14/12/07

Lhibartai Ingrid ! Lhibartai-la !

*


Quatro bezes por semana, ne l camino que me lhieba pa l trabalho, passo (nun puodo dezir «atrabesso» por bias deste redadeiro testo de Tortulhas, subretodo que bou a falar dua cousa que nun dá para rir!) por ua pequeinha aldé aqui ne l Sul de la França que nun ten mais que cien ou duzientos habitantes; antretanto, lhougo a la antrada, por baixo de la placa que andica l nome de l’aldé, aparece la seguinte anscriçon:
«Ingrid Betancourt: citoyenne d’honneur de la commune», que quir dezir: «Ingrid Betancourt: cidadana de honra de la fraguesie ».
Hoije, an França, nun hai naide que nun cunheça ou que nunca tenga oubido falar neilha: «Ingrid Betancourt» i anscriçones ou einiciatibas cumo essas hai-las als milheiros an muito sítio, sien falar de grandes cartazes, adonde aparece tamien l retrato dessa mulhier inda jobe i bien guapa, mas profundamente marcada agora por aqueilho que le stá acuntecendo, que fúrun i cuntínan a ser puostos an lhugares mais amportantes ou coincidos cumo por eisemplo na façada de ciertas cámaras cumo ye l caso de la de Paris, mui amponente, ou tamien por eisemplo la de Montpellier, cidade que solo queda a pouco mais dua hora de carro de l liceu adonde ansino astanho…

Mas será que ende an Pertual tamien yá oubistes falar neilha i sabeis quien ye Ingrid Betancourt?
Ua mulhier de 46 anhos, mai de dous filhos, i que zde hai quaije 6 anhos fui raptada, cumo mais outras 3000 pessonas, na Colómbia, pulas FARCs…

Nun se falarie talbeç tanto neilha aqui an França cumo ye l caso (menos, penso, cumo ende an Pertual pula cierta), se Ingrid Betancourt que ye de nacionalidade colombiana nun tubisse tamien la nacionalidade francesa. Nacionalidade que recebiu al casar cun un francés, mas tamien porque fui an França que fui criada i se formou.

Filha dun antigo menistro de la Eiducaçon de la Colómbia que depuis acupou l cargo de ambaixador de l paíç del na UNESCO, an Paris, nacida an Bogotá, chegou a coincer, antre outras personalidades marcantes, grácias a las funçones eisercidas pul pai, l poeta chileno Pablo Neruda, eigualmente ambaixador i home político que defendie ls balores de la democracie an toda la América Lhatina i particularmente ne l paíç del que caiu an 1973 nas manos (i nas garras tamien!) de l ditador Augusto Pinochet …
Formou-se Ingrid Betancourt an Ciéncias Políticas («Sciences Politiques» ou mais simplesmente «Sciences Po», cumo dezimos nós aqui an França), chegando a ansinar eilha tamien nessa eilustre anstituiçon sediada na capital francesa i a tener até cumo colega porsor, Dominique de Villepin, que fui purmeiro menistro zde 2005 até l més de maio atrasado, neste último mandato de l Presidente Jacques Chirac.
Mas an 1990, Ingrid decide tornar pa l sou paíç de ourige, la Colómbia, metendo-se na bida política onde la mai era tamien senadora i tornando-se mui debrebe deputada, criando un nuobo partido cun l nome de « Ouxigénio Berde » i tornando-se eilha tamien senadora. Staba-se a purparar para ser tamien candidata nas eileiçones presidenciales contra l atual presidente Alvaro Uribe, cun un programa de lhuita contra las anjustiças socio-eiconómicas, la corrupçon i ls narcotraficantes, i de busca tamien dua soluçon de sustituiçon a las culturas de la coca – planta de adonde se saca la cocaína -, quando fui raptada an febreiro de 2002, eilha i la sue diretora de campanha Clara Rojas, pulas FARCs, sien zde anton nunca habéren sido lhibertadas, nien ua nien outra…
Yá faç quaije seis anhos por cunseguinte que dura esse calbairo, loinge de todos i an particular de las familhas i de ls filhos, ne l meio de la selba, al pie de la cordilheira de ls Andes, i la última carta que Ingrid mandou hai pouco a la mai i que fui an parte tornada pública dá claramente a antender que bai deixando de tener fuorças para cuntinar a lhuitar pula sue subrebibéncia a tal punto que até tentórun anterbenir, antre outros, dous presidentes: Hugo Chavez, l presidente de la Benezuela, presidente cun eideias de squierda, cumo todos sáben, mas tamien l presidente francés eileito hai pouco tiempo, Nicolas Sarkozy, nun çcurso que fui tamien traduzido pa l spanhol i adonde el se quijo deregir diretamente al xefe de las FARCs, Manuel Marulanda, tamien coincido por Tirofijo, cunsiderado cumo l mais bielho «guerrillero» de l mundo, para pedir la lhibertaçon de Ingrid…

Mas quien son afinal las FARCs, quien son eilhas ?
Dízen alguns, cumo aparece na Wikipédia: «Son las Fuorças Armadas Rebolucionairas de la Colómbia: ua ourganizaçon rebolucionaira de anspiraçon comunista, eilegalmente armada, que obra pul uso de métodos de açon direta. Fui criada em 1964 cumo aparato melitar de l Partido Comunista Colombiano, sendo cunsiderada pul goberno de la Colómbia, pul goberno de ls Stados Ounidos i pula Ounion Ouropéia, antre outros, cumo ua organizaçon terrorista por sues açones nun solo contra l goberno, mas tamien contra cebiles i infra-struturas. Cun arrimado antre doze a dezuito mil membros (aprossimadamente 20 a 30% deilhes son recrutas cun menos de 18 anhos de eidade), las FARCs stan presentes an 35-40% de l território colombiano, specialmente nas selbas de l sudeste i ne ls prainos an pie de la Cordilheira de ls Andes… Segundo ls EUA, las FARCs cunsíguen financiamento por bias de storsones, sequestros i tráficos de droga...»
Na realidade todo esto ye mais cumplexo que l que parece porque al mesmo tiempo, naquel paíç, hai tamien ourganizaçones paramelitares de strema-dreita i un presidente de la república, Alvaro Uribe, de anspiraçon lhiberal, que chegou a star amplicado el tamien ne l tráfico de droga, cumo suspéitan alguns, subretodo quando acupou l cargo de prefeito i tamien bareador de la cámara de Medellín, i que chegou, esso todos sáben, por eisemplo a outorizar abiones a botar yerbicidas de la marca Roundup de la firma americana Monsanto, an grandes quantidades, anriba de grandes cachos de floresta tropical para tentar acabar cun la cultura de la coca, prejudicando tamien grabemente la salude de las populaçones locales i andígenas…
Se todo esto mos parece cumplexo i até cumplicado i sien aparentemente ningua lhigaçon possible cul que mos antressa aqui, la lhéngua mirandesa, nun deixa de ser berdade antretanto que hai un cierto númaro de cousas bien fáceles de antender i que dében de chamar eimediatamente la nuossa atençon a todos i a nós tamien.

Por eisemplo, cumo stá claramente stipulado ne ls artigos 1 i 3 de la Declaraçon Ounibersal de ls Dreitos Houmanos de Las Naçones Ounidas, naide ten dreito de atentar grabemente contra la lhiberdade de naide. Naide ten - i las FARCs tampouco tenien ou ténen - l dreito de sequestrar pessonas cumo ye l caso hai quaije seis anhos agora de Ingrid Betancourt que nun fazie mais nada que respeitar la lhibardade de todos, sien falar de las 3000 mil outras pessonas zaparecidas cumo eilha que cuntínan a star antre las manos de las FARCs. Quien son eilhas anton, essas Fuorças Armadas Rebolucionairas de la Colómbia, senó terroristas tamien berdadeiramente?

Lhembro-me de haber assinado, yá faç trés anhos agora, ua petiçon para pedir, yá na altura, la libertaçon de Ingrid Betancourt. Fui ua colega mie, tamien porsora, que un die mos chamou l'atençon i acabemos por ser muitos a assiná-la.
Inda hoije, eisiste ua petiçon on-line para pedir aqueilho que tarda yá muitá…
Ancontra-se por eisemplo ne l seguinte site:
http://agirpouringrid.com/base/article.php3?id_article=74

Achais que nun bal la pena?
Ye ampossible dezir ua cousa dessas i nun fazer nada. Lhémbremos-mos que las piores cousas que puoden acuntecer nestas situaçones ye la eignoráncia, la andifréncia i al fin l squecimiento i l abandono! Até la própia família de Ingrid stá cumbencida que se nun tubíssen falado tanto ne l caso deilha como falórun zde l ampeço de l sou sequestro, Ingrid yá nun serie deste mundo cumo yá acunteciu a muitos.

Sem comentários: