06/12/19

Testo de apersentaçon de l lhibro de Valter Deusdado cul Títalo "L Bolber"

 

 

 

Testo salido a 3 de dezembre de 2019 na Fuolha Mirandesa de l Jornal Nordeste

acumpanhan l testo dous retratos que you nun cunsigo eiqui poner-los.



"

‘L Bolber’, a ler. 

 

Un lhibro, ua biaije andrento de muitas biaijes. Dár-lo a conhecer ye a modos ambarcar andrento dun nabiu , dar bida a to ls personaiges i cuntinar biaije.

Valter Deusdado screbiu un lhibro bilhingue, pertués i mirandés, cul títalo: ‘O REGRESSO / L BOLBER’. Fui apersentado nas dues ounibersidades séniores adonde el mesmo ye studante na cidade de Almada: Ounibersidade D. Sancho I i Ounibersidade Usalma. Nun bou dezir quien ye Valter mas solo falar de sou lhibro. You dei-le ua upa na traduçon i apuis, a sou cumbite, apersentei-lo.
Mas antes de apersentar l lhibro i cumo houmenaige a Amadeu Ferreira li ua strofe de sou lhibro  ‘ARS VIVENDI  ARS MORIENDI’,  eiqui queda:

Lhéngua

1.
ua lhéngua que quaije naide fala i mui poucos
sáben que eisiste, nien por esso deixa de ser un pedamiego
de l mundo,  pequeinho ye berdade,
    mas son siempre pequeinhas las brechas
    por adonde ampéçan ls grandes sbarrulhos."
……………………………………………………………

Sien possiblidade de ‘SCUOLHA’, ‘L REGRESSO’ ua amposiçon. Un pequeino trocadilho de palabras…antes deste lhibro, Valter screbiu un outro cul títalo ‘LA SCUOLHA’.

Neste cuonto/remanse, nesta biaije cul títalo ‘L BOLBER’, dou cumigo a pensar: se hai bolber, pula cierta hoube ir. Puis ye…nesta biaije de scrita que l outor mos scribe, mos lhieba a ambarcar na stória de la história cercana de nuosso Pertual. Puoden ser personaiges desta cuonta muitos de ls lheitores. Ua biaije adonde muitos de nós, dun modo ó outro, tamien por alhá biajamos.

Pensemos Lisboua hai sessenta anhos, ls bárrios i cundiçones de bida…«Las pequeinhas barandas cun fierro anferrujado, …apodrecido…roupas stendidas…an cordeles de to las quelores…sbolaciando al aire.» «…la sola cousa buona…éran las personas…i la amisade….». Ua eimaige de miséria i probeza dun tiempo bien perciso…na capital, Lisboua; eimigrar pa las porbíncias ultramarinas, ex-quelónias i an fuorça.
L outor…bai-mos çcrebindo, ambuolbendo ne ls dramas, na miséria i ne ls anredos dua família…bibir i subrebibir nun era fácele, inda hoije l nun ye...mas lhuitar por ua bida melhor, un deber… l cunstante perguntar: l que fazer? Amportante ye ambuolber l lheitor ne ls dramas/tramas de ls portagonistas i agarrá-los na lheitura. L outor cunsigue fazer esso, ambuolbendo-mos na aranheira de la cuonta que mos bai cuntando…
Bamos antrando na stória i nas muitas cuontas…ne ls dramas i suonhos de ls personaiges. Ambarcamos, l mar, Lisboua mirada de l riu…adius até nunca mais…bidas nuobas para bibir…nuobas speriénças…tanto para trabalhar…tanto a daprender…tantos ls suonhos. Personaige percipal, sous filhos…bibir i cumbibir cun outros mundos, outros bibires…l amor, la peixon…las drogas…ls dramas de bida…ls suonhos dua bida que se ban tornando riales…ls dramas stóricos de la história, las demudas repentinas i dramáticas…tanto que se trabalha i lhuita para tener ua bida melhor i quando todo parece star ne l carreiron…la formiga ne l carreiro bai an direçon cuntraira…drama maior…todos nós l bibimos dun modo ó outro, la ÇCOLONIZAÇON…l IARN. Refazer bidas cun bidas feitas…i agora? Ye neste cruzar de caminos i tramas de bida i bidas que l outor mos permite ambarcar, nó solo an nabiu cumo an dibersas biaijes i muitos dramas de bidas. La bida, melhor bidas cun ls sous dramas sociales nun tiempo bien perciso de nuossa história reciente. Necessidade de precurar nuobo modo de bida. Ua guerra que çtroça ua jubentude dun paíç, ua naçon i ampeça a zassossegar ua geraçon de melitares que fázen l 25 d’Abril.
La strateficaçon social, ls ajuntamientos, melhor dezindo, brancos son brancos, pretos son pretos, cada macaco an sou galho. Amisades, cumo eilhas puoden mantener-se para ua bida. Las de la nineç, manténen-se ua bida i tantas las bezes birar an peixon. L amor, esse filo eilástico capaç de sticar sien quebrar, qual cimento qu’eidefica, queda piedra, arrastra cabeços, lhuita até yá nun tener mais fuorça; ls bícios, la droga, un de ls maiores dramas sociales, nó solo d’onte, tamien d’hoije i pula cierta de manhana.


L 25 d’Abril, la lhibardade i alegrie dun pobo que abarrota rues, canta, beila, ri…la sue jubentude deixará d’ir pa la guerra…outros dramas…la Çcolonizaçon, l bolber, l regresso, ls Retornados – L Bolber - , l çfazer de bidas i outros tantos suonhos.
Eimagine-se este remanse cumo ua stória adonde puoden caber muitas stórias de nuossa história reciente. Son cachicos de nós mesmos i de l mundo. Nunca stan cumpletos. Hai siempre modo d’acrecentar ua lhinha, un punto. La ruodra de la bida i de l mundo assi será anquanto mundo fur mundo.

L outor cunta-mos tantas stórias andrento desta stória i dun modo perciso, puodo dezir quaije rial, un cibico de la nuossa história reciente cun sous dramas sociales i houmanos. Un de ls personaiges prancipales, solo se dou de cuonta de l segnificado de la palabra Çcolonizaçon quando, adonde stába, Moçambique, todo ampeça an rebuolta i nuobo drama de sue bida.
L títalo poderie ser Ls Retornados, mas ‘L Bolber’ ten outra ambuolbente, abarca mais i diç-mos melhor l contenúdo de l Remanse.

Buonas lheituras i Parabienes al outor, Valter Deusdado.

Almada, 2019/11/25
antónio cangueiro

1 comentário:

adeusdado disse...

Muito oubrigado Antonho. Ya outras bezes l tengo dito, la publicacon de un lhibro ye la partilha mas taluda que outor puode dar.