20/03/08

Ls mirandeses son «burros»?



An artigo de 1919, subre la eimigraçon [
Eimigração - Despovoação dos Campos], que fui publicado cun outros ne l lhibro Propaganda Regional do Distrito de Bragança [Bragança, 1920], screbido pul dr. Carlos Alves, de Bilachana, diç-se assi nas págs. 99-100:

«São os mirandeses acusados, pelo seu retraimento e acanhamento no convívio, de possuirem fracas faculdades intelectuais. E como êles se limitam a cultivar a terra, precisando de outros que lhe façam o comércio, atribui-se isso à falta de inteligência.
É um êrro. O isolamento fê-lo acanhado; a indústria agrícola, que lhe consome todo o tempo, faz parte da sua educação e do seu ser, tornando-se uma aptidão constitutiva do seu organismo físico e psicológico.
Mas a sua potência intelectual não pode ser posta em dúvida, porque ela se manifesta na escola, nos cursos superiores, nos homens de sciências e de letras que tem produzido.
Os emigrantes, porém, levam para terras longínquas do Novo Mundo a sua inteligência potencial e a sua aptidão física, porque êles são fornecidos pelas classes menos abastadas; tem a inteligência, que não sabe servir-se das coisas nem do corpo, como um maquinista que não sabe governar a máquina, que lhe entregam.
Vão desarmados para a concorrência; se vencem, ou, pelo menos, se não sucumbem, é isso devido à robustez física. O dinheiro não é ganho com a inteligência, mas com os músculos. Os que voltam com algumas economias confessam, que os trabalhos mais violentos e os agrícolas, são a sua ocupação, em terras da Argentina. Simplesmente, o salário é mais elevado e o trabalho é mais esgotante.»

You nun sabie que acusában ls mirandeses de ser pouco anteligentes. I agora pregunto-me porque haberie essa eideia. Nun me agradádan las splicaçones de l dr. Carlos Alves, que nun cierto sentido le dá rezon a las críticas. La rezon de la acusaçon diç que era pul «retraimento e acanhamento no convívio». Ora you cuido que esso solo poderie ser splicado pula lhéngua i rialmente dezirien que ls mirandeses nien sequiera sabien falar... pertués.
Qual ye la buossa oupenion de se haber criado essa eideia?


3 comentários:

Fir disse...

Boa tarde, professor Amadeu.
Eu acho que não haverá ninguém no mundo a quem nunca tenham chamado burro.
Lá diz o velho ditado: é preciso ser inteligente para se saber reconhecer a inteligência alheia.
Há pessoas que chamam "estúpido" a tudo o que não conseguem perceber. E por vezes tentar perceber dá muito trabalho.
Talvez o problema do mirandês seja esse. Muita gente o terá ouvido e, em vez de tentar perceber do que se tratava, optaram pela explicação fácil da "lhéngua charra".
O que se pode fazer? Continuar a mostrar a língua e a cultura mirandesas a quem quiser percebê-las.
Um abraço

faustino.antao disse...

.antaoAmigo Amadeu
You cuido que l que le acuntecie ls Mirandeses era bien l que acuntecie a to ls de l Norte, de las tierras i regiones mais apartadas, ne ls montes, sierras i ilhas. Ls Mirandeses tenien por riba de todo esso outra lhéngua, çcoincida i malquerida.
Que la era, ls tiempos, ls fidalgos, ls mandones i gobernantes s'afazien bien cun toda essa nomeada, de charra.
Era berdade que nós solo daprendiemos Pertúes apuis de antrar na scuola, i solo cuntinabamos a fazer uso del, na scuola, fuora deilha i apuis de la deixar, nun l falabamos i pouco l screbiemos.
Nun eramos muito faladores, (culs de baixo) nien tagarelas an pertués.
Cunta-se que a la salida de la aldé, para Miranda nas eiras de Maçaneira, iba un garoto culas bacas i lhougo que biu uns fidalgos scundiu-se.
Ls fidalgos dezírun-le
Oh rapaz toma cinco escudos e fala com nós...
L garoto nun falou.
Apuis dixo el quando cuntou...
Aqueilhes querien fazer caçuada de mi, amulórun-se.
Cuido que l garoto era anteligente, yá quijo amostrar que de la Lhéngua Mirandesa naide fai pouco.
Yé mui guapa para serbir de rodilho.

adeusdado disse...

Oulá Porsor Amadeu.
You cuido que la respuosta stá drento de l testo, quando se diç: -"Els iban desrmados a la lhuita"-. Quir se fusse eimigrante ou migrante, ls Mirandeses, tubiran que daprender todo mui debrebe, i para esso usaran l´eiteligência, quera seren reserbados para nun saliren de la norma de l grupo, i essa reserba,era antrepretado como sendo algue limitaçon de eiteligência.
Válter