I yá nun era sien tiempo dixo l sou home.
Nó que nun queira l garoto, quel ye l miu hai Jasus, mas las cousas son mesmo assi que te parece mulhier?
A mie yá nun me parece nada isso ye alhá cun eilha l qu´eilha quejier quiero you, mas stou tan afeita cun Pedrico que nun me beio a bibir sien el.
Deixa mulhier todo bai a ser bien, i depuis an beç d´un tenes dous para te cunsumier squeces-te que Sarafin tamien bai a ser nuosso. Esse yá nun me dá trabalho que yá ye grande. Até yá stou muortica pul cunhecer an persona inda só l bie ne ls retratos.
Ha de ser buona pessona se recunheciu l que fizo. Inda bai a tiempos de fazer a Mariegusta feliç.Yá era hora de las cousas se acertaren pul sou lhado, eilha merece muita suorte, siempre fui tan buona cun todo mundo, nunca mos dou un zgusto, a nun ser agora que caiu d´amoes por esse rapaç, eilha merece todo i nós bamos a ajuda-la mulhier nun ye.
L que you puodier fazer fago-lo de buona gana.Tamien you, tamien you Marie Angelina. Sabes l que me stá a lhembrar, l quei, há de ser buona, quando tu pensas, antón ye porque stás priocupado cun algo, stou, claro que stou, stou priocupado cun Mariegusta, por esso pensei an ir cun eilhes para França isto porqui yá tube melhores dies, mal será que nun consiga trabalho eilhi se nun fur nua cousa há-de ser noutra.
I you i l nino , bô, tu i nino tamien ides, antón you deixaba-te eiqui a tie sola nien penses nisso, you só bou quando dir para irmos ls dous se nó quedamos eiqui na nuossa casa, siempre mos amanhemos bien neilha, mas depuis de falar cul gienro i cun Mariegusta, i todo bien terminado ye que bamos a ber cumo el será, por agora chegamos bien arranjar fuorças para aturar l zanqueto que nun mos deixa nien arrascar la cabeça. Buono desta beç nun fui nada, haber quanto tiempo lhieba a meter-se noutra?
Stá queto mira que buolbes a cair rapaç. Mira Marie Angelina mete-lo mas ye na cama haber se sussega? Sie, era perciso que el se queda-se alhá. Lhieba-lo tu cuntigo pal curral que ande puoli a cuorrer a trás de las pitas, haber se me deixa purparar l caldo, lhougo bos chamo, deixa que cuorra a buntade ye só botar-le un uolho de quando an beç, mas nun l deixes chubier na scalada de l piteiro que se mata deilha abaixo.
Stá bien deixa-lo por mie cunta esta manhana.
Anda Pedrico ben cun abô pal curral que hei-de t´ansinar a fazer un jugo.
Essa manhana l canabrés nun se buolbiu a meter an mais abinturas nien fizo mais asneiras, nun parou de cuorrer trás de las pitas, brincou cul perro até cul gato que de quando na beç l daba ua bufadela.

Staba tiu Jesé Julio recuordando esta façanha de l Pedrico? Esse garoto zanqueto que bien depriessa se fizo un home, que lhougo fiu a la scuola, i se fizo l melhor studante de todos ls tiempos, i sien tiu Jesé dar fé yá Pedrico era un studante de medicina nua de las ounibersidades de Lisboua, que por sue beç se formou nun doutor.
Zde anton deixou de ser Pedrico i passou a ser l doutor Pedro. Cumo ls sous abós l habien eiducado segundo las lheis de la santa madre Eigreija, l doutor Pedro siempre seguiu a la risca la religion.
Cumo depuis de se haber formado an doutor passou a eisercer, i a bibir na capital, an Lisboua. Por oucasion de l Natal ua beç saliu de l spital yá al rusque fusque i bai para casa cenou. Depuis de ber un pouco la talbison, i de tener passado un pouco pula anternete, para puoner las cousas an die. Ls uolhos ampeçórun a quedar pequeinhos, i l doutor Pedro metiu-se mas ye na cama.
Yá madrugada l talfone toca ansistentemente. Stramuntiado de suonho l Dr. Pedro atende. Ua boç áspera i angustiada perguntou:
- Ye l Dr. Pedro?
- Si sou you. - L senhor puode benir a mie casa agora? Ye ourgente:
- Si bou yá. Onde queda la sue casa?
- Na rua Dreita nº 41. Doutor benga eimediatamente por fabor?
L doutor agarra ne ls sous strumentos clínicos i saliu apressadamente.
Stacionou l sou carro na squina de la streita rue i fui chubindo a pé. Nun era nada tranquilizador andar solo por aqueilhas region zerta, tanto mais que l bairro nun tenie buona fama.
Chegando al nº. 41 , l Dr.Pedro ancuntrou la casa a las scuras. Dirigiu-se pa la puorta i batiu.
Depuis de ua pausa, batiu outra beç. Cuntinou sien respuosta. Apuis de la terceira beç alguien perguntou cun dureza:
- Quien ye?
- Sou l Dr. Pedro. Recebi uo apelo ourgente para atender un anfermo an stado grabe. Ye eiqui l nº. 41 de la rue Dreita?
- Si, ye eiqui, mas naide l chamou. Zapareça d´eiqui!
Surpreso i priocupado a la medida que se afastaba, l delicado doutor oubserba las outras casas, na mesma rue, para ber se habie algua lhuç acesa, seinha de que neilha puoderie star alguien, anfermo a sue spera. Nun bendo nenhua, pensou que talbeç nun tubiesse anotado corretamente l nome de la rue. Ó que talbeç l talfonema fusse apenas ua brincadeira de malo gusto. De qualquier maneira, nada mais l restaba senó regressar a casa i squecer l assunto. Algun tiempo depuis yá staba an casa i purparaba-se para se meter de buobo na cama. Quando recebe outra chamada talfónica, esta de la ourgéncia de l Spital. La anfermeira splicou que un home de nome Alfredo Paixaro tenie acabado de sufrier un terríble acidente, i staba a las puortas de la muorte i pedie para falar cu l Dr. Pedro.
- Doutor, puoderie benir rapidamente? Yá nun l resta muito tiempo de bida. Este home nun mos quier dezier la razon pu la qual ansiste an falar cunsigo.
L Dr. Pedro acediu, mas staba antrigado, puis nun cunhecie nenhun Alfredo Paixaro. yá na anfermarie la dubida quedou çfeita pu l paciente, que l dixe antre las dolores de agonie:
- Dr. Pedro, l senhor nun me cunhece, mas you tengo de l falar antes de morrer i pedir-le çculpa, i perdon. Lhembra-se de tener recebido un pedido de socorro pu l talfone, de la rue Dreita nº 41?
- Si, lhembro-me mas…
Fui you que l chamei. You staba zampragado habie meses. Yá tenie bendido todo quanto tenie de balor an mie casa. Nun puodendo mais supuortar essa situaçon de penúria zasprado, resuolbi chamar l doutor ne l meio de la nuite. L miu plano era rouba-le l denheiro, i bender ls sous apareilhos clínicos i anté mata-lo.
Ambora hourrorizado, l Dr. Pedro nun puôde deixar de replicar.
- Mas, diga-me, porque rezon nun me assaltou, nien me matou
- You spraba que l senhor benisse solo, mas quando bi un « jobe tan fuorte» al sou lhado,, tube miedo i zisti de l plano maquiabélico.
Perdone-me por fabor! - Claro que perdono - respondeu l doutor.
Sintiu un calafriu por todo l cuorpo, puis nun puodia suponer que aquilho que aparentemente nun passaba de un anganho ó de ua brincadeira de malo gusto, tubiesse sido, na rialidade, ua queston de bida ó de muorte!
Menos inda tenie maginado que l sou anjo de la guarda - apresentando-se cumo aquel «Jobe Fuorte» - L salbaba de la muorte naqueilha nuite.
L Dr. Pedro fui para casa i agarrou na trouixa i metiu-se a camino de l praino. Pal outro die por buolta de mei die antrou an casa de sos abós precisamente na hora que sous abós stában a fazer l presépio i a lhembrar-se daqueilhas lhamurias de quando el era pequeinho.
L Dr. Pedro yá mais repuosto de l susto que agarrou na nuite antrior, tube agora la paga merecida? Puis nesse mesmo die, i sien el ls sprar chegórun ls sous pais de França para passar l Natal cun el i culs abós. Nada staba cumbinado, mas a Dius nada l ye ampossible, i el quando quier sabe cumo fazer las cousas.
Fui assi dessa maneira que l Dr. Pedro tube la ouportunidade de passar l Natal culs abós i culs pais debaixo de un sembon de niebe que nun fui l suficiente fuorte para stragar aqueilha grande felicidade. Por sue beç l Dr. Pedro nada dixo daquel eipisódio
Que habie bibido ne l die antrior. Todo acaba an bien quando Dius quier qu´assi seia.
I apuis Dius que ye tan buono nun puodie stragar aqueilha felicidade quel mesmo habie purparado… «Feliç Natal para todo mundo»:

José António Esteves
Lar de San Jesé Bumioso


UN FELIÇ NATAL


1
Que l mundo seia la lhuç, de la bida.
Todos ls porblemas resuolbidos afinal.
Trazendo esta brisa pu la jinela
I ls sinceros botos d´un Feliç Natal.
2
Ye mais un anho que chega al final
Para alegrie de todo l pobo,
You bos deseio un Feliç Natal
I un tranquilo, i feliç Anho Nuobo.
3
I chega outra beç l tiempo de paç
An que todo mundo relhuç de lhuç.
Deixai las tristezas i mágoas para trás,
Lhembrando que bai a nacer Jasus.
4
Presépios, penheiros i cousas tales.
Presentes guapos... Natal multiquelor.
L anho que ben será bien mais lhegal
Se todos lhembrarmos d´ousar amor.
5
Que l anho que ben seia eigual,
Cun amor, alegrie i paç pal pobo.
Fazendo de cada mumento un Natal,
Na cierta teneremos bun Anho Nuobo.
6
Quando ye chegado l anho afinal
Tiempo de paç i amor pu l mundo,
You deseio un guapo Natal
I un Anho Nuobo bastante facundo.
7
Que neste Natal, l nuosso amigo Noel,
Mais de que todos aqueilhes presentes,
Nun se squeça d´anchir la fardela
De la nuossas gientes mais carentes.
8
Passa la streilha de Belén
Que de l cielo amostrou a Jasus
I a seguir tamien nós por acá
Bemos qual la nuossa cruç
9
La surpresas ne l nuosso Natal
Serie ber l Anho Nuobo cun denheiro
Muita Salude, i muita paç
An special ne l mundo anteiro
10
Por toda la tierra, chegando l Natal
Anfeitan-se casas i ls sotos de l centro
Todo ye mui guapo, mas l principal
Será anfeitamo-mos a nós por drento.
11
Anfin ye fiesta ne l mundo
Natal, cun milhones de spranças.
Ye quando Noel, nun segundo,
Trasforma-mos a todos an: crianças...
12
L anho yá bai a acabar...
L século se precipita!
Só queremos al desear
Que todo de buono se repita
13
Nesta data abençoada
La nuite acende-se an lhuç
Trasformando coraçones
Lhoubemos, que bai a Nacer Jasus
14
Ambora nós nun beiamos
Na lhide de l sou die a die
Sucesso ye l que you deseio
I un anho cheno de alegrie
15
Quando eimagino la cena de lhuç
Na maijadoura, naquel die
Toda la criança lhembra Jasus.
Cada mulhier tamien ye Marie
16
Que ls anjos deste Natal
Te acompanhen ne l feturo.
Tenga un anho bien lhegal,
Muito porbeitoso i seguro.
17
Nun hai die, que a outro seia eigual
Que l feturo traga paç al nuosso pobo
Se abasteça de alegries ne l Natal
Pa la ousar toda, ne l Anho Nuobo

José António Esteves
Lar de San Jesé Bumioso

02/12/11

Inda ls Feriados


Hai un cachico, staba mui çcansado a nabegar pula anternet, quando ancuntrei ua declaraçon de  Artur Santos Silva que me causou algue ampresson. Quien ye Artur Santos Silva? Artur Santos Silva foe l persidente de la Comisson Nacional para las Comemoraçones de l Centenairo de la República.

Hai uns tempos screbi eiqui que "Las pessonas gustan muito de númaros redondos, cumo son cien anhos bale la pena fazer ua grande fiesta, mas se fússen nobenta i nuobo ou ciento i un, naide lhigarie muito a la República". Este miu comentairo nun andaba muito loinge de la berdade, ye que l cinco de Outubro ye un de ls feriados cun que l gobierno quier acabar.

A este perpósito, un ciudadano ancauto inda poderie pensar que un home que inda l anho passado persidiu a ua comisson que comemorou la República (i que feç muitos cuntratos milionários por ajuste directo, mas esso ye outra çcusson) serie cuontra l fin desse feriado.

Sí i nó! L home cunsidera, i mui bien, que ye mui amportante que "essas datas nun seian squecidas i que purmaneçan na nuossa mimória". I de que forma debemos anton assinalar estes feriados? De ua forma bastante oureginal: debemos quemorar esses feriados, trabalhando.

Para splicar esto, inda mos diç que las cerimónies stóricas puoden ser rialisadas mesmo que las pessonas steian a trabalhar ó anton ne l demingo mais próssimo. Pues, ende stá! Se las pessonas nun ban a las cerimonies, para que percisan de ls feriados? Para çcansar, nó?

Claro que acabar cun feriados i puontes nun bai resolber ls porblemas de la produtibidade, mas eilhes stan (ó fingen star) cumbencidos que sí. Claro que las ampresas lhigadas al Turismo, por eisemplo, salirán perjudicadas cun esta brincadeira. Mas, cumo de qualquiera maneira, la maiorie de ls restaurantes bai falir, por bies de l' oumento de l IBA, eilhes nun quieren saber.

Buono, para nun acabar cun un tono azedo, deixo-bos ua música de Carlos Paião, que ben muito a perpósito desto todo.



01/12/11

D. Sebastian i L Purmeiro de Dezembro



Hai uns dies Leonardo Anton screbiu eiqui un guapo testo, que causou un debate mui anteressante. Leonardo anterroga-se: "quando ye qu'aparecerá alguien a lhiebantar i retirar essas “piedras”, essas ansuportables medidas de la troika qu'ouprimen la maior parte de l pobo Pertués, para recuperarmos la quelor de la sperança i la dignidade de l Paíç?" Ana responde que nun debemos sperar pur ningun D. Sebastian. You, desta beç, cuncuordo cun Ana, até porque yá yera un erro sperar por el ne l seclo XVI.

D. Sebastian, cumo bós sabeis, zapareciu na batalha de Alcácer-Quibir, mas naide sabe l que acunteciu al cierto. Hoube quien pensasse que se morriu, mas tamien hoube quien achasse que buoltarie. Nun buoltou i l poder caiu an manos strangeiras.

Fúrun percisos sessenta anhos de pierda de l' andependéncia, para que l pobo antendisse finalmente que "L Deseado" nun tornarie i que l' óunica maneira de tornar Pertual nuobamente un paiç digno era fazer ua reboluçon que mos lhibartasse de Castela i de ls pertueses traidores cumo Miguel de Vasconcelos.

Mas ls mitos ténen muita fuorça i inda hai pertueses que quieren representar l papel de D. Sebastian i outros que cuntinuan a la spera del. Salazar soube "mitificar-se" cumo l salbador de las cuontas públicas, anchiu ls cofres de l Stado cun ouro roubado, mantube l pobo na misérie (muitos tubírun que deixar l sou paiç para tenéren ua bida mais digna) i até metiu l paiç nua guerra an África, que tantas muortes i tantos perjuicios haberie de porbocar. I inda hai por ende quien tenga suidades del!

Hoije, cumo resultado de las políticas zastrosas de las últimas décadas (de que l pobo tamien ten la sue parte de culpa, ye cierto), stamos outra beç a oubedecer a strangeiros (a un ser híbrido, chamado Merkozy) i a un gobierno que diç, cheno de proua, que quier ir "alhá de l memorando de la Troika". Eironie de las eironies, comemoramos la Restauraçon de l' Andependéncie un die apuis de la Assemblé de la República aprobar un ourçamento mais oupressor que las piedras de que fala Leonardo. 

I comemoramos esse feriado, possiblemente, pula última beç. Será coincidéncie que l gobierno antenda que nun debemos quemorar l die de la Restauraçon de la Andependéncie? Nun ye coincidéncie ningua. Ye ua medida simbólica, un reforçar de l' eidé de que eilha se acabou. Ou será que inda podemos buoltar a tené-la? 

Debemos acraditar que todo esto yé einebitable? Debemos lhamentar-nos ne l café? Debemos sperar pur alguien que mos salbe? La teorie de las einebitablidades ye ua treta, lhamentar-nos ne l café nun resuolbe nada i naide mos ben salbar. L' óunica cousa que tenemos a fazer ye tomar l nuosso çtino nas nuossas manos, tornarmo-nos menos andependientes de ls ampréstimos i de las ordens de ls strangeiros, lhuitar siempre pula Lhibardade, pula Eigualdade i pula Fraternidade.

Ls nuossos antepassados lhebórun sessenta anhos i trés reinados filipinos a antender que D. Sebastian nun benie. I nós, bamos lhebar quanto tiempo?