03/10/15

6 - Esto tenie que acuntecer un die


Mia Couto dixo:



 – Ls pais, culas calças na mano, yá nun ban ber nanhun eibento musical, mas ls sous crios inchen pabilhones de l Atlantico i festibales de música, bares i discotecas adonde nun s’antra sien pagar nien se bebe fiado.

Las pais culas calças na mano nun tornórun als restourantes, para poderen cuntinar a pagar restourantes als filhos, nun paiç adonde ua fiesta d’anibersairo de l jobe que se lhieba an cunta (prouista) ye ne l restourante i adonde ls pais nun puoden ir.


6 - Os pais, à rasca, não vão a um concerto, mas   os seus rebentos enchem Pavilhões Atlânticos e festivais de música e bares e discotecas onde não se entra à borla nem se consome fiado.
Os pais à rasca deixaram de ir ao restaurante, para poderem continuar a pagar restaurante aos filhos, num país onde uma festa de aniversário de adolescente que se preza é no restaurante e vedada a pais. 

.................................cuntina ne l próssimo die.

02/10/15

Dito Dezideiro (mirandés)



"Nun trai la casa a pedir"

Na mie tierra habie i hai este dito dezideiro, talbeç mais ousado dantes, puls mius abós i pais.

Todos sabemos que las casas cumo custruçon stan siempre calhadas, nun fálan, dende sabemos que todo ten haber culas pessonas, l tiu, la tie, las filhas i ls filhos dua casa, dun matrimónio. Mas mais botado als tius de família, mesmo que las ties fussen trabalhadeiras, que fazien todo l que sou home fazie nas lhidas de la lhaboura, an sues casas i culs filhos i filhas.
Dito dezideiro bien firme ne l que toca a ser trabalhador, aforrador, ourganizado, home de palabra, stimado, pronto, por outras palabras, xurdie (fazie pula bida).

Ten un segneficado amportante, era botado i era senhor del quien na berdade tenie ua casa gobernada, nun faltaba pan na mesa, chicha i caldo, besti i calçaba la família i nun debie denheiro a naide. Gastaba l que tenie i trabalhaba para tener l que bundasse para soutrodie.

Cuido que nun era fácele ua casa ser senhora deste dito dezideiro, la bida a esse tiempo era madraça, mas cun sacrafício, dedicaçon, ounion de l matrimónio, buona gobernaçon, carátele i trabalho chegabasse alhá.
I s'assi era, se ls ansinamientos de ls nuossos antepassados son lhinhas, rodeiras i rodrigas para gobernar la bida d'hoije.

Percuro porquei tanta giente agora "trai la casa a pedir"?

Puis se son trabalhadores, dedicados, hounestos, fázen sacrafícios, ls matrimónios son ounidos.

Peçque la respuosta stá na falta de carátele, que dantes nun faltaba, habie i hoije ye ua  bergonha çfícele de bencir.

 

01/10/15

5 - Esto tenie que acuntecer un die


Mia Couto dixo:



- Durante anhos, acraditórun estes pais i estas mais star a fazer l melhor; l dinheiro íba chegando para mercar (quaije) todo, quantas bezes na sustituiçon de percípios i dua eiducaçon para la qual nun habie tiempo, yá quel era todo pa l trabalho, garantie de l soldo cun que se merca (quaije ) todo. Éramos (quaije) todos felizes.

Çpuis, bieno la maleita (crise), todo l que se mercaba quedou mais caro, la falta de trabalho (zampregao)…

La baquita quedou sien chicha (squeletica), çfaleciu, secou.  
Fui ende que ls pais quedórun culas calças na mano.


Durante anos, acreditaram estes pais e estas mães estar a fazer o melhor; o dinheiro ia chegando para comprar (quase) tudo, quantas vezes em substituição de princípios e de uma educação para a qual não havia tempo, já que ele era todo para o trabalho, garante do ordenado com que se compra (quase) tudo. E éramos (quase) todos felizes. Depois, veio a crise, o aumento do custo de vida,   o desemprego...                                                          
 A vaquinha emagreceu, feneceu, secou.
Foi então que os pais ficaram à rasca. 

...........................cuntina ne l próssimo die .

30/09/15

4 - Esto tenie que acuntecer un die

Mia Couto dixo:



4 – Chenos de priessa por angrandecer (sublimar) las sues própias frustaçones, ls pais apostórun ne ls sous decendientes: 

Assegurórun-les ls studos que fazien deilhes la geraçon mais sabida de siempre (yá alhá tornamos…), mas tamien les dórun ua bida chena, mimos i mardomies, antradas an sítios de ramboia, carta para guiar i 1º altemoble, depósitos chenos, denheiro nas algibeiras para que nada le faltasse.

 Mesmo quando las eilusones de tener l purmeio trabalho fúrun pula auga abaixo, la família cuntinou persente, a assegurar als filhos cama, mesa e las beste lhabadas.


Ansiosos por sublimar as suas próprias frustrações, os pais investiram nos seus descendentes: proporcionaram-lhes os estudos que fazem deles a geração mais qualificada de sempre (já lá vamos...), mas também lhes deram uma vida desafogada, mimos e mordomias, entradas nos locais de diversão, cartas de condução e 1.º automóvel, depósitos de combustível cheios, dinheiro no bolso para que nada lhes faltasse. Mesmo quando as expectativas de primeiro emprego saíram goradas,  a família continuou presente, a garantir aos filhos cama, mesa e roupa lavada. 

..............................cuntina ne l próssimo die.

29/09/15

3 - Un die esto tenie que acuntecer


Mia Couto dixo:


3 - I nunca la sociadade eisejiu tan pouco als sous jobes cumo ten sido eisejido ne ls redadeiros anhos.


Zlhumbrados cun algua melhorie de las cundiçones de bida, la mie geraçon i las seguintes ( que ténen 30 i 50 anhos) bingórun-se de las çficuldades an que medrórun, dantes i çpuis de 1974, i quejírun dar als sous filhos l melhor.


E nunca a sociedade exigiu tão pouco aos seus jovens como lhes tem sido exigido nos últimos anos. Deslumbradas com a melhoria significativa das condições de vida, a minha geração e as seguintes (actualmente entre os 30 e os 50 anos) vingaram-se das dificuldades em que foram criadas, no antes ou no pós 1974, e quiseram dar aos seus filhos o melhor. 

............................cuntina ne l próssimo die

28/09/15

1;2 - Un die esto tenie que acuntecer





1 - Mia Couto(Scritor Moçambicano):

… Mia Couto nasceu e foi escolarizado na Beira, cidade capital da província de Sofala, em Moçambique - África. Adotou o seu pseudónimo porque tinha uma paixão por gatos e porque o seu irmão não sabia pronunciar o nome dele. Com catorze anos de idade, teve alguns poemas publicados no jornal "Notícias da Beira" e três anos depois, em 1971, mudou-se para a cidade capital de Lourenço Marques (agora Maputo). Iniciou os estudos universitários em medicina, mas abandonou esta área no princípio do terceiro ano, passando a exercer a profissão de jornalista depois do 25 de Abril de 1974…….




2 - Un die esto tenie que acuntecer


Stá culas calças na mano la geraçon de pais que eiducórun ls sou ninos na fartura maldosa, portegendo-los de las çficuldades e scundendo-les las agruras de la bida.


Stá culas calças na mano la geraçon de filhos que nunca fúrun ansinados a lhidar cun frustaçones (cuntrariados).


L’eironie de todo esto ye que ls jobes que agora se dízen (i tamien stan) culas calças na mano son ls que mais tubírun todo. Nunca nanhua geraçon fui, cumo esta, tan perbileijiada na sue anfáncia i na sue jubentude.
-----------------------------------------------------------

Un dia isto tinha que acuntecer
(Está à rasca a geração dos pais que educaram os seus meninos numa abastança caprichosa, protegendo-os de dificuldades e escondendo-lhes  as agruras da vida.  Está à rasca a geração dos filhos que nunca foram ensinados a lidar com frustrações.  A ironia de tudo isto é que os jovens que agora se dizem (e também estão) à rasca são os que mais tiveram tudo. Nunca nenhuma geração foi,      como esta, tão privilegiada na sua infância e na  sua adolescência). 

                                        .......cuntina ne ls próssimos dies.

26/09/15

TOADAS OUTONHALES

Amerosamente l friu arrepiçou la fuolha
i nua airaçada se fizo ala.
An toadas outonhales bibiu la lhibardade plena.

Éran tan moços i garridos
ls passos de dança  an que saracoteaba!
Sin alarde deixou-se agarrar
até sentir cuordas de biolino ne l fondo de l ser.

Por manos debinas tocada, cumo bibraba!

Deixou-se amboubecer
ne l ancanto de las rebuoltas de l riu. Eilha yá l'amaba!

Maçcalhou las bordas de beleza
até se deixar romper de prazer.

Eilha ye natureza.


Teresa Almeida Subtil

.

Teresa Almeida Subtil